De kwestie Taitger
HIROHSTO EN JAPANSCHE RIJKSDAG
VerslageTi mi^r rogiroog uereefd
Hedenavond
FRANCO ONDER HOOGEN DRUK!
SAVOY" RESTAURANT
WILDSCHOTELS
"x-—
Woensdag 5 September 1945
No. 65
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
in de
STADSGEHOORZAAL
bijeenkomst inzake
ANNEXATIE-
VRAAGSTUK
ftIRCHT
Hoofdredacteuren: Rector H u. j. fta. Sondaai en Mi. Dl o o van Haren; Redacteuren: Prof Dr. W.
Asselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Slebelt: Directeur: Q. G van Elburg.
BUREAUX REDACTIE EN ADMINISTRATIE: OUDE RIJN l TELEFOON 22777
Abonnementsprüzen: f. 0.26 oer week t. 1.10 oer maand f 3 20 oer kwartaal Franco oer oost t 4.20
WEERBERICHT
Iets koeler.
Zwaar bewolkt, met
tijdelijke opklaringen,
plaatselijk enkele
buien, hier en daar
nog vergezeld van on
weer, iets koeler, ma
tige, noordelijke wind
(in Limburg aanvan
kelijk vrij zwak en
veranderlijk)
De diplomatieke vertegenwoordigers van Groot-Brittannië en Frankrijk te
Madrid hebben de Spaansche regeering in kennis gesteld van de beslissing, welke
bij de besprekingen over Tanger is genomen, en heflben haar uitgenoodigd
maatregelen te treffen voor het terugtrekken van de Spaansche troepen uit de
zone van Tanger.
lïet Fransche minsterie van buiten-
landsche zaken maakt bekend, dat in
Parijs een conferentie tusschen des
kundigen heeft plaats gehad aan
gaande de kwestie Tanger.
De conferentie begon op 10 Aug. j.l.
en eindigde den 31sten. De Vereenigde
Staten waren o.m. vertegenwoordigd
door H. S. Villard, chef van de afdee-
ling Afrikaansche zaken van het mi
nisterie van buitenlandsche zaken. De
Fransche regeering had als vertegen
woordiger gezonden J. Meyrier, gevol
machtigd minister. Voor het Vereenigd
Koninkrijk en Ulster was o.m. aanwe
zig C. B. P. Peale, de Britsche consul
generaal in Tanger. Namens de re
geering der Sowjet-Unie nam o.a. deel
aan de besprekingen de volkscom
missaris S. P. Mozyref.
De delegaties kwamen tot volledige
overeenstemming. De Spaansche re
geering zal Tanger moeten doen ont
ruimen, zoover het Spaansche troepen
enz. betreft. Tanger zal weer inter
nationaal bestuurd worden volgens de
conventie van 1923, de Vereenigde
Staten en de Sowjet-Unie worden uit
genoodigd aan het bestuur deel te ne
men. De thans getroffen schikkingen
blijven van kracht, totdat er een
nieuwe conventie tot stand zal zijn
gekomen.
Hoewel omtrent de beslissing die de
vier groote mogendheden hebben ge
nomen ten aanzien van Tanger nog
geen officieel rapport is gepubliceerd,
dit wordt echter binnen veertien
dagen verwacht kan men wel aan
nemen, dat in de controle-commissie
voor Tanger geen plaats zal zijn voor
een vertegenwoordiger van Franco. Uit
gezaghebbende bron heeft Reuter me
degedeeld, dat Spanje niet zal worden
uitgenoodigd tot de conferentie van
gevolmachtigden, welke over zes
maanden zal worden gehouden, ten
einde een nieuw en definitief statuut
voor Tanger op te stellen, tenzij
Spanje dan een democratisch bewind
heeft. Dit zou als een overwinning van
Rusland moeten worden beschouwd.
Hoe Franco op deze beslissingen zal
reageeren, wordt in Londen druk be
sproken. De algemeene opinie is, dat
indien hij aarzelt gevolg te geven aan
de eischen der vier mogendheden, deze
niet zullen aarzelen hem daartoe te
dwingen.
DE GEVANGENEN OP JAVA.
Volgens een radiobericht uit Ba
tavia, bedraagt het totaal-aantal ge
allieerde krijgsevangenen op Java
3.297, waaronder 1449 Nederlanders.
Het aantal op Java geïnterneerden
bedraagt 623.532, waaronder 59.098 Ne
derlanders. In het bericht, dat op
order van het Japansche keizerlijke
hoofdkwartier is omgeroepen, werd
medegedeeld, dat 7,6 procent der ge
vangenen ziek is.
BEVRIJDE NEDERLANDSCHE
KRIJGSGEVANGENEN NAAR
MANILLA.
Een groep van ongeveer 4.000 be
vrijde Nederlandsche krijgsgevange
nen, afkomstig uit kampen in Japan,
Mandsjoerije en China, zullen in den
loop van deze week in Manilla arri-
veeren. Door de Amerikaansche auto
riteiten is voor hen een speciale ver
blijfplaats ter beschikking gesteld.
Deze krijgsgevangenen behooren voor
het meerendeel tot de Koninklijke
Nederlandsche Marine en het Konink
lijke Nederlandsch-Oost-Indisch leger.
Bij de Fransch-Spaansche grens
zijn arrestaties van tegenstanders van
het Franco-regiem aan den gang. Het
„Bevrijdings-comité" te Jaca in de
provincie Huasca, samengesteld uit
advocaten, dokters en andere voor
aanstaande burgers, is in verzekerde
bewaring naar Zaragoza gebracht.
Voorts hebben in enkele dorpen in
genoemde provincie arrestaties plaats
gehad van actieve politieke begunsti
gers van in Frankrijk vertoevende
Spaansche republikeinen, wier aan
komst zij, naar hun verklaring, ver
wachtten. Te Zaragoza is het comité
van de pas gevormde „Republikeinsch
Sociaal-democratische partij" gevan
gen gezet, evenals verschillende com
munisten.
Door den Engelschen minister 1
van Handel zullen, in samen
werking met de leger-instanties,
strenge maatregelen worden ge
nomen om paal en perk te stel
len aan de knoeierijen met
sigaretten-verzendingen naar
het vasteland, welke practijken
reeds een gevoelige schaarschte
aan sigaretten in Engeland heb
ben veroorzaakt
„IZVESTIA' BESCHULDIGT
DALADIER.
Het Sovjet-blad de „Izvestia" heeft
Edouard Daladier, die eerste minister
van Frankrijk was bij het uitbreken
van den oorlog, er van beschuldigd,
dat hij zou pogen eep anti-Sovjet
stemming in Frankrijk te wekken. On
der verklaring dat Daladier verant
woordelijk was voor de vorming van
een leger onder bevel van Generaal
Maxime Weygand in 1940 voor een
aanval op Rusland vanuit het Zuiden,
en voor het opzetten van een expe
ditie ter hulpverleening aan Finland
tegen de Sovjet-Unie, zegt de Izvestia:
„Het spook van München rijst weer op
in Frankrijk. Een die schuldig is aan
Frankrijks schande doet een beroep
op het volk om met hem tegen de
Sovjet op te trekken.
„De keizer zat op een gouden troon, die met roode pluche was versierd, en die
hoog boven den zetel van den voorzitter was opgesteld. Hij werd met dezelfde
vereering en onderscheiding behandeld als de Japanneezen gewend zijn jegens
hun keizer ten toon te spreiden.
„Het was zeer plechtig", ik kon er niets aan doen dat de tranen mij in de
oogen sprongen toen de keizer sprak."
Generaal Mac Arthur heeft aan
geallieerde correspondenten toege
staan, de openingszitting van den Ja-
panschen rijksdag bij te wonen. Dit
geschiedde nadat gisteravond een uit-
papier van het Japansche ministerie
paier van het Japansche ministerie
van buitenlandsche zaken, waarin de
geallieerde officieren werden uitge
noodigd de openingsplechtigheid bij te
wonen. De uitnoodiging vermeldde
een aantal beperkingen, o.a. dat allen
die de bijeenkomst bijwoonden door
de Japanners naar wapens zouden
worden gefouilleerd. De corresponden
ten hebben hiertegen krachtig ge
protesteerd.
Amerikaansche troepen zijn aange
komen op het vliegveld Tatsjikawa
nabij Tokio om de aankomst van
20.000 man voor te bereiden, die een
begin zullen maken met de bezetting
van het gebied a.s. Donderdag. Geal
lieerde luchtlandingstroepen zijn neer
gekomen op het vliegveld Kanoja op
het eiland Kioesjoe.
JAPANSCHE KEIZER SPREEKT
IN RIJKSDAG.
Het Japansche persbureau Domei
heeft gisteren een rede uitgezonden,
uitgesproken door keizer Hirohito in
de gisteren gehouden zitting van den
rijksdag. De keizer deed hierin een
beroep op het Japansche volk om „te
getuigen van den Japan aangeboren
roem" en tevens om koel en kalm te
blijven.
„Het is onze wensch, zoo vervolgde
de keizer, dat ons volk de vele moei
lijkheden en beproevingen te boven
zal komen die vergezeld gaan met
het einde van den oorlog, dat ons volk
het vertrouwen van de wereld zal
winnen, den vrede zal dienen en zal
bijdragen tot den voortuitgang van de
menschheid, daarop zijn onze ge
dachten gericht.
Naar buiten moet ons volk getrouw
de verplichtingen van het rijk nako
men, moet het eendracht en vriend
schap bevorderen met alle landen.
Naar binnen moeten al uw pogingen
gericht zijn op den wederopbouw van
het land op elk gebied in onverpoos
den arbeid, waarbij de grondvesten
van den staat moeten worden verste
vigd."
Het Japansche Hoogerhuis heeft een
motie aangenomen, waarin gezegd
wordt: „Tezamen met de geheele natie
zijn wij besloten de werkelijkheid van
onze nederlaag te erkennen en de
zware last te aanvaarden die op onze
schouders wordt gelegd, terwijl wij
overeenkomstig de instructies van den
keizer alle krachten zullen inspannen.
Wij zijn voornemens een weg te zoe
ken uit den huidigen toestand en een
nieuwe richting in te slaan van natio
naal herstel, teneinde de nationale
structuur- te handhaven en een bijdra
ge te leveren tot den wereldvrede."
AMERIKANEN TREKKEN DAIREN
BINNEN.
Amerikaansche troepen zijn de
Mandsjoerijsche haven Dairen bin
nengetrokken, die zich tot dusver
onder controle der Sowjet- autoritei
ten bevond, aldus een radiobericht uit
Manilla. Overenkomstighet Chi-
neesch-Sowjet-Russich verdrag zal
Dairen voortaan voor het internatio
nale verkeer geopend zijn.
AMERIKA KEURT RUSSISCHE
BEZETTING VAN KOERILLEN
GOED.
De Amerikaansche minister van
buitenlandsche zaken, Byrnes, heeft
gisterenavond verklaard, dat Amerika
geen bezwaar heeft tegen de bezetting
van de eilandengroep Koerillen in het
noordelijk deel van den Pacific door
Rusland. Er is ten aanzien van dit
vraagstuk nog geen overeenkomst be
reikt maar Byrnes was er zeker van,
dat dit spoedig zou gebeuren. De aan
gelegenheid was reeds te Yalta ter
sprake gekomen.
den geheelen dag 2497
Een ergerlijk tekört
De Nationale Advies Commissie is een
orgaan, dat de Regeering bij ont
stentenis van het Parlement van
advies dient, voorlicht en voorstellen
doet. Zij moet dus een representante
zijn van het geheele Nederlandsche volk.
Wat zien wij echter? De N.A.C. telt 54
leden. Van deze 54 leden zijn er 45 (vijf-
en-veertig) afkomstig uit de provincies
Noord-Holland, ZuidHolland en Utrecht.
Ieder van deze provincies is dus gemid
deld vertegenwoordigd door 15 leden. Nu
zijn er in ons land nóg acht andere pro
vincies. U mocht dat soms niet weten,
n.l. Limburg, Drenthe, Overijsel, Fries
land, Groningen, Brabant, Zeeland en
Gelderland. Deze acht Nederlandsche
provincies krijgen ln de N.A.C. zegge en
schrijve 9 (negen) zetels. Eén provincie
mag er waarempel door 2 vertegenwoor
digd zijn. En de anderen moeten het
allemaal doen met één zetel.
Hieruit spreekt een ongehoorde over-
heersching van Noord over Zuid, een
flagrante onrechtvaardigheid ten op
zichte van het overige gedeelte van ons
land. bijzonder het Zuiden en het Oos
ten. En wanneer daar dan woedende
stemmen opgaan over deze achteruitzet
ting, dan hebben zij volmaakt gelijk.
Deze scheeve vertegenwoordiging wordt
des te erger als men bedenkt, dat deze
N.A.C. practisch een Nood-Parlement
vormt, waardoor dus Noord-Holland,
Zuid-Holland en Utrecht de negen an
dere provincies totaal kunnen over-
heerschen.
Het is meer dan zot, ja, het is erger
lijk dom! Men wil blijkbaar de voor-oor-
logsche domheid, het Noorden overal
vooropstellen, weer doorzetten. Wanneer
dit echter brokken geeft, dan moet men
goed begrijpen, dat de verantwoordelijk
heid daarvoor nóoh in het Zuiden, noch.
in het Oosten is te zoeken,
DE R.K. UNIVERSITEIT.
Gepasseerde Zondag is van alle
kansels een schrijven voorgelezen van
den Aartsbisschop en de Bisschoppen
van Nederland betreffende de R.K.
Universiteit.
In dit schrijven wordt aan ons
Katholieke volk nog eens getoond hoe
zwaar de tol is geweest, die door de
Universiteit betaald is geworden aan
de Duitsche tirannie. Professoren en
studenten omgekomen in Duitsche
concentratiekampen en gevangenissen.
Het hoofdgebouw, de instituten met
boekerij en Instrumenten, en wat
misschien het voornaamste is de
Bibliotheek, gingen in vlammen op.
De Bisschoppen wijzen erop, dat met
ongebroken voortvarendheid toch
reeds weer de Universiteit haar taak
heeft aangepakt. Haar taak, die nood
zakelijk is voor het katholieke leven,
maar ook een taak die diepe zin heeft
voor de geheele Nederlandsche ge
meenschap. Een instelling die op prin-
cipieelen grondslag is opgebouwd, zoo
als onze katholieke Universiteit, zal
ook in tijden van crisis, zooals we die
thans hebben beleefd, den juisten weg
vinden.
De Bisschoppen vertrouwen dat
Katholieke jongens en meisjes de
groote waarde van deze principieele
opleiding zullen begrijpen en dan ook
gaan studeeren aan een der bestaan
de faculteiten.
Het Bisschoppelijk schrijven eindigt
met de stevige aansporing de Katho
lieke Universiteit met geld en zoo
mogelijk op andere wijze rijkelijk te
steunen.
CACAO- EN CHOCOLADE
FABRIEKEN GAAN WEER WERKEN
De cacao- en chocoladefabrieken zijn
al eenigen tijd geleden voldoende be-
vooraad met cacaoboonen, maar door
dat kolen en suiker nog ontbraken,
kon tot nu toe niets worden geprodu
ceerd. Thans is men zoover gevorderd
dat alle Nederlandsche cacao- en cho
coladefabrieken een voorraadje kolen
hebben.
Negen fabrieken in het Zuiden dea
lands hebben bovendien suiker ont
vangen en zijn dus weer in bedrijf.
De overige fabrieken volgen in de ko
mende weken en men verwacht over
anderhalf of twee maanden de cacao
en chocolade-artikelen in distributie
te kunnen brengen.
