prima Kaas
Het wereldgeweteni
1gaat oordeelen
Wat gebeurt er in Iran?
Is Nederland het
troetelkind der wereld
De pil
3\iatói
De aanklacht
Oude, paimunt
Vrijdag 9 November 1945
mag bitter zijn
als ze maar met
lof Leitreken is
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
tCHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzcni f0.26 per week, fl.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20.
Haarl.straat UlJ I
heeft
Voor het eerst in de geschiedenis worden staatslieden en open
bare ambtsdragers van een land ter verantwoording geroepen
door den rechtbank. Deze rechtbank vertegenwoordigt het we
reldgeweten. Voor deze rechtbank zul
len Duitschers, die gedurende den oor
log ontzien werden omwille van de
macht, waarover zij beschikten, thans
rekenschap moeten afleggen van hun
monsterachtige daden. Zij waanden
zich onaantastbaar, terwijl zij in ijze
ren machtsgreep Europa trachtten ten onder te brengen. Thans
zullen zij echter ervaren dat de „vloek der booze daad" zich in
hun leven gaat uitwerken.
Catalogus
van Duitsche
misdaden
De aanklacht is zoo omvang,
rijk en uitgebreid, dat zij is
uitgegroeid tot een boekje van
43 pagina's. Hier worden zy
allen genoemd de Duitsche mis
dadigers, maar thans zoneter
hun trotsche titulatuur en ze
staan daar Goering, Hess,
Streicher, Seys Inquart en an
deren.
Waarvoor staan ze terecht?
Zij zullen gevonnist worden
voor de misdaad waarvoor zij
persoonlijk verantwoordtlijk
zijn, maar bovendien zullen zij
ook de volle last te dragen krij.
gen van al die daden, die zij
hebben gesteld ais lid van
Duitsche organisaties. Ais Seyss
Inquart voor het gerecht komt,
dan gaat hij gestraft worden
voor de fusillades, waartoe hij
bevel gaf. Hij gaat ook gestraft
worden voor de maatregelen,
die hij gaf bij het bestuur van
Nederland als vertegenwoordi
ger van den Führer.
Eindelooze reeks misdaden.
Deze misdaden hebben zij be
dreven tegen den vrede, tegen
het oorlogsrecht en tegen de
fnenschelijkheid.
Tegen den vrede; zij beraam
den plannen, troffen reeds lang
voor 1938 hur. maatregelen om
neutrale landen binnen te val
len, Zij schonden verdragen,
verbraken afspraken.
Tegen het oorlogsrecht: om
slechts één ding te noemen: zij
hadden een geheel systeem uit-
eedacht waarin moord, mishan
deling, wegvoering of dwang
arbeid, plunderen van publieke
HOUDT ZIJN WAARDE
Daar er nog misver
stand blijkt te bestaan
ten aanzien van de gel
digheid van de oude,
niet-zinken pasmunt,
vestigt het Ministerie
van Financiën er de aan
dacht op, dat alle mun
ten, welke op 10 Mei '40
in omloop waren, ook nu
wettig betaalmiddel zijn,
uiteraard tot de even
tueel daarvoor' gestelde
maxima. Dit geldt dus
niet alleen voor het oude
zilvergeld, maar ook
voor de koperen munten
van 1h, 1 en 2Vz cent en
den nikkelen stuiver.
en particuliere eigendommen,
moedwillige vernieling van ste
den zooals Rotterdam, Belgrado
en Warschau.
Tegen de menschelijkheid:
wanneer wij de groote opsom
ming van feiten en niets dan
feiten lezen in de dorre stijl
van rechtsgeleerden, dan rijst
tóch voor ons oog een nacht
merrie van gruwelen, zóó ver-
schrikkelijk, dat het niet doen.
lijk is deze in een dagblad weer
te geven.
Tegen de kerk, Ook dit
onderwerp, het optreden tegen
de Kerk wordt in de dagvaar
ding naar voren gebracht. Hoe
zij godsdienstoefeningen hebben
verstoord, geestelijken en kloos
terlingen hebben vervolgd en
gedood en kerkelijk bezit ge
roofd.
Enkele voorbeelden.
Van de 228.000 Fransche poli
tieke gevangènen waren er nog
slechts 28.000 in leven. In Kiëf,
werden over de 200.000 men
sehen vermoord. En dit alles ge
schiedde met zulk een wreed
heid en onmenschelijkheid, dat
men zich niet kan voorstellen
hoe een redelijk wezen zulke
gevoelens kan bezielen.
De grootste misdaden op weer
looze menschen, vrouwen en
kinderen, werden op sommige
plaatsen begeleid door orkest
muziek, te spelen door een or
kest, samengesteld uit gevan
genen!
Over al deze misdaden gaat
thans vonnis geveld worden.
Rechtvaardig, maar onver-
biddellijk streng.
Te vroeg!
Wanneer wij dit alles over
denken en terugschouwen op
wat in onze eigen naaste omge
ving zich onder Duitsche ter
reur heeft afgespeeld en ten uit
voer gelegd door Duitsche bla.
gen die een Hitleruniform droe
gen. dan vraagt men zich ver
bijsterd af, hoe men ertoe komt
om op een wereldieugdcongres
in Londen nog geen zes maan
den na de gevangenname van
de Duitsche misdadigers thans
voor diezelfde Duitsche jeugd
reeds een plaats on te ruimen in
deze internationale organisatie.
Raadsels rond Stalin
Allerlei tegenstrijdige berich
ten gaan er over den Russischen
maarschalk rond. Het eene be
richt meldt dat Stalin vacantie
houdt aan de Zwarte Zee, een
ander bericht vermeldt dat
Stalin ernstig ziek is. dat op 28
October zeven doktoren zouden
ontboden zijn omdat Stalin een
hartaanval gehad had, en dat
na 'n korte verbetering Molotof
op 4 November het bericht ge
kregen had, dat Stalin's toe
stand weer achteruit was ge
gaan en dat zijn doktoren hem
de reis naar Moskou hadden
verboden. Moskou bericht, dat
de Russen niet verrast, maar
wel teleurgesteld waren Stalin
niet te zien bij de herdenking
van de revolutie. Wat er van
deze geruchten waar is zal de
tijd ons wel leeren.
Roode troepen rukken Teheran binnen
Op een bijeenkomst van het Iraansche parlement heeft de afge
vaardigde Etebar medegedeeld: „Vandaag heeft het roode leger
vijf-en-veertig gebouwen in Teheran bezet. Het hoofdkwartier
is nog steeds in deze stad. Twaalf duizend nieuwe Russische
soldaten zijn bij Bendar Shah geland, tachtig duizend in Astaria
en twee nieuwe divisies zijn pas in Azerbeidjan aangekomen.
Waarom worden onze gendarmes door de Russen gehinderd naar
het Noorden te trekken om de orde te herstellen?
Garanties, die niet baten
Zooals men zich zal herinne
ren had in November 1943 in
Teheran de hoofdstad van Iran,
de historische bijeenkomst
plaats tusschen Roosevelt,
Churchill en Stalin. Kort te vo
ren had Iran in September aan
Duitschland den oorlog ver
klaard en men had Iran beloofd
plechtig, zooals dat pleegt te
gebeuren, dat dit land na den
oorlog volledig economische
steun zou krijgen, terwjjl de
volkomen onafhankelijkheid
werd gegarandeerd.
Iran is echter practisch een
bezet land gebleven en het is
wel opvallend na de rede van
Molotof, thans te vernemen, dat
er als maar nieuwe Sovjet-troe
pen Iran binnenrukken en dat
Iran zich moet beklagen dat
zijn eigen politie niet in staat
wordt gesteld om zijn taak te
vervullen.
Wederom royale
gilt van Ierland
Uit hét weinig of niet geschonden deel van de wereld, uit Enge
land, Canada, de Ver. Staten en Zuid-Amerika stroomen enorme
hoeveelheden reliefgoederen naar ons noodlijdend Nederland.
In de hoofdmagazijnen te Roo
sendaal, Rotterdam en Amster
dam worden deze, het zijn
hoofdzakelijk textielgoederen,
uitgepakt, gesorteerd, opnieuw
gebundeld om vervolgens via
de provinciale en fle plaatselij
ke comité's aan de behoeftigsten
geheel gratis te worden uitge
reikt.
Babybroekjes en
•bontjassen.
En nog steeds stroomen de
liefdesgaven aan. Alleen reeds
de „Help Holland Council"
heeft een permanente zending
tot April van het volgend jaar
toegezegd.
Niet alleen de hoeveelheden
zijn een bewijs van het sympa.
thieke medeleven der geheele
wereld met ons geteisterde land,
ook, en misschien meer nog,
ligt dat bewijs in de voortref
felijke kwaliteit van de gaven.
Een zeer groot deel vormen de
zelf vervaardigde, zelfgebreide
kleedingstukken, die varieeren
tot bontjas,
beddedeken,
tot colbert
van babybroekje
van boezelaar tot
van kinderkousje
costuum.
Gul Ierland.
Onlangs zijn te Dublin aan
een Nederlandsche delegatie
door de Iersche regeering over
gedragen: 20.00b wollen dekens,
28.000 paren sokken voor man
nen, 12.000 paren handschoe
nen voor mannen, vrouwen en
kinderen, 10.000 pond breiwol,
20.000 'pond wol in den vorm
van onderkleeren voor 38.000
kinderen en een minder aantal
volwassenen.
De nood, waarin de uit Indië
repatrieerenden verkeeren kan
thans door dit sympathieke Ier
sche gebaar voor een groot deel
door deze goederen gelenigd
worden.
Grondwetsherziening
N liet .Binnenhof" betoogt v. P(oll),
dat werkelijke vernieuwing van ons
staatsbestel nóch op het strikt staat
kundige terrein, nóch ook op het so
ciaal-economische terrein mogelijk is
zonder een diep ingrijpende grondwets
herziening; men mag wel zeggen: een
zoo diep ingrijpende dat eigenlijk van
een nieuwe grondwet zou moeten wor
den gesproken.
Wij daarentegen gelooven, dat onze
goeie, ouwe grondwet zich tegen geen
enkele staatkundige of sociaal-econo
mische vernieuwingspoging verzet. Men
kan naar hartelust vernieuwen zonder
eerst de grondwet aan een verjongings
kuur te onderwerpen, ja zonder titel of
jeta aan haar te veranderen.
Het is dan ook wel merkwaardig, dat
de roep om grondwetsherziening niet
gepaard gaat met concrete ingrijpende
voorstellen daartoe. Slechts één uitzon
dering kennen wij, de brochure van
prof. Romme, .Nieuwe Grondwetsarti
kelen". die vrijwel nergens bijval,
maar overal veel critiek heeft onder
vonden omdat de door prof. R. voor
gestelde vernieuwingen van onze grond
wet een antiek instrument zouden ma
ken en dan inderdaad, wat nu geens
zins het geval is, een sta in den weg
voor echte vernieuwingen.
Liever houden wij ons dan ook bij de
conclusie waartoe dr. Beuns na een rus
tig betoog over „Hervorming van het
Nederlandsche Staatsrecht komt. )1
Pater Beuns dan schrijft:.
,.Na het luide roepen om vernieu
wing na het sombere tafereel van
den rampzaligen toestand waarin on
ze staatsinstellingen zouden zijn
verzonken, Boisot gaat zelfs zoover
achteraf te profeteeren: „waren de
ze landen de laatste ld jaren krach
tig geregeerd geworden, dan zou
bun veel Van de ellende van dezen
oorlog, ja- wellicht deze géheeie
oorlog gespaard gebleven zijn", na
zulke wanhoopskreten, wie zou niet
begeerig uitzien naar beloften van
een radicale hervorming. Deze staan
thans voor ons en het blijkt hoe
krachteloos slap, arm aan bloed zij
zijn. Immers wat als nieuw wordt
voorgedragen is van weinig betcc-
kenis. Voor zoover het waarde heeft
is het niet nieuw, maar louter een
accentueeren van hetgeen reeds in
ontwikkeling was. In dit negatieve
zit ten slotte een positief gewin,
een bevestiging, dat hetgeen wij
hebben, zoo kwaad niet is."
1) Kath. Cult. Tijdschrift van 1 Juni
H.M. de Koningin ontving in de Neder
landsche ambassade te Londen mr. en
mrs. Churchill en overhandigde aan
Winston Churchill een verzameling van
ongeveer 630 brieven, welke de voor
vader van Churchill de eerste hertog
van Marlborouch, In de periode van
1702—1711 aan den raadspensionaris van
Holland. Autonie Helnsus, heeft ge
richt. Door dit geschenk heeft het Ne
derlandsche volk uiting willen geven
aan zijn gevoel van diepe erkentelijk
heid jegens Churchill voor diens vol
hardend streven en groote verdiensten
voor Nederland. H.M. dé Koningin at-
riveert aan het gebouw der Nederland
sche ambassade. Foto: A.B.C.-P.
Winston Churchill, mevrouw Churchill en de Nederlandsche ambassadeur ie
Londen verlaten het gebouw der Nederlandsche ambassade in de Engelsche
hoofdstad, waar H.M. de Koningin Wilhelmina aan Churchill een verzameling
van ongeveer 630 brieven, welke de voorvader van Churchill, dc eerste
hertog van Marlborough, in de periode van 1702—1711 aan den raadspensionaris
van Holland, Antonius Heinsius, schreef, overhandigde. Links ziet men de doos,
welke het fraaie kistje, waarin de brieven zich bevinden, bevatu
Foto: A.B.C.-P.
