iir
f§
De vrouw
^egeering geeft crediet voor
aanvulling linnenkast
KLOOF TUSSCHEN
JODEN EN ARABIEREN
Radioprogramma-
/oensdag L4 November 1945
HET WEER
tot Donderdagavond
Meest zwaar bewolkt
met nu en dan eenige
regen, plaatselijk ver
mengd met natte sneeuw
Matige Oostelijke wind,
Zelfde ternperatur.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Hoofdredacteuren l Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van HarenRedacteurenProf. Dr. W. Awelbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzen: f 0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franeo per po at f4.20*
verdient meer lof
naarmate er min
der over haar ge
sproken wordt.
'DE MINISTER VAN FINANCIEN, Prof. Lieftinck heeft gister-
ivond in zijn rede verslag uitgebracht over het verloop der
jeldsaneering en tevens de wegen gewezen waarlangs deze zal
porden voortgezet.
De rede kenmerkte zich door een groote eerlijkheid en een
""objectiviteit die open staat voor iedere gewenschte verbetering.
11 Bovendien hadden zijn woorden een zeer sociale inslag waar hij
pees op de groote moeilijkheden die heel bijzonder „den kleinen
man" konden treffen.
Hij kondigde daarvoor enkele maatregelen aan die de ailer-
Ojergste bezwaren zullen opheffen, terwijl bovendien de positie
,van de linnenkast" door hem met zeer veel zorg in zijn finan-
ik iëel object wordt opgenomer en dat de gifhandel, die reeds
rware slagen kreeg te incasseeren, nog verder zal worden terug-
2 fedrongen, was één van de duidelijkst uitgesproken verzeke-
tingen.
GELD"-OPERATIE GOED GESLAAGD!
Patient" herstelt zich snel
SANEERING? ARBEIDS-
BEREIDHEID.
,Er is allereerst moreele winst. De
tot het verrichten van nut-
tigen arbeid is belangrijk verbeterd,
leeds den dag na de aankondiging van
le geldinlevering begon het aanbod van
irbeidskrachten toe te nemen en deze
toeneming heeft sedertdien voortgang
'01 gehad.
li| DE ZWARTE HANDEL.
Behalve een vergrooting van den ar-
leidslust heeft de geldsaneering den
warten handel een der zwaarste >sla-
H en toegebracht, die aan dit euvel maar
oegebracht kan worden. Zeer duidelijk
zich dit in de veel lagere zwarte
irijzen. Bij sommige leden van dit
Iwarte gilde hebben de maatregelen, die
werden getroffen, weer een zeker res
pect voor de regeering gewekt. Ande
en zijn in woede ontbrand en hebben
lit niet onder stoelen of banken gesto
ten. Wij zullen deze lieden in hun
iigen sop laten smoren. Het feit, dat
le zwarte handel thans bezig is ook
net nieuw geld weer gif te brouwen,
vormt voor de regeering aaneiding om
k Ihans ook snel met andere dan mone-
B aire middelen krachtig te gaan toe
slaan. Het plan de campagne is opge-
naakt en de uitvoering staat voor de
Njdeur.
OOK ECONOMISCHE GEVOLGEN
GEVEN REDEN TOT
VOLDOENING.
J Er is tot nu toe voor bijna 900 mil
toen gulden aan bankpapier in omloop
;ebracht. Het dubbele vaji dit bedrag
laat. naar spr. schat, op' girale reke-
ling. Tezamen beteekent dit afge-
ien van de zilverbons en het zinken
H eld een circulatie van ruim 2%
m lilliard. De waarde van het volksinko-
nen kan geraamd worden op pl.m. vijf
I nilliard gulden, zoodat de geldcircu-
atie zich thans tot het volksinkomen
erlioudt als 1 tot 2. Naar voorloorlog-
iche maatstaf gemeten is deze verhou-
ling aan te merken als de normale,
ien verdere stijging van het volksin-
omen wettigt een verdere uitbreiding
an den geldomloop, welke echter zoo-
anig in de hand moet worden gehou-
en, dat de stijging van het nationaal in-
omen en van de geldhoeveelheid zoo-
eel mogelijk evenwijdig loopen.
Voor een goede voortgang van zaken
het noodig, dat het uitgegeven nieu
we geld in circulatie blijft en dat de
eiging om bank- en muntpapier op te
otten, verdwijnt
BEDRAGEN KLEINER dan ƒ25.—
NIET MEER PER GIRO.
Met het oog op de overbelasting der
anken doe ik een ernstig beroep op u
Hen om bedragen onder de 25.
oortaan niet meer per giro, maar met
ankbiljetten en zilverbons te betalen.
P dit oogenblik is er vergeleken met
roeger een zekere wanverhouding tus-
:hen de hoeveelheid papiergeld en gi-
ialgeld, die in omloop zijn. Hieraan
ïl kunnen worden tegemoet gekomen
por het papiergeld ten koste van het
iraalgeld nog wat te vermeerderen,
m dit te bereiken, zal ik de uitgifte
au het nieuwe papiergeld voorshands
geleidelijk doen voortzetten, totdat
werkelijke behoefte van het verkeer
aaraan voldoende zal zijn bevredigd,
fees voor een blijvende schaarschte in
»e geldsoort behoeft er dus niet te
staan. En voor een hoogere waardee-
p? van het papiergeld dan aan het
iraalgeld wordt toegekend ontbreekt(
elke grond
DE KLEINE MAN.
De meeste zorg, aldus prof. Lieftinck.
baart momenteel de toestand van den
kleinen man. Voorzoover kleine zaken in
moeilijkheden geraken wegens gemis aan
voldoende vrij bedrijfskapitaal, zal een
ruimere deblokkeering worden toege
staan onder de noodige waarborgen, dat
misbruik wordt voorkomen.
T.a.v. de gepensionneerden is voorloo-
pig de oplossing gevonden, dat iedere
rekeninghouder bij den postchèque- en
girodienst (voor de spaarbanken geldt
hetzelfde) die kan aantoonen, dat hij
over onvoldoende vrije middelen uit
andere bronnen beschikt om in zijn le
vensonderhoud te voorzien, 50.om
de veertien dagen ten laste van zijn re
kening in contanten kan opnemen. Daar
de minister deze maatregel niet bevre
digend acht, beeft hij opdracht gegeven
de toegelaten uitbetaling van 50.per
veertien dagen tot 100.te verhoo-
gen.
DE LINNENKAST.
Tot de vra'agstuken, die mij na de
reeds genoemde op het oogenblik het
meeste bezig houden, behoort het vrij
geven of verschaffen van de noodige
middelen ten behoeve van een aanvul
ling van de linnenkast. Ik vat daaronder
gemakshalve samen alles wat noodig is
voor de herinstallatie der gezinnen met
kleeding, schoeisel en huisraad de
zorg voor de voorziening met deze goe
deren behoort tot de taak van mijn
ambtgenoot van handel en nijverheid,
het geld. dat voor de aankoopen van
deze goederen door de belanghebbenden
benoodigd wordt, valt onder mijn be
moeienis. Op dit stuk zijn verschillen
de gevallen te onderscheiden. Sommi
gen hebben voldoende midelen vrij of
op girorekening. Anderen, met name de
oorlogsslachtoffers, zullen daarvoor ge
bruik kunnen maken van de tegemoet
koming wegens oorlogsschade, die hun
daartoe door het rijk wordt verschaft.
Maar ook velen, die niet tot de oor
logsslachtoffers kunnen worden gere
kend, behoeven echter dringend een aan
vulling van hun linnenkast. Een deel
van hen zal over geblokkeerde tegoeden
beschikken, een ander deel daarentegen
ontbreekt het aan de noodige koop
kracht in welken vorm dan ook. Uiter
aard kunnen niet allen tegelijk worden
geholpen. Daarvoor ontbreken eenvou
dig de goederen. Maar het is een klem
mende sociale eisch, dat ook deze laat
ste groep aan het allernoodzakelijkste
wordt geholpen.
Om hieraan tegemoet te komen, gaan
de gedachten der regeering in de rich
ting van de invoering van leveranties
op crediet met een afbetalingsstelsel.
Wie nog over een voldoend, geblok
keerd tegoed beschikt, zal zulk een cre
diet niet behoeven, want, zooals ik
reeds eerder heb toegezegd, is voor
deze doeleinden een deblokkeering' toe
gestaan. De regeling daarvoor werkt
echter nog niet volmaakt en zal dus
moeten worden verbeterd. Voor hen, die
het ook aan een geblokkeerd tegoed ont-
bieekt, zal een afbetalingsregeling moe
ten worden ontworpen. In plaats, dat
het sparen aan de uitgaven vooraf gaat
zal dit in deze gevallen moeten volgen.
Aan'de voorbereiding van de organisa
tie. die voor de uitvoering van dit
stelsel moet worden opgezet, wordl
thans hard gewerkt en wij hopen haar
gereed te hebben als de goederen be
schikbaar komen.
HEFFING VAN 4 MILLIARD.
De minister deelde mede. dat de voor
genomen heffing op de aanwas van het
vermogeu ongeveer 4 milliard zal be
dragen.
De Bisschop van Haarlem, Mgr. JP. Huibers viert morgen, Don-
derdag, zijn zeventigsten verjaardag. Voor velen zal deze dag een
graag aangegrepen gelegenheid zijn om den Bisschop van hun
hoogachting en waardeering te doen blijken, vooral voor den ar
beid, moeite en de zorg die hij bijzonder in de afgeloopen vijf ja
ren op alle terrein heeft gegeven.
Als katholieken zullen wij onze beste wenschen gaarne onder
strepen met ons gebed, wetende dat de eer van het Episcopaat
groot, maar de last evenredig zwaar is.
STAATSLEENING.
De nieuwe Staatsleening zal dienen tot
consolideering van de vlottende Staats
schuld, die ongeveer 9 milliard be
draagt.
EFFECTENREGISTRATIE.
Wat de registratie der effecten be
treft, gaf de minister vrijheid aan be
langhebbenden in onderling overleg
spoedig tot een accoord te komen.
Ons land vaart nog door een heftige
branding, maar daarachter ligt de wijde
zee en na den storm komen er altijd
weer stilten en grootere effenheid, die
op een voorspoedige vaart doen hopen.
Thans staan nog alle hens., aan dek om
de zeilen in bedwang te houden. Ook
dit moeilijke werk heeft zijn eigen be
koring. Een ongebreidelde geldstroom
werkt in op de maatschappij als een
stormwind in de zeilen. Met een be
manning, die haar taak verstaat, en
passagiers, die de scheepsorders vol
gen, valt er zeker koers te houden.
DE PALESTIJNSCHE
KWESTIE.
MGR. HOPMANS LEGT
HET BESTUUR NEER.
De Bisschop van Breda,
Mgr. P. Hopmans heeft Zon
dag jl. in een herderlijk
schrijven afscheid genomen
van de geloovigen van zijn
diocees en het bestuur over
gedragen aan Mgr. J. W. J.
Baeten
Mgr. Hopmans hoopt de
p riesterwijdingen te blijven
verrichten, terwijl hij ook de
zorg voor de religieuzen aan
zichzelve voorbehoudt. Mgr.
Baeten neemt zijn intrek in
het Bisschoppelijk paleis te
Breda, terwijl Mgr. Hopmans
gaat rusten bij de zusters van
het gasthuis aan de Haagdijk.
HET PALESTIJNSCHE VRAAGSTUK is op zichzelf reeds zeer
moeilijk. Indien Joodsche immigratie wordt aangemoedigd in
het Palestijnsche mandaat en indien vestiging op groote schaal
in dit gebied plaats vindt, moet er voor gezorgd worden, dat
de rechten en de positie van de andere bevolkingsdeelen niet
worden geschaad. De Britsche Regeering heeft tweeledige ver
plichtingen, namelijk die ten aanzien van de Joden en die ten
aanzien van de Arabieren.
De pogingen, die de regeering deed
om den Joden en Arabieren tot samen
werking en vrede te brengen, zijn alie
vergeefs geweest. De geheele geschie
denis van het Palestijnsche mandaat ken
merkt zich door voortdurende wrijvingen
tusschen de twee rassen.
Men moet het feit onder oogen zien
dat sedert het begin van het mandaat
geen grond tot overeenkomst tusschen
Joden en Arabieren gevonden kon wor
den. Verschillen in taal. godsdienst, cul
tureel en sociaal opzicht, gedachten en
gedrag zijn moeilijk te overbruggen. Aan
den anderen kant eischen beide groe
pen hun recht. De een grondt zijn rech
ten op een duizendjarige overheersching.
de andere op historische basis en op
de belofte uit den vorigen oorlog om
een ..Joodsch tehuis" te stichten.
De uitvloeiselen van dit conflict zijn
ver buiten de grenzen van het kleine
land merkbaar. Het Zionisme heeft in
Amerika en overal elders ter wereld
sterken steun. De beschaafde wereld Is
geschokt en begaan met het lot der
vervolgde Joden. Aan den anderen kant
staat de Arabische wereld achter de
Palestijnsche Arabieren. De zaak heelt
belangstelling gewekt bQ bun negentig
miilioen gelooisgenooten la India.
VERSCHILLENDE VOORSTELLEN.
Er zijn in dit opzicht vele voorstel
len. Van het mandaat, van de regee
ring, alsook van de regeering der Ver-
eenigde Staten, die als haar meening te
kennen heeft gegeven, dat in de omstan
digheden in Palestina geen veranderin
gen mogen worden gebracht zonder vol
ledig overleg met Arabieren en Joden.
WERELDBELANG.
In verband met de vele aandacht, die
deze kwestie in de wereld heeft ge
trokken, heelt de Britsche regeering be
sloten de regeering der Vereenigde Sta
ten tot samenwerking uit te noodlgen.
Deze samenwerking vindt haar vorm on
der wisselend voorzitterschap, teneinde
de kwestie van de Europcesche Joden te
onderzoeken en een overzicht te verkrij
gen van het Palestijnsche vraagstuk In
het licht van het eerste onderzoek. Ik
ben blij, aldus Bevln, „dat de regeering
der Vreenigde Staten deze uitnoodlglng
heelt aanvaard".
ENGELAND TROUW AAN ZIJN
VERPLICHTINGEN.
Bevin zeide voorts nog, dat ,,de re
geering duidelijk wenscht te doen uit
komen. dat de Palestijnsche zaak niet
met geweld kan worden opgelost en dat
jjc De partij met
de twee vleugels
j-j OE kan men nu 200 wordt wel
gezegd alle Kath. Nederlanders
in één politieke partij otjaniseeren? Er
zijn toch vooruitstrevende en er zijn
conservatieve katholieken. Het verleden
heeft toch ook bewezen, dat het in de
partij herhaaldelijk spande als gevolg
van de aanwezigheid van een „rechter"
en een ,,linker"-vleugel.
Men zoekt thans samenwerking met
andere partijen, teneinde, terecht, een
heid in verscheidenheid te bereiken, doch
de conservatieve vleugel van de R.K.S.
P. zal nooit kunnen goedkeuren, dat men
een coalitie aangaat met de S.D.A.P.
Op het bestaan van die twee vleugels
heeft al jaren lang al wat anti-Staats
partij is de hoop gesteld.
Nu eens verweet en verwijt men de
R.K.S.P., dat zij „rood" is, een andere
maal. dat zij niet rood genoeg is.
Juist is, dat er sociaal-economisch ge
zien meer en minder vooruitstrevende
Katholieken zijn. Een kath. werkgever
zal over de een of andere maatregel
wel eens anders denken dan een arbei
der, een kath. huiseigenaar anders dan
een huurder en een groentenkweeker an-
Er zijn dan ook wel menschen, die
groenten koopt.
Er zijn dan ook wel menscten. die
van meening zijn, dat er een partij-in
deeling moet komen volgens den voor-
uitstrevenden en volgens den conserva
tieven maatstaf. Wij gaan vast en zeker
lid worden van de partij der vooruit-
strevenden. Wie zou den moed hebben,
zich bij een conservatieve partij aan te
sluiten?
Juist is, dat Katholieken over talrijke
sociaal-economische maatregelen niet
hetzelfde denken en niet zullen denken.
In een echte partij, zooals de R.K.S.P.
was en is, zullen altijd verschillende
elementen zitting hebben: werkgevers
en werknemers, boeren en ambtenaren,
huiseigenaren en vrije beroepen, expor
teurs en importeurs, groot-winkelbedrij
ven en detaillisten. M.a.w. de partU is
samengesteld uit dezelfde elementen,
waaruit de Staat is samengesteld. En
daarom kunnen zich alleen in een deug
delijke partij de spanningen voordoen en
daarom kunnen alleen binnen den boe
zem van een deugdelijke partij de pro
blemen worden uitgebalanceerd, die zoo
aanstonds in de Volksvertegenwooriging
aan de orde komen en daar moeten
worden beslist.
Wij hopen altijd een partij met ten
minste twee vleugels te behouden. Daar
in schuilt de beste waarborg voor de
behartiging van het algemeen welzijn.
Daarin ook wordt het gevaar van over
heersching van groepsbelangen afge
weerd. Dan spant het wel eens in zoo'n
partij en van tijd tot tijd loopen er
menschen uit weg, die hun zin niet krij
gen.
Maar zou men dan politiek willen
zonder spanningen?
eenige poging, van welke zijde ook. ora
zulks te probeeren. krachtig zal wor
den tegengegaan. De oplossing moet ge
vonden worden door bespreking en sa
menwerking.
„Wij hebben er vertrouwen In", al
dus Bevin. „dat een oplossing in den
goeden geest tusschen Joden en Ara
bieren een belangrijke bijdrage zal zijn
voor het bestendigen van den vrede in
het Midden-Oosten".
voor Donderdagavond.
HILVERSUM I. 301 M.
6.01 Waterstanden.
6.04 Ster van den dag.
6.30 Kwartier van den arbeid.
6.45 Tony Schifferstein.
7.Nieuwsberichten.
7.15 Reportage.
7.30 Cabaret-programma.
8.01 Nederl Herrijst.
8.15 Concertgebouw te A'dam.
9.10 Pauze.
10.15 Mensch en Maatschappij.
10.30 „Voor den laten avond".
11.01 Nieuwsberichten.
11.15 Avondwijding.
HILVERSUM II. 415 M.
6.01 Nieuwsberichten.
6.30 Secco's Gitanos en Imperio
Argentina.
7.Re Koster.
7.30 Programma Ned. Strijdkr.
8.01 „Speellieden".
8.30 Landbouwpraatje.
8.45 Jan Corduwener.
9.RegeeringvoorlichtingdiensL
9.15 Ensemble George Frank.
9.45 Avondwijding.
10.01 Nieuwsberichten.
10.15 Dansorkest van de week.
