BINNENLAND
STADSNIEUWS
BUITENLAND
7 OO is dan uitgemaakt gelijk Rus
land en Amerika het wilden hebben,
dat de zetel der Vereenigde Naties in
Amerika zal zijn. Onder andere de Ned.
Minister van Kleffens wordt genoemd
als secretaris-generaal van den twee
der Volkenbond. Dat zou voor van
KJeffens een groote onderscheiding zijn.
Zie naar de wereldkaart en verwon
der u. dat het kleine stukje West-
Europa zoo lang het centrum der we
reld was. En Iaat vervolgens de groo
te momenten der wereldgeschiednis aan
uw geest voorbijgaan. Ga maar niet
verder terug dan tot de. Egyptische
beschaving. Denk aan het oude Grie
kenland. aan het machtig Romeinschc
Rijk
Deze week
in hot
i
DE POLITIEKE DELINQUENTEN.
ERSPREID o er het land zijn in een
goede honderd kampen ongeveer hon
derd duizend politieke delinquenten ge
ïnterneerd. Daaronder zijn echte land
verraders, menscheu die „alleen-maar"
N.S.B. ers waren, collaoorateurs en pro
fiteurs, ook de man die contributie be
taalde aan de N(ederlandsche) S(chaak)
B(ond} en het vrouwtje, dat de wasch
deed voor den Feldwebel, omdat ze
niet durfde weigeren of omdat ze an
ders dood was gegaan van den hon
ger.
Toen ons land in étappes werd be
vrijd, eischtte het Geallieerde bevel,
dat alle verdachte personen in bewa
ring zouden worden genomen. Mis
schien bedoelde het Geallieerd Com
mando daarmee niet, dat ook het vrouw-
tie-dat-de-wasch-deed zou worden op
gepakt en ook werd den man zijn par
tijtje schaak gegund, maar in elk ge
val de huidige minister van Justitie kreeg
de wasch te doen. Een wasch zoo
groot en zoo vdat het geen won
der is dat hij er na een half jaar nog
niet mee klaar is.
Een groot gedeelte hangt nog niet eens
te drogen. Zijn collega van Binnen-
landsche Zaken, die ook aan de wasch-
kuip staat, heeft al heel wat gezui
verd. Naar onze smaak doet hij dit wat
al te hardhandig. Reeds meer dan 300
burgemeesters zijn gestaakt, geschorst
of ontslagen.
Wij vreezen, dat voor sommigen de
straf te zwaar is. De man met de ver
keerde geestesgesteldheid, zoo van de-
Duitschers moesten eens-winnen, ver
dient niet langer in overheidsdienst te
staan. Doch de burgervader, die wel
eens een fout heeft gemaakt, die. bij
een beoordeeling achteraf, en in het
licht van de opdracht, welke de Re
geering bij haar vertrek naar Londen
achterliet om n.1. loyaal aan de beve
len van den bezetter te voldoen, deze
burgemeester, die volkomen te goeder
trouw misschien iets te veel ijver aan
den dag heeft gelegd, hij wordt nu ge
straft met een maatregel, die zich nog
op zijn kinderen en kindskinderen zal
wreken.
Maar om op de geïnterneerden terug
te komen, ofschoon het ons goed deed
het woord en wederwoord in het Par
lement te hooren, nadat wij het zoo
lang hebben moeten stellen met praat
jes op de brug, zijn wij geen cent wij
zer geworden.Wie geinterneerd is en vrij
wil komen moet probeeren daarvoor
„vergunning'* van een van de advocaten-
fiscaal der Bijzondere Gerechtshoven te
krijgen. Wanneer de Kamer vroeg om
snelle berechting, dan verwees de Mi
nister naar het Besluit Politieke Delin
quenten, dat hij juist in het leven heeft
geroepen om een snelle berechting mo
gelijk te maken. De Kamer echter blijft
bezwaar opperen tegen de groote macht,
welke aan een instantie is toever
trouwd welker taak is de opsporing en
vervolging te leiden, terwijl de kwes
tie der invrijheidsstelling beslist moet
worden door den onafhankelijken rech
ter Ofschoon de Kamer bereid is de
lonten van Londen in aanmerking te ne
men zou zij toch gaarne zien, dat er
forsch werd ingegrepen om de gevolgen
dier fouten zooveel mogelijk te beperken
Niet gek leek ons de idee van dr. Kor-
tenhorst. die de balie wilde inschake
len ten einde zoo door decentralisatie
een groot aantal krachten voor dé
schoonmaak van den Augiasstal aan
het werk te zetten. Ons bezwaar is ook
juist, dat men slechts aarzelend stappen
zet daar waar het toch mogelijk moet
zijn met -organisatievermogen en met
sterke hand ernst te maken zoowel met
de lichte als met de zware gevallen.
Want bij al het roepen om recht voor
de onschuldigen, moeten wij niet ver
geten, dat al die N.S.B.'ers hun land en
volk op een gemeene manier hebben
verraden.
N
INDIë.
[3AT In „De Burcht" van verleden
week Zaterdag Indië onder het hoofd
Buitenland kwam te staan, kan slechts
voor een biigeloovige een slecht teeken
zijn. Want zonder den omvang van het
drama te verkleinen, mag toch wel voor
op worden gesteld, dat men in Regee-
ringskringen hoop koestert al zal men
wel nalaten daarvan officieel te doen
blijken, omdat nog geenszins vaststaat,
welke tol zal moeten worden betaald
voordat de zaken in het reine zullen
2ijn
Eigenaardig intusschen doet de ver
klaring van Minister Logeman in de
Tweede Kamer aan, die zegt. dat onze
bondgenooten zich strikt blijven beper
ken tot de opdracht: ontwapening en
concentratie van de Japanners, bevrij
ding en beveiliging van krijgsgevaigenen
en geïnterneerden. Juist het gebrek
aan ontwapening en concentratie der
Jappen is de oorzaak van de ellende!
Eerlijk, maar toch ook beschamend is
de bekentenis, dat onze uitgezonden
troepen nog niet voldoende toegerust
waren voor strijd in de eerste linfe.
En toch zullen onze troepen straks
Indië voor de ramp moeten behoeden'
waarin de extremism het zouden stor
ten. Want Indië kan Nederland niet
missen.
In de V.S. bestaat op het
oogenblik een groot tekort aan
zeelui. 66 Schepen, waaronder
10 voor troepentransport, kun
nen niet vertrekken.
WINTER 1944—1945.
Hoe kort is het nog slechts
geleden en toch hoe gauw
vergeten we weer wat achter
ons ligt.
Denken we nog wel eens
aan het doorgestane leed? Het
wonderkacheltje, de onderge
doken radio, het urenlange
wachten voor een schamele
portie soep of de uitputtende
hongertochten? Het is of 't
lang. heel lang geleden is. Wie
denkt daar nu nog aan?
Er is nu toch weer? Wel
niet „volop", maar we mogen
toch ook niet mopperen. Er is
weer vermaak en ach het Leven
gaat verder. We kunnen niet
lang bij het verleden stil blij
ven staan.
Toch zou een oogenblik be
zinning geen kwaad kunnen.
Eens nadenken over het leed
dat Holland moest doorstaan.
Eens na te denken, hoe dank
baar we eigenlijk moesten zijn
voor het werk van zooveel
dappere mannen en yrouwen,
die in het verzet dikwijls hun
leven veil hebben gehad, om
Neerland groot tedoen zijn.
Bezinning kunnen we vin
den op de mooie tentoonstel
ling „Beeld en Boek 1940
1945", waar het verzet in beeld
en boek in al zijn schakeerin
gen scherp belicht wordt.
Daardoor tevens onze dank
baarheid toonen. De opbrengst
komt immers geheel ten bate
van de Stichting 19401945.
(Geopend van 104 uur tot 6
Jan. 1946).
EX ANIMO.
Een zeer geslaagde uitvoe
ring werd door de Christelijke
Zangvereenigip.g „Ex Animo"
gegeven van Hubert Cuypers'
„Kerstoratorium",onder leiding
van Herman de Wolff. Naast
de muziek, die Cuypers compo
neerde bij Vondel's „Adam in
Ballingschap" en „Lucifer"
zijn melodrama's. Missen en
liederen schreef hij o.a. het
oratorium „Der Heilige Al-
phonsus" en bovengenoemd
„Kerstoratorium", ter gelegen
heid van het zilveren jubileum
der Christelijke Oratoriumver-
eeniging te Amsterdam in
1930, naar den uit de H. Schrift
saamgelezen tekst van Dr. W.
Harrenstein. De inleiding is
voor spreekkoor en declamatie
door den bas-solist (ditmaal
Laurens Bogtman) met bege
leiding van orkest. Tegen
spreekkoor bestaat dit be
zwaar. dat de streng rhyth-
misch gesproken tekst, welke
natuurlijker wijze vrijwel ge
scandeerd wordt gezegd, wel
een en ander aan expressie
verliest hierdoor. Toch heeft
Cuijpers in dit opzicht wel
merkwaardige dingen gedaan,
b.v. daar waar Bogtman, die.
een fijn declamator is. Psalm
89 16 zegt, begeleid door koor
zang is heel mooi. Ook daar,
waar de componist als 't ware
de spreekkoren fugatisch be
handelt is interessant. De zang.
thema's heeft de componist
eenigszins „Volkstümlisch" ge
houden. wat voor menigeen
groote attractie heeft. De in
strumentatie heeft hii met zorg
uitgewerkt. Hii houdt van
groote effecten (welke sterk
herinneren aan Wagner in
Meistersinger en Lohengrin)
van arpeggio en het pizzicati
der violen. Hii laat het breede
unisono zingen opzwepend be
geleiden; wisselt mannenkoor
af met vrouwenkoor, laat a ca-
pella zingen (wat zeer devoot
klonk) en het effectvol a bou-
che-fermée. De bas declameert
niet uitsluitend, hii zingt ook
en deed dit voortreffelijk, mooi
bij stem en strevend naar het
volkomene. Wij hooren een
combinatie van modern orkest,
hier of daar gregoriaansch, de
Protestantsche kerkmuziek te
vens. In het 3e deel zingt de
sopraan soliste, ditmaal me
vrouw Both-Haas haar moei
lijk liggende partij. Ernstig en
zuiver van stemming deed haar
zingen sympathiek aan. Iets
meer stabiliteit in toongeving
ware mooier, maar wij meenen
als reden hiervan de moeilijke
ligging te mogen aannemen. De
variatie in de diverse begelei
dingen is velerlei en het Rot-
terdamsch Philharmonisch or
kest speelde met een brio, het
vermelden waard. Mogelijk
was de klank hier en daar wat
sterk voor het mannenkoor en
de alten. Piet Uiterlinden aan
het orgel wil zeggen: een mu
zikale organist staat voor ziin
partij. Wat de Wolff met zijn
koor heeft gedaan was heel
mooi: geacheveerd de toon en
inzetten, glanzend het uitzet
ten van de sopraanstemmen.
Bij de alten, omlijnd het ge
bruik van de middenregisters.
Een paar mooie donkere alten
zouden hier goed werk doen.
De heeren ziin in de minder
heid, maar zoowel bassen als
tenoren zongen verzorgd en
beschaafd. Met zijn welbeken
de Zekerheid leidde de Wolff
het geheel, dingen belichtend,
waar noodig, de schare aanvu
rend. zoodat het koor genuan
ceerd zong. Aldus een uitvoe
ring. die voor het koor een
beteekenisvol succes werd. De
grijze componist was in de zaal,
en werd op het podium geroe
pen en enthousiast toegejuicht.
De dirigent werd bekrar_st, en
mevrouw Both-Haas kreeg
bloemen en ruimschoots be
toonde men bijval. De eere
voorzitter de ZeerEerw. Ds.
Riemens opende en besloot
den avond met gebed.
J. Kortmann.
INSTITUUT TROP. GENEESKUNDE.
In de gisteren gehouden ledenverga
dering van de Vereenigipg Instituut voor
Tropische geneeskunde Rotterdam
Leiden herdacht de voorzitter prof. dr.
A. W. Nieuwenhuis in een uitvoerige
rede den overleden secretaris prof. F.
C. Flu en de overleden bestuursleden
de heeren Goudriaan en van Ommen.
Laatstgenoemde legateerde aan de ver-
eeniging een bedrag van 100.000 voor
wetenschappelijke doeleinden hetgeen in
groote erkentelijkheid werd aanvaard
De vereeniging is uit de oorlogsjaren,
zij het ook na veel moeilijkheden, onge
schonden te voorschijn gekomen.
RIJKSUNIVERSTEIT TE LEIDEN.
Bevorderd tot doctor in de Letteren
en Wijsbegeerte op proefschrift getiteld:
„De Nederlandsche auteur en zijn pu-
Bevorderd tot doctor in de Geneeskun
de op proefschrift getiteld: „Planigrafie
van het tracheobronchiale systeem" de
heer B. J. Rethmeier, te Almelo.
Bevorderd tot doctor in de Godge
leerdheid op proefschrift getiteld: „Na
tuur en Genade bij J. S. Hamanti den
magnus van het Noorden 17301788", dc
heer E. Jansen Schoonhoven, Den
Haag.
Het Rijksmuseum voor Volkenkun
de is wegens gebrek aan brandstoffen
tot nader aankondiging voor het pu
bliek gesloten.
Churchill óók schilder...
Tijdens een verblijf aan
de Cote d'Azur vervaar
digde Churchill o.m. een
schilderstuk, dat een land
schap met olijfboomen
voorstelt.
Het doek is op het oogen
blik in het bezit van me
vrouw Folianowsky en
mevrouw Robert Laval,
die het in Parijs op een
openbare verkooping heb
ben aangeboden.
Er zal ongetwijfeld wel
belangstelling bestaan
voor het doek van onzen
bekenden staatsman en
schilder, die. evenals hij
het op het gebied der oor
logvoering reeds had. ook
op artistiek terrein wel
meer succes zal hebben
dan een andere staats
man, die -ook „schilder"
was
De Zondagsdienst wordt waarge-
nomen door de doktoien Hartman, v
Leeuwen, Spanjaard, Verbrugge en
Veldhuyzen.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst
der apotheken te Leiden wordt van Za
terdag 22 December 13 uur tot Maan
dag 24 December 8 uur waargenomen
door: de Haven-Apotheek, Haven 18
tel. 20085, de Doeza-Apotheek, Doeza-
straat 31, tel. 21313.
Te Oegstgeest door: de Oegstgeest-
sche Apotheek. Raadlioispark 8, tel.
26274.
OEGSTGEEST.
Etalage-wedstrijd. Ter gelegen
heid van dc „Holland helpt Indië -week
was er een etalage-wedstrild georgani
seerd, waarvan de uitslag door het pu
bliek zou worden bepaald, met het
volgende resultaat:
Mooiste etalage: 1. firma Buurman. 2.
M. van Noort. 3. J. Bijl, 4. Alb. Heijn,
5. T. Brandt. 6. J. Hoogeveen. 7. C.
Caspari. 8. C. Kreeft. 9. C. v. d. Zalm.
10. Th. van Beek. 11. Vevifo.
Attractiefste etalage: 1. J. Hooge
veen. 2. J. Westrik, 3. J. Bijl, 4. Buur
man 5. J. Brinkman. 6. Fr. Plaizier. 7.
Casparie, 8. de Vente, 9. Biesiot, 10. H.
v. d. Leeden.
Ook aan het publiek werden prijzen
toegekend, waarvan de uitslag is gepu
bliceerd bij de firma M. Elshof en de
firma C. Koelman.
De prijzen kunnen worden afgehaald
heden tusschen 25 nur bij de firma C.
Koelman.
Prijzen die voor 1 Jan. a.s. niet zijn
afgehaald, vervallen.
BIOSCOPEN.
Casino. De kleurenfilm „Goldwyn
Follies brengt ons in de filmstudio s
van Hollywood, waar we de verschil
lende close-ups meemaken voor het
vervaardigen van een nieuwe film.
Eeu keur van acteurs, o.a. de beken
de Amerikaansche buikspreker Charlie
verzorgen het komische gedeelte. Lief
hebbers van lichte muziek kunnen ge
nieten van een serie goed gezongen be
kende iilmsongs.
Om dit alles te completeeren is door
deze film nog een liefdesverhaal gespon
nen, dat op echt filmische wijze tot een
happy end komt.
Een film met uitstekende jazz-muziek
en zang en daarom goedgekeurd voor
de gestelde leeftijd.
Trianon. „De ontembare nachtgaal"
in de persoon van Suzanna Forster was
niet zóó wild, dat zij niet getemd kon
worden. Onder de. soms wat hardhan
dige, leiding van een zangleeraar, en
door de vriendschap van haar kampge-
rooten, verandert zij van een onbe
schaafde variëté-chansonnière in een co
loratuur-zangeres. die waardig gekeurd
wordt, in de Manhattan-opera een der
beste partijen te bezetten.
Met groote koren, en orkesten zijn
hoogtepunten bereikt, die gelukkig niet
terugvallen tot goedkoope successen,
waartoe wel eenig gevaar bestond, spe
ciaal omdat de film niet geheel cliché-
vrij is.
'Het spijt ons. nog een opmerking
over deze, werkelijk aangename, film
te moeten mïken. De scenario-schrijver
vond 't noodzakelijk, een scène uit een
z.g. „burlesque" theater in te laschen.
Dat Is jammer, want deze scène maakt
de film niet meer voor „eiken leeftijd"
geschikt. Met een kleine wending fn het
verhaal had deze fout vermeden kunnen
worden, en hadden wij geen voorbe
houd behoeven te maken.
Lido. Met een goed en rustig pro
gramma gaat Lido de Kerstweek in.
Een gevarieerd voorprogramma, be
staande uit een muzieknummer en een
teekenfilm, gaat de hoofdfilm vooraf.
„Een vrouw doet zaken" is een ty-
pisch-Engelsche film yiet specialen hu
mor. Een verhaal, dat kalm begint en
langzaam naar een crescendo gaat. Geen
„super", maar een film,, welke men
met genoegen ziet, en die wij gaarne
aanbevelen.
Luxor. „Je kunt *t toch niet mee
nemen". Dat Frank Capra goede films
kan maken mag als bekend worden ver
onderstelt. In deze film plaatst htl bet
ongedwongen, vreugdevolle leven van
den ongecompliceerden menscli tegen
over bet gecompliceerde en vreugde-
looze leven van den naar invloed en
macht dorstenden groot-magnaat. Hier
door ontstaan hoogst vermakelijke situa
ties. Het is alleen jammer, dat de vaak
getroffen komische verwikkelingen aan
eengeregen zijn door episodes, die niet
boeien. Bovendien is de gesoroken teks'
riet te verstaan. Een film, die we voor
alle leeftijden 'kunnen aanbevelen en aan
allen, die eens hartelijk willen lachen.
OMGEVING
NOORDWIIK.
Bonnen-misère. Zekere N. deed
aangifte bij de politie, dat zijn ega alle
distributiebescheiden van het gezin had
verkocht. Bij onderzoek bleek, dat mei.
H. een 3-tal levensmiddelenkaarten had
gekocht voor 80.van mej. N. De
vorige periode had zij ook een 3-tal
kaarten gekocht benevens 4 textielkaar-
ten en 2 versnaperingenkaarten. Mej. N.
had ook nog een kolenkaart en 2 ge
combineerde versnaperingenkaarten met
als toegift een speciale vergunning voor
babypakket aan mej. de R. verkocht.
Zekere V. was de derde in het spel; de
ze had levensmiddelenkaarten van mej.
N. in onderpand genomen voor 15.—
Toen mej. N. bonloos was. begon zij
ten eiude raad weer bonnetjes terug te
koopen van de koopster mej. H.„ na
tuurlijk tegen veel hoogere prijzen. Dit
muisje zal voor de betrokkenen nog wel 1
een staartje hebben.
Deze weeki
In het
FRANCO.
voor wie jarenlang de buiteu-
andsche politie^ van naoij volgt,
blijft het een vat vol verrassingen. Nu
is politie^ als zoodanig al iets zeer wis
selvalligs maar wij hebben ons door
een £>paanscuen Neuerlonuer Uuen ver
tellen. dat men ook in Epauje voor
eenige maanden niet gelooide, dat
r-ranco het nieuwe jaar zou naleo. Thans
durven wij dat wel te voorspellen cn
wie weet Krijgen wij nog ongelijkl
In elk geval franco zit nog ondanks
de wereldoelangstelling, welke hij ge
niet.
Men zou zoo zeggen de kwestie van
den Spaanschen regeeringsvonn is een
binnenlandsche Spaansche aangelegen-
beid.
Intusschen heel de wereld bemoeit er
zich mee. De oorzaak daarvan kan be
zwaarlijk gelegen zijn in het feit, dat
Spanje geen democratie is, want anders
zijn er uog wel andere landen waar
tegen het wereldgeweten in opstand
moet komen.
Men moet van de democratie, zooals
wij die verstaan evenmin een export
artikel maken. Of dacht men soms. dat
de Indische extremisten een democra
tische Republiek Indonesia in hun ach
terhoofd hebben? Het woord Republiek
is niet eens de vlag voor de democra
tische lading. Zij weten heel goed. dat
het volK van Indië zichzelf nog niet re-
geeren kan.
Het Spaansche volk beeft nog nim
mer getoond, dat te kunnen. En dacht
men dat democratie op den Balkan
hetzelfde is als democratie in Zwitser
land of Nederland?
Democratie is een ontzettend veel ge
bruikt en dus ook misbruikt woord.
Franco heeft zich buiten den tweeden
wereldoorlog weten te houden en wij
gelooven als hij binnenkort van het
tooneel verdwijnt dat Spanje hem al
leen daarvoor dankbaar moet zijn.
Spanje niet alleen, want indien Spanje
in 1940 en 1941 verkeerd had gewild,
dan weten wij nog niet of Engeland de
sleutel van de poort der Middelland-
sche Zee had kuunen houden. Singa
pore viel. Gibraltar niet.
Franco heeft het in 1935'36 gehaald
ondanks Russische steun aan zijn tegen
standers en dank zij hulp van Duitsch-
land en Italië. Volgens de wereld had
Franco het pleit niet mogen winnen.
Nu hij het toch gedaan heeft, neemt
men het hem kwalijk, dat bij heeft
aangeboden 50.000 Joodsche kinderen
te herebrgen. Men neemt Franco alles
kwalijk. Franco heeft de wereldpers te
gen en dan legt men het vroeg of laat
^f. Het gaat ons hier niet om Franco
schoon te pleiten. Maar hoogst onsym
pathiek is het indien de pers zicb niet
meer met de merites eener zaak bezig
houdt zich niet voor of tegen uit. maar
eenvoudig tegen!
Dezelfde pers die schreeuwt om
recht en rechtspraak vraagt niet meer
naar het recht van Franco, naar het
recht van Spanje, het deert haar niet
of een aangelegenheid een binnenland
sche kwestie van Spanje ls of niet.
Nauwelijks zal zij verhelen, dat de vraag
of het om Spanje's welzijn gaat haar
geen zier interesseert. Want zii heeft
reeds lang uitgemaakt, dat Franco moet
hangen.
-*
DE ZETEL VAN HET WERELD
GEWETEN.
Hoe kort ls het nog gelden, dat
Frankrijk den toon aangaf. Nog in 1930
was Frankrijk de sterkste militaire mo
gendheid. Nu gaat zijn bevolking in een
mcetkundigen reeks achteruit.
De Egyptische beschaving, noch de
Grieksche, noch de Romeinscbe waren
christelijk Europa heeft God zij dank
nog een breede christelijke kern. Ook
willen wij niet beweren, dat met dc
verplaatsing van den zetel der Ver
eenigde Naties de beschaving mede-
gaat. evenmin als dit het geval is met
de verplaatsing van het economisch
overwicht naar gene zijde van den
Grooten Vijver. Alle sombere voorspel
lingen zijn verkeerd alleen reeds omdat
zij somber zijn. Doch waar blijft, dat
een rijk dat in zich zelf verdeeld is ge
vaar loopt ten onder te gaan. En vast
staat, dat het zwaartepunt der aard-
sche machten niet meer in Europa ligt.
Wie dus alleen op deze machten ver
trouwt. koopt Amerikaansche papieren.
Kachelhoutles. Een bewoner van de
St Jeroensweg deed aangifte, da. het
hekwerk voor zijn huis was verdwe
nen. Het ingestelde onderzoek bad tot
gevolg, dat de politie weer op visite
kwam bij mej. N.. terwijl zij aan het
stoken was met hout van bet hek af
komstig. Onder toezegging dat het hek
vernieuwd zou worden, kreeg zij- nu als
toegift een proces-verbaaL
