Soekarno kan de geesten,
die hij opriep niet bezweren
Voor een
huwelijk
Moderne" volksverhuizing
Radioprogramma—
BELGISCHE REGEERING
BANG VOOR DE WAARHEID
Loonen en prijzen
Donderdag 1 1 October 1945
No. 94
HET WEER
tot Vrijdagavond.
Zwakike wind. Aanvan
kelijk zwaar bewolkt,
later (brekende bewol
king met bier en daar
ochtendmist. Plaatse
lijk nog eenige regen.
Iets koeler.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20935
Abonnementsprijzen: f 0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20*
zijn er twee noodig;
voor de mislukking
er van maar één
4.500.000 Duitschers uit Oost-Europa verdreven
Wij zijn ervan overtuigd dat het Duitsche volk gestraft moet
worden en dat zij den straf hebben verdiend. Maar of dit
„emigreeren", zooals men het in het Oosten gelieft te noemen,
een straf is, valt te betwijfelen. Het heeft
meer weg van wraak, die op verkapte wijze
b een volk tracht uit te moorden. Bovendien
Deportatie dreigt uit een dergelijke manier van optreden
een uitermate groot gevaar voor de gezond
heid van Europa. Want het spreekt wel vanzelf dat bij derge
lijke enorme menschenverschuivingen in een tijd en een kli
maat, dat het meer dan anders ontvankelijk maakt voor ziekte
en infectie, epidemieën bijna niet zullen zijn te voorkomen.
Ook om deze reden moet men tegen een dergelijk aan bar-
baarschheid grenzend optreden protesteeren.
Wij geven hieronder slechts
een enkel bericht. Het antwoord
van den onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken Hec
tor Mc. Neil in het Lagerhuis
afgelegd en waarin hij ver
klaarde:
„Dat het hem niet bekend
was, dat te beginnen met a.s.
Maandag vier-en-een-half-
millioen Duitschers uit Oost-
Europa zouden worden ver
dreven." Op een gezegde,
dat „deze afschuwelijke gang
van zaken aan millioen be
trekkelijk onschuldige men-
schen ellende zou brengen,
die elke fantasie te boven
gaat", antwoordde Mc. Neil:
„Ik ben het er niet mee eens,
dat deze menschen betrekke
lijk onschuldig zijn. Ik ben er
bang voor, dat het Duit
schers zijn en dat zij gedre
ven door hun leiders of op
eigen initiatief monsterachti
ge wreedheden jegens Polen,
Tsjechen en Russen, Christe
nen zoowel als Joden, hebben
bedreven".
Catastrophale gevolgen
Mc. Neil zeidë, dat in Tsjecho-
Slowakije twee en een kwart
tot twee en een half millioen
Duitschers bij de verwijdering
betrokken zijn; in Hongarije
voor hedenavond vanaf 6 uur.
HILVERSUM I 301 M.
6.Waterstanden.
-6.03 De ster van den dag, Dina
Shore.
6.30 „Wederopbouw en arbeids
tijd", door J. Seerhoff.
6.45 Somoros.
7.Nieuwsberichten.
7.15 Anna del Rio en Tito Gul-
zar. (Zang met orkest).
7.30 Eddy Walis speelt.
8.Fr. A. Kessen spreekt over
annexatie.
8.15 Het Concertgebouworkest o.
l.v. Eduard van Beinum. So
liste: Myra Hess, piano.
10.15 „Noord en Zuid", door A.
van Duinkerken.
10.30 Oscar Strauss-concert.
11.Nieuwsberichten.
11.15 Avondwijding door C. C
Abbink.
HILVERSUM II 415 M.
6.Nieuwsberichten.
6.15 Wij spreken met
6.20 Persoverzicht.
6.30 Liefdesgeluk op de zwartè
schijf.
7.Zang-recital; Atie Bredero-
de, a. d. piano Ignace Lilien.
7.30 Progr. Ned. strijdkr.
8.Fredo Gardoni; Musette-
orkest.
8.30 Landbouwpraatje.
8.45 Tonny Schiffersteyn speeh
bekende oude melodieën.
9.De Rijksvoorlichtingsdienst
antwoordt.
9.15 Het Cantabile Septet.
9.45 Avondwijding door Mgr. W.
Hengel.
10.Nieuwsberichten.
10.15 Dansmuziek.
zijn het er minder, doch in Po
len zullen het waarschijnlijk
tien millioen zijn. De Tsjeoho-
Slowaaksche regeering trachtte
een en ander zooveel mogelijk
völgens de bepalingen van Pots
dam te doen, doch, ondanks alle
protesten van de Britsche re-
geering, biedt Polen op dit ge
bied een ander beeld. Er vinden
daar ongecontroleerde verwij
deringen plaats en migraties,
die legaal niet als verwijderin
gen bezien kunnen worden. De
regeering heeft zich in recht-
streeksche venbinding met de
ministers van Buitenlandsche
zaken van Frankrijk, Rusland
en de Vereenigde Staten gesteld
om sterker aandrang hierom
trent bij de Poolsche regeering
uit te oefenen. „De regeering is
van het belang van de zaak
overtuigd en Bevin heeft met
alle ernst, waarover hij beschik
ken kan gepleit", aldus Mc.
Neil. „De regeering zal alle
maatregelen, die in haar
macht zijn, blijven in ach<
neimen om datgene te voorko
men, wat wel eens een cata
strofe kon worden, die in vele
eeuwen haar gelijke in Europa
niet had."
OOK TABAK OP DE
TABAKSBONNEN
Op de bonnen, die op
13 en 27 October a.s.
zullen worden aangewe
zen voor het koopen van
twee rantsoenen rook
artikelen, zal eveneens
naar keuze 40 gram ta
bak kunnen worden ge
kocht. Voor den win
kelier zal het niet altijd
mogelijk zijn die arti
kelen af te leveren, die
door het publiek wor
den verlangd. In' die
gevallen zal het publiek
genoegen moeten ne
men met hetgeen de
winkelier in voorraad
heeft.
Het wordt steeds duidelijker, dat de Nationalistische Be
weging in Nederlandsch Oost-Indië niet meer te controleeren
is Soekarno en zijn zelfbenoemde „regeering", schijnen
machteloos te staan tegenover de extremistische en oproerige
elementen in het land en zij maken zich zeer ongerust hier
over, want zij beseffen, dat het gevaar bestaat dat de poli
tieke kwestie op den achtergrond geraakt tegenover de nood
zaak wet en orde te handhaven.
Toestand op
Java slechter
Er komen verontrustende be
richten binnen uit verschillende
landstreken op Java.
In Soerabaja verhinderen
de extremisten vliegtuigen
ook die van de organisa
ties van terugkeerende krijgs
gevangenen te landen. In
Djokjakarta maakten zij het
vliegveld onbruikbaar 'door er
ongeveer veertig Japansche
vliegtuigen te verbranden. Er
zijn botsingen en gevechten
tusschen nationalisten en Ja
panners, waarbij aan beide zij
den dooden vallen. Speciale
treinen, die gebruikt werden
voor het vervoer van bevrijde
krijgsgevangenen en geïnter
neerden van de kampen naar
nieuwe plaatsen, werden terug
gezonden en er werden zoo dik
wijls auto's aangehouden, dat
de autoriteiten zooveel mogelijk
het reizen over den weg ver
mijden."
Over het geheel genomen ver
toont Java het beeld van een
volksbeweging, die niet meer te
contróleeren is. Het zal be
langwekkend zijn om te zien of
Soekarno en zijn collega's ofwel
een totaal andere groep er de
controle over kan krijgen -en
haar tot een einde kan bren
gen.
In Bandoeng, waar het tien
dagen geleden heel kalm was,
begint de spanning grooter te
worden. De nationalisten zijn
hier de eenigen. die doeltref
fend gezag uitoefenen. Soortge
lijke berichten komen uit Sema-
rang en Cheribon, welke plaat
sen nu in handen der nationa
listen zijn, terwijl gemeld is, dat
alle luohtverbindingen, weg
transport en mogelijk ook trein
verbindingen zijn afgebroken.
„NAZI"-methoden.
Een correspondent van de
„Times" schrijft: Europeanen
kunnen geen voedsel koopen.
De Nederlandsche burgers be
klagen zich, dat zij door de na
tionalisten gevolgd worden, die
de winkeliers aanzeggen hun
niets te verkoopen. Van andere
zijde wordt bericht, dat van
hen geëischt wordt, dat zij een
verklaring teekenen, waarin zij
trouw aan de nationalistische
regeering beloven. Indien zij
weigeren, worden zij uit hun
rijksbetrekking gezet. Hoewel
het nationalistische leger oor
spronkelijk door de Japanners
is gerecruteerd en door hen
maanden geleden, omdat een
afdeeling aan het muiten was
geslagen, ontwapend en ont
bonden was, blijkt thans, dat
het nog altijd bestaat. Soldaten
met roodwit op hun helmen rij
den door de straten in vracht
auto's met mitrailleurs en an
derszins gewapend. De Japan
ners hebben volstrekt geen ge
zag meer in Bandoeng. Er is
hier slechts een zwakke Rap-
wiploeg, waaronder ook enkele
Nederlandsche bevrijde krijgs
gevangenen die de situatie nog
gecompliceerder maken. Het
zelfde doet zich te Semarang en
Soerabaja voor.
De „Landwacht" van het Oosten
Een trein die van hier uit
naar Batavia zou vertrekken,
werd door de Indonesiërs aan-
gehoudén die alle niet-Indone-
siërs al het geld ontnamen dat
zij boven een bedrag van dui
zend Japansche guldens bij
zich hadden. De Indonesische
leiders in Bandoeng hebben
Verklaard, dat zulks het werk
is geweest van onverantwoorde
lijke jongeren en zeiden dat
maatregelen genomen zouden
worden om herhaling te voor
komen.
Het volgende aanplakbiljet
heb ik hier in het Engelsch en
Nederlandsch gedrukt zien han
gen. Het luidt: „Aan u Totoks
en Indos verzoeken wij voor de
laatste maal uw houding te
veranderen ten opzichte van de
onafhankelijkheid van het In
donesische volk. Gij wordt
voortdurend geobserveerd. Zoo
dra gij poogt de orde en rust te
verstoren die de Engelsohe be
zettingstroepen vorderen, 'zul
len wij u allen Vernietigen. En
wij meenen wat wij zeggen. Gij
zijt dus gewaarschuwd".
DE MIN.-PRESIDENT OVER
INDIë.
De Min.-president, Prof. Ir.
W. Scherm erhorn, zal a.s. Vrij
dagavond 9 uur door de radio
eer. kort woord spreken over
Indië.
Schiphol
wereldluchthaven
De Ministerraad heeft na ad
vies van de Rijkscommissie voor
de luchtvaartterreinen besloten
Schiphol te bestemmen tot
luchthaven voor het transocea-
nische- en transcontinentale
burgerluchtverkeer.
Het begon al met het verbod aan de Belgische radio om de pro
clamatie van Koning Leopold uit te zenden of er zelfs maar
melding van te maken in een korte samenvatting.
Nu wordt een van de ko
ningsgezinde bladen de „Quoti-
dien", een verschijningsverbod
opgelegd omdat het de procla
matie heeft gepubliseerd en de
regeering heeft gevraagd, waar
om zij zich uit alle macht verzet
tegen de openbaarmaking van
dit koninklijk woord.
De Belgische ministers Van
Acker, zoowel als Spaak, slaan
een droevig figuur en zijn blijk
baar bang voor de waarheid.
Het zal hun positie niet ver
sterken.
Nieuw luxe-vliegtuig
1 Door de Lockheed 2
2 Aircraft Corp. is me- j
degedeeld. dat zij vol- 5
gende maand zal uitko.
men met een nieuw
luxe-vliegtuig, de „Con- X
stellation", dat een snel- j
heid van ruim 450 km.
per uur zal kunnen ont- f
wikkelen. I
HET distributiepakket is te duur.
Er zijn gezinnen die niet alle#
kunnen koopen, wat op de bon
verkrijgbaar is gesteld. Indien nu La
den 6en Mei één ding goed is gegaan,
dan is het de snelle wijze waarop voor
de voedselvoorziening op bevredigende
wijze is gezorgd. Maar overdaad is er
allerminst en wat op de bonnen ver
krijgbaar is, heeft de rnensch hard
noodig. Degenen, die zwaren lichame-
lijken arbeid moeten verrichten, komen
zeker nog vleesch en vet te kort. Als
zoo aanstonds het vleeschrantsoen nog
wordt verhoogd, mogen we echter,
de omstandigheden in aanmerking geno
men, niet klagen. Er mag nog wel eens
aan worden herinnerd, dat de regeering
op het voedsel, dat wij nuttigen, 600 a
800 millioen gulden 's jaars bijpast. Dat
is bijna evenveel als al onze staatsuit
gaven vóór den oorlog bedroegen. Een
onhoudbaren toestand.
Desondanks: zijn de prijzen nog te
hoog, of de loonen te laag?
Want met dat distributiepakket is
men er niet. Er komen schoenen en er
komt wat textiel los. Een arbeidersge-
I zin wordt verblijd met b.v. drie schoe
nenbonnen. Eén voor den vader des
huisgezins, die er goede schoenen op
kan koopen voor 12 gulden, één voor
Marietje, 9.en één voor Jantje
7.Dat maakt samen 28.Moe-
der, Gerrit en Piet loopen dan welis
waar nog op kousen en sokken, maar
zij zijn gelukkig met een vergunning
voor edn beddelaken, een battle-dress
en een onderpantalon. Moeder zelf komt
later wel aan de beurt. Hiermede heeft
het gezin het hoog noodige niet, want
de achterstand is groot. En waar moe
ten overigens de honderd en zooveel
guldens vandaan komen?
Dergelijke huishoudelijke rekensomme
tjes demonstreeren beter dan lange
redevoeringen de schrikbarende arinoe-
de waartoe vijf jaar oorlog en plunde
ring ons hebben gebracht.
De loonen zijn reeds gestegen en zul
len nog verder moeten stijgen.
Maar met die stijging hebben wij al
lereerst op het oog, het aantal goede-
ren. dat de arbeider voor het geld,
waarmede )iij elke week naar huis
gaat, kan koopen. Daarop en daarop
alleen komt het toch aan, nietwaar.
Als met de stijging van het geldbedrag,
dat de werknemer krijgt, de prijzen der
goederen evenredig stijgen, dan is die
loonsverhooging slechts schijn.
Loonsverhouding (verhooging ook
van pensioenen, ouderdomsuitkeeringen,
enz.), welke worden verkregen door
maar geld in te pompen, werken ave
rechts.
Prijsverlaging?
Den moeten de prijzen omlaag. Vóór
den oorlog kon men vier pond spek
koopen voor een gulden en op de markt
gaven ze dan een pond toe.
Prijsverlaging? Accoord. Daarvoor is
noodig, dat wij zelf meer gaan produ-
ceeren, want het buitenland vraagt nu
eenmaal een bepaalden prijs, waarop
niet kan worden afgedongen. Voordat
het vleesch in blik op tafel staat heeft
het vleesch èn het blik een langen weg
afgelegd en zoowel het vleesch als het
blik, als het inpakken en het vervoe
ren moeten worden betaald. Wanneer
onze koeien- en varkensstapel weer op
peil zijn, zullen we het heerlijke ver-
sche vleesch goedkooper kunnen produ-
ceeren. Wanneer de fabrieken weer op
volle toeren kunnen draaien, zullen ook
zij goedkooper werken.
Ondanks de geldzuivering Is er voor-
loopig een te veel aan geld (of een te
weinig aan goederen). De hooge staats
uitgaven (wij hebben ons laten vertellen,
dat de P.O.D. alleen al 150 mill, gul
den 's jaars kost en hoeveel met het
M.G. wordt weggesmeten, zullen we la
ter wel hooren) pompen steeds wear
geld in.
We hebben bovenstaande opmerking
gemaakt, niet om een ingewikkelde
zaak zoo terloops uit de doeken te
doen. Doch om alleen dit ééne te de
monstreeren: een plotselinge algcheele
loonsverhooging waar men wat aan
heeft, dus een verhooging niet alleen
van het geldbedrag, Is onmogelijk en
onmogelijk is ook een dusdanige prijs
verlaging.
Met het een zoowel als met het an
der is eenigen tijd gemoeid.
De regeering staat voor de gewel
dig zware taak, eerstens door een juiste
belastingpolitiek en vervolgens door
een juiste beheersching zoowel van het
loon- als van het prijspeil het door on
zen arbeid geleidelijk toenemend to
tale inkomen, op de meest rechtvaar
dige wijze te verdeeleo.
