Indonesië in het Lagerhuis Rapport van Eisenhower over Duitschland Menige dwaas Radioprogramma VOEDSELSITUATIE IS CRITIEK Donderdag 18 October 1945 v HET WEER Tot Vrijdagavond. Zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen. In den ochtend plaatse, lijk mist. Overwegend droog. Zelfde tempera tuur. Zwakke wind. Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20935 Abonnementsprijzen: f 0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20* wordt wijs als 't om zijn eigen belang gaat! DE ENGELSCHE MINISTER-PRESIDENT Attlee heeft gisteren voor het stampvolle Lagerhuis een verklaring afgelegd over Indië. Er blijkt wel uit, dat onze Nederlandsche Minister van Overzeesche ge- biedsdeelen in 't bijzonder en onze Nederlandsche Regeering in 't al gemeen haar standpunt aan onze Engelsche bondgenooten heeft dui delijk gemaakt en daar begrip voor heeft gevonden. Zeer sympathiek klonk een opmerking van Anthony Eden, de vroegere Minister van Buitenlandsche Zaken in het Kabinet Churchill, die er aan herinnerde, dat de Nederlanders de moeilijkheden hieraan te danken hadden, dat zij eigener beweging als geallieerden, den oorlog hebben verklaard aan de Japanneezen. Engelschen hebben ernstige verplichtingen jegens de Nederlanders De Engelsche Regeering wensohte niet onnoodig betrok ken te worden in het bestuur of de politieke aangelegenhe den van niet-Britsche gebieden. Het is haar bedoeling de Engel sche troepen terug te trekken zoodra de omstandigheden dit toelaten. Inmiddels hebben de Engelschen niet alleen sterke moreele verplichtingen jegens hun Nederlandsche geallieerden totdat deze in de gelegenheid zijn om het bestuur te hervat ten, maar ook voor het handha ven van wet en orde, noodza- kelijk voor het volbrengen van de militaire taak, ontstaan door het einde van den oorlog met Japan, en in het bijzonder voor de veiligheid van verscheidene duizenden Nederlandsche on derdanen. die in het binnenland geïnterneerd zijn. Nauw contact met Neder landsche Regeering. Dit geheele delicate probleem heeft de nauwlettende aandacht van de Engelsche Regeering en er is een zeer nauw contact met de Nederlandsche Regeering en met Admiraal Mountbatten over de te nemen maatregelen. Attlee zeide, dat na de ineen storting van Japan Engeland plotseling voor de taak stond over zeer groote gebieden en in verschillende streken tegelij kertijd de Japansche strijd- voor Donderdagavond 18 Oct. '45. HILVERSUM I 301 M. 6.01 Waterstanden. 6.04 Ster van den dag: Vera Lynn. 6.30 ..Bedrijfsorganisatie in den landbouw". 6.45 Paul Nero, viool. 7.Nieuwsberichten. 7.15 Reportage. 7.30 Benedict Silbermann. 8.Annexatie", door ir. J. Bakker Schut. 8.15 Het Concertgebouw Orkest o.I.v. Eduard van Beinum. 10.15 „Mensch en Maatschappij". 10.30 De lucht in. 11.Nieuwsberichten. 11.25 Avondwijding, door ds. J. F. Roth. HILVERSUM II 415 M. 6.Nieuwsberichten. 6.30 Orgelconcert, Bernard Druk ker. 7.Recital op twee vleugels, door Ties Arriens en Kees Stokvis. 7.30 Programma Ned. Strijdkr. 8.Theaterorkest o.I.v. Fran cois Lupgens. 8.30 Landbouwpraatje Prof. Dorst. 8.45 Tony Schifferstein speelt oude melodieën. 9.Regeeringsvoorlichtings- dienst. 9.15 Eddy Walis en zijn orkest. 9.45 Avondwijding. Drs. van Schaik. 10.Nieuwsberichten. 10.15 Orkest van de week: Artie Shaw. krachten te ontv/apenen, de ge allieerde krijgsgevangenen te bevrijden en hulp te bieden bij den terugkeer tot normale toe standen. De problemen op Java wer den bijzonder moeilijk door de door den oorlog beperkte ar beidskracht en scheepsruimte. Het was daarom noodzakelijk om in eerste instantie in het geheele gebied van het South East Asia Command de verant woordelijkheid voor het hand haven van de orde op te dra gen aan de Japansche strijd krachten. behalve in bepaalde gebieden. Men heeft echter op Java geconstateerd, dat buiten Batavia het bestuur door de Ja panneezen grootendeels aan de Indonesische onafhankelijk heidsbeweging is overgelaten. Attlee waarschuwt! De Engelsche Premier zeide, dat, terwijl men voorzichtig moet zijn wanneer men zich een beeld wil vormen van deze beweging, men dit eveneens moet zijn bij het op het eerste gezicht aanvaarden van haar eischen. De beweging heeft ge durende twee of drie jaar onder de hoede der Japanneezen ge staan en het volk is afgesneden geweest van alle ontwikkeling buiten het land. Koningin Wil- helmina heeft inmiddels een zeer vrijzinnige verklaring af gelegd, waarin in ruime mate zelfbestuur wordt beloofd aan all? Nederlandsche gebieden overzee. De Luit.-Gouv.-Gene- raal, die nu ter plaatse aanwe zig is, is gemachtigd met de plaatselijke Indonesische leiders te bespreken hoe men zich voorstelt deze beloofde hervor mingen op Java toe te passen. Eden komt op voor Nederland. De eerste, die zich tot de En gelsche Regeering wendde, was Anthony Eden. Hij vroeg, of Attlee wel wilde bedenken dat de moeilijkheden van de Nederlanders in deze gebie den voor een zeer groot deel veroorzaakt zijn door hun eigen gedrag als geallieerden, doordat zij namelijk uit eige ner beweging den oorlog ver klaard hebben aan de Japan neezen. Attlee antwoordde hierop: „De Nederlandsche regeering heeft in dezen oorlog naast Engeland gestaan en zij heeft onvermijdelijk door de oorlogs omstandigheden geleden. Wij zullen in zeer nauw contact blijven". Toen de Labourafgevaardigde Sorensen opmerkte, dat hij en zijn politieke vrienden zeer verontrust waren „door het feit, dat de Japanneezen en wij zelf schijnbaar in Indonesië sa men 'werken bij het gebruiken van geweld". Attlee repliceerde: „Wanneer hij en zijn vrienden dit denken hebben zij een verkeerden in druk". De verklaringen van Ge neraal Christison. Philip Noel Baker, min. van staat, antwoordde op een vraag van Majoor Guy Lloyd (conser vatief), of Generaal Christison zich in verbinding had gesteld met de Britsche Regeering, voordat hij mededeelde, dat de Engelschen zich niet zouden mengen in de politieke situatie op Java en dat zij de Nederlan ders niet weer aan de macht zouden brengen, dat naar zijn meening de opmerkingen van Generaal Christison in de pers zeer verdraaaid zijn weer gegeven. „U kunt er van verzekerd zijn dat Gen. Christison volle dig ingelicht is over de wen- schen en de bedoelingen van de Engelsche regeering door Lord Louis Mountbatten". De Engelsche Regeering erkent natuurlijk geen ander gezag dan dat van de Nederlandsche Regeering in alle gebieden on der de souvereiniteit van onze Nederlandsche geallieerden". Op de vraag of hij van mee ning was dat de Engelschen voldoende contact hebben met hun Nederlandsche bondgenoo ten, antwoordde Baker: „Ja, ik geloof wel dat ik die verze kering kan gevei}". Oordeel over Nederlands Program ten opzichte van Indonesië. Toen nog een lid van de La bour, Tom Drifoerg vroeg: „Wanneer in deze aangelegen heid Britsche wapenen gebruikt zullen worden, zal de regeering Jan stappen doen bij enzen Ne- derlandschen bondgenoot om er bij hem op aan te dringen een liberaal programma aan te bieden?" antwoordde Baker: „Ik geloof dat di Nederland sche Regeering reeds zeer ver gegaan is bij het aanbieden van een liberaal programma". IN HET EERSTE NUMMER van de „Neue Zeitung", het officieele blad, dat de Amerikaanasche bezettingstroepen uitgeven in Duitsch land, richt zich generaal Eisenhower met een boodschap tot het Duitsche volk. Hij wijst er op, dat de Amerikanen niet het werk voor de Duitschers gaan doen, maar dat zij wel willen helpen. „De Duitschers moeten beseffen, dat, willen zij den komenden harden winter overleven, zij zich zullen moeten vrij maken van den kuddegeest, waarvan zij de laatste twaalf jaar doortrokken zijn". Eisenhower voegt er aan toe, dat de denazificatie met alle middelen zal worden voortgezet. Aanvoer van nieuwe grondstoffen voor de industrie is noodzakelijk AAN GENERAAL EISEN HOWER'S rapport over Augus tus, betreffende den toestand in Duitschland, is het volgende ontleend: In de Amerikaansche zóne van Duitschland werden gedu rende Augustus 18.300 actieve Nazi's gearresteerd, waar door het aantal arrestanten op 66500 werd gebracht. ,Nu de Nazi's vip wei uit den openbaren dienst gezuiverd zijn, wordt meer aandacht be steed aan de verwijdering van Nazi's uit bedrijven, zaken en beroepen, waarin vele reeds uitgezuiverden plaats poogden ROTTERDAM HERSTELT ZICH. Rotterdam is met nieuwe kracht be zonnen aan den wederopbouw. Vooral de haven wordt flink onderhanden ge nomen. De .herstelwerkzaamheden aan de verwoeste kademuren. Foto: Anefo-Hof-P. te vinden om althans nog eeni. gen invloed op het openbare leven te kunnen oefenen. De „denazificatie" van Duitsche banken was eind Augustus vrij wel gereed. Voedselsituatie. Voorloopige schattingen too- nen aan, dat ten behoeve van de Amerikaansche, Brit sche en Fransche zones in 1945—46 import van vier millioen metrieke ton broodgraan noodig zal zijn om voor de niet-landbou- wenden een rantsoen van 2000 calorieën per dag te handhaven. Bij het vaststel len van deze raming is geen rekening gehouden met de evacuatie van Duitschers uit Polen, Tsjecho-Slowakije en Hongarije, waarbij ongeveer tien millioen personen be trokken zullen zijn Industrieele bedrijvigheid miniem. De industrieele bedrijvigheid aldus Eisenhower's rapport staat op een gevaarlijk laag peil. Naar schatting is 15 pro cent van de industrie in de Amerikaansche zóne in bedrijf. Indien geen nieuwe grondstof fen aangevoerd worden, zal dit percentage aanzienlijk zakken. Ten aanzien van den zwart handel zegt het rapport, dat, ondanks stevig ingrijpen, de onwettige handel zal blijven bestaan, zoolang er econo mische tekorten in Duitschland zullen zijn. Het rapport ver volgt: Ten aanzien van de open bare veiligheid zegt Eisen hower's rapport dat „de Duit sche bevolking zich over het algemeen ordelijk gedraagt en tot samenwerking bereid De Nederlandsche Volksbeweging |-| ET gaat niet zoo erg goed met ae Nederlandsche Volksbeweging. Ze heeft sinds de bevrijding al ontel bare malen beweerd, dat er vernieuwd moet worden en dat wij allemaal vóór personalistisch socialisme moeten zijn. Zij heeft zoo dikwijls gezegd, dat ze geen politieke partij is, dat we er al lemaal aan zijn gaan twijfelen. De beweging begrijpt zelf ook heel goed, dat ze zoo niet kan doorgaan op straffe van spoedig tot zelf-liquidatie te geraken. Een leuze als die der vernieuwing slijt bliksemsnel. En nademaal de groote massa des Nederlandschen volks nog steeds niet weet wat personalistisch so cialisme is, zal dit op zich zelf ook geen voldoende aantrekkingskracht op een beweging die helaas massabewe ging wilde zijn, kunnen uitoefenen. Die vernieuwing en dat personalistisch socialisme zijn geen kurken waarop de N.V.B. zich drijvende kan houden. Wij hebben het vanaf den beginne ge zegd: toen de N.V.B. haar loffelijke op zet als kernbeweging losliet en naar poorten openzette voor een ieder, die maar 50 cents contributie per maand wilde betalen, was het van tweeën één: óf zij werd politieke partij, óf zij verwaterde als massabeweging snel bij gebrek aan concreet werk en tastbaar duidelijke doeleinden. De N.V.B.-leiding sluit haar oogen voor de realiteit: het bestaan, of zij het prettig vindt of niet, van politieke partijen als S.D.A.P., R.K. Staatspar ij, Chr. Hist. Unie, Anti-Revolutionnaire Partij. Zij wil ook niet zien, dat, on danks het blijvend verschil in levens opvatting, de R.K.S.P. en de S.D.A.P, straks zéér wel in staat zullen zijn :n samenwerking een sociaal-economisch urgentie-program in elkaar te zetten, dat klinkt als een klok. En niet alleen dit, maar ook dat die beide partijen of wel de meerderheid in het parlement zullen vormen of daar zoo dicht bij ko men, dat geen maatregel zonder haar kans op verwezenlijking heeft. De N.V.B. wringt zich in allerlei bochten om het verwijt" te ontgaan als zoude zij een politieke partij zijn. Bij de candidaatstelling voor de tijde lijke gemeenteraden is het echter al de meest gewone zaak van de wereld candidaten voor de N.V.B. te zien op treden. Wanneer de verschillende frac ties beraadslagen over de candidaat stelling en tactisch combinaties maken ten einde het grootst aantal candidaten geplaatst te krijgen, dan zien we hoe ook N.V.B.-mannen hun best doen om hun mannetjes ofwel zelfstandig te kie zen indien men zich daarvoor voldoen de sterk voelt, dan wel hoe zij fracties hun steun en stem aanbieden indien deze bereid zijn een N.V.B.-man onder hun candidaten op te nemen. Te veel ook haakt de N.V.B. zich vast aan prof. Schermerhorn en te veel naar onze smaak beweegt de minister president zich als N.V.B.-man. Wij weten, dat heel wat N.V.B.'ers straks bereid zijn den verkiezingsstrijd in te gaan vóór of tegen Schermerhorn. Dat is hun goed recht al stellen zij dc keuze o.i. zoo glad verkeerd. Wij hebben veel waardeering voor den minister-president. Maar in Nederland heeft het persoon lijk element gelukkig altijd een kleine rol in de. staatkunde gespeeld. Dat komt zoowel door onzen land aard als door het feit, dat in het parle mentair-democratisch bestel, noodzake lijk steunend op het georganiseerd par tijwezen het uitgebalanceerde werkpro gram der ernstige politieke partijen meer aandacht heeft dan personen. Wij gaan. dat bedoelen wij te zeggen, op beginselen en op een program den strijd in. niet op personen. GOUVERNEUR-GENERAAL STARRENBORGH NAAR AMERIKA. Jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Starken- borgh Stachouwer, die dezer dagen zijn ontslag heeft aangeboden als gouver neur-generaal van Ncdcrlandsch-lndic, zal Zaterdag a.s. per vliegtuig naar Engeland vertrekken. Van daar zal de gewezen landvoogd per boot naar Amerika gaan. waar hij zich in de om geving van Baltimore bij zijn echtge- noote hoopt te voegen, die aldaar bil haar familie vertoeft. MIJNSTAKINGEN IN AMERIKA AFGELAST. De voorzitter van de Amerikaansche vereenigde mijnwerkers-unie, John Le wis, heeft de stakingen in de industrie van zachte steenkool afgelast. Deze stap is „in het algemeen belang" ge daan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1