Binnenland De Landvoogd spreekt; JAPAN'S "Wir haben es nicht gewollt" %Wi| staan op de startbaan voor nieuwe vluchten" Deze week in liet SLAAPKAMER Zaterdag 15 September 1945 No. 74 Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken Bureaux Redactie en Ad ministratie: Papengracht 32-34, Leiden. Telefoon: Directie en Redactie 20015 Administratie 20935. Bli BllltCHT Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en-Mr. Dr. Q. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Abonnementsprijzen: ƒ0.26 p. week, ƒ1.10 p. maand, ƒ3.20 p. kwartaal. Franco p. p. ƒ4.20. Weer verwachting geldig yan Zateragavond tot Zon- Hedegedeeld door het K.N. M.I, te De Bilt: Nog regen Overwegend zwaar bewolkt, met tijdelijk regen, vrjj krachtige wind tusschen Z.W. en W„ zelfde tempe ratuur. De G.G. v. Ned.-Indië, jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Starkeq- borgh Stachouwer heeft gis teravond voor de radio een woord gesproken tot het Ne- dcrlandsche Volk. Gij zult de ontroering besef fen, die het geven moest, na zoovele jaren opnieuw in het vaderland te zijn, het weer te zien gewond, geestelijk en stof felijk veranderd, maar toch in zijn zoo vertrouwde wezens trekken, hetzelfde goede land. De gedachten dringen naar het onnoemelijk leed, dat hier ge leden en in samenleving en landschap aanstonds zichtbaar is. Het doorgronden van dat leed en de droeve herinnering aan velen, die niet meer zijn, mengt zich voor wie thuis komt, met de vreugde over uw bevrijding en het deelen in uw hoop op snel herleven. Het tijdstip van afzondering in gevangenschap was er een van pijnlijke onwetendheid en telkens wederkeerende over peinzing van wat het nog be kend verleden had gebracht en aan mogelijkheden in zich slui ten kon. Daar was de herinne ring- aan-het snel voorwaarts- dringen van de Japansche maoht, die niét te keeren viel, onze bondgenooten en onszel- ve in het nauw dreef, op eiland na eiland in onzen archipel voet verkreeg, ten slotte Javi in zijn greep had. Daar was een slechts onvolledig en oppervlakkig we ten van den staat, waarin eind 1941 Nederland zich bevond, en een vage kennis, dat m het na jaar 1944 in Nederland opnieuw gevochten werd. Wel bestond vertrouwen in de uiteindelijke overwinning maar geen inzicht tegen wanneer die komen zou, terwijl het tijdsisolement op zichzelf niet anders dan hoogst belangrijk zijn kon voor den aard en het totaal van het leed, dat Nederland en Lndië elk af zonderlijk zouden te dragen krijgen. Kortom er was een kwellende onzekerheid ten aan zien van zooveel, dat boven al les dierbaar, is. Waar zoovelen uwer iets soortgelijks, zij het in veelal nog harder omstandigheden hebben meegemaakt, zult u het gretig verlangen ook van dezen terugkeerende begrijpen om het wedervaren te leeren kennen van de maatschappij, waarin hij weer getreden is. U zult besef fen, dat dit eenvoudig en per soonlijk woord gesproken wordt om mijn diepgevoelde erkente lijkheid uit te drukken voor de ontvangst, die mij ten deei ge vallen is. Ik ben onuitspreke lijk dankbaar voor de vereeren- de hartelijkheid, die ik van het Koninklijk Huis en Hr. Ms. re- geering ondervinden mocht, voor den welkomstgroet van vele gezagdragers en organisa ties, de pers en tallooze vrien den en tot heden mij onbeken de belangstellenden. De welge zindheid, die ik ondervonden heb, heeft mijn terugkeer na zooveel jaren geplaatst in een sfeer waarvoor ik nimmer vol doende waardeering uiten kan. Dat Nederland in Mei 1940 ontrukt werd aan het proces van zijn vreedzame ontwikke- 'ling en mee gesleept in den maalstroom van het geweld dadig wereldgebeuren, gaf een schok in lndië, dien niemand, die dezen mee beleefd heeft, vergeten zaL Op geen oogenblik in de geschiedenis van Neder lands en Indië's samengaan, werd zoo krachtig de eenheid van het koninkrijk beleden; spontaan was het verlangen naar hulpverleening zooals en zoodra die mogelijk zijn zou. lndië zal thans ervaren hoezeer voor zijn besef van saamhoo- righeid van toen, in Nederland wederkeerigheid bestaat. Voor den Lt. G.G., die zijn. uitnemen de gaven onbeperkt ten dienste stelt, kan het niet anders dan sterkend en bemoedigend zijn uw aller oogen op het gebied gericht te weten, dat hij bin nenkort opnieuw betreden zal. Zoodra ook uit lndië de be zetter verwijderd is, zijn alle gebiedsdeelen vrij tot gezamen- lijken wederopbouw van het Koninkrijk. Hetzelve staat op de startbaan voor nieuwe vluch ten. Moge het hooge hoogten bereiken. DE CONFERENTIE TE LONDEN. Het officieele communiqué van de conferentie van minis ters vam buiteniandseiTe-zafeen, die thans te Londen gehouden wordt, meldt, dat gisteren de besprekingen over het vredes verdrag met Italië begonnen ziin. Men is overeengekomen, dat alle vereenigde volken, die in oorlog met Italië zijn ge weest, uitgenoodigd zullen worden om, indien zij dit wen- schen, schriftelijk hun meening over dit onderwerp aan de con ferentie voor te leggen. Men heeft tevens besloten, Joego-Slavië, Italië, Australië, Canada, Britsch-Indië, Nieuw- Zeeland en Zuid-Afrika uit te Dóór, waar in Oude en Nieuwe Rijn De groote stroom vergaat Dóór, waar aan 't Oude Rapénburg De Alma Mater staat. Dóór, waar 't stadhuis verrijst En zich de Brecstraat buigt. Dóór, waar het hart van Leiden klopt En *t carillon weer juicht DAAR troont in gulden eenzaamheid, Ver van de menschenschaar, Gezeten in een gulden fries Een groote Leidenaar. Ruim driehonderd jaren zit hij daaf En ziet het rustig aan, Hoe in zijn groot en gastvrij huif De menschen binnengaan. Weer nieuwe gasten ieder jaar Tot ouden keer op keer, Want ieder die daar eenmaal kwam, Keert vroeg of later weer. Dóór in DEN TURK is d'oude spheer, Wanneer ge wederkomt, Zijn mond spreekt steeds een welkomstwoord Wat nimmer meer verstomt. noodigen, indien zij dit wen- schen, vertegenwoordigers te benoemen die de vergadering van ministers van buitenland- sche zaken op Maandag 17 Sep tember zullen bijwonen en de zienswijze van hun regeeringen duidelijk te maken ten aan zien van het yraagstuk van de Joego-Slavisoh-Italiaansohe grenzen. Er werden twee zittingen ge houden: de ochtendzitting werd gepresideerd door den Chinee- schen minister van buitenland- sche zaken Wang Si Tsjie en de middagzitting door den Ameri- kaanschen minister van buiten- landsche zaken Byrnes. In verband met de Lus trumfeesten zal „De Burcht" as. Maandag niet verschijnen. KONOJE WERPT SCHULD VAN OORLOG OP TOJO. Prins Konoje, die driemaal eerste minister van Japan is geweest, en thans wederom optreedt als een van 's kei zers raadslieden, is te Tokio geinterviewd. Volgens den New Yorkschen correspondent van de Times heefthij ver klaard, dat de keizerlijke re geering er thans naar streef de den invloed van het leger uit te bannen uit het politieke en sociale leven van Japan. Volgens Konoje had het bui tenland nooit vertrouwen ge had in Japan, omdat de Ja pansche regeering beloofde het eene te doen terwijl door het leger tot het andere bevel werd gegeven. Konoje zeide, dat hij voortdurend bedreigd was geworden door de Japan sche geheime politie, de Kem- pei, en dat deze hem o. a. ver hinderd had uitvoering te ge ven aan zijn plan om voor het voeren Van vredes-onder- ■handelingen een bezoek te brengen aan Tsjang-kai-sjek. Tojo, zeide hij. was altijd het struikelblok geweest. Deze had zich, geruggesteund door het leger, steeds tegen terug trekking uit China verzet, terwijl „de keizer en ik, en het meerendeel van het ka binet, er voor waren om de Amerikaansche voorwaarden, dat wij zouden terugtrekken uit China, te aanvaarden." MAC ARTHUR OVER JAPAN. Generaal MacArthur heeft een commentaar gegeven op „de ongeduldigheid die in de pers getoond wordt ten aan zien van de zoogenaamde zachte politiek jegens de Ja- paneezen". Hij zeide: „de voor waarden voor de overgave zijn niet zoo zacht en zij zul len niet met handschoenen aan worden toegepast. De mi litaire fase van de bezetting gaat volkomen bevredigend voort. Meer dan de helft van de vijandelijke strijdkrachten in Japan zelf zijn nu gedemo biliseerd en in het midden van October zal het geheele pro gramma zijn uitgevoerd. Zoo wel economisch als industrieel is Japan uitgeput. Het is vol komen ineengestort. Het is soms buitengewoon moeilijk voor mij om die mate van geduld te oefenen die onte genzeggelijk noodig is wan neer de politiek op langen ter mijn, waartoe besloten is, suc cesvol zal worden uitgevoerd zonder dat een terugslag plaats vindt die nadeelig. zou zijn voor het welzijn van de we reld." MacArthur besloot: „ik doe mijn uiterste best en ik ben over het algemeen tevre den met den vooruitgang die gemaakt wordt." De geldvernieuwing Het Nederlandsche volk on derwerpt zich vrijwillig aan de ingrijpende operatie. Men is van de noodzakelijkheid over tuigd en men is blij, dat de oorlogswinstmakers worden ge grepen. Men zal nu spoedig we ten waar we aan toe zijn. De werkelijkheidszin van ons volk dat de gevolgen van vijf jaar oorlog en plundering zich aan ons allen zullen moeten mani festeeren. Bij minder wel vaart past minder geld en wij hadden juist ontzettend veel méér geld. Dat camoufleerde de armoede. Dat stelde de wer ker achter bij den ongeregel- den handelaar in ongeregelde goederen. Nu zullen wij zoo aanstonds te hooren krijgen wat ons te wachten staat. Het moet eerst slechter worden voordat het weer beter wordt. Ons wachten: een gestegen, maar beheerscht, prijspeil, ver hoogde inkomsten- resp. loon belasting, een vermogensver- meerderingsbelasting en een vermogensheffing. De perso- neele belasting zal er ook wel niet minder op worden. Voeg daarbij de-omstandigheid, dat elk huishouden een achter stand heeft in te halen op het gebied van kleeding enz. en men weet meteen, dat wij elk dubbeltje gaan omdraaien. Boontje komt om zijn loontje. De kopstukken der N. S. B. verschijnen thans voor hun rechters. Blokzijl en De Block van Scheltinga hebben de dood straf tegen zich hooren eischen. De jodenhater Van Genechten en ten slotte het mannetje uit Utrecht zélf, zullen binnen en kele weken terecht staan. Hun lot is niet twijfelachtig. De processen worden in de juiste sfeer gevoerd. Men put zich niet uit in juridische spitsvon digheden en voert geen meters lange debatten. Welk een miserabel figuur slaan de verdachten die zich opwierpen als de redders van ons volk. Welk een karakter loosheid spreiden zij bij hun armzalige verdediging ten toon. Wat zochten deze uitge- worpenen anders dan voldoe ning van eigen ijdelheid en machtswaan? Ware het anders dan zouden zij ook nu getuige nis kunnen afleggen van hun geloof, van het ideaal waar- voor zij beweerden te strijden. Elke fierheid is hun vreemd. Hun verdediging is niet een. beroep op hun ideaal maar is ingesteld op het zoeken naar uitvluchten in de hoop daar mede het veege lijf te redden. En ten slotte missen deze laf aards eiken moed om een woord van schuld en boete te kunnen stamelen. De mogelijkheid om N. S. B.'ers naar een overzeesch ge bied te deporteeren wordt on derzocht, maar het probleem van tienduizenden lichte geval len blijft als een donkere wolk hangen. De P. O B. blijkt niet de ge schikte organisatie te zijn of niet over de juiste menschen te beschikken om de weegschaal van Vrouwe Justitia op de juis te wijze te bedienen. Men ver staat zijn vak of men verstaat het niet. Een vak moet men eerst leeren. Meisjes in uniform. Is het vrouwelijke gedeelte van Nederland psychisch ster ker door den oorlog en de oor logsomstandigheden aangetast dan het mannelijke gedeelte? Voor de onvrouwelijke Marva ■meldden zich 60.000 meisjes, maar voor het zeer vrouwelijk en daarom zeer schoon beroep van'' verpleegster passen ze. Voor dienstbode halen ze de neus op (of zóu ook hier het söhijngeld schuld hebben?). En door hun houding tegenover de Oanadeezen hebben ze nu niet bepaald hun goeden naam be vorderd. Een volk dat leeft. Wij zijn nauwelijks vier maanden bevrijd en men proeft weer de hoopvoller stemming die in de "periode, welke onmid dellijk op de bevrijdingsroes volgde, zoo uitermate somber was. O, wij zijn er nog lang niet. Doch de cijfers spreken van toenemenden aanvoer van overzee, van heropbouw in het land. Er komen weer millioenen schoenen, er komen weer fiet sen en fietsbanden, de kolen- productie is stijgende. Reeds vallen de herfstblade ren. Een moeilijke winter staat voor de deur. Maar wij komen er. Zorgen wij dat ook zij er komen, die in kippenhokken en schuren den winter tege moet moeten zien. LITURGIE Zondag 16 September: 17e Z. na Pinkst. Mis. v. d. Zondag. 2e geto. H. Cornelius, 3e geb. H. Euphemia. Maandag 17 September: Stig- matisatie v d. H. Franciscus. Gl. Dinsdag 18 September: H. Joseph a Cupertino. Gl. Woensdag 19 September: Quatertemperdag. II. Mis óf van H. Januarius. 2e geb. Quat., of H. Mis van Quat., 2e geb. H. Januarius. Donderdag 20 September: Vigilie H. Mattheus. H. Mis cf van Vigilie, 2e geto H. Eusta- chius, óf H. Mis v .d. H. Eusta- chius, 2e geb. v. d. Vigilie. Laatste Ev. v. d. Vigilie. Vrijdag 21 September: Qua tertemperdag. H. Mattheus. 2e geb. v. d. Quat. Credo. Pref v. d. Apostelen. Laatste Ev. v. d. Quatertemperdag. Zaterdag 22 September: Quatertemperdag. H. Thomas v. Villanova H. Mis óf v. H. Thomas, 2e geb. Quat.. 3e geb. H. Mauritius, Laatste Ev. Quat., of Mis v. Quat., 2e geb. H. Thomas, 3e gebed H. Mauritius. Franciskaansche Kalender. Zondag 16 Sept.: H. Mis van den XVTI Zondag na Pinkst. 6 uur vergadering van de 3e Orde. Maandag 17 Sept.: H.H. Wonditeekenen van onezn H. Vader Franciscus. Generale Atosolutie voor Derde Orde. Dinsdag 18 Sept.: H. Joseph a Cupertino. Bel. v. d. Ie Orde. Woensdag 19 Sept.: H.H. Ja- zenuarius en Gezellen. Mart. Donderdag 20 Sept. H.H. nuarius en Gezellen. Mart. Vrijdag 21 Sept.: H. Mattheus Apost. en Evang. Zaterdag 22 Sept.: H. Tho mas van Villanova. Bissch. en Bel. gezocht door net R.K. Heer. Brieven bureau van dit blad onder no. 299S

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1