te Londen totaal mislukt!
Soekarno zet
regeering den voet dwars
Donderdag 4 October 1945
No. 88
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HET WEER
tot Vrijdagavond
Aanvankelijk zwakke,
later matige wind
tusschen
Zuidoost an Zuidwest.
Half tot zwaarbewolkt.
Plaatselijk ochtendmist.
Overwegend droog.
Zelfde temperatuur.
WltCHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asaelbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20935
Abonnementsprijzen! f 0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20.
Als de tiengeboden
werden onderhouden,
dan verdienden de
advocaten de boter
nog niet op hun brood
Rusland de schuldige i Conferentie
Byrnes doet een hopelooze po
ging ons de bittere waarheid te
verdoezelen door te verklaren
dat het geschilpunt louter een
aangelegenheid is van interpre
tatie vau den tekst der verkla
ring van Berlijn.
Gevolg:
Nauwe Intense
militaire samen
werking van V.S.
en Engeland.
Voor een persconfentie heeft
Byrnes een uitvoerige verkla
ring afgelegd, van de hande
lingen der conferentie. Hij zei-
de o.a. te verwachten, dat de
raad van ministers van buiten
landsche zaken zijn werk voort
zou zetten. Het groote geschil
punt was louter een aangele
genheid van interpretatie van
den tekst van de verklaring van
Berlijn. Het is nooit de bedoe
ling van de V. St. geweest den
tekst dier verklaring zoo nauw
keurig op te stellen als men
met vijanden zou doen: het was
immers een verklaring, van
vrienden. Ook de Ver. St. voe
len niet voor exclusieve vre
desverdragen, die dan aan an
dere mogendheden zouden wor
den voorgelegd met de mede-
deeling: ..als 't u blieft, teeke
nen". Zulk een vrede zou niet
van langen duur zijn en het ver
drag zou niet meer zijn dan
een stuk papier met daarop de
meening van twee of drie re-
geeringen.
Botsing tusschen Molotof
en Bevin.
De Amerikaansohe pers drukt
haar ongenoegen uit over de
persoonlijke botsingen welke
ter conferentie te Londen zou
den zijn voorgevallen. Het blad
..P.M." beweert, dat op een van
de zittingen Molotof er door
Bevin van beschuldigd werd
Hitleriaansohe methodes toe te
passen. Op deze beschuldiging
kwam Molotof direct overeind
uit zijn stoel, ging naar de deur
en verklaarde, dat hij, Molotof,
het vertrek zou verlaten en
van de conferentie zou verdwij
nen, indien Bevin niet onmid
dellijk zijn beschuldiging in
trok,. Bevin bood daarop zijn
excuses aan, doch de wrok ten
gevolge van dit incident bleef
r.asmeulen gedurende de rest
van de zitting van den dag.
Spanning tusschen Amerika
en Rusland.
De betrekkingen tusschen
Amerika en Rusland zijn zeer
gespannen geworden. Het door
Bevin aan Molotof toegevoegde
verwijt, dat zijn tactiek „Hit-
leriaansch" was, komt den
meesten Amerikanen juist
voor, al is het niet diplomatiek.
Men acht het kenmerkend, dat
het bezoek van Maarschalk
Zjoekof aan de Ver. Staten is
uitgesteld. Naar de meening
van Amerikaansohe diplomaten
is het resultaat van de confe
rentie der ministers van Bui-
tenlandsche zaken dit: dat de
wereld gesplitst is in twee groo
te bloes, t.w. het Westersohe
bloc, onder leiding van Amerika
en Engeland en het Russische
bloc, bestaande uit de Sovjet-
Unie en de door haar be-
heerschte Balkanstaten.
Engelschen, al niet veel
vriendelijker gestemd.
De hoofdschuld voor het mis
lukken der conferentie te Lon
den wordt door vrijwel alle
Engelsche bladen aan Rusland
gegeven. De „Daily Mail" (con
servatief'» spreekt Van verlies
van vertrouwen in de Russi
sche politieke eerlijkheid en
wijst er op, dat in Engeland in
den oorlog juist zulk een bui
tengewone goodwill was ge
groeid tegenover Rusland. Rus-
dands houding ter conferentie
heeft er bedroevend veel toe
bijgedragen de stemming te
doen omslaan. Het vertrouwen
in Rusland en in Ruslands
vriendschap is in verontwaar
diging verkeerd.
Militaire samenwerking
tusschen Engeland en Amerika.
De correspondent van de
„Daily Mail" te Washington
■zegt, dat aldaar plannen be
sproken worden voor een vol
ledige militaire samenwerking
tusschen Amerika en het Bri-t-
sohe gemeenebest met een ge-
neralen staf voor alle strijd
krachten.
Amerika wil sterk
bewapend blijven.
Vice-admiraal Mitsher, plaats
vervangend hoofd van- de ma
rine-luchtstrijdkrachten, heeft
in een rede voor oud-strijders
in buitenlandsche oorlogen er
nogmaals den nadruk op ge
legd. dat Amerika zeer ste k
bewapend moet blijven, indien
het „den vrede wil winnen".
„Vooral de vliegtuigindustrie
moet in staat zijn om in grooten
getale de meeste moderne vlieg
tuigen te produceeren. Wij moe
ten sterk blijven te land, in de
lucht en ter zee".
Nog een laatste poging om
de stukken te lijmen?
Na de mislukking van de
Londensche conferentie van de
ministers van Buitenlandsche
zaken wordt in welingelichte
kringen in Washington serieus
gesproken over de mogelijkheid
Van een nieuwe bijeenkomst
van de Big Three binnen den
kortst mogelijken tijd. Men oor
deelt een dergelijke bijeenkomst
noodzakelijk om te voorkomen,
dat de wereld verdeeld zou
worden in twee tegenover
elkander staande bloes. Het
initiatief daartoe verwacht men
echter eerder vanuit Londen,
■dan vanuit Washington of Mos
kou.
Nazi's vinden
Himmlers graf
Het graf van Heinrich
Himmler, hoofd van de SS.
en de Gestapo, die na zijn
zelfmoord in aille stilte
begraven was op de Lue-
neburgerh-eide, onder toe
zicht van eenige Britsche
officieren, is door nazi's ter
plaatse gevonden en met
bloemen bedekt. De lig
ging van het graf was ge
kenmerkt door een stomp
hout en men dacht, dat
geen Duitscher wist waar
het graf zich bevond.
HARING EN WITTEBROOD.
STRIJD TEGEN HET
KOLONIALE SYSTEEM
Er was geen reeht
en rechtvaardigheid
in het Nederlandsche
bestuur
Volgens Hadji Salim
TREKSCHUIT'
FRAGMENT UIT DE OPTOCHT.
Foto N. v. d. Horst.
Pressie van Soekarno.
Volgelingen van Soekarno
zijn bezig lijsten te doen circu-
leeren in Batavia. Bij de bevol
king wordt aangedrongen op
het afdragen van geld voor een
fonds voor de vrije republiek
Indonesië. Deze lijsten zijn ver
spreid door zoogenaamde buurt
verenigingen, die in elk dis
trict voor de handhaving van
de orde en de voedseldistribu
tie moeten zorg dragen. De dis
trictsleiders hebben den geal
lieerden gemeld, dat zij vree
zen voor de veiligheid van de
genen, die niet op de lijsten in-
teekenen.
Soekarno's volgelingen
vijf procent der bevolking.
Een zeer betrouwbare bron
in Batavia verklaarde, dat het
aantal van Soekarno's volge
lingen niet meer dan vijf per
cent van de bevolking van Java
uitmaakt, hoewel dit een groot
deel van de jongeren omvat, die
door de Japanners bewapend
zijn en volgelingen van Soe
karno zijn -geworden onder Ja-
panschen invloed.
Extra schip naar Indië
met 3500 man.
De Nederlandsche autoritei
ten hebben de beschikking ge
kregen over een extra schip
voor troepenvervoer naar Ne-
derlandsch-Indië. Met dit schip,
dat 8 dezer uit Engeland zal
vertrekken, kunnen 3500 man
vervoerd worden. Vier batal
jons, die, volgens den oorspron.
keliiken opzet, pas in de tweede
helft van October uit Engeland
zouden vertrekken, zullen thans
met dit schip hun bestemming
spoediger bereiken.
Nieuwe verbazingwekkende
verklaring van Christison.
Ned.-Indische autoriteiten zijn
verwonderd over de verklaring
van luit.-gen. sir Philip Christi
son, dat hij luit.-gouv.-gen. Van
Mook naar Java ontboden had
in verband met de huidige
spanningen. Een autoriteit uit
Ned.-Indische kringen verklaar
de, dat Dr. van Mook naar Java
is vertrokken op eigen initia
tief om zich persoonlijk op de
hoogte te stellen van de situa
tie.
Foto „Meijer"'.
HADJI SALIM, een der oprichters van de nationalistische
beweging heeft verklaard, dat de Nederlandsche voorstel
len onaanvaardbaar zijn voor de nationalisten. „Wij hebben nu
al driehonderdvijftig jaar beloften van de Nederlanders aan
gehoord. Wij zullen niet aarzelen een nieuwen wereldoorlog te
ontketenen als de Nederlanders trachten zich hier weer te
vestigen".
Soekarno had gezegd: „Wij eischen vol
ledige onafhankelijkheid en zelfbe
schikkingsrecht zooals beloofd is door
de vereenigde naties. Wij hebben de
republiek ingesteld en zullen deze hand
haven. Het is belachelijk, dat een land
van zeven millioen Nederlanders poogt
zeventig millioen Indonesiërs te besturen"
Groot-Kapitalisme
GROOT- EN KLEIN-WINKELBEDRIJF.
11
TJ7ENSCHT u een advertentie te
TT te plaatsen in één van de groot
ste tijdschriften van Amerika,
Jat millioenen lezers telt? Neem ze dan
niet te klein. Een heele pagina doet het
goed. Ze kostte vóór den oorlog 15
duizend dollar, énmaal geplaatst. Maar
de reclame doet het dan ook.
Probeert u eens heelemaal te ont
trekken aan een 3 Octoberviering of in
dien er kermis is in uw dorp, te doen
alsof er géén kermis is. Hel zal u moei
lijk lukken en in alle geval: er is ker
mis en men doet mee. Stel u een dame
voor die nooit in de Bijenkorf is ge
weest of de Hema, nooit bij C. en A. of
V. en D.! Dezelfde dame, die in den
middenstandswinkel boos wordt indien
zij niet oogenblikkelijijk met veel bui
gingen en strijkages wordt bediend,
staat in het grootwinkelbedrijf geduldig
in de rij en koopt.
Daarna gaat zij tevreden naar huis en
voelt zich veilig door het feit, dat dui
zenden anderen deden als zij.
In deze massa-psychose schuilt de
groote kracht van het groot-winkelbe
drijf en niet in het feit, dat het betere
waar voor minder geld levert.
Een groote steun vindt het groot
winkelbedrijf in de tekortkomingen van
den zelfstandigen, handeldrijvenden mid
denstand. En die tekortkomingen zijn
1 groot. In onze maatschappij waar het
j aantal afhankelijken, het aantal werkne
mers van hoog tot laag zoo schrikba
rend toeneemt, moet naar middelen
worden omgezien om een kern van
zelfstandigen te handhaven. In een zelf-
standige middenstand ligt voor de ge
meenschap een groot goed. Wij bedoe
len de echte middenstanders, de dege
lijke met vakkennis en credietwaardig-
heid toegeruste middenstander.
Het zou de moeite loonen eens een
onderzoek in te stellen naar het va
derschap van gerenommeedle juristen,
ingenieurs, geestelijken, artsen, minis
ters, de echte ondernemers enz. Dit
onderzoek zou uitwijzen, dat verreweg
het grootste gedeelte van al deze lie
den tot vader had den goeden mid
denstander. Niet de middenstander die
al villa-allures aanneemt zoodra hij de
eindjes aan elkaar kan knoopen, maar
de gedegen, welvermogend zakenman,
die met kennis van zaken weet wat het
beteekent een half menschenleven een
uitgave te doen of niet te doen.
De middenstand heeft het moeilijk.
Het groot-winkelbedrijf, het merkartikel,
het filiaalbedrijf, soms ook de sociaal-
economische politiek der overheid en
zooveel andere factoren, maken het le
ven voor menige zaak zwaar, zoo niet
onmogelijk. Doch wanneer men denkt
zoo maar een winkelbedrijf te kunnen
opzetten, zonder vakkennis en met wat
bij elkaar gescharreld geld, dan moet
men niet verwonderd staan indien voor
een dergelijk bedrijf in de huidige maat
schappij geen plaats blijkt te zijn.
Wij zijn niet voornemens hier en pas
sant het middenstandsprobleem te be
handelen. De middenstand zal zelf naar
wegen moeten uitzien om haar zelf
standigheid te behouden. Want met
klachten en jammeren komt men er
niet en een middenstand, die blijft teren
op zijn goed verleden, is te vergelijken
met een aardappelveld: het beste deel
ligt onder den grond.
De groot-winkelbedrijven zijn er en
zij zullen niet verdwijnen. Verdwij
nen zal alleen de middenstander, die
zich niet aanpast. De ervaring leert,
dat de gespecialiseerde mid
denstandszaak liet op kan nemen teven
het grootbedrijf, dat een gezamenlijke
inkoop voordeelen biedt, dat het zelf
standig filiaalbedrijf met succes werkt,
dat de middenstandszaak niet te klein
moet worden opgezet. Het publiek is
ten slotte niet gek. Het bezwijkt
slechts tot op zekere hoogte voor de
gezelligheid van het groote magazijn en
den prijs, die het daarvoor moet betalen,
moet niet te hoog zijn.
Een actieve middenstandspolitiek mag
van de overheid worden gevraagd,
maar niet een premie op beunhazerij.
Wèl is een postkantoor in een bazar
een overbodige bevoordeeling en wan
neer over een aantal iaren de goederen
weer te kust en te keur te koon zijn,
zouden wettelijke maatregelen tegen het
knoeien met priizen zijn te overwegen.
En laat niet iedere middenstander in
de binnenstappende dame of hee* een
winstobject zien, iets waaraan hij moet
verdienen omdat er morgen weer een
wissel wordt gepresenteerd. Maar Iaat
hij zijn magazijn wijd openstellen ook
voor degenen, die niet direct van plan
zijn iets te koopen. Nog al te vaak
krijgt men een onvriendelijk gezicht In
dien men den winkelier bi] wijze van
beleefdheid mededeelt er nog eens op
terug te komen. r
