<ardinaal de jong en
Dominé Gravemeyer
De regeering regeert dictatoriaal
Prof. AaSberss 5 jaar
eeredoctoren der Utrechtsche Universiteit
Gisteren wapperden weer als op als promotor van den Kar-
janouds de vlaggen van den j dinaal, terwijl prof. A. Wagen-
lomtoren en van de overige voort den nieuwen doctor de
kenbare gebouwen in Utrecht, roode cappa omhing. Prof. Geijl
ij de eerste dies-viering van herinnerde aan de j
universiteit in bevrijd Ne
erland.
Boven het Universiteitsge-
ouw stond de banier, die in
aar banen het symbool der
diversiteit draagt de „sol justi-
jae": de zon der gerechtigheid
In den Stadsschouwburg wa-
tn 's morgens vele studenten
ijeen gekomen, waar de heer
L van de Most van Spijk, Rec-
kr van den senaat van het
flrechtsche Studentenkorps,
pt begroetingswoord uitsprak
n Dr. C. D. J. Brandt op uit-
berige en overzichtelijke wijze
b universitaire geschiedenis
milderde, eindigend met den
fensch, dat het voor de stu-
enten de moeite waard is de
phter ons liggende traditi van
leer dan 300 jaar voort te zet-
jn. In het reeds eeuwen als
podanig in gebruik zijnde
root auditorium der Utrecht-
ihe Universiteit had 's mid-
ags de gebruikelijke plechtig-
eid plaats van de Diesherden-
ing. Bij dezen 310en verjaar-
pg ging de feestelijke gebeur-
Inis gepaard met de toeken-
fng van een drietal eere-doc-
[raten. Het waren Joh. Kar-
fnaal de Jong. Ds. K. H. E.
pavemeijer, algemeen gedele-
terde van de Generale Synode
Er Ned. Hervormde Kerk en
e natuurkundige, de heer A.
an Luijk, die de doctorbul
ptvingen.
'Het blijft altijd een kleurrijk
k imposant schouwspel de in-
(cht van senatoren, hooglee-
iren, promovendii en verte-
knwoordigers der studenten-
tganisaties te zien bin'nentre-
en. De oude kapittelzaal van
[trecht, welke in gebruik is
s groot-auditorium der uni-
prsiteit, was getuige van een
peurtenis die zij in de eeuwen
an haar bestaan nog niet bin-
jrn haar friuren had zien ge-
puren. Een kardinaal aan wien
pt eeredoctoraat wordt ver-
lend en die over zijn kardi-
aalsgewaad de roocje kap
rijgt, die hem siert als eere-
Dctor in letteren en wijsbe-
eerte
Terwi'l de klokken van den
omtoren hun klanken uit-
laagden door de voorjaars-
Icht, opende de rector-magni-
cus, prof. dr. J. Boecke, deze
lechtige bijeenkomst en sprak
p de dies-rede uit over ana-
;se en synthese.
Het auditorium, dat stamp-
ii stampvol was en veel te
lein voor historische gebeur-
inissen als deze, hoorde deze
tde met groote aandacht aan,
poral.toen de rector-magnifi-
b aan het slot zeide:
j„Twee zeer hoogstaande Ne-
erlanders zijn tijdens den oor-
ig door hun krachtige hou-
ing, hun geestkracht en hun
loed een voorbeeld geweest
oor ons volk in het geestelijk
'rzet. Met groote waardeering
r dit geestelijk verzet heeft
senaat der Utrechtsche uni-
rsiteit besloten het eeredoc-
raat te verleenen aan Z. Em.
hannes Kardinaal de Jong
Dominéé Gravemeijer.
Prof. J. Severijn, voorzitter
in de oudste faculteit, n.l. die
:r Godgeleerdheid, trad naar
iren. overhandigde Ds. Gra-
imeijer de doctorsbul en ora-
Ing den nieuwen doctor met
sn rooden kap, daarbij een
irte rede uitsjirekend, waar
de verdiensten vai} Ds. Gra-
imeijer uiteengezet' werden,
rof. Severijn herinnerde aan
ït verzet van de Ned. Her-
)rmde kerk en de kracht, die
larvan uitging. Dit was van
'oot belang voor de universi-
it. waarvoor de vrijheid een
Erste vereischte is
onderdrukking, waarin echter
het geloof in de eeuwige begin
selen een dieper bewustzijn ge
worden was van de duizenden,
die in den bezettingstijd hun
plicht deden. Gij zijt geroepen
geweest leiding te geven. Gij
hebt niet geschroomd voor de
vrijheid op te komen. Gij hebt
u edel van deze taak gekwe
ten. Gij hebt het onrecht als
onrecht gebrandmerkt, gij hebt
het ronduit durven zeggen en
gij hebt u door niets laten te
rughouden om de geestelijke
vrijheid te verdedigen en voor
menschelijkheid op ts komen.
Uw woord werd gesproken tot
den bezetter uit naam van uw
eigen volksdeel en zij waren
wel gelukkig in het bezit van
zulk een voorman.
Maar buiten dat volksdeel is
uw invloed gegaan tot de na
tie in zijn geheel en zijt gij de
stuwer geweest.van het Neder-
landsche verzet.
Het zal echter niet juist zijn
te zwijgen van uw wetenschap,
aldus ging spreker tot den Kar
dinaal voort Ook op dat ter
rein komt u het doctoraat toe.
Uw kerkgeschiedenis geeft u
op het verleende eeredoctoraat
nog een heel andere aanspraak.
Prof. Geijl bracht de publica
ties van Kardinaal de Jong van
1937 in herinnering, waardoor
de bezetter in geen twijfel kon
worden verkeerd omtrent de
plaats, waar hij den Aartsbis
schop zou vinden.
Den derden eeredoctor wer
den de bul en de kap uitge
reikt door Prof. Dr. V. J. Ko
ningsberger, waarna Prof. Dr.
Joh. Westerdijk als promotor
een toespraak hield. Hij schet
ste hierin d-e verdiensten van
de belangrijke en vruchtdra
gende onderzoekingen door den
heer A. van Luijk o.a. op het
terrein dèr schimmelstoffen en
haar toepassingen in de ge
neeskunde gedaan. Ds. Grave
meijer sprak uit naam der drie
promovendi een dankwoord
voor de ontvangen onderschei
dingen
Klachten iu «Ie Tweede Kamer
De maand Maart is reeds bij
na voorbij en de Tweede Ka
mer kwam gisteren warempel
voor de tweede keer in Maart
tesamen. Maar het Werk, dat zij
je doen had was maar erg wei
nig. De zitting begon met de be-
eediging van Pater Stokman, als
lid van de Tweede Kamer. Na
deze korte plechtigheid stak de
voorzitter van wal met aan de
orde te stellen de voorziening
van een vacature in den reken
kamer.
Dit was aanleiding voor den
•heer W endelaar om eigenlijk te
vragen, of er nu niets anders te
doen was. Het leeJt hem, dat
de legeering het wel aange
naam vindt dat de' Kamer niet
vergadert. Hij meent, dat de re
geering dictatoriaal regeert. Dit
kar, de Kamer zich niet laten
welgevallen Daartegen past
een krachtig protest.
"We hebben nog steeds geen
begrooting. Gerbrandy is waar
schijnlijk nog bij den coiffeur,
want we wachten nog altijd op
zijn rapport. Over Indië spreekt
de regeering in het geheel niet.
Do altijd gelijkmoedige, be
leefde en vriendelijke voorzit
ter gaf te kennen, dat hij op
het oo-genblik niets anders doen
kon dan de vandaag te behan
delen wetsontwerpen aan de or
de te stellen. Verder moest hij
eraan toevoegen; is er niets
klaar voor behandeling en tot
Goseling heeft de rij
gesloten en met eenige
schrik vragen wij ons
af'of het huidig tijds
gewricht het moet stel
len zonder bovenge
noemde markante per
soonlijkheden. die hun
Johannes Kartl. Dr. de Jong. stempel op een tijdperk
drukten. Wn kunnen
De voorzitter van de facul- daarbij de vraag of en
bt der ietteren en wijsbe- in hoeverre onze eman-
leerte, prof. dr. P. Geyl trad cipatie is voltooid, ge-
slot merkte hij heel tijntjes op,
dat hij als voorzitter slechts zijn
eigen beleid kan verdedigen en
niet ciat van de regeering.
Er zaten vier ministers aan de
tafel. Er heeft er niet één op
gereageerd, maar als straks dit
ministerie heengaat, dan laten
ze ai'.e groote stukken onafge
werkt liggen voor hun opvol
gers ofhebben ze zóóveel
vertrouwen, dat ze allemaal
weer terugkomen? Wij gelooven
niet dat de kiezers van een
zelfde wensch en verlangen
zijn. In ieder geval, de volks
vertegenwoordiging zelf moet
op een duidelijke, en afdoende
wijze te kennen geven, dat zij
de groote en urgente proble
men wenscht behandeld te
zien.
De kleine dingen.
Het ging dezen middag over
twee veranderingen in het K.B.
betreffende zuivering van het
filmproductiewezen, van het
filmtheater en de filmverhuur.
Het ging hier natuurlijk over
politieke zuivering.
Tot slot werd er nog het een
en ander gezegd over de woon
ruimte Het ging bij dit onder
werp vooral om het vorderen
van woonruimte. En men achtte
het onjuist dat allerlei personen
korden worden benoemd met
verderingsbevoegdheid. Met 49
tegen 22 stemmen wérd de be
paling vastgelegd dat de vor-
Enorme revage in
Zuid-Bandoeiig
Naar wij vernemen heeft het
bevel van de „Republikeinsche
autoriteiten" aan de T. R. I. om
het Zuidelijk deel van Ban
doeng op ordelijke wijze te ont
ruimen, niet kTmnen voorko
men, dat in genoemd gebied een
enorme ravage is ontstaan.
Deze ravage blijkt thans nog
aanmerkelijk ernstiger te zijn,
dan aanvankelijk gemeend werd
De telefoonverbindingen, het
station en de warenhuizen in
het Zuidelijk deel van Ban
doeng. zoomede vele woningen
in de Chineesohe wijk en bo
vendien winkels en gouverne-
meritseigendommen in het Zuid-
Westelijk deel van de'stad, zijn
vollen i» verwoest. De algemee
ns chaos werd nog vergroot
door het loslaten van de gevan
genen uit de gevangenis op
Bantjeu (in het centrum van
de stad).
Soebardjo gearresteerd.
De „regeering" van Sjahrir
zet de zuivering van de „Indo
nesische republiek" voort. Soe
bardjo, de bekende advocaat en
collaborateur (hij heeft meege
werkt aan den japanschen ge
heimen dienst) is gearresteerd.
Men zegt zelfs, dat Sjahrir de
arrestatie van Soebardjo heeft
geëischt, als voorwaarde voor
het vórmen van het nieuwe
„kabinet".
„Merdeka" over evacuatie
der geïnterneerden.
Naar wij vernemen bevat het
nationalistische dagblad „Mer
deka." te Batavia een aansporing
tot het bespoedigen van de eva
cuatie der m het binnenland
van Java geïnterneerde Neder
landers, cpdat de Britten niet
langer een excuus hebben om
langer op Java te blijven.
„Wanneer de Britten een
maal weg zijn", aldus „Mer
deka" „is het verder een
kwestie tusschen Nederland
en Indonesië. En clie kwes
tie kunnen wij oplossen op
welke wijze de Nederlan
ders ook maar willen".
De duikbooten aan
Java's Zuidkust.
„Men zegt, dat de onderzee-
boO'.en inaerdaad de Russische
vlag hebben gevoerd, doch,
naar verluidt, bestonden de be
manningen uit Japanneezen of
Indonesiërs en werd de vlag ge
voerd voor nropagan'Uadoelein-
den, n.l. om d.en indruk te wek
ken, cat de Sovjet-Unie de In
donesische onalhankelijkheids-
oeweging steunt.
deringsbevoegdheid alleen den
burgemeester toekomt. Daarop
namen de leden behoorlijk van
elkander afscheid, gingen zij
weder naar huis en regeert de
regeering verder.
WEERSVERWACHTING.
Weinig wind. Op de meeste"
plaatsen zonneschijn, in het bij
zonder in het Zuiden des lands.
In het Noorden wat meer be
wolking. Zacht weer.
(Vervolg van pag. 1).
djf De Gemeenteraads
verkiezingen
DaaiRverkelÜKe politieke be
langstelling treft men slechts
bij weinigen aan. Wij bedoelen
de belangstelling, weike zich
omzet in de daad. Velen passen
eenvoudig voor het lidmaat
schap van den Gemeenteraad;
zij achten dat beneden hun
vaardigheid en het komt niet
in hun brein op dat staatsbur
gerschap verplicht.
Wij gijn er echter niet mede
af met gedwongen belasting te
betalen of gedwongen militai
ren dienst te verrichten. In een'
ontwikkeld democratisch staats
bestel als het Nederlandsche
moeten vrijwilligers aantreden
uit alie rangen en standen, jong
en oud. De jongeren met name
zijn bezig hun aanspraken te
verspelen, omdat zij hun critiek
niet in de daad weten om te
zetten. Honderdduizenden heb
ben zich gemeld voor de Kath.
Volkspartij. Maar cm goede
candidaten voor den Gemeente
raad moet worden gebedeld.
Het heil is niet in de kwan
titeit gelegen. Er is nog een.
andere taak dan het behalen
van een zoo groot mogelijk aan
tal stemmen!
Wij pleiten hier niet voor ge
leerde volksvertegenwoordi
gers. Wij hebben ook respect
voor het ambt van koster. Maar
de koster, die wij kennen,
blinkt in niets uit en toch if
hij wethouder in een gemeente
van meer dan 20.000 zielen.
Wij aarzelen niet neer te
schrijven dat vóór den oorlog
Gemeenteraden door hun on
juiste samenstelling veel schade
hebben berokkend aan de de
mocratie en haar aanzien heb
ben verminderd. Verbetering
nu zien wij niet.
Toch is het een aantrekkelijke
taak om zich aan het welzijn
der eigen gemeente te wijden.
Wij vervullen daarmede een
staatsburgerlijken plicht. Wij
behoeven van de staatkunde
niet onze dagtaak te maken.
Doch wij wilden dat zéér velen,
iets deden. Men ziet echter dat
weinigen veel moeten doen,
want het zijn bijna altijd de
zelfden, die zich het werk ge
troosten in verschillende orga
nisaties.
Mocht men toch beter de be-
teekenis begrijpen van een goed
bestuurde gemeente. Mochten
de ingezetenen heseffen, dat
dit mede van hen afhangt.
Wanneer de democratie goed
wordt begrepen in de gemeen
ten, dan wordt de staatspolitiek
voor misstappen behoed.
Heden wordt Prof. Aalberse 75 jaar.
Zijn naam is een program, een sociaal program.
In Leiden heeft dit program een aanvang geno
men. Hier vestigde Prof. Aalberse zich nu bijna
vijftig jaar geleden als advocaat. Hier werd hij
raadslid en wethouder van Sociale Zaken. De eer
ste in het land. Hier stichtte hij zijn Katholieke
Sociale Actie.
Is er een sociaal politiek werker waar te wereld
ook geweest, die vanaf het verschijhen van Rerum
Novarum met méér ernst en méér vooruitstrevend
heid in een lang vruchtbaar leven heeft gewerkt
om de beginselen dezer encycliek in de praktijk toe
te passen?
Sohaepman, Aalberse, Ariëns, Nolens, Ruys de
Beerenbrouck. Wat een zeg'en heeft er op de eman
cipatie der Katholieken gerust, welke zich kon
voltrekken onder de leiding van zulke figuren.
Aalberse bleef slechts
twee jaar wethouder
van Leiden. In 1903
volgde hii Schaepman
in de Kamer op. Mid
denstands- en arbei
dersvraagstukken had-
voegelijk laten rusten,
om te constateeren. dat
het christendom in en
buiten het openbare
leven nu meer dan ooit
den strijd heeft aan te
binden tegen gezin en
maatschappii ondermij
nende krachten. En dat
nu dus minder dan ooit
de leiders kunnen wor
den gemist van het ge
halte van een Aalberse.
■■■I w&
Prot. Mr. P. J. M. Aalberse
den ziin bijzondere be
langstelling.
In 1916 werd hij
hoogleeraar in het ar
beidsrecht. de economie
en het mijn recht aan
de Technische hooge-
school -te Delft, totdat
reeds in 1918 Ruys hem
aanzocht voor het toen
od te richten Departe
ment van Arbeid.
Onverbrekelijk is de
naam Aalberse verbon
den aan de 8-urige
werkdag, belichaamd in
de Arbeidswet 1919.
Maar Minister Aal
berse had meer op het
program staanf Aan de
groote sociale wetten
heeft hii zijn aandeel
gehad; de Invaliditeits
wet. de Ouderdomswet,
de Landbouwongeval-
lenwet enz.
'Ook na den eersten
wereldoorlog was er
woningnood. Welnu, tij
dens ziin ministerschap
werden 500 millioen gul
den voor woningbouw
beschikbaar gesteld.'
Bii de eeuwwisseling
zag Prof. Aalberse heel
duidelijk datgene wat
thans gemeengoed is
geworden: de publiek
rechtelijke bedrijfsor
ganisatie hét middel
om aan staatssocialisme
te ontkomen. Maar hij
begreep ook zeer wel,
dat de tijden daarvoor
niet riip waren, omdat
de welgeordende orga
nen in het lichaam der
maatschappij daarvoor
ontbraken en hii be
greep eveneens, dat de
toen nog menschon-
waardige arbeidstoe
standen niet konden
voortduren, maar dat
de Staat onverwijld die
verbeteringen. die
maatregelen moest tref
fen waaraan Aalberse
als kamerlid en als mi
nister zoo'n prachtig,
zoo'n overweldigend
groot aandeel heeft ge
had en welKe de Ne
derlandsche sociale wet
geving aan de spits
stelde.
Kamerlid en voorzit
ter der Kath. fractie tot
1'936, werd hij in dat
iaar lid van den Raad
van Staten.
Volgens de wet tre
den de leden op 75-ia-
rigen leeftijd af. Wij
weten niet hoeveel ia-
ren het al geleden is
dat men ons zeide dat
Prof. Aalberse eigen
lijk niet zoo sterk van
gestel was. Optimisten
houden daarmede geen
rekening. Nu in geze-
genden ouderdom is
Prof. Aalberse geen
oude man. Deze altijd
opgewekte, eenvoudige
mensch is ziin tiid al
lerminst ten achter.
God heeft dit leven
wel rijk begenadigd.
