Bevolkingsaanwas schept groote problemen
i;i den gemeenschappelijk»! strijd
Nederlands bijdrage
RADIO
Kleinhandel
en kolendistributie
Luchtdienst
Twente-Amsterdam
uitgebreid
Van den held Jan Trompetter
LLBR WEGEN hoort men tègenwoordig spreken over orde
ning. Ordening is een modewoord. Men denkt daarbij
meestal in de eerste plaats aan de economische ordening. Er
zijn echter nog heel andere zeer belangrijke soorten van orde
ning en daaronder is de z.g. Ruimtelijke Ordening wel de voor
naamste, waarmede de Rijksdienst voor het Nationale Plan
belast is.
Ruimtelijke ordening een zeer belangrijk vraagstuk
i.
Wat is ruimtelijke ordening?
Men kan het heel eenvoudig
zeggen:
Het orde scheppen in de ver
spreiding van de bevolking
over ons grondgebied en wel
op zulk een wijze, dat voor die
bevolking de beste levensom
standigheden worden gescha
pen.
Vele lezers zullen zich er
nog niet het hoofd over gebro
ken hebben, dat zelfs dat een
vraagstuk is. Inderdaad, en een
zeer belangrijk vraagstuk.
In Nederland wonen op dit
moment meer dan 270 men
schen per Km.2. Dat is zeer
veel en het zal heel wat moeite
kosten om hier te lande voor
ruim 9 millioen mensohen en
m de toekomst wanneer er
althans niet geëmigreerd wordt
wel 11 of 12 millioen die,
men voor het jaar 200-0 heeft
berekend) een bestaansmoge
lijkheid te vinden, vooral nu het
Duitsche achterland zeer zwaar
beschadigd is, de verhouding
met Ned.-Indië anders wordt,
de exportmogelijkheden voor
onzen landbouw niet rooskleu
riger zijn geworden enz. Moge
lijk zal de annexatie van
D-uitsch gebied ons kunnen hel
pen en misschien zullen velen
daarenboven nog moeten emi-
greeren.
Maar n-u eens even veronder
steld, dat het met die bestaans
mogelijkheden wel zal losloo-
pen in welke levensomstandig
heden verkeert ons volk en zal
het komen te verkeeren? Want
in Noord- en Zuid-Holland en
Utrecht wonen op dit oogenblik
al méér dan 570. 740 en 350
inwoners per Km2.
In deze provincies, die 1/5
van ons oppervlak beslaan,
woont ongeveer de helft van
onze bevolking en daarvan ruim
de helft in de steden met-
100.000 en meer inwoners.
De trek naar het Westen.
Er is nog steeds een tendenz,
dat de drie Westelijke provin
cies een vestigingsoverschot
hebben, de overige acht een
vertrek-overschot aan men-
schen. Zooals bekend, hebben
vooral Noord-Brabant en Lim
burg, en in mindere mate ook
de Oost-Nederlandsche zand
gronden groote geboorte-over
schotten. Jaarlijks krijgt Neder
land er schoon aan de haak
100.060 menschen bij, d.w.z.
naar den omvang een stad ter
grootte van Nijmegen.
Teen de Nederlandsche re
geering uit haar ballingschap
terugkeerde vond zij hier te
lande bijna een half millioen
Nederlanders meer dan toen zij
vertrok!
En waar blijven die men
schen? Het boerenland is ge
heel bezet. Er is, zooals alge
meen bekend is, hier te lande
een enorme landhonger. De
Zuiderzee-inpolderingen hel
pen wel, maar langzaam en
niet afdoende. Dus trekken ze
naar de steden. Drie van de
vier Nederlanders, die er in de
twintigste eeuw bijkwamen
vonden een bestaan in industrie
handel en verkeer en slechts
één op de twintig in den land
bouw.
En die greote trek, die van
het platteland naar de steden
gaat, bleek in het verleden on
miskenbaar grootendeels in
Westelijke richting te liggen,
waar het economisch hart van
Nederland ligt, waar de groote
verkeerspelen de bevolkings
agglomeraties schiepen, doordat
daar handel en industrie tot
groote ontwikkeling kwamen
en komen.
Voor- en nadeelen der stad
Geen „Groot-stad".
Ons bestaan hangt daarmede
samen en daaraan dient geen
haarbreed in den weg gelegd
te worden, wanneer het de vi
tale belangen schaadt. Bureau
cratische ordenaars, die gemak
kelijk met dit ingewikkelde or
ganisme willen gaan experi
menteeren, dient een onver
biddelijk halt te worden toe
geroepen, Dit sta voorop! Maar
aan den anderen kant dient
men niet blind te zijn voor de
nadeelen, die kleven aan een
ongeleide vestiging van in
dustrie, handel en verkeer, Hoe
grooter de steden worden, hoe
moeilijker het wordt om de
verkeersproblemen op te los
sen, voldoende gelegenheid te
geven voor recreatie in de vrije
natuur. De groote stad is on-
gezondér, er is grootere misda
digheid, prostitutie zucht naar
luxe en een begeerte naar ge
not. Er is aan.den anderen kant
een zeer veel grooter cultureel
leven. De steden herbergen ..de
hersens" van de natie. Het
platteland aan den anderen
kant heeft zeer vele voordee-
len, maar men mag het zeker
niet idealiseeren. Het kan er
soms achterlijk en benepen zijn.
De stad heeft goede kanten
en het is nu de kunst om het
goede zooveel mogelijk te be
houden en het kwade tot een
minimum te beperken.
Men moet m. a. w. de OPTI
MALE stadsgroctte zien te be
naderen. Een millioenenstad is
zeker een onding, die men dan
ook, koste wat het kost, zal
moeten zien te vermijden. En
zoo kan men ook de OPTIMA
LE bevolkingsdichtheden voor
geheele streken pogen te zoe
ken.
Z.
MARVA-OPLEEDING IN
NEDERLAND.
„Framewood Manor" het op
leidingscentrum van de Mari-
ne-vrouwen-afdeeling in En
geland, is overgebracht naar
..Leiduin" bij Aerdenhout. De
laatste leden van de „vaste be
manning" zijn in Nederland
aangekomen. De eerste recru-
ten, die in Nederland hun op
leiding zullenontvangen, wor
den 1 Fefor. op „Leiduin" ver
wacht. eHt zijn 45 meisjes,
hoofdzakelijk bestemd voor
den huishoudelijken dienst.
WEERSVERWACHTING.
Tot Zaterdagavond:
Aan de kust nog krachtige,
overigens meest matige wind
uit Zuid-Westelijke richting.
Wisselende bewolking, plaatse
lijk nog een enkele bui. Mati
ge temperatuur.
M.
HILVERSUM I, 301
N.C.R.V.
6.30 Gratnofoonmuziek.
7.Nieuwsberichten.
7.20 Or.cestplaten (Lalo Loef-
gron).
7.40 ..Waar zijn de dieren?", d.
S. M. v. d. Gallen.
8.Nieuws in 't kort.
8.05 Wirinekapel o.l.v. G. Nieuw-
land.
9 Op de Brug.
9.15 C ramofoonpl. concert.
10— Nieuwsberichent.
.10.15 Actueel halfuur.
10 45 Céza Frid, piano, H. Salo
mon. Viool.
11.50 Schriftlezing.
M.
HILVERSUM II. 415
V A.R.A.
Nieuwsberichten.
EJJy Walis.
Uit de droesem", hoorsp.
nuy Schifferstein, piano.
i'enl. Weekoverzicht drs.
L de Jong.
V.P.R.O.
Eenheid en verscheidenheid
in he tVrijz. Protestantisme.
Nieuws in 't kort.
8 30 -,\Yat gered moet worden".
V. A.R.A.
Op de Brug.
wcöoporgel (Q- Maclean).
cpu1". Oratorium van
Haendel.
V.P.R.O.
A\ ondwijding.
V. A.R.A.
Nieuwsberichten.
.r:\moloonplaten.
6
6 45
8
9 -
9 15
9.30
]f 41
O EYSS INQUART, die ziek is, werd gisteren door den Fran-
schen aanklager Dubost aangewezen als schuldig aan ver
grijpen door de Gestapo gepleegd. Dubost wees tal van gevallen
aan, waarin Nederlanders zonder eenigen vorm van proces door
de Duitsche Gestapo werden ter dood gebracht.
DE VERWILDERING VAN EEN VOLK
wildering waarmee Dubost zijn
betoog ilustreerde. Het meest
indrukwekkend was ongetwij
feld het dramatische verhaal
van het Franscne dorpje Ora-
dour, dat door de Gestapo werd
uitgemoord, zoodat slechts tien
menschen overbleven. Ook het
Dubost las een verklaring
van de Nederlandsche regee
ring voor, waaruit blijkt, dat
op deze wijze minstens vier
duizend Nederlanders slacht
offer van den Duitschen ter
reur werden.
Kort maakte hij melding van
de beruchte Waalsdorpsche
vlakte. „Dit alles vormt even
wel een slechts zeer fragmen
tarisch aspect van het -lijden,
waardoor Holland zijn bijdrage
in menschenlevens heeft ge
geven aan den gemeenschappe-
lijken strijd", zoo zei Dubost.
Hij behandelde in het verloop
van zijn aanklacht de onmen-
schelijke misdaden door de
Gestapo tegen verzetsbewegin
gen begaan. Het toppunt van
wreedheid bereikten de Duit-
schers wel in een Fransche
stad, waar zij een moeder in
het aangezicht van haar vijf
kinderen martelden en levend
verbrandden, omdat zij het
verblijf van haar man niet wil
de vertellen. De kinderen wer
den vervolgens met den dood
bedreigd als zij hun vader niet
verrieden. Ofschoon zij wisten
waar hij was, zwegen zij, waar
op de Duitschers hen opsloten
in den kelder en het huis in
brand staken. u)it is slechts
een van de vele schier onge
looflijke voorbeelden van ver-
Nederlandsche drama van Put
ten liet Dubost volgen in de
sombere reeks, die tientallen
van deze misdaden omvat.
Aanslag op bet leven
der natie.
Dubost maakte vervolgens
melding van den misdaad door
de Duitschers tegen het Neder
landsche volk begaan door het
aanrichten van verwoestingen
en inundaties, die niet door
oorlogshandelingen gerecht
vaardigd waren.
In het bijzonder stelde hij
aan de hand van Nederlandsche
documenten de verantwoorde
lijkheid van de Duitschers voor
het bombardement van Rotter
dam vast. Wijzende op den ge
weldigen omvang van de over
stroomingen, die door de Duit
schers in ons land werden ver
oorzaakt, zei de aanklager, dat
men de beteekenis van deze
misdaden niet mag onderschat
ten: daar Nederland zonder
zijn dijken niet kan bestaan,
was het een rechtstreeksche
aanslag op het leven van deze
natie.
„Dit Duitsche volk"....
In het verder verloop van
zijn aanxlacht uitte Dubost
speciale beschuldigingen aan
het adres van vele beschuldig
den Goering hoorde als zwaar
ste aanklacht: het oprichten
van concentratiekampen en het
overlaten van deze aan de Ge
stapo; het toelaten van de be
ruchte experimenten op leven
de menschen door dr. Rascher
in Dachau. Keitel werd per
soonlijk .verantwoordelijk ge
steld voor de beruchte „Nacht
und Nebel" arrestaties en Jodl
voor de deportatie der Deen-
sche Joden naar Duitschland.
Tezamen werd dit drietal door
den aanklager verantwoordelijk
geacht voor de executies van
gijzelaars.
Dubost zeide, dat uit het ge
beurde in Duitschland geble
ken is, dat alle teruggang in
beschaving mogelijk is. Er is
nimmer een natie, die slecht
opgevoed en slecht geleid door
slechte meesters op den duur
niet kan terugvallen in de bar
barij der vroegste eeuwen.
Bit Duitsche volk, waarvan
wij militaire deugden erken
nen, waarvan wij dichters en
musici beminnen, waarvan wij
den werklust bewonderen,
heeft nochtans geen enkele po
ging tot tegenstand gedaan,
toen millioenen onschuldige
menschen werden Vernietigd
op den grond van dit volk, door
menschen van dit volk, en vol
gens plan van de regeerders
van dit volk.
De dir. van het Rijkskolen-
bureau, heeft met den meesten
nadruk tegengesproken, dat de
groote handelaren bevoordeeld
zouden worden boven de klei
ne handelaren.
Het kolendistributiebureau
probeert zooveel mogelijk, met
inschakeling van den handel
zelf, zoo rechtvaardig mogelijk
te verdeelen. Dat daarbij een
groothandelaar gemak heeft
van zijn grooteren handel en
outillage, kan niet worden
voorkomen. Deze immers krijgt
de beschikking over een heel
schip en over een heele wagon
en de kleine handelaar is meest
al aangewezen op het schip of
de wagon, waaruit hij zijn aan
deel moet krijgen.
Aantal handelaren.
Er zijn 7000 brandstoffenhan-
delaren en 800 slijters in Ne
derland. En in het nieuwe dis
tributiejaar zal er geen klan
tenbinding meer bestaan en de
consument zal in den komen
den zomer vrij zijn in de keuze
van zijn kolenleverancier.
(Wij zijn er mede van over
tuigd dat de distributie over
den handel groote moeilijkhe
den meebrengt, maar wij ont
komen toch niet aan den in
druk, opgedaan in gesprekken
met kleine handelaren dat zij
toch wel erg in de verdrukking
geraakt zijn. Wij begrijpen vol
komen dat een groothandel
meer mogelijkheden bezit voor
een spoedige en vlotte afleve
ring, maar dan zou juist de
rechtvaardigheid eischen, dat
de kle-ine zelfstandigen door
een soepeler behandeling een
tegenwicht ontvingen ten aan
zien van de concurrentie van
het grootbedrijf. Het gaat er
net mee als met de levensmid-
delenbedrijven. Ook daar wordt
te veel rekening gehouden met
het grootere gemak en de groo
tere capaciteit waarover zij in
hun handel beschikken, waar
door ook zij, gemakkelijker de
bezwaren kunnen overwinnen,
terwijl de kleinhandel dezelfde v
moeilijkheden ondervindt, maar
de hulpmiddelen ontbreken.
Het ligt zeker niet in den lijn
van de juiste verhouding tus-
schen kapitaal en arbeid dat
men de omstandigheden ten
volle laat uitwerken ten gun
ste van het grootbedrijf, en
daarom: het lijkt ons toch noo-
dig dat men den kleinen han
del meer tegemoet komt. Red.)
Met ingang van 1 Ffebruari
a.s. zullen er drie machines
per dag gaan vliegen, waardoor
het mogelijk is om op één dag
een retourvlucht naar Amster
dam te maken (of Den Haag).
De dienstregeling voor de pe
riode 1 Febr.1 Oct. a.s. is nu
als volgt:
Vertr. Twente 9.45 12.16.05
Aank. Schiph. 10.35 12.50 16.55
Vertr. Schiph. 8.40 10.50 15.—
Aank. Twente 9.30 11.40 15.50
Weer wilde Jan Trompetter een straatje om. Maar
daar klonk het al over het pleintje, dat de kleinste
klokjes daarboven '1 de oude kerktoren van schrik
begonnen te rinkinkelen: „Daar is me die schavuit!"
Jan trok zijn zoetsappigst gezicht en zijn stoutste
schoenen aan, wilde zijn hoed afnemen maar bedacht
opeens, dat die onder de vorige oorlog was afge
waaid, maakte een buiging voor het wenend meiske
engreep met een kreet naar zijn broek, omdat
hij niet had kunnen ontdekken, dat in de andere
hand van vrouwlief Isabel de verraderlijke matten
klopper school. Dat had hij toch wel kunnen ver-,
wachten, die sukkelaar, die toch al dicht voor zijn
zilveren bruiloft stond! Jawel, maar daarom leek
Jan Trompetter nu juist zo'n sukkelaar. Maar hij
was het niet. Dat zul je later horen.
