HET GELD gaat w££en
tDmdetvaf. mm. duimt"
„die dit volk tot twijfel
wilde brengen"
Ernstig ongeluk bij Anjum
&e 100.000
Woensdag 12 September 1945
No. 71
HÜW
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en Ad
ministratie:
Papengracht 32-34, Leiden.
Telefoon:
Directie en Redactie 20015
Administratie 20935.
Dli BURCHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. EIburg.
Abonnementsprijzen: 0.26 p. week, 1.10 p. maand, 3.20 p. kwartaaL Franco p. p. 4.20.
W eenrerwachting geldij
Woensdag tot Donderdag
medegedeeld door hetK.S
M.I. te De Bilt:
Overdag meest zwaar be
•wolkt, met hier en daar eeni-
ge regen. Aan de kustvri
krachtige, in de overige dee-
len des lands matige znïdel.
wind. Weinig verand. in tem
peratuur. Plaatselijk kans
op ochtendmist.
Vanavond spreekt de minis
ter van financiën, prof. Lief-
tinck voor de radio. Het zal
gaan over het geld. Waar zal
het heen rollen?
Nu nog naar de Bank, ook
nog naar de Giro, maar komt
het weer terug?
Krijgt het alleen een nieuw
pakje aan en moet het dan
harder en vlugger gaan rollen
dan het vroeger ooit gedaan
heeft?
Komt het geld weer terug,
of komt het niet terug?
„Eenieder, die niets op zijn
kerfstok heeft en zijn geld op
regelmatige wijze heeft ver
diend, heeft geen reden tot
angst of zenuwachtigheid", al
dus de president van de Neder-
Iandsche Bank.
Luistert dus goed.
Het geld gaat rollen, tnaar
het zal daarmee helpen om
heel het Nederlandsche bedrijf
weer op rolletjes te doen gaan.
Voor uw slecht geld, krijgt
u goed geld terug.
TOJO DOET ZELFMOORD
POGING.
Tojo, die eerste-minister was
van Japan ten tijde van den
aanval op Pearl Harbour, heeft
op zichzelf geschoten, toen of-
ficierep van den Amerikaan-
schen opsporingsdienst tracht
ten hem te arresteeren in zijn
landhuis bij Tokio. Volgens een
telegram van den correspon
dent te Tokio van de 'Colum-
bia-Broadcasting-System zou
Tojo, twintig minuten na zijn
poging tot zelfmoord zijn ge
storven. Het Japansche Nieuws
bureau meldde echter te 10 u.
Greenwichtijd nog, dat Tojo's
toestand „ernstig" was.
MGR. GRIFFIN
NAAR DUITS CHLAND.
Op zijn doorreis naar Duitsch
land zal mgr. dr. B. Griffin,
aartsbisschop van Westminster
en primaat van Engeland, ook
Nederland bezoeken en in con
tact treden met het Neder-
landseh Episcopaat.
JAPS WEIGEREN NEDER
LAAG TE ERKENNEN.
In Washington krijgt men
steeds meer bewijsmateriaal in
handen, dat de Japansche mili-
tairisten besloten zijn. de poli
tieke controle in handen te
houden en de Britsche en
Amerikaansehe plannen te ver
ijdelen die er op gericht zijn,
de overwonnen natie democra
tische beginselen bij te bren
gen. De militairisten- zouden
het voornemen koesteren, hun
verslagen legers mettertijd te
maken tot een instrument van
wraak tegen de geallieerden.
President Truman en zijn
adviseurs zijn genoodzaakt
meer en meer aandacht te wij-
den aan de in Tokio bedreven
propagandacampagne, die er
op gericht is het Japansche
volk te doen gelooven, dat Ja
pan den oorlog niet verloren
heeft. Amerikaansehe diploma
ten en leiders van leger en
vloot hebben reeds besprekin-
- geh gevoerd om te onderzoe
ken wat gedaan kan worden,
teneinde het Japansche volk de
beteeken is van de nederlaag te
doen bijbrengen en de plannen
van de militairisten te dwars-
boomen. Zelfs spreekt men
over de mogelijkheid, dat
Keizer Hirohito zal worden af
gezet en naar de Ver. Staten
overgebracht om daar berecht
te worden.
zaak-Blokzijl be-
Voor de
stond een enorme belangstel
ling. Reeds Maandag in den
vooravond verzamelden zich
vele menschen voor de toe
gangspoort tot de publieke tri
bune en Dinsdagmorgen in de
vroegte stonden honderden in
de rij. Aan den voor- en ach
terkant van het gebouw waarin
't Gerechtshof gevestigd is, be
discussieerden velen, de vra
gen die naar aanleiding van
deze meest brandende der
„brandende kwesties" gesteld
konden worden.
Het lot wilde, dat de geblin
deerde auto waarmee Max
Blokzijl vervoerd werd, eerst
door den tuin van het gebouw
van „Volksherstel" moest, om
hem naar de rechtszaal te kun
nen .brengen
Als getuige was opgeroepen
de opsporingsambtenaar M.
Kamstra van den P.O.D., die
een korte verklaring aflegde
over het eerste verhoor van
Blokzijl.
In zijn antwoorden op een
aantal vragen, welke de presi
dent vervolgens aan verdach
te stelde, ontkende deze. dat
zijn propaganda er op gericht
was dat Nederland met
Duitschland zou samengaan.
Het standpunt dat hij steeds in
nam, aldus Blokzijl, was een
samengaan met de Duitsche
Nationaal-Socialisten, dievol
gens zijn meening misschien
ACHT PERSONEN DOOR MIJN GEDOOD
Aan de kust van de Lau-
werszee bij Anjum is Maan
dagmiddag een ernstig ongeluk
geschied, dat aan acht perso
nen het leven heeft gekost-
Door nog onopgehelderde oor
zaak is een mijn, welke aan
het strand was aangespoeld, tot
ontploffing gekomen en daarbij
zijn zes militairen en twee
burgers om het leven geko
men.
Dezer dagen hadden omwo
nenden aan de kust van de
Lauwerszee een zeemijn aan
getroffen, die half onder,ge
slibd aan de zeekust lag. Zij
waarschuwden het z.g. Mme
Disposal der Koninklijke Ma
rine, de instantie welke zorg
draagt, dat onze waterwegen
en kusten van explosieven ge
zuiverd worden.
Een groep personeel van dit
marineonderdeel begaf zich
gisteren naar Anjum om de
mijn onschadelijk te maken.
De groep stond onder leiding
van een sergeant en bestond
verder-uit twee korporaals en
vier minderen. Begeleid door
twee burgers begaf men zich
naar de plaats, waar de mijn
lag.
Een soldaat bleef op veiligen
afstand, teneinde nieuwsgie
rigen niet te dicht bij het ge
vaarlijke voorwerp te laten
komen. Hij zag, hoe de zes mi
litairen en de beide burgers
zich naar de mijn begaven en
er oift heen gingen staan en de
helsche machine bekeken. Op
een gegeven oogenblik pakte
een der militairen iets vast. Op
hetzelfde moment explodeerde
de mijn. De gevolgen waren
ontzettend. Alle acht omstan
ders werden op slag gedood.
VERBETERING ZET DOOR!
Ook in het „toetje"' bij on
zen maaltijd demonstreert
zich de verbetering, die lang
zaam maar gestaag doorzet.
Nauwelijks was het eerste schip
maïs gearriveerd, of de Ho
nig's Fabrieken maakten een
begin met de fabricage van
Honig"s Maïzena, de voedza
me grondstof waaruit Honig's
Pudding en Custard grooten-
deels worden bereid. Binnen
kort zult U uw maaltijden
dus weer feestelijk kunnen
besluiten met' een ouderwet
sere Honig's Pudding of Vla!
Ingez. med. 2763
tien procent van het Duitsche
volk uitmaakten. Hij had wel
het Nederlandsche volk de
Nationaal-Socialistisehe prin-
cips willen bijbrengen.
Indien er werkelijk een ho
mogeen geestelijk verzet zou
zijn geweest, aldus Blokzijl,
had ik dit toegejuicht. Doch
het Nederlandsche volk was
verdeeld in tal van kleine
groepen. Van het breken van
een geestelijk verzet was dus
eigenlijk geen sprake.
Sprekende 'over de Neder
landsche regeering. in Londen,
zeïde Blokzijl, dat het verlaten
van Nederlandsch grondgebied
door de regeering het verbre
ken van een aantal bepalingen
irit de grondwet was. Het was
dus niet anders mogelijk dan
de regeering te Londen te zien
als een comimissiè van oud
ministers! Op een 'vraag van
den president over zijn verzet
tegen de geallieerde zaak ant
woordde Blokzijl, dat hij zich
nimmer tegen landen, doch uit
sluitend tegen politieke stroo
mingen had gericht.
De doodstraf geëischt.
Nadat ook nog prof. mr. Van
Oven verdachte enkele vragen
had gesteld velleende mr. van
Berckel het woord aan den
procureur-fiscaal mr. Zaayer
voor het houden van zijn re
quisitoir.
„Als er iemand is, die zich
er in dezen oorlog in heeft ge
praat, is Blokzijl het wel", al
dus begón mr. Zaayer zijn be
toog. Nogmaals citeerde hij en
kele zeer duidelijke en zeer be
zwarende passages uit den
bundel „Brandende kwesties".
Mr. Zaayer noemde deze pro
paganda doortrapt en door en
door gemeen, wiant Blokziil
kende het Nederlandsche volk
zeer goed. Hij heeft het aan
gevallen in zijn trouw aan
zichzelf, aan zijn Koningin, en
aan de zaak der Geallieerden.
De duivel, die dit volk tot twij
fel wilde brengen, was Max
Blokzijl, aldus mr. Zaayer.
De eisch welke de procu
reur-fiscaal aan het einde van
zijn betoog stelde was de dood
straf. gepaard gaande met ont
zetting uit het recht om ooit
weer als journalist of als ra
diospreker o-p te treden en ont
zet uit het actieve en passieve
kiesrecht.
Aan zijn eisch voegde mr.
Zaayer het verzoek toe geen
cassatierecht te verleenen en
eisehte de doodstraf
De zaal, die i een atmosfeer
van uiterste spanning de zitting
tot dit oogenblik had aange
hoord, leek wel tot een ont
spanning te komen toen 't ver
wachte woord) tenslotte werd
uitgesproken
ACHTER HET
PRIKKELDRAAD.
I.
TV a de bevrijding zijn tiendui-
zenden menschen opgepakt.
Daarbij was -de eerste nood
zaak: voortvarendheid. De Po
litieke Opsporingsdiensten en
commissies deden wat ze kon
den. Ze kregen tallooze klach
ten en beschuldigingen te ver
werken. Stuk voor stuk wor
den deze behandeld en in vele
gevallen moest men het 'zekere
voor het onzekere nemen door
den persoon in kwestie maar
vast op te pakken. Zoo zitten
er thans in Nederland onge
veer 80.000 menschen achter
tralie en prikkeldraad; des
kundigen verwachten, dat hun
aantal zal oploopen tot ruim
100.000.
Onder die massa zit rijp en
groen. Aan den eenen kant de
volkomen misdadigers, aan den
anderen kant -echter ook vol
maakt onschuldigen.
Het bovenstaande is ont
leend aan de radiotoespraak
van den Patriot over de vrij
lating van N.S.B.'ers. Het is,
lezer, verbijsterend van open
hartigheid!
Oo<k blijkt er uit, een totaal
gemis aan inzicht t.a.v. de
eischen welke de rechtstaat
stelt.
Over de eerste noodzaak
„voortvarendheid", hebben wij
ons thans bitter te beklagen,
want het vormt de bron van
alle ellende, waarmede wij
thans opgescheept zitten. Het
is het begin van een drama,
waarvan wij het einde nog niet
zien.
Vervolgens: het zekere moest
voor het onzekere worden ge
nomen, zegt Patriot. Waarom
moest dit? Waarom moest het
recht worden verkracht?
Juist is, dat volmaakt on
schuldigen achter, het prikkel
draad zitten. Juist is, dat een
groot aantal in de gevangenis
zucht omdat ze een of meer
fouten hebben gemaakt» En
dat alles omdat voortvarend
heid moest worden betracht!
Omdat het zekere v'oor het on
zekere moest worden geno
men! Waarom dan niet de zoo
veel honderd kilometer teller
de Nederlandsche grens va
een prikikeldraadversperrin
voorzien? Feitelijk is die vei
sperring er al. Wij kunnen hc
land niet uit, de grens is hei
metisch gesloten. De eene heil
van Nederland is reeds bezi
de andere helft te „zuiveren7
Maar dan was er toch geen er
kele noodzaak voor de voor
varendheid van den roes de
bevrijding! Voortvarendheid
een goede eigenschap ma:
wanneer er zooveel verkeerc
gevolgen aan den dag treder
dan is de oorzaak daarvan nic
te zoeken bij voortvarendhei'
maar bij een glad verkeerd,
gedragslijn.
Ten eerste dus: er zijn du
zenden menschen teveel opge
pakt, de weduwe die de wasc
deed voor Duitsche soldata;-
maar niet de beruchte Va
Hoey Smit uit Rotterdam, d;
men dezer dagen nog vrij Ree.
zien rondwandelen.
Ten tweede: men heeft gee
huisvesting voor de 100.00 1
Als aanstonds het najaar en c
winter komen, zullen er sterve
in de kampen, die beslist on
voldoende beschutting biede!
tegen ons klimaat.
Ten derde: als men van c'
beruchte voortvarendheid te
rugkomt en zich van de dwz
lingen zijns weegs bekeerl
als men de duizenden lichte ge
vallen voorwaardelijk in vri.i
heid stelt, is er alle gelegrn
heid om ze later voor c?
strafrechter, te roepen en ze
veroordeelen indien het -rech
er om vraagt
Ten vierde: de protesten aan
genomen tegen het zeer .ver
standig voornemen van min
ter Sehermerhorn om den om
vang van het drama te bep-
ken, door een aantal lied
voorwaardelijk in vrijheid
stellen en de behandeling, w
ke een aantal voorwaardelijk
vrijheid gestelden van een
der aantal lieden heeft moei
ondervinden, wijzen erop c
de Duitschers hier een ba
hebben achtergelaten, wel
onverwijld en zoo krachtig ir
gelijk moet worden bestree
teneinde verdere besmetting
voorkomen.
De verdediging.
Hierna was het woord aan
den verdediger mr. A. V. de
Lauwere. Deze deelde .mede
zich volkomen aan de juridi
sche kanten van deze zaak te
willen houden. De dagvaar-
iihg, aldus mr. de Lauwere,
zegt in huiselijk Nederlandsch
dat Blokzijl getracht heeft hét
geestelijk verzet van het Ne
derlandsche volk te breken,
maar deze opzet is niet gelukt,
zooals de geschiedenis heeft
bewezen en daarmede is het
optreden van Blokzijl beperkt
gebleven tot een poging. Pro
paganda voeren is geen feit in
den zin van het Wetboek van
Strafrecht. Op grond hiervan
concludeerde de verdediger dat
op grond van deze dagvaarding
Blokzijl niet veroordeeld zou
kunnen worden. Subsidiair
verzocht hij vergunning tot het
aanteekenen van cassatie.
Een tweede maai ging een
electrische schok door de
stamp- en stampvolle zaal,
toen na het pleiddoi van mr. De
Lauwere, Max Blokzijl zelf het
woord kreeg.
„Het laatste woord is aan
den verdachte", zoo luidt de
phrase.-Een phrase die nu ech
ter van schrijnende realiteit
was. Rustig las Max Blokzijl
zijn verdediging op, al klonk
zijn stem niet zoo duidelijk als
vroeger voor de radio. Men zou
niet vermoeden dat deze man
voor zijn leven vocht.
Hij behandelde in het kort
het talrijke belangrijke we
dat hij vóór 1933 voor Ned-
land had gedaan, waarvoor
ook is onderscheiden Na 1!
groeide in mij, zoo zeide 1
steeds meer belangstelling
waardeering voor het Nat
naai-Socialisme.
,,Ik geloofniet, dat m
propaganda tastbare resulta'
heeft gehad, wèl fcelangstellk
Ik heb steeds getracht mij
bepalen tot sociale kwesties
heb tot dit doel ook een 1
reau opgericht dat duizend
heeft kunnen helpen. Mijn pi
paganda is bedoeld gewe<
om het Nederlandsche volk
helpen en ik ontken dat im
propaganda Duitschland he
geholpen.
Ik heb steeds zoo min mof
lijk contact met de Duitsche
gehad en na Dollen Dinsdag
feite totaal met hen gebroke-
Blokzijl ging zelfs zoover
zijn verdediging dat hij du
de te beweren, dat zijn pra:
jes van nut zijn geweest ve
de Londensche regeering
de illegale pers omdat hij v
eens een beeld gaf van
stemming in het kamp van
Nationaal-Socialisten. Hij I
sloot zijn betoog met de me
deeling, dat hij steeds geleid
geweest door idealisme en v
derlandsliefde. Hij verzoc'
het Hof hem van het ten lar
gelegde vrij te spreken.
Mr. Van Berckel bepaal'
dat het Hof over 14 dagen u
spraak zal doen.
