Indië, gemeenschappelijke
zaak der geallieerden
Nog 2 „Big-THREE" conferenties
De tijd
geduld.
Toevertrouwd aan Engeland
AUeuiajaatAiaettAcfl
In Jan. in Londen, April in Washington j tief vredesverdrag, dat bemid-
Maandag 31 December 1945
No. 160
HET WEER
tot Dinsdagavond:
In de kuststreek des
nachts lichte vorst.
Overdag temperatuur x
om het vriespunt. Meest
nevelig of licht bewolkt
Er mag gerekend wor
den op aanhouden van
de lichte tot matige
vorst.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HoofdredacteurenRector H. L. J. M. Sondual cn Mr. Dr. C. C. A. va:
van Duinkerken) cn Joop Siebelt; Directeur: C. G. v. Elburg. Bureaux: Papt
Abonnementsprijzen: 10.26 per week, 11.10 per maand
i HarenRedacteuren Prol. Dr. W. Asselbergs (Anton
ngracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
13.20 per kwartaal. Franco per post 14.2°
IS
een dokter,
zijn recept
is:
MIN. SCHERMERHORN OVER INDIË
Zonder dat hij in zijn rede van Zaterdagavond vooruit wilde
loopen op de gedachtenwisselingen over de gebeurtenissen in
Indië, welke binnenkort tusschen de Regeering en de Staten-
Generaal zullen plaats vinden, achtte Min.-Pres. Schermerhorn
het toch noodzakelijk, na de terugkeer van de delegatie van de
Nederlandsche Regeering uit Londen, enkele opmerkingen te
maken.
Vrijwillig samengaan
strekt voor beide
tot voordeel
Na gewezen te hebben op de
met den dag toenemende span
ning, veroorzaakt door brieven,
die de Skymasters in groote
hoeveelheden uit Indië. in ons
land brengen, stelde de Min.-
President vast, dat zich in Ne
derland een zekere scheiding
der geesten begint af te teeke
nen inzake de keuze tusschen
de wegen, waarlangs men ge
looft bevredigende resultaten
te kunnen bereiken.
In het boedel van de liqui
datie van een wereldoorlog,
waarbij alle wereldmachten
betrokken zijn, bleek het natio
nalistische probleem in door
den Japanschen vijand toege-
spitsten vorm verborgen te
zijn. Het is deze Japansche vij
and, die met groote sluwheid
tracht op indirecte wijze na zijn
eigen nederlaag aan een der
geallieerden, d.w.z. Nederland,
direct en indirect ook aan een
tweede, nl. Engeland een an
dere vorm van nederlaag te be
zorgen. In dit licht ziet de Ne
derlandsche regeering hetgeen
er in Indië geschiedt. Dat feit
vormde de moreele grondslag,
waarop de Nederlandsche re
geering het gesprek met de re
geering van het Britsche im
perium heeft gevoerd. Voor
zoover het de Japanners be
treft en dus tot op zekere hoog
te ook voor zoover dit betreft
hun directe wandaden, is er
sprake van een gemeenschap
pelijke geallieerde zaak, die
door een besluit van de geal
lieerde raad, voor zoover dit
Ned.-Indië betreft, aan Enge
land is toevertrouwd.
De conferentie op Chequers
heeft de gelegenheid gegeven
om met groote openhartigheid
de wederwijdsche doeleinden
en perspectieven t? bespreken.
De Nederlandsche regeering
heeft het noodzakelijk geacht,
daarbij in groote lijnen kennis
te geven van de plannen, die
zij koestert en waarvan zij te
gelegener tijd en op de daar
toe geëigende plaats een pas
send gebruik hoopt te maken.
Dit beteekent geenszins, zooals
wel eens is gesuggereerd, dat
de Nederlandsche regeering een
soort goedkeuring zou hebben
gevraagd en verkregen. De
mededeeling van onze voor
nemens kon slechts de betee-
kenis hebben, dat duidelijk
komt vast te staan, hetgeen uit
den aard der zaak kon worden
vermoed, namelijk, dat deze
beide regeeringen in de groote
lijn over de noodzakelijke op-
lóssing der problemen op ge
lijksoortige wijze denken en
op grond daarvan tót vertrou
wen in elkanders politiek t.a.v.
dit probleem kunnen komen.
Dit is voor ons de beteekenis
geweest van deze Londensche
bespreking.
Op de basis van wederzijdsch
Vertrouwen kon men een aan
tal practische maatregelen be
spreken, dat men langs alle
daartoe geëigende en gepaste
wegen zal komen tot georden
de toestanden niet alleen voor
het oogenblik, maar ook voor
een verdere toekomst, toe
standen, die in overeenstem
ming zijn met het handvest der
Ver. Naties.
Aan het einde der bespre
kingen is door ieder der beide
delegaties een ontwerp gemaakt
voor een communiqué. Daarna
is in een gemeenschappelijke
bespreking een definitief com
muniqué opgemaakt, dat door
de Engelsche en door de Ne
derlandsche regeering gelijk
tijdig aan de pers zou worden
verstrekt, doch waarvan, ten
gevolge van een fout van een
onzer publiciteitsorganen he
laas de schijn is gewekt, dat
dit een communiqué zou zijn,
dat uitsluitend door de Engel
sche regeering zou zijn uitge
geven.
Inmiddels is het duidelijk ge
worden, dat het geallieerd op
perbevel er toe is overgegaan
te trachten in West Java orde
en veiligheid te herstellen
overeenkomstig hetgeen in dit
communiqué wordt gezegd. De
Lt.-Gouv.-Gen. Dr. van Mook
zal zich op 5 Januari naar In
dië begeven om zijn taak al
daar te hervatten, nadat in de
komende dagen nog allerlei
overleg zal plaats vinden, dat
tot de vaststellling van defini
tieve richtlijnen voor het te
voeren beleid kan leiden. De
Nederlandsche regeering staat
onveranderd op het standpunt
dat zij bij herstel van vrede
en veiligheid, zoowel langs de
weg van militaire maatregelen
als door overleg met hen, die
de Indonesische wereld ver
tegenwoordigen, een onmisba
re taak heeft te vervullen. Dit
ontleent zij niet alleen aan de
souvereine rechten van Neder
land, maar vooral aan de mo
gelijkheden, die het Koninkrijk
kan bieden om tot in dat ge
biedsdeel gewenschte toestan
den te geraken. Om dat funda-
menteele punt draait alles.
Daarover bestaat bij de Neder
landsche regeering even wei
nig twijfel als over de noodza
kelijkheid of aan gerechtvaar
digde eischen van een ontwa
kende Indonesische wereld te
gemoet moet worden gekomen.
(Vervolg op pag. 2)
Dat 't nieuw geboren jaar
Vandaag en eiken dag
Dien God U leven laat
Van buiten en van binnen
Voor allen onder U
Vol zegen wezen mag
„De Burcht" bij monde van Guido Gezelle
BERICHT.
In verband met Nieuwjaars-
dr zal „De Burcht" morgen
niet verscliiinen.
Directie en Redactie wen-
schen al de lezers van haar blad
van harte een Zalig Nieuwjaar.
GELUKWENSCHEN AAN
KARDINAAL
DR. J. DE JONG.
De Katholieke Nederland
sche bóeren- en tuindersbond
heeft namens zijn 80.000 leden
aan den Aartsbisschop van Pen in onze notringen. Met ge-
Utrecht, Mgr. Dr. J. de Jong, duld. „goodwill" en verdraag-
ter gelegenheid van zijn ver- zaamheid moeten wij streven
„ons doel is om den dag te ver
haasten, waarop Korea een on
afhankelijk lid van de gemeen
schap der volkeren zal wor
den
Het eenifre belangrijke punt
od de agenda, dat niet opgelost
werd. was Perzië. „Ik wil de
ernst van dit nrobleem niet ver
kleinen doch ik ben niet ont-
mc 'hgd" zeide Byrnes. Hij
hoont od nader ov»-leg en een
daaroD volgende onlossing. Byr
nes zeide ten r'otte: „De ont
moeting te Moskou diende tot
het verkriigen van beter be-
grin. Wij moeten niet verslap-
heffing tot kardinaal een ge-
lukwenschtelegram gezonden.
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken in Washington heeft
officieel bekend gemaakt, dat te Washington een volgende bij
eenkomst van Byrnes, Molotof en Bevin zal plaats hebben.
In verband met het feit, dat de drie ministers in Januari te
Londen bijeen zullen komen, is te verwachten, dat de bijeen
komst te Washington begin April zai worden gehouden.
AFSPRAKEN TE MOSKOU NIET IDEAAL
Slechts bemiddelende
aanbeveling van
kleinere volken
De Amerik. Min. van Buitenl.
Zaken, James Byrnes, heeft via
de radio het Amerikaansche
volk ingelicht over de confe
rentie te Moskou. Hij zeide ten
aanzien van de autoriteit van
Gen. Mac Arthur in Japan, dat
deze niet tegengewerkt zal
worden door de commissie voor
het Verer Oosten, indien deze
het niet eens is met zijn poli
tiek of met de uitvoering daar
van.
Over de atoom-kwestie zeide
Byrnes, dat hij verheugd was,
dat de autoriteiten van de
Sovjet-Unie begrip toonden
voor de Attlee-Truman-King
afspraak en slechts eenige
amendementen voorstelden om
het werk van de atoom-com
missie van de Ver. Volken te
bevorderen en om haar op den
voorgrond staande verantwoor
delijkheid voor handhaving
van vrede en veiligheid uit te
oefenen.
De conferentie was op voor
stel van Byrnes belegd. Hij
wist, dat er het risicD van een
impasse aan verbonden was,
doch dat dit genomen moest
worden.
Byrnes vond de afspraken
over de vredesverdragen niet
ideaal, doch dat de afwijkingen
van de ideale standaard meer
naar den vorm dan substan
tieel waren. Voorkomen werd,
dat de voorstellen van de groo-
tere mogendheden aan het oor-
naar het opbouwen van een
goeden en durenden vrede".
ATOOMENERGIE BLIJFT
NOG GEHEIM.
Senator Vandenbere. lid van
de Amerik. delegatie on de ver
gadering van de Ver. Volken.
heeft namens Pres. Truman
delende aanbevelingen van i verklaard, lat de geheimen van
kleinere volken zou verwerpen
Hij achtte de overeenkomst
over de erkenning van de Bal-
kanlanden niet geheel perfect.
Er bestaat nog steeds een groot
verschil van standpunt ten aan
zien van de regeeringen van
Bulgarije en Roemenië. Dit
verschil wordt gekenschetst
door het feit, dat de democra
tische instellingen van deze
landen niet werkten in overeen
stemming met de tradities die
„bij ons in zwang zijn. Rus
land had een „zeer werkelijk
belang" bij het karakter dér
regeeringen van deze landen.
„Ik zeide tot Stalin en Mo
de atoomenergie aan geen land.
in het bijzonder de Sovjet-
Unie. zullen worden medege
deeld.
EEREDOCTORATEN VAN
DE LEIDSCHE
UNIVERSITEIT.
De Leidsche universiteit
heeft besloten het eeredocto
raat in de wis- en natuurkun
de te verleenen aan de plant
kundigen ir. A. W. Kloos Jr.,
P. Jansen en W. H. Wachter,
wegens hun bijzonder groote
verdiensten voor de floristiek
in Nederland. De plechtige uit
reiking zal plaats hebben op
10 Januari 1946, (den herden-
lotov. dat het in ons aller be- kingsdag van den sterfdag van
lang was. dat de volken van J Linnaeus), des namiddags vier
deze landen en hm regeerin- uur.
gen vreedzaam ten aanzien v»n
de Sovjet-Unie gestemd zouden
zijn. Ik wees od bet feit. dat wij
met de Sovjet-Unie samen wil
len werken en niet tegenwer
ken om deze rogeeringen meer
representatief te maken. En
voor de eerste maal sinds Jalta
deel en de openlijke critiek 'iee^ Soviet-regeering er in
toegestemd te dien einde met
ons te werken.
Byrnes besprak de verande-
IJij verklaarde categorisch, ring, die in Japan moet plaats
dnt de Ver. Staten nief accoord vinden en zeide voorts, dat het
van alle landen, die actief deel
namen aan den oorlog onder
worpen worden.
'T KAN TEGENVALLEN
Op 1 Januari zal in Frank
rijk het brood weer gerantsoe
neerd worden. Het dagelij ksch
rantsoen zal dan 300 gram be
dragen voor den normalen ge
bruiker. Men is tot dezen
maatregel moeten overgaan
omdat in den vrijen verkoop
het broodgebruik abnormaal
gestegen is, terwijl de invoer
oeneden de verwachtingen
bleef.
De laatste overspanning van de Moer dilkverkeersbrug werd dezer dagen op de pülers geplaatst. Een belangrijke sclta kei in dc verbinding Noord-Zuid is hier
mede binnen eenige dagen weer voor het publiek beschikbaar. H. v. Lancclaar-P.