1
fficieel protest tegen de
Niouding van Australië
SË£S Eugène
Preeken
De zegen
NEDERLAND DANKT CHURCHILL
£ancame,
3iijyzende>tfieden omfrtent mowed op Malla&ty
ater3ag 3 November 1945
No. TT3
KatKoRelc Dagblad voor Eë?3en en Omstreken
;erl HET WEER
tot Zondagavond
In het Noorden en Wes.
•I ten des lands plaatse-
li It lijk nog eenige regen.
11 In de overige deelen
geen regen van beteeke-
j nis- Meest zwaar be-
O't wolkt en nevelig.
Weinig wind.
Ili RöltCIIT
Hoofdredacteuren! Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren! Redacteuren! Prof. Dr. W. Aagelbergs (Anton
van Duinkerken)en Joop Siebelt; Directeur: C. G. v. Elburg. Bureau* 1 Papengracht 32. Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzen! f0.26 per week, fl.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20.
duren soms lang.
maar kort.
^JOEDE VERSTANDHOUDING VERTROEBELD
jlarer Majesteits Gezant te Canberra heeft namens de Neder,
jandsche Regeering met den meesten nadruk bezwaar gemaakt
kllegen het gebrek aan medewerking en hulp, dat ondanks ver-
Pfiregen toezeggingen werd ondervonden van de zijde der
Australische autoriteiten bij ons streven om de moeilijkheden te
HBIiverwinnen, ontstaan door den boycot onzer schepen en de staking
08(?an Indonesische bemanningen.
De gevolgen
041 Deze houding heeft o.m. ten
(evolge gehad, dat Nederland-
bhe schepen beladen met re-
V jef-goederen niet kunnen uit
varen, waardoor tienduizenden
Kiitgehongerde geïnterneerden
Tn krijgsgevangenen in Ned.
pdië daarvan blijven versto
pen. Anderzijds werd door het
itblijven van politie bescher-
ing aan stakende zeelieden
ilop gelegenheid gegeven
erkwilligen te intimideerefi
t zich te nestelen in bij de
'ed. Indische regeering in ge-
'uik zijnde gebouwen en kam-
Harer majesteits gezant
heeft niet nagelaten er oo te
wijzen dat deze gang van za
ken. welke de Nederlandsche
regeering met leedwezen en
bezorgdheid gadeslaat, het
tegendeel van bevorderlijk
is voor de goede verstand
houding tusschen beide lan
den.
Soekarno schrijft
ilgemeene verkiezingen
uit
De „republikeinsche regee-
ig" van Dr. Soekarno heeft
een verklaring, die te Bata-
ia is uitgegeven, meegedeeld,
it zij van plan is binnen
inige dagen algemeene ver-
iezingen uit te schrijven, als
evolg waarvan de regeering
il worden samengesteld vol
lens de wenschen van de be-
nlking.
Naar de correspondent Ar-
lold Vas Dias uit Batavia seint,
de aankondiging van de al-
eene verkiezingen vervat
een manifest van de „repu-
ikeinsche regeering", dat op
November is uitgegeven. Het
ianifest geeft verder nog een
rklaring over de samenwer-
g met buitenlanders, waar
gezegd. wordt: wij haten
vreemdelingen, ook niet
Nederlanders en zeker geen
ido-Europeanen, Ambonnee-
sn of Menadoneezen, die in
erkelijkheid tot ons volk be
ooren. Integendeel weten wij
i begrijpen wij zeer goed, dat
jns land zoowel als ons volk
veel jaren de steun van
«emdelingen noodig zal heb-
speciaal die van technici
n intellectueelen, terwijl ook
litenlandsch kapitaal hier
oodig is.
Minder spanning te
Magelang.
Toen Soekarno en de Brit-
Bhe brigadier Hethell te Ma-
elang arriveerden, werd er
og steeds gevochten, terwijl
oigens voorafgaande overeen-
wnst een uur vóór dat zij zou-
in arriveeren het vuren ge-
aakt had moeten worden. Of-
cieel wordt gemeld, dat de
'Wtand iets minder gespannen
'as, en. dat de onderhandelin-
an aan den gang zijn. Britsch-
idische troepen zijn de zaak
heel meester.
De toestand op Java-
Britsohe troepen hebben in
r'avia de orde hersteld na
een uitbarsting van onlusten.
Britsche tanks rijden door de
straten. In Soerabaja is het rus
tiger. 1500 vrouwen en kinde
ren ex-geïnterneerden zijn aan
boord gegaan van de Britsche
schepen, die gisteren zijp aan
gekomen en een andere groep
van 1500 zullen naar men ver
wacht heden aan boord gaan.
Wrijving te Soerabaja.
Kolonel Pugh, Britsch com
mandant te Soerabaja, heeft
vergeefsche pogingen gedaan
voor de overbrenging der voor
malige geïnterneerden en an
deren naar veiliger orden.
Volgens een officieele Britsche
verklaring hebben de Indone
siërs weliswaar veel beloofd,
maar weinig gedaan om de be
loften uit te voeren. Kolonel
Pugh heeft voorts getracht het
geallieerde personeel, dat nog
steeds door de Indonesiërs in
gesloten is, te bevrijden, maar
de nationalisten talmden zoo
lang, dat het intusschen te laat
was geworden om de betrok
kenen overdag te verplaatsen,
zoodat het uitgesteld moest
worden.
H.M. de Koningin
overhandigt een
geschenk
Koningin Wilhelmina heeft
gisteren op de Nederlandsche
ambassade oud-minister Chur
chill en mevrouw Churchill
ontvangen. Zij overhandigde
den staatsman een geschenk
van haar volk, bestaande uit
een verzameling brieven, door
ziin voorvader den eersten her
tog van Marlborough aan raad
pensionaris Heinsius geschre
ven in het kader van het bond
genootschap tusschen het ko
ninkrijk Engeland en de repu
bliek der Vereenigde Neder
landen tiidens den Spaanschen
successieroorlog.
Na de bevrijding van ons
land is bij de Nederlandsche
regeering de gedachte gerezen
jegens Winston Churchill uiting
te geven aan het gevoel van
diepe erkentelijkheid, dat het
Nederlandsche volk koestert
voor zijn volhardend streven
en zijn groote verdiensten voor
Nederland. Een waardig ge
schenk vormt de thans door
H. M. de Koningin persoonlijk
aan Winston Churchill aange
boden verzameling van onge
veer 630 brieven, welke de
voorvader van Churchill, de
duke of Marlborough, in de pe
riode van 1702 tot 1711 aan den
raadpensionaris van Holland,
Antonie Heinsius, heeft ge
richt.
De brieven zijn Churchill
aangeboden in een fraai 17de
eeuwsch met schildpad belegd
kistje van ongeveer 27 x 40 x
25 cm., voorzien van gesmeed-
zilveren hengseltjes en zilve
ren sleuteltje. Het werd ver
vaardigd in het begin van de
18de eeuw en bevond zich in
het rijksmuseum te Amster
dam. Het deksel bestaat uit een
kistje op zichzelf en heeft een
prachtige reliefversiering. In
net deksel bevindt zich een
klapper op de brieven alsmede
een oorkonde van den volgen
den inhoud:
„Als blijk van de groote
dankbaarheid, die het Neder
landsche volk koestert voor de
bezielde en krachtdadige oor
logvoering tegen Duitschland,
Italië en Japan (19391945)
door Winston Spencer Chur
chill, welke leidde tot de ne
derlaag van de onderdrukkers
en het herstel van de vrijheid
van het Nederlandsche volk,
biedt de koninklijke Neder
landsche regeering hem 630
brieven in oorspronkelijk ma
nuscript aan, door zijn voorva
der den eersten hertog van
Marlborough geschreven aan
Antonie Heinsius, raadpensio
naris van Holland, die, door
vriendschap verbonden, geza
menlijk het Engelsche en het
Nederlandsche volk ter over
winning leidden in een anderen
langen en gedenkwaardigen
strijd voor het behoud van hun
godsdienstige, staatkundige en
burgerlijke vrijheden. 's-Gra-
vennage, 25 October 1945".
Prof. dr. G. v. d. Leeuw, Minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
in gesprek met luitenant Daniels op het
vliegveld Ypenburg, even voor zijn ver
trek naar Engeland, om deel te nemen
aan de tnter-geallieerde conferentie
voor de hervorming van het onderwijs
in Europa. Foto: Anefo-P.
het bekende FRANSCHE MODE
HUIS voor PARFUMS en HUID-
VERZORGING. De aliéén-ver-
koop voor LEIDEN is in han
den gesteld van
TOM WESTEN,
Maarsmanssteeg 25.
Tel. 23851
Deze firma ontving heden een
groote collectie parfums, die voor
de a.s, St. NICOLAAS een rijke
keuze oplevert aan geschenken.
De bekende pai-fums als
Peut-Être,
Socages, Cuir e.a.
zijn wederom aanwezig, terwijl
een groot aantal PRACHTIGE
COFFRETS de collectie com
pleteert.
In verband met de vele aan
vragen, verzoeken wij uw be
stelling tijdig op te willen geven,
zoodat wij voor punctueele uit
voering kunnen zorgdragen.
Alle artikelen worden tegen
officieel vastgestelde prijzen ver
kocht. 1141
Ingez. Med.
Vijftig uur na den moord op generaal
Mallaby heeft een woordvoerder van het
Britsche leger onthuld, dat de generaal werd
doodgeschoten, toen hij zittend in zijn auto
tot de Indonesiërs sprak. Hij was op slag
dood. Naar eerder officieel is gemeld is zijn
stoffelijk overschot nog niet gevonden.
Brigadier Mallaby verliet vergezeld van
de captains S-haw, Laughlad en Smith en
vier Indonesiërs het .brigadehoofdkwartier
op 30 October om kwart over vier 's mid
dags. Hun auto voerde een witte vlag en hun
doel was aan den strijd tusschen de Indone
siërs en de compagnie van het zesde regi
ment Marhattas, die op het Internationale
Bankplein gaande was, een einde te maken.
De generaal slaagde er .in de menigte tot
kalmte te brengen, maar toen hij de brug
wilde overrijden om den tocht door de stad
voort te zetten werd hij door een andere
menigte aangehouden. Twee lieden begaven
zich naar de eerstgenoemde bende, roepend:
„Zorgt dat ze hun wapens neerleggen, zorgt
dat ze zich overgeven". De Britsche officie
ren werden ruw behandeld, bedreigd en van
him pistolen beroofd. De bende weigerde
brigadier Mallaby toe te staan zich naar zijn
troepen te begeven of bevelen uit te vaar
digen, maar wel werd aan captain Shaw toe
gestaan zich daarheen te begeven. Daarna
probeerden de Indonesiërs een gebouw te
bestormen, dat door Britsche troepen bezet
was, maar de compagnie opende het vuur en
dreef de aanvallers uiteen. Toen het vuur
werd geopend stak een Indonesiër zijn ge
weer door een der ramen van de auto en
vuurde viermaal zonder evenwel iemand te
raken. Later, gedurende een vuurpauze, na
derden weer Indonesiërs die de inzittenden
iets toeriepen, waarop generaal Mallaby zijn
hoofd naar buiten stak om te hooren wat zij
wenschten. Op dat moment werd hij op slag
gedood. De captains Smith en Laughland
werden licht gewond maar wisten door het
werpen van handgranaten en in de rivier
te springen te ontkomen. Zij zijn thans aan
boord van de Britsche kruiser „Sussex". Ook
captain Shaw wist te ontsnappen. Hij bevindt
zich aan boord van een tanklandingsvaartuig.
Annexatie
und kein ende
Het annexatievraagstuk kent wel heel
erg zijn ups en downs. Vanuit het des
tijds bevrijde Zuiden kwamen over het
front heen reeds enkele enthousiaste
klanken en direct na de capitulatie was
er een sterke strooining vóór. Toen
kwam de bezinning in den vorm van
een vloed van brochures en kranten
artikelen. Ja. en toen bleek wel, dat
het -vraagstuk nog niet zoo heel een
voudig was. Er kwam een Staatscom
missie. Er kwamen comité's o.a. het
bekende Nederlandsche Comité voor
Gebiedsuitbreiding. Het geval leek zich
normaal te ontwikkelen, totdat de hee-
ren grootmogendheden plotseling wilden
weten, wat Nederland wilde. En Neder
land zat nog volkomen verward in zijn
pro's en contra's. Het spoedrapport van
de Staatscommissie schijnt een opsom
ming te zijn van tegenstrijdige meenin
gen in den trant van dat het kan vrie
zen en dooien. De ministerraad is van
den weeromstuit ook verdeeld. Dan
blijkt bovendien nog, dat Engeland plot
seling veel minder belangstelling heeft
voor een annexatie van Duitsch gebied
door Nederland.
En in zoo'n situatie komt de
minister-president ook nog eens een
duit-in-mineur in het zakje doen. Al is
dan achteraf gebleken, dat zijn eerste
tendentieuze uitlatingen hem ten deele
ten onrechte in den mond zijn gelegd,
toch is het beleid in deze levenskwes
tie voor ons volk waarachtig niet te
bewonderen. Er wordt hier met een be
lang van ons volk op vreemde wijze
omgesprongen en het wordt hoog tijd,
dat een parlement zich met deze zaak
gaat bezighouden.
Ons volk is nog niet voldoende op de
hoogte van het annexatievraagstuk en 't
wordt wel tijd, dat althans onze intelli
gent zich de moeite neemt om zich
in dit vraagstuk te verdiepen en de
breede massa voor te lichten. Want
zooals het nu is, vangt de leek wel
eens hier en daar wat op. maar vormt
zich toch een zeer onvolkomen mee
ning. Wie de annexatie voorstelt
als iets, waarbij geen vuiltej aan de
lucht is, bewijst de zaak geen dienst.
Maar bezwaren zijn er om overwonnen
te worden. Anders hadden we nu Wal
cheren er ook wel bij kunnen laten lig
gen. We hebben het gezwoeg de laat
ste maanden van nabij gevolgd.
We hebben internationaal op het
oogenblik in dit opzicht den wind niet
mee. Maar is dat een reden om niet al
les en alles te probeeren als we van
ons goed recht overtuigd zijn?. De toe
komst van ons volk staat op het spel!
Nederland is straatarm. We hebben
een schade van 20 milliard gulden.
Nederland heeft recht op schadever
goeding en Duitschland kan in grond
betalen. Nederland kan grond uitste
kend gebruiken, want we weten niet,
hoe we onze boeren aan land moeten
helpen. Het aantal boeren zonder land
of met te weinig land loopt in de
honderdduizenden. En dan te weten, dat
er naar schatting nog 3 millioen Neder
landers in de toekomst bij zullen ko
men! Het Duitsche achterland, bron van
welvaart weleer, is grootendeels ver
nietigd. Men beseffe, wat dit betee-
kent. wanneer men weet, dat in nor
male tijden bijna 2/5 van onzen gehee-
len handel met Duitschland plaats vond.
Nederland moet de bakens verzetten.
Het moet daarom ook grondstoffen heb
ben. die in het aangrenzende gebied te
vinden zijn. Wanneer we het gebied ten
Westen van den Rijn zouden kunnen
krijgen, zei onze minister van verkeer
en energie eenigen tijd geleden, dan
gaat er een waar eldorado open.
Er zijn bezwaren, die bezien moeten
worden en er wordt dan ook weer hard
gewerkt in en vooral om de Staats
commissie. Maar het zal alles weinig
baten, wanneer het Nederlandsche volk
niet uit zijn slaap ontwaakt. De grond
toon bij velen is: „Daar komt niets dan
ellende van". Jo Spier zegt het zoo
aardig in zijn geestig boekje over de
annexatie: „Bang. dat de vólgende Hit-
Ier er boos om zal zijn? Die is toch
boös op ons".
Inderdaad. In 1940 had Duitschland
ons niets te verwijten en toch zijn we
geteisterd. „B a n g, dat we het groo-
tere gebied niet aan zullen kunnen?
Als uw bet-overgrootvader uit 1625 ook
eens zoo had gedacht!" En dan ziet
men een Oost-Indië-vaarder. Inder
daad! Stel, dat men in dien tijd het
vraagstuk zoo had voorgelegd: „Neder
landers! Aan het andere eind van de
wereld ligt een eilandenrijk in een kli
maat. dat voor ons totaal ongeschikt
is. met een bevolking van een ander
ras. Het is ongeveer s maanden varen,
drie kwart van de bemanning komt
meestal om. We moeten er eerst nog do
Portugeezen verdrijven. En dan heb
ben we nog maar specerijen!"
Inderdaad, als uw bet-overgrootva
der zoo eens gedacht had....
