Nationalisten bereid tot
samenspreking!
Het is zaliger
struikei&gok? woordigd is of niet maar „zoo noodig di
rect met de betrokken partijen of partij".
Aldus kan de huidige gemoedsgesteldheid in de leidende kringen der
Indonesische „republikeinen" het best worden samengevat.
Radioprogramma
Goed nieuws!-
OIRECTORAAT-GEISEK A A L
Donderdag 25 October 1945
No. 106
mm
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HET WEER
tot Vrijdagavond:
Aan de kust stormachti
ge wind tusschen Z.-W.
en West. Wisselende be
wolking,- Regenbuien
met kans op onweer.
Vrij koud.
Dit BIECHT
HoofdredacteurenRcelor H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: C. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20935
Abonnementsprijzen: 10.26 per week, 11.10 per maand, 13.20 per kwartaal. Franco per post 14.20*
te geven dan te
ontvangen.
Zijn daarom zoo
veel menschen gul
met onhebbelijk
heid
ROBERT KIEK meldt: „Er bestaat een toenemende neiging onder de
„republikeinen" om wat betreft dc oplossing van de huidige impasse
in bespreking te treden, bij voorkeur met een
«trvrvitrinternationaal lichaam, het zij dat de „Indo-
»©@K®lBs© nesische republiek" in dit lichaam vertegen-
Spijt over wreedheden
Deze kringen drukken ook
hun ernstige spijt uit over de
wreedheden, door extremisti
sche elementen begaan. Zij be
seffen niet alleen, dat de be
gane wreedheden er niet toe
bijdragen de sympathie van de
wereld te winnen, voor de „Rè-
pU'bükeinsehe beweging" doch
tevens worden zij er zich steeds
meer van bewust hoe de Japan
ners in de drie afgeloopen ja
ren de jeugd hebben bedorven
en gebracht o-p het peil van de
Hitierjeugd.
Voor hen is ook de positie
van Soekarno een zeer moei
lijk vraagstuk. Zij zien. dat
Soekarno als redenaar en
demagoog bij het volk geen
geringe invloed heeft, doch
anderzijds beseffen zij, dat hij
om verschillende welbekende
redenen niet aanvaardbaar is
als spil waar alles om draait
op de mogelijkerwijs aan
staande besprekingen.
Vermoedelijk is met het oog
hierop Mohammed Hatta twee
dagen geleden uit. Batavia ver
trokken om met Soekarno te
spreken.
Vergaande concessies.
Maar men kan niet ontkomen
aan den indruk, dat onbaatzuch
tige nationalisten meer en meer
verlangen naar een spoedige
oplossing. Zij zouden wellicht
zelfs zoo ver gaan, dat zij den
rejtublikeinsehen regeerings-
vorm vaarwel zouden zeggen,
wanneer aan hun eischen om
zelfbestuur tegemoet gekomen
zou worden.
Soekarno' confereert met
de Britten.
Soekarno deelde mede, dat
hij en Hatta en vijftien andere
prominente republikeinen in
formeel met den vertegenwoor
diger van het Britsche Min. van
Buitenlandsche zaken M. R.
Denning hebben gesproken.
Verklaring der Regeering.
Wij hebben geen enkele reden
om aan te nemen, dat onze
bondgenooten iets te kort zou
den doen aan onze door hen
erkende souvereiniteit. De na
tionalisten zullen tenslotte al
leen met ons kunnen spreken
op den voet, zooals de Min. van
Óverzeesche gebiededeelen,
Prof. J. H. A. Logemann in de
Kamer heeft uiteengezet. Wij
blijven daartoe ten volle bereid
maar zien ook met zorg de toe
nemende anarchie op Java aan.
Radio Bandoeng bezet.
De geallieerde troepen die
kortgeleden Bandoeng hebben
bezet, hebben nu ook het radio
station overgenomen, dat voor
dien door de nationalisten werd
gebruikt. Deze zepdinstallatie
is de krachtigste van geheel
Ned.-Indië.
voor Donderdagavond.
HILVERSUM I, 301 M.
6.01 Sier van den dag. Robeit
Stolz.
6.30 Kwartier van den arbeid.
6.45 Een kwartier Fransene
chansons.
7.Nieuwsberichten.
7.15 Reportage.
7.30 Sylvester-trio.
8.01 Nederland Herrijst.
8.15 Uitzending Concertgebouw
te Amsterdam.
10.15 Mcnsch en maatschappij.
10.30 New Mayfair-orkest.
11.01 Nieuwsberichten.
11.15 Avondwijding.
HILVERSUM II. 415 M.
6.01 Nieuwsberichten.
6.30 Ensemble George Frank.
7.Co Opdam, fluit en Janny
v. Wering, clavecimbel.
7.30 Programma Nederlandsche
Strijdkrachten.
8.11 Grainöfoonplaten.
8.30 Laudbouwpraatje.
8.45 Tony Schifferstein speelt
oude bekende melodieën.
9.Regeeringsvoorlichtings-
dienst antwoordt.
9.15 Beuedict Silberman.
9.45 Avondwijding.
10.01 Nieuwsberichten.
>0.15 Het dansorkest van dl
week: Carroll Gibbons.
Min. Bevin over de
massa-deportatie
De Britsche minister van Bui
tenlandsche zaken heeft over
het deporteeren van Duitschers
ujt Oost-Europa in het Lager
huis verklaard, dat voor zoover
kan. worden nagegaan de be
richten in de pers betreffende
een overeenkomst tusschen
maarschalk Zjoekof en de re
geeringen van Polen, Tsjecho-
Slowakije en Hongarije in zake
het overbrengen naar Duitsch-
land van millioen Duit
schers. niet juist zijn.
Aangaande Polen verklaarde
de minister, dat hij de ontwik
keling van den toestand in dat
land zeer aandachtig volgt. Hij
weigerde echter de vertrouwe
lijke rapporten van den Brit-
schen gezant in Warschau te
publiceeren en kon geen toe
zegging doen, dat spoedig over
deze aangelegenheid een ver
klaring zou worden afgelegd.
HERDENKING TE WAALRÉ.
In het eerecomité voor de
herdenking der Brabantsche
gesneuvelden, die Zondag 28
Oct. te Waalre in de bekende
Sint Willibrorduskapel zal
plaats hebben, hebben o.m. zit
ting genomen Z.K.H. Prins
Bernhard, Mgr. Hopmans, Bis
schop van Breda, Mgr. W. Mut-
saerts, Bisschop van Den Bosch,
prof. ir. W. Schermerhorn, mi
nister-president, mr. J. Meijnen,
min. van oorlog, jhr. mr. J.
Smits van Oyen, waarn. com
missaris der Koningin in Noord-
Brabant, gen. Winkelman en
luit.-gen. Baron van Voorst tot
Voorst. Bij de plechtigheid zal
het woord worden gevoerd door
pastoor G. Bannenberg, voor
zitter van het herdenkingsco
mité, J. E. F. de Brouwer en
prof. dr. F. R. van der Ven. De
gezamenlijke kerkkoren uit
de omgeving en muziekvereeni-
gingen zulien de plechtigheid
opluisteren. Zooals reeds ge
meld zal er voor de deelnemers
uit Eindhoven een extra trein
naar Waalre loopen.
DE BEGRAFENIS VAN PROF.
VAN GINNEKEN.
Gisterochtend is het stoffelijk
overschot van Prof. Dr. Jac.
van Ginneken begraven.
In de Sint Jozefkerk werden
de metten voor den overledene
gezongen, waarbij pater J. Bak
S.J. agens was. Door den senaat
van de R.K. universiteit werd
in de aula een rouwzitting ge
houden, die door de geheele
universiteit-gemeenschap werd
bijgewoond. Woensdagmorgen
werd in de Sint Jozefkerk de
piechtige uitvaartdienst gehou
den. De kerk was geheel bezet
met belangstellenden, waaron
der Dr. Teulings, deken der
stad, het curatorium van de
universiteit, het corps profes
soren, studenten en oud-studen
ten. Verder werden opgemerkt
deputaties van de Kruisvaar
ders van Sint Jan, van de vrou
wen van Nazareth en andere
religieuze vëreenigingen en
instellingen. Een piechtige re
quiemmis werd opgedragen
door pater Kerremans, S.J., pro
vinciaal van de Jezuieten, geas
sisteerd door pater J- Bak S.J.,
als diaken en pater Smits van
Waesberehe S.J. als subdiaken.
De lijkbaar was bedekt met een
glazen plaat, waarop kelk en
stool en het ridderkruis van de
orde van den Nederlandsehen
Leeuw lagen geplaatst. De ab-
soute werd verricht door pater
Kerremans S.J.. Na den pïech-
tigen uitvaartdienst werd het
stoffelijk overschot van den
grooten geleerde overgebracht
naar het Mariëndaal. het kloos
ter der Jezuieten, waar 't werd
bijgezet in het priestergraf.
CARILLON VAN ZfERIKZEE TERECHT.
De ?3 klokken van het carillon van
tien siadhuistoren van Zierikzce zijn
alle terecht. Zit waren eerst als „be
schermde klokken"' in Leerdam ongesla
gen, maar werden later toch opge-
.eischt voor Dnitschland.
Nederlandsche film
„Vrij en onverveerd"
In het City-theater te 's-Gra.
venhage zal Vrijdag 2 Nov.
des avonds om 8 uur de pre
mière van de Nederlandsche
film „Vrij en onverveerd"
worden gegeven. Deze film
werd in Londen vervaardigd
in opdracht van de ..Regee-
rin.EliVOorlichtingsdienst" al
daar. Zij heeft ten doel, een
.juist beeld te geven van het
aandeel dat Nederland buiten
het bezette rijksdeel heeft ge
had in de geallieerde oorlogs
voering. De opbrengst van
deze film zal ter beschikking
worden gesteld van N. V. H.
De vertooning geschiedt onder
auspiciën van den regeerings-
voorlichtingsdienst te Londen.
Morgen wordt het ta
baksrantsoen verdubbeld.
Men heeft voortaan elke
week de keuze tusschen 40
sigaretten van een verbe
terde Rhodesia-editie, 10
sigaren of 40 gram tabak.
Het jamrantsoen wordt
eveneens morgen gesteld
op 125 gram per week. Bo
vendien zal er gortbloem
in distributie komen.
Vanaf Maandag is er op
de textielkaart „klein
goed" te krijgen. Voor
mannen beteekent dat:
linnenboorden, zakdoe
ken, hoeden, handschoe
nen, bretelles en sokken-
houders. Voor vrouwen:
garens, breiwol, lint, hand
schoenen, corsetten. buste
houders en jaretelles.
VOOU BIJZONDERE BERECHTING
Dezer dagen ia het konink
lijk besluit te verwachten,
waarbij een directoraat-gene
raal voor de bijzondere be
rechting wordt ingesteld. Te
vens is te verwachten een be
sluit tot vaststelling van het
besiuit poütieke deliquenten
1945, waarvan de bedoeling
is, degenen, die blijken on
schuldig gevangen te zitten of
zich te hebben schuldig ge
maakt aan lichte vergrijpen,
zoo spoedig mogelijk vrij te
laten volgens bepaalde nor
men.
Naait de onlangs opgerichte
Stichting toezicht politieke de-
liuenten, welke gesubsidieerd
wordt door het rijk, komt er
een vereeniging tot steun dezer
stichting. Genoemde stichting
nu heeft als doelstelling het be
vorderen van de terugschake
ling der in vrijheid gestelde po
litieke gevangenen in de vrije
maatschappij.
Doorgangskampen.
De stichting stelt zich ook
voor, doorgangskampen op te
richten waar de vrijgelatenen
eerst worden ondergebracht.
Zij zullen voor korten of lan-
geren tijd daar moeten verblij
ven. Want als eerste voorwaar
den voor het terugbrengen de
zer menschen in de maatschap
pij gelden, dat zij er onderdak
moeten hebben en middelen
van bestaan. Hebben zij dié
niet, dan blijven zij in de omge
ving van het kamp werken. De
werkers in het kamp bekostigen
zoodoende hun levensonder
houd. zoodat deze kampen het
rijk geen geld kosten. Gaan
dan na den kamptijd (voor
sommigen zal die enkele dagen,
voor anderen maanden duren)
de ex-gevangenen huns weegs,
dan kunnen zij nog gedurende
zes iaren onder toezicht gesteld
worden. Wie als toezichthouder
wil optreden, kan zich melden
bii de Stichting. Zeestraat 94a,
te 's-Gravenhage. Wie de ver
eeniging wil steunen door als
lid toe te treden, melde zich
aan hetzelfde adres. Het ligt in
de bedoeling, een raad van bij
stand in het leven te roepen,
welke zal bestaan uit vooraan
staande Nederlanders, die be
reid zijn. het werk der Stichting
te steunen.
VON MACKENSEN IS
ERNSTIG ZIEK.
Veldmaarschalk August von
Mackensen, de 98-jarige „vader
van het Duitsche leger" is zeer
ernstig ziek.
MR. J. H. ROLANDUS
HAGEBOORN OVERLEDEN.
De verdediger van Mussert,
Mr. J. H. Rolandus Hagedoorn,
is Dinsdagnacht overleden. Het
is zeer waarschijnlijk dat het
proces tegen Ir. Mussert hier
door vertraging zal ondervin
den.
HEVIGE STORM IN
ENGELAND.
Over Engeland woedt thans
een hevige storm. Hevige re
genbuien gaan gepaard met een
wind, die een snelheid bereikt
van 130 tot 150 km. per uur. Er
is belangrijke schade aange
richt aan dijken, eigendommen
en telegraaf- en telefoonpalen.
Ook op de Noordzee is het
zwaar weer. Talrijke schepen
van verschillende nationaliteit
hebben de havens weer opge
zocht. Van geregeld scheep
vaartverkeer kan geen sprake
zijn.
Beter ten halve
gekeerd....
[3 E RUITERLIJKE erkenning van ge
maakte fouten siert.
De minister van justitie heeft criiicK
op Justitie gegeven.
„Het gaat in ons lieve land nog niet
goed met de justitie", aldus minister
Kolfschoten in zijn rede, waarin hij iiet
vraagstuk der politieke gevangenen be
handelde.
Dc minister schonk klare wijn.. Hij
aarzelde geen oogenblik te erkennen, dat
er onrecht is in Nederland. Hij schonk
uit een ander vaatje dan de Regcerings-
voorlichtingsdienst en dan „Patriot"
voor „Herrijzend Nederland".
Minister Kolfschoten poogde een ver
klaring te geven van den onhoudba-
ren toestand waarin wij met M.G. en
P.O>D. zijn geraakt. Dat hij daarin niet
slaagde is niet zijn schuld. Hij zat nu
eenmaal met een erfenis te kijken. Zoo
dra een staat in den staat ontstaat, is
het mis. De P.O.D. was aardig op weg
zulk ecu staat te worden, maar de mi
nister stuurt hem dc wei in.
De grootste fout die het M. G. heeft
gemaakt is wel, dat het de fouten, ais
men den toestand van rechteloosheid nog
zoo zachtaardig mag aanduiden, ais
niet te voorkomen vergissingen deed
voorstellen. Dat geeft blijk van een men
taliteit die verbijsterend moet worden
genoemd.
Justitie heeft naar veler meening lang,
te lang gewacht, maar nu cindehiK
wordt ingegrepen, geschiedt het op ra
dicale manier.
De politieke opsporing wordt onder
gebracht bij de gewone politie.
De pers werd wel eens verweten, dat
zij het in te krasse termen opnam te
gen de willekeur van de P.O.D. en „He
Burcht" is ook niet aan dat verwijt ont
komen. Maar wanneer een minister van
justitie verklaart:
„Laat men daarom hier duidelijk cn
ondubbelzinnig verklaren, dat voort
aan aan onrechtmatig en ondul )-
baar optreden energiek een einde
zal worden gemaakt",
dan staat tocli wel ondubbelzinnig vast,
dat een dergelijk woord niet wordt ge
sproken omdat er bier en daar wel eens
een vergissing is gemaakt, zooals „Pa
triot" ons wilde doen gclooven.
Dc minister ging nog een stapie ver
der. Er komt een dezer dagen een Kotv
Besluit af, dat uitgebreide waarborgc
brengt tegen willekeurige arrestaties c
tegen het willekeurig vasthouden v;
gearresteerden. De politieman van hoo
tot laag, die de voorschriften van d
besluit overtreedt, stelt zich aan ce
strafvervolging wegens wederrechtelijk'
vriiheidsberooving bloot.
Wij hebben den tekst van de rede va'
den minister reeds zoo uitvoerig moge
lijk weergegeven en mogen daarna;
verwijzen. Wij volstaan derhalve doe*
met groote voldoening te constateere-
dat op dengene die wordt aangehoi
den omdat men verdenkingen tegen he-
koestert, aanstonds de waarborgen zul
len worden toegepast, welke de recht
staat heeft ontworpen om de vrijheid
berooving niet korter, maar ook nic
langer te doen voortduren dan no'
dig is.
Het is zoover moeten komen in Ne
derland. dat een minister van just:*'-
moest beloven:
„Zij die geheel zonder schuld zi
worden onvoorwaardelijk in vp'
heid gesteld
In elk geval, er is nu alle aanle'
ding om fe veronderstellen, dat e:
zwarte bladzijde uit de geschiedenis o:
zcr bevriiding kan worden omgesïngc
De lichte gevallen kunnen v
voorwaardelijk in vrijheid worden g'
steld.
En voor de toestanden in de kampc
gedurende den komenden winter horc
wii het beste.
BON 01 ITOFP" VOOR
SCHOENREPARATIES.
Bun „01 leder'' der lederkaar'
is aangewezen voor het doer
repareeren van schoenen mf'
een hoeveelheid leder van 2'
gram. Men dient dezen bor
eerst bij den schoenherstelle-
af te geven, wanneer deze ir
staat is de reparatie binner
circa 14 dagen te verrichter
Bon ,,01 leiier" blijft geldig er
kan tezamen met de reeds aar
gewezen bonnen en met late'
nog aan te wijzen bonnen wor
den gebruikt.
GEZONDHEIDSTOESTAND
Z.K.H. PRINS BERNHARD."
De gezondheidstoestand var
Z.K.H. Prins Bernhard, die lij
dende was aan longontsteking
is thans zeer bevredigend.