Zelfbestuur \oor Britsck-Indië OORLOGSMISDADIGERS VOOR HUN RECHTERS.... De toestand Sn Griekenland Donderdag 20 September 1945 No. 77 MHU Katholiek Dagblad voor Léiden en Omstreken HET WEER: Tot Vrijdagavond. Zwaar bewolkt, tijde lijke opklaringen, iets koeler. Plaatselijk eeni- ge regen. Matige, in de kuststreek tijdelijk krachtige wind tus- sohen Z. en Z.W. BUItCHl Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Abonnementsprijzen: ƒ0.26 p. week, ƒ1.10 p. maand, ƒ3.20 p. kwartaal. Franco p. p. ƒ4.20. De onderkoning van Britsch- Indië, lord Wavell, heeft in een radiorede voor de Britsch- Indlsche omroep, een nieuw plan bekend gemaakt" voor een spoedige verwerkelijking der Indische onafhankelijkheid. Hij verklaarde, dat de En gelsche regeering besloten had, zoo spoedig mogelijk een con st! tueerend lichaam bijeen te roepen, en dat hij gemachtigd v/as, de voorbereidende maat regelen te treffen voor het bijeenroepen van een uitvoe renden raad, die gedragen zou worden door alle leidende In dische partijen. Er zullen spoe dig verkiezingen worden ge houden, zoowel voor de cen trale als voor de provinciale lichamen, en het beginsel van ministerieele verantwoorde lijkheid zal worden ingevoerd. „Deze nieuwe plannen be- tcekenen, dat de Ehgelsche re geering voornemens is voort te gaan met haar taak Britsch- Indië tot zelfbestuur te bren gen op een zoo vroeg mogelijk tijdstip.', aldus lord Wavell' GRONDWET VOOR 400.000.000 MENSCHEN. De Engelsche premier, Attlee heeft een radiorede uitgespro ken over het nieuwe plan voor de regeling van de interne po litiek van Britsch-Indië. Hij verklaarde, dat de EngePche ïègeerin i haar volle aandacht ■gaf aan den inhoud van het verdrag ten aanzién van de Britsch-Indische grondwet, dat voorziet in een lichaam als bedoeld in de verklaripg van 1942, „die nog steeds volledig en -geheel van kracht is." „Het kan hier wel gezegd worden", aldus Attlee, „dat v/ij niet zullen trachten in dat verdrag iets te zoeken niet in overeenstemming met de belangen van Britsch- Indië." Attlee gaf een over zicht van de voorstellen die lord Wavell voor de radio bekend .gemaakt heeft en hij voegde daar aan toe: „Niemand die eenige bekendheid heeft met de Indische aangelegenheden zal de moeilijkheden onder schatten die overwonnen zul len moeten worden bij het in stellen en doen functioneeren van een wetgevend lichaam. RADIOPROGRAMMA Voor Vrijdaj; 21 September. 7.1.57.50 Lichte orkestwerken. 8.159.00 Gevarieerd morgenconcert. 9.3310.00 Pianomuziek van Franz Schubert. 11,1512.00 Oudp muziek. 12.1513.00 Georg"e Pickard en zijn orkest. 13.1513.45 Lichte orkestwerken. 14.3014.45 Optreden van Charlie Wal lace, piano. 15.1515.30 Rubriek voor de vrouw. Mevr. de Leeuwvan Rees over: van oud nieuw ma ken. 16.0016.30 Koormuziek, koren uit be kende opera's. 16.30-r-16.45 Kort verhaal. ,,Een weer loos schepsel", een Russi sche novelle van A. P. Tschjechow, verteld door Joop Reinhoud. 17.0017.30 Herfstprogramma" door Tt ensemble Jetty Cantor. 17.3017.45 Orgel en zang door Cpl. Edgr. Goodaire en Cpl. Bill Tompson uit Canada. 19.1519.30 Zang -door Gracy Fields en Eddie Peabody. 20.0020.15 Nederland Herrijst. Ir. J. de Bruyn Annexatie en bevolkingsvraagstukken in ons land". 20.1520.30 Politiek weekoverzicht door den heer L. de Jong. 20.302 L00 Willem AndrleSsen, piano. 21.0021.15 ,.Op de brug". Minister Beel over „De zuivering". 21.1522.00 Klanken uit alle landen. Attlee over het nieuwe plan Maar nog greoter zal de 'taak zijn der gekozen afgevaardig den, die een grondwet zullen moeten construeeren voor 400.000.000 menschen." Attlee wees op de schitte rende rol, die Britsch-Indië in den afgeloopen oorlog heeft gespeeld en wekte de Britseh- ïndiërs op, zich aan dit groote voorbeeld te spiegelen en sa men te werken om deze grond wet uit te v/erken, zcodat zoo wel de meerderheid als de minderheid van het Britsch- Indische volk deze kan aan vaarden. De Britsche regeering zal haar best doen om iederen mogelijken steun te verlee- nen. De wijze waarop de Russen de regeiin.g van de kwestie der Italiaansche koloniën op vatten heeft klaarblijkelijk bezorgdheid verwekt in Brit sche kringen rond de confe rentie te Londen, Men had niet verwacht dat de Riussen er naar Schepen terug uit Duitsciilaud In de haven van Kiel liggen momenteel nog 60 Nederland- sche vaartuigen v^n allerlei soort en grootte. -Behalve een aantal trawler- en kustvaar tuigen bevinden zich hier de „Drechtdijk" en de „Damster- dijtk" resp. 90(50 en 10.000 br. r.t. metende. De/heer Stem pels, vertegenwoordiger van e:, commissaris-generaal voor de Nederlandsohe economische belangen in Duitsohland. ver klaarde, dat alle booten zoo spoedig mogelijk in gereedheid worden gebracht., teneinde naar Nederland te kunnep te- rugkeeren. zouden streven zich als man daathouders te nestelen in de voormalige Italiaansche kolo niën aan de Middellandsche Zee of de Roode Zee, of zelfs in beiden. Men weet dat de Britten deze zeeën beschou wen als wegen van vitaal be lang in de verbindingen met hun Imperium;. Ofschoon zij erkennen,- niet de eenige be langhebbenden te zijn, zien zij toch ongaarne nieuwe interes sen in deze gebieden opko men. Ookv Duitschers uiten hun afkeer Overal in Europa worden than.s de oorlogsmisdadigers voor hun rechters gedaagd. Gisteren werden in Engeland en België twee verraders ter dood veroordeeld. In Londen namelijk hoorde William Joyce, wat bijgenaamd Lord Haw-Haw, dcor een jury van tien man nen en twee vrouwen het ..des doods schuldig" tegen zich uitspreken, wegens zijn omroep-praktijken in dienst van de Duitsche radio, terwijl te Antwerpen door een bijzon der tribunaal het doodvonnis werd geveld over den verrader Jan Timmermans, die door de Du tschers tot burgemeester van deze stad -vas aargèsteld. Timmermans was een der lei ders van de Vlaamsche natio nalistische beweging. Voor naamste beschuldiging tegen ■hem v/as de recruteering van. Vlamingen voor den strijd met de Duitschers tegen de Rus sen. Te Parijs is verder aan gekondigd, dat het proces te gen Pierre Laval, eerste minis ter van de Viehy-regeering, op 4 October a.s. zal aanvangen en tegen Joseph Darnand op 3 October. Uit Oslo is bericht dat, na Quisling, de processen tegen de Noorsche oorlogsmis dadigers spoedig zullen plaats vinden, te beginnen met Hans Zeidler. commandant van het beruchte Grini-c-oncentratie- kamp bij de hoofdstad. Dan is de publieke aandacht gevestigd op het proces tegen de beulen van Belsen, dat thans te Lune- burg aan den gang is. en waarbij zelfs van de zijde van het Duitsche publiek uiting wérd gegeven aan walging en afkeer van de beestachtige misdadigers, toen de comman dant* van dit kamp, Josef Kra mer, met de andere 44 be schuldigden van de rechtszaal naar de gevangenis werd te ruggebracht. Omtrent het proces tegen de groote Euro- peesche oorlogsmisdadigers, Goering, Von Ribbentrop e.a., waarvan den aanvang reeds in •het begin van1- deze maand te Neurenberg was verwacht, v/ordt echter bericht, dat nog langer uitstel waarschijnlijk is. Dit in verband met het Rus sische aandringen, dat tenmin ste het eerste gedeelte van deze processen te Berlijn zal worden gehouden. De Russen zullen daartoe echter te B lijn een geschikte localiteit beschikbaar moeten stellen. DE GELD VERNIEUWING Wat men moet doen. Tusschen 26 September en 2 October mag men per gezin niet meer dan f 3Ö0.bij de banken storten. Men zor.ge dus dat men vóór 26 September: 11 tien gulden voor elk ge zinslid bij den distributie- dienst heeft omgewisseld tegen nieuw geld; 2) al het andere papieren geld zooveel mogelijk heeft ge stort op de bank of de spaar bank. Wat overblijft kan men tot 2 October kwijt, maar niet meer dan 300.- per gezin. DE ZUIVERING DER STATEN- GENERAAL. Slechts drie zwakke broeders. Het is natuurlijk zacht gesproken een heel eigenaardige toestand, dat een wil lekeurige commissie moet uitmaken, welke volksvertegenwoordigers zich in den oorlog braaf hebben gedragen en welke niet. Laten wij het nu maar niet over de Grondwet hebben en met vol doening' constateeren, dat de commis sie meent, dat slechts drie van de Eer ste- en Tweede Kamerleden niet in het parlement behooren terug te keeren. Het zijn: ds. KerS'ten (St. Ger.), De Zeeuw (S.D.A.P.) en Steger (R.K.). ON THE GOOD SHIP LOLLIPOP! Shirley Temple is in het huwelijk ge treden met Joh. Agar, sergeant in het leger der Ver. Staten. Ze is nu zeven tien jaar. \Vcl wat jong, maar ze was vroeg oud!. „MARGRIET". Gevestigd in Leiden, èoerhaavelaan 4, een dagverblijf voor zwakke kleu ters, die in den afgeloopen winter en het voorjaar ondervoed zijn. Aarzelt niet, Steunt „Margriet'V 1 Mgr. dr. j. de jong. Zijn benoeming tot kardinaal te verwachten. Naar wiL van „Het Binnenhof" ver- petnen wordt in welingelichte kringen verwacht, dat Z.H.Exc. Mgr. Dr. J. de Jong, Aartsbisschop van Utrecht, bij het aanstaande consistorie door Z.H. den Paus tot kardinaal zal worden verhe ven. TREEDT HIROHITO AF? Naar uit betrouwbare bron wordt ver nomen zou de Japansche keizer spoedig aftreden. Als regent zou prins Sjisjiboe aangezocht zijn, DE CENT VAN DE JEUGD VOOR JNDIE. Ook de schooljeugd zal haar aan deel hebben in de hulpverleening aan Indië. Eiken Mandagochtend zal n.l. aan de leerlingen van de verschillende de onderwijsinrichtingen het offertje van 1 cent worden gevraagd, ten be hoeve van de hulp aan het kind in In dië. Deez „Maandagochtend-cent"-actie gaat uit van het Indisch Instituut (voorheen Koloniaal Instituut) te Am sterdam in nauwe samemverking met 4iet Nederlaudsche Roode Kruis. Van H.K.H. Prinses Juliana mocht bericht worden, ontvangen, dat de drie prinsesjes reeds hun eerste Maandag ochtend-cent voor het kind iu lndië hebben geofferd. DE SCHEVENINGSCHE VUURTOREN WERKT WEER. Nadat kort geleden reeds gemeld was, dat de Scheveningsche vuurtoren den oorlog goed doorstaan had, werden de Scheveningers gisteravond aangenaam verrast, toen voor het eerst sedert vijf jaar, de vertrouwde stralen van den lichttoren weer hun weg over de gol ven zochten. De toren is inmiddels van zijn „camouflage-kleur" ontdaan. DE GELDKAARTEN „B". Wij vestigen, nog eens den nadruk op den gang van zaken betreffende het verkrijgen van de geldkaarten ,,B". Personen aan wie geen brandstoffen- kaart is uitgereikt, of personen die den leeftijd van 21 jaar hebben bereikt, en een zelfstandig inkomen genieten van meer dan 100.per maand, dienen, indien zij geld wenschen te deponee- ren, de volgende stappen te onderne men: 1. Bij het postkantoor ter plaatse moet een aanvraagformluier vootös^peii geldkanrt „B" worden afgehaald. 2. Dit aanvraagformulier moet uiter lijk op Zaterdag 22 September a.s. on der overlegging van de stamkaart bij de bank worden ingediend, waar men zijn geld wenscht te deponeeren. Men ontvangt dan van deze bank een gcldaart ,,B", waarbij de bank in liet vakje 401a van de stamkaart de aan- teekeniug B plaatst. GEBREK aan leiding JJ ET Katholiek Staatkundig Studie centrum is een schoon ding. Maar wanneer dat ding een kapstok wordt waaraan de actieve politieke leiding, welke nu noodzakelijker is dan ooit, wordt opgehangen, dan hebben wij er geen vrede mee. Wij hebben aanstonds nadat de op richting van het Centrum werd aange kondigd, er op geweezn, dat staatkun dige studie één kant van de zaak is en actief handelen een andere kant. De Maasbode vond dat Centrum bepaald een vondst en ook het Binnenhof was en thousiast, zooals het enthousiast was toen het de veel becritiseerde brochure van Prof. Romme aankondigde als een bazuinstoot. Wij zijn heel blij al is ons dat wel eens kwalijk genomen aan dat enthousiasme niet te hebben deelge nomen En dit niet alleen omdat in liet staatkundig Beginsel-Program der R/ K. S. P., dat even voor den oorlog tot stand kwam, prachtig materiaal ligt, dat nog niets aan waarde heeft ingeboet en waarap een uitstekend urgentieprogram ware samen te stellen. Maar vooral omdat achter dit Cen trum zich een gebrek aan leiding mani festeert dat ongerustheid wekt. Het Bin nenhof van 15 Sept. geeft daaraan uiting In een hoofdartikel, dat wij in zijn strek king geheel onderschrijven. Wat eg- bcurt er, vraagt het Haagscke blad, wij zijn reeds meer dan vier maanden be vrijd en nog weten wij. Katholieken niet, wat wij op staatknudig terrein zullen doen. Met de mogelijkheid moet worden gerekend, dat Nederland over acht maanden ter stembus trekt, en nog we ten de Katholieken niet, waar zij staan. De overtuiging aldus verder het Binnenhof dringt zich steeds sterker aan ons op, dat langzamerhand liet tijd stip aanbreekt, waar.op de katholieke lei ders zich op de brug dient te vertoo- ncn om het gemeenschappelijk denken en waarachtig willen der katholieken te fonnüleeren. Maar helaas! Dat juist mis sen wij in onze kringen, doch vinden het verwezenlijkt bij anderen, met name bij de sociaal-democraten. Ook het Stu diecentrum hult zich in geheimzinnige stilten. Ja, zouden wij willen zeggen, studie geschiedt nu eenmaal in stilte. Doch daarom juist hebben wij aan dat Centrum niet genoeg. Het, gros der Katholieken weet overi gens heel goed waar het staat, in welk gelid het zich zal scharen, maar de lei ding weet dit blijkbaar niet. Enfin, op 29 Sept. wordt er een partijbestuursvor.- gadering gehouden. En dus wachten wij op een bazuinstoot. SPOEDIGE VERKIEZINGEN? Engeland, Frankrijk en de Vereenigöe Staten hebben een gezamenlijke verklaring afgelegd, waarin zij de Griek- scke regeering aanbevelen, spoedig algemeen® verkiezin gen te houden voor het ple bisciet over de monarchie. Dit beteekent een beslissen- den stap naar een oplossing van de impasse in Grieken land, aangezien tot nu toe alle voortgang naar een verkie zing van een meer representa-" tieve regeering verhinderd is door de onmogelijkheid het eens te worden over de volg orde van verkiezingen en ple bisciet. De royalisten wilden eerst het plebisciet en daarna de verkiezingen en hun tegen standers het omgekeerde. Het gezamenlijke communiqué is uitgegeven na besprekingen van den aartsbisschop Damas- kinos, den regent van Grie kenland met de drie ministers van buitenlandsche zaken der onderteekende en de landen, en de positie van den aartsbis schop in Griekenland zal' daar door zeker versterkt zijn. Het blijft echter te bezien of het technisch mogelijk zal zijn de verkiezingen voor den winter te doen houden. De binnen- landsche situatie in Grieken land is veel verbeterd sinds de nationale garde, die door de linkerzijde beschuldigd werd van eenzijdigheid, vervangen is door de door de Engelschen opgeleide politie. Het communiqué neemt te vens de in Griekenland veel verspreiden indruk weg, dat de Engelsche regeering de royalisten zou steunen. Ook de reorganisatie van den Griekschen generalen staf is een stap in de goede richting. Er hoeft overigens geen twij fel over te bestaan dat de Grieksche regent na zijn terug keer in Griekenland zal wor den aangevallen door zijn po litieke tegenstanders omdat hij zou zijn afgedaald naar de politieke arena, en omdat hij zou trachten zijn eigen positie te consolideeren, maar men gelooft, dat de groote meerder heid van het Grieksche volk de kans zal verwelkomen om zich voor te bereiden voor de verkiezingen in de zekerheid, dat deze voorbereidingen niet onderbroken zuillen worden voor het houden van een ple bisciet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1