Napraatje met Min. Lieftinck
Ueipi Maml&i ex doorheen"
Vrijdag 14 September 1945
No. 73
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en Ad
ministratie:
Papengracht 32-34, Leiden.
Telefoon:
Directie en Redactie 20015;
Administratie 20935.
BE, BIECHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: f 0.26 p. week, 1.10 p. maand, f 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. 4.20.
Weerverwachting geldig
medegedeeld door het K.N.
M.I. te De Bilt:
van Vrij dagavond tot Zater-
Weer regen
Overwegend zwaar bewolkt,
eenige regen, meest matige
wind, tusschen zuid en West
Zelfde temperatuur.
De minister van financiën heeft tijdens een persconfe
rentie een nadere toelichting gegeven in verband met ge
rezen vragen naar aanleiding van de aangekondigde maat
regelen op het gebied der monetaire zuivering.
Beroep op aller samenwerking.
14 punten
1. De minister begon zijn uit
eenzetting met een beroep te
doen op alle betrokkenen, om
door onderlinge samenwerking
de moeilijkheden, die zich zul
len voordoen gedurende de in
leveringsweek, tot het kleinst
mogelijke minimum terug te
brengén. Hij zou het op prijs
stellen indien de werkgevers
bereid waren aan hun arbei
ders, die niet over voldoende
geld beschikken om zich de
10.nieuw geld per persoon
aan te schaffen, een voorschot
te verleenen.
2. Verder is het van belang
dat de kleinhandel zoo noodig
door het verleenen van crediet
zijn vaste klanten in staat stelt
hun normale aankoopen te
verrichten. Voorts kunnen
werkgevers de overheid en
zichzelf van dienst zijn door
hun arbeiders en employe's in
staat te stellen via hun bemid
deling het nieuwe geld te krij
gen en het oude geld in te le
veren.
3. De minister merkte op, dat
de Beschikking Geldzuivering
1945 niets bevat over deblokr
keering. Dit is met opzet ge
schied. De deblokkeeringsvoor-
schriften zullen worden gepu
bliceerd op 26 September, wan
neer de blobkeering een feit
zal zijn. Bijzonderheden over
de dëfolokkeering kunnen dus
thans nog niet worden mede
gedeeld
„Men behoeft zich in dit op
zicht niet ongerust te maken",
aldus de minister.
4. Van belang is, dat men
zijn oude geld zooveel mogelijk
inlevert bij de instelling, waar
men reeds een rekening bezit.
In het algemeen zal men hier
van bij de deblokkeering pro
fijt trekken.
5. Ook de bankbiljetten van
de Nederlandsche Bank die
reeds eerder aan den omloop
waren onttrokken, zullen in de
inleveringsweek nog kunnen
worden ingeleverd, met uitzon
dering slechts van alle biljet
ten van 100.
Zeer binnenkort zal een na
dere beschikking worden ge
publiceerd, welke de mogelijk
heid opent, om biljetten van
500 en 1000 gulden alsnog in te
leveren onder bepaalde zeer
strenge voorwaarden.
6. De Nederlandsche Spoor
wegen zijn tot en met 30 Sep
tember gerechtigd, oud bank
papier aan te nemen. Aldus is
het reizen ook gedurende de
inleveringsweek mogelijk ge
maakt.
7. Wat de inlevering van het
oude papiergeld betreft: dit
kan bij de kantoren der poste
rijen en bij de leden van de
bedrijfsgroepen, effectenhan
del, handelsbanken, landbouw-
credietbanken en spaarbanken
geschieden.
In kleinere gemeenten, waar
deze instellingen niet aanwezig
zijn, kan de inlevering bij de
burgemeesters plaats vinden.
Ook zal inlevering b;j de be
lastingkantoren mogelijk zijn,
8. De houders van geldkaar-
ten mogen ten hoogste drie
honderd gulden inleveren. Wat
men boven driehonderd gulden
contant geld bezit, storte men
uiterlijk 25 September a.s. bij
een bank, spaarbank of giro
instelling. „Hoe eerder, hoe
beter".
Daarbij is het zeer raadzaam
dit in te leveren geld te sor-
teeren in verschillende coupu
res, met hetzelfde beeld naar
boven. Overlegging van een
lijstte, waarop de specificatie
van het geld is vermeld, is daar
bij gewenscht.
9. De beperking, dat maxi
mum driehonderd gulden mag
worden ingeleverd, geldt niet
voor bedrijven.
10. Nederlandsche militairen
kunnen door de inleverkanto-
ren worden geholpen, indien
zij in bezit zijn van een geld-
kaart met bijbehoorende stam
kaart. De inlevering geschiedt
volgens een schema dat nader
wordt bekend gemaakt.
11. De inlevering voor bur
gers zal alphabetisch geschie
den, volgens een nader bekend
te maken plaatselijk schema.
Men dient streng vast te
houden aan dit schema, daar
men anders vastloopt.
12. Geadresseerden van een
aangeteekende zending die blij
kens het poststempel van het
kantoor van ontvangst op of
na 22 September 1945 te be
stemder plaatse is aangeko
men, zijn gerechtigd deze zen
ding te weigeren. Dit om te
vermijden, dat een schuldenaar
zijn schuldeischer op het laat
ste oogenblik met oud papier
opscheept.
13. Het zal niet mogelijk zijn
om postwissels, die thans wor
den verzonden en waarvan de
geldigheidsduur tot een later
tijdstip begrensd is, na het tijdw
stip van de inlevering in nieuw
geld te incasseeren.
14. Het oude zilvergeld is
thans ook wettig betaalmiddel.
De minister voelde er niets
voor, om dit geld. dat zich nog
in groote hoeveelheden bij het
publiek bevindt, te laten inle
veren. De Duitschers hebben
indertijd slechts 2 pet. van het
zilvergeld binnengekregen!
PAUS PIUS Xn ONTVANGT
EISENHOWER.
Generaal Eisenhower, thans
bevelhebber van de Ameri-
kaansche bezettingszone in
Duitschland, is gistermorgen
per vliegtuig te Rome aange
komen en door Z. H. den Paus
in particuliere audiëntie ont
vangen. De generaal was ver
gezeld van generaal ""Mark
Clark, en zijn zoon John, die
ook aanwezig waren bij de
audiëntie met den Paus, welke
25 minuten duurde en in
hoofdzaak handelde over den
toestand in Duitschland en
Oostenrijk. Daarna bradhten
beide generaals een bezoek
aan de Sint Pieter. Vandaag
zullen zij de Italiaansche hoofd
stad weer verlaten.
PRINS BERNHARD NAAR
HET BUITENLAND.
Z. K. H. Prins Bemhard zal,
vergezeld door eenige zijner
medewerkers, voor twee we
ken met verlof naar het bui
tenland vertrekken.
FRANCO TEGEN DE
VRIJMETSELARIJ.
Generaal Franco heeft, in
een toespraak tot de „Asesores
Religiosos" van de vrouwelij
ke afdeeling van de Falanx,
een scherpen aanval gericht
op de vrijmetselarij. „Van den
allereerstên dag van onzen
kruistocht af', aldus zeide hij,
„hebben wij ons tot doel geko
zen de vrijmetselarij, die pa
rasiet, in Spanje te vernieti
gen". Hij voegde er aan toe,
dat deze strijd internationale
afmetingen had aangenomen,
en dat de vrijmetselarij reeds
haar handen had gelegd op een
groot gedeelte van de wereld
pers en -radio. „Op deze wijze",
zeide hij, „is de monsterachtige
situatie ontstaan, dat men-
schen, die met onze zaken niet
op de hoogte zijn, een laster
campagne tegen Spanje heb
ben ingezet".
LEIDEN—„TURK" EN
UNIVERSITEIT
een eenheid
ondanks verscheidenheid
Ingezonden jMededeeling 2238
WIE VOLGT?
Limburg zal de eerste pro
vincie zijn waar het Mil. Ge
zag geheel zal verdwijnen en
per 1 Oct. zal worden opgehe
ven. De districtscommissariaten
voor de mijnstreek te Heerlen
en voor Midden-Limburg te
Roermond zijn reeds per 1
September j.l. opgeheven, ter
wijl het districts-commissariaat
voor Noord-Limburg te Venln
per 15 Sept. a.s.' zal liquidee
ren.
DE G. G. SPREEKT.
In de serie radiotoespraken
„Op de brug" zal vanavond de
gouverneur-generaal jhr. mr.
A. W. L. Tjarda van Starken-
borgh Stachouwer een per
soonlijk woord richten tot het
Nederlandsche volk
PLECHTIG REQUIEM
J. H. A. MULDERS.
Op Donderdag 13 September
1.1. 's morgens i0 uur, werd op
initiatief van de R.K. Studen-
tenvereen. „Sanctus Augusti-
nus" een plechtige H. Mis van
Reqiuem opgedragen voor de
zielerust van den weledelgebo
ren heer J. H. A Mulders (Al-
bert Tollens), med. drs., bij
zijn leven Praeses v. „Sanc
tus Augustinus" en vertegen
woordiger van de Leidsche stu
denten in het verzet. De plech
tigheid had plaats in de kapel
van de R.K. H.B.S. aan de Ma-
riënpoelstraat. De studenten-
pastoor prof. dr. H, L. M. van
Rooijen O.S.C. droeg de H. Mis
op, geassisteerd door de wel-
eerw. heeren J. Jansen en B.
J. Brammer O.S.C. resp. als
diaken en subdiaken, terwijl
de schola der R.K. studenten
onder de bevoegde leiding van
pater B. van den Berg Ó.F.M.
de Gregoriaansche gezangen
verzorgde.
Onder de aanwezigen merk
ten w" op vertegenwoordigers
van diverse katholieke studen-
tenvereenigingen in den lande
alsmede representanten van het
L.S.C., de V.V.S.L., de Chris
ten Studentenraad, de N.C.S.V.,
de V.C.S.B. en van de besturen
der studenten-faculteiten der
Leidsche universiteit.
Nieuwe bonnen eerder geldig.
Voortaan zal op de bonnen,
die des Vrijdags worden be
kend gemaakt, des middags
van 12 uur af gekocht en af
geleverd mogen worden. Van
deze regeling, zijn uitgezon
derd de bonnen voor melk en
aardappelen. Voor deze bon
nen blijft het voorschrift ge
handhaafd, dat eerst des Maan
dags tot aflevering mag wor
den overgegaan.
<0e 100.000
IK WIL MIJN VONNIS.
II
W elk lot ondergaan thans
honderdduizenden men-
schen? Wij zeggen niet: hon
derdduizend Nederlanders, om
dat het gros onder hen zich
buiten de Nederlandsche volks
gemeenschap heeft geplaatst.
Maar ook aan de landverraders
moet recht geschieden. Ook de
ergste misdadiger heeft recht
op een, veroordeeling. Het is
volkomen Duitsch en dus ge
lijk aan rechtsverkrachting om
niet-ter-dood-veroordeelden
aan levensgevaar bloot te stel
len, of een menschonwaardige
behandeling te doen onder
gaan.
„Ik wil mijn vonnis", zei
Van der Lubbe in het beruch
te proces van den brand in het
Rij ksdaggebouv. te Berlijn.
Zónder zich daarvan bewust te
zijn, gaf hij daarmede uitdruk
king aan het recht van den
misdadiger in den rechtsstaat.
De mensch, al is hij nog zoo
diep gevallen, heeft er recht
op, dat een onpartijdig rech
ter hem vonnist. Door dat von
nis krijgt hij zijn straf en
wordt de schennis aan de ge
meenschap hersteld. Het ge
schonden recht wordt in even
wicht gebracht.
Zoolang geen recht is ge
schied, kan de verdachte om
reden van maatschappelijke
veiligheid, om herhaling van
het misdrijf te voorkomen en
om een juist procesgang niet
te belemmeren, in bewaring
worden gesteld, in hechtenis
worden genomen, maar dit is
niet als straf bedoeld. Hieruit
blijkt, dat de „voortvarend
heid" van Patriot en „het ze
kere voor het onzekere ne
men" een slag in de lucht is,
een uitvlucht om de verkeerde
gedragslijn goed te praten.
Welk lot ondergaan nu die
100.000 misdadigers, collabora
teurs, volmaakt onschuldigen
en zij die bij nader onderzoek
wel eenige straf zullen heb
ben verdiend? Nederland tast
daaromtrent in het duister. En
dat is wel de sterkste aanwij
zing, dat de kampen en wat
zich daarin afspeelt, het volle
daglicht niet kunnen verdra
gen. Zijn vertegenwoordigers
van de pers. van het Neder
landsche Roode Kruis enz.
eerst in de kampen rondgeleid
om zich van de inrichting en
van de behandeling, welke de
geïnterneerden ondervinden, te
overtuigen en daaraan objec
tieve bekendheid te geven?
Zoo neen, waarom niet?
Wij weten, dat eenige hee
ren uit Den Haag in Leiden
kwamen en daar constateerden,
o gruwel dat de „wet"
niet was nageleefd. Daarop
volgde de strenge order, dat
de hoofden der mannelijke ge
ïnterneerden moesten worden
kaal geknipt en die der vrou
wen ook bijna heelemaal.
Dus ook van die vrouwen,
waarvan zoo aanstonds zal blij
ken de tribunalen werken
immers met groote voortva
rendheid! dat zij onschul
dig zijn, of dat zij mét den tijd
in de kampen doorgebracht,
aan hun vonnis hebben vol
daan. Dan moeten zij in de
maatschappij terug: het recht
heeft zijn loop gehad, maar het
merkteeken hunner schande
zal hen een tijd lang zwaarder
wegen dan den tiid, welke zij in
gevangenis doorbrachten.
De chef-staf van het Mili
tair Gezag heeft richtlijnen
vastgesteld voor liet verkeer
tusschen raadsman en geïnter
neerde. Is een zaak eenmaal
voor een rechterlijk college of
tribunaal aanhangig, dan be
staat er een recht op vrij ver
keer. De advocaat kan zijn
cliënt vrij bezoeken en brief
wisseling met hem voeren. Zij,
wier zaak nog niet voor eenig
rechterlijk college of tribunaal
aanhangig is gemaakt, hebben
er recht op, dat de advocaat
éénmaal onverwijld tot hen zal
worden toegelaten en in de ge
legenheid zal worden gesteld
tot een gesprek onder vier
oogen. De advocaat heeft daar
enboven het recht het dossier
te bestudeeren. Zoo luiden ten
minste de instructies van gene
raal Kruis.
Maar deze instructies wor
den gesaboteerd. Vaandag dat
het M.G. ze nog eens heeft la
ten afdrukken in „Commen
taar" van 8 September.
Want lagere goden schepen
den advocaat af. omdat het
dossier er zoogenaamd nog niet
is ondanks het onderzoek ge
val voor geval van Patriot!
Of misschien omdat de „aan
klacht" zoo bitter weinig posi
tiefs inhoudt, dat men er niet
mee voor den dag durft te ko
men?
Verbannen.
Toen wij in „De Burcht" van
4 September de wenschelijk-
heid bepleitten om de moge
lijkheid van deportatie van N.
S.B.'ers te onderzoeken, kon
den wij niet vermoeden, dat
aan onze wensch binnen eeni
ge dagen zou worden voldaan.
Thans heeft minister Scher-
merhorn in een interview met
.Associated Press" medege
deeld, dat het kabinet (of be
doelt hij de regeering?) heeft
besloten een commissie te be
noemen om de mogelijkheden
te onderzoeken van gedwon
gen emigratie voor de „mid-
denafdeeling" van de naar
schatting 80.000 Nederland
sche Nazi's en collaborateurs,
die zich thans in gevangen
schap bevinden. Men wil geen
strafkolonie, maar ergens in
het overzeesche gebied een ko
lonie van hen wier blijvende
aanwezigheid in ons midden
slechts spanning teweeg zou
brengen.
Goed zoo. Excellentie!
De zwaarste misdadigers
worden veroordeeld tot gevan
genisstraf, indien het recht het
eischt ter dood.
De middenafdeeling worde
verbannen.
De lichte afdeeling, de lich
tere gevallen, waaronder de
onschuldigen. Excellentie, stel
ze voorwaardelijk in vrijheid
voordat de winter komt en ga
voor geen on-Nederlandsch tu
mult uit den weg.
VICTOR EMMANUEL ZOU
BINNENKORT AFTREDEN.
Koning Victor Emmanuel van
Italië zou, volgens een bericht
van het socialistische Milaan-
sche opgaan „Milano Seia"
binnenkort troonsafstand doen
ten gunste van zijn kleinzoon
Prins Victor Emmanuel, en te
zelfdertijd zou de j^»ins van
Piemont, de vader van laatst
genoemden Victor Emmanuel,
zijn functie van luitenant-ge
neraal van het Koninkrijk
neerleggen. Aan het nooid van
den in te stellen regentscbans-
raad zou komen te staan gene
raal Infante, die momenteeL
aide-de-camp is bij den Prins
van Piemont, wien als raads
mannen zouden worden toege^
voegd de generaals Utili en
Oremieri, de bevelhebbers van
twee legergroepen welke aan
de zijde van de Geallieerden
actief hebben deelgenomen aan
de bevrijding van Italië.
