Nederlanders boven Java
UAU
HERDENKINGS
TEEK
STICHTING
1940-1945
Indië onder Zuid-Oost Azië commando?
Prins Bernhard
gedecoreerd
HET PROCES TEGEN QUISLING
V el hu aar sell alk Montgomery licht gewond
Donderdag 23 Augustus 1945
No. 55
Begin Sept. aanvang
der cussussen
MIDDENSTANDS
DIPLOMA
en 1790
PRAKTIJKDIPLOMA
BOEKHOUDEN
J. Naber Jr.
Steenscliuur 11
ttWVttWWVWWWWttttWw.WVi
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
IIUM
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. O. O. A. van Haren: Redacteuren: Prof. Dr. W.
Asselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Slebelt: Directeur: G. G. van Elburg.
BUREAUX REDACTIE EN ADMINISTRATIE: OUDE RIJN L TELEFOON 22777.
Abonnementsprijzen: f. 0.26 per week. f. 1.10 per maand. f. 3.20 per kwartaal. Franco oer oost f. 4.20.
C.
25 Aug31 Aug.
Weer zijn we door het Zuiden ge
reden, hebben weer langs de Maas ge
staan, weer gezien hoe het land werd
geschonden en geteisterd.
Maar nu na twee maanden ook ge
zien hoe er wordt gewerkt en gearbeid,
ja gezwoegd en geslaafd.
Men kijkt zijn oogen uit wat deze
menschen uit puin en brokken weten
te maken. Het is niet mooi, het is niet
afdoende, het is gebrekkig er valt nog
onnoemelijk veel te doen, vóór al deze
WTakke optrekjes een bui en straks de
kou, een beetje kunnen weerstaan
Maar toch met doorzetten en felle
vasthoudendheid wordt hier door
montere en goedmoedig spottende
menschen een voorbeeld gegeven van
energie en wilskracht.
Met sprongen vooruit!
Dit geldt vooral wat de mannen van
onzen Waterstaat betreft.
Wie de bruggen als gebroken mon
sters en neergeschoten voorwereldlijke
dieren in de bedding der rivieren heeft
zien liggen, wie hun verstarde en ver
stijfde lijken heeft geteld en de mas
sa's die zij meesleurden, gaat beseffen
wat deze kerels, ingenieurs en arbei
ders hebben gepresteerd en dai bun
arbeid een goudwaardig tegenwicht
vormt tegenover de lummelende lan
terfanters, die toezien, wat sigaretten
zwart verhandelen en dan weer niets
doen.
Met sprongen vooruit!
Inderdaad er zijn menschen en in
stellingen, die in dit tempo ons land
op gang brengen. De kolen komen
over de Maas zwaaien de slierten weer
van rookende schoorsteenpijpende
fluiten gillen, de vormen verijlen in de
mist, maar de Maas is bevaarbaar en
de kolen komen., daarmee het licht.,
het gas., de kachel., de fabriek., het
werk.
Met sprongen vooruit!
Alleen moet men sommigen een
schop geven, dan gaan ze misschien
ook mee met het tempo!
ONDERTEEKENAARS
AANGEWEZEN.
Macarthur heeft medegedeeld, dat
de volgende personen zijn aangewezen
als onderteekenaars van de Japansche
capitulatie-verklaring voor de resp.
Geallieerde mogendheden: voor de Ver.
St.: Admiraal Chester Nimitz; voor
het Vereenigde Koninkrijk: Admiraal
Sir Bruce Fraser; voor Australië: Ge
neraal Sir Thomas Blamey; voor Ne-
derlandsch Oost-Indië: Luit.-Gen. L.
H. van Oyen; voor Rusland: Luit.-Gen.
Koezma Nikolaevetsj Oerevyanko; voor
China: Generaal Asjoe Yoengtsjang;
voor Frankrijk: Generaal Jacques Le-
clerc. Onderteekenaars voor Canada
en Nieuw-Zeeland zijn nog niet be
kend.
Een bijzondere delegatie, bestaande uit elf officieren, die Lord Louis
Mountbatten vertegenwoordigen, is thans bezig met de Nederlandsche
autoriteiten in Australië te confereeren over de bevrijding van Ma-
lakka en Nederlandsch Oost-Indië, alsook over de behandeling van de
geallieerde krijgsgevangenen en geïnterneerden in de door Japan
bezette gebieden. De mogelijkheid bestaat, dat Java uit een oogpunt
van bestuursbelang bij het Z.O. Azië commando ingedeeld zal worden.
Soerabaja geeft uit de lucht gezien
een beeld van vreemde stilte en nor
male omstandigheden. Aldus meldt een
ANP-Aneta-correspondent in een Ne-
derl.-Indische Mitchell. Een Austra
lisch onderofficier deelt juist mede,
dat de laatste strooibiljetten, waarin
instructies en waarschuwingen worden
gegeven aan de bevolking, in verband
met de Japansche capitulatie, zijn uit
geworpen. Wij zijn niet meer dan vijf
tig meter boven den grond en ik kan
gemakkelijk de trams zien rijden, ter
wijl ik meer auto's op straat zie dan
feitelijk verwacht kon worden. Ook de
stad zelf ziet er ordelijk en onbescha
digd uit. Ik zie veel door karbouwen
getrokken voertuigen. De voetgangers
kijken allen naar boven. Niemand doet
een poging om te gaan schuilen, met
uitzondering van een Japansche leger
auto, die er plotseling met een vaart
van doorgaat, terwijl een paar Japan
sche soldaten, die voor een gebouw
staan, naar binnen snellen.
De Nederlandsch-Indische piloten
-ampel getoond, dat het nu
vrede is, -Louw-ci quuwqi -
als Australische vliegtuigen gisteren
nog door het Japansche afweergeschut
zijn beschoten. Toen wij het gebied
van Soerabaja naderden, was een Ja-
pansch watervliegtuig juist bezig en
kele tientallen meters onder ons, op
het water te dalen. In oorlogstijd zou
dit een gemakkelijk slachtoffer ge
weest zijn, maar de Nederlanders taal
den er niet naar.
Ons vliegtuig strooide biljetten uit in
de buurt van Soerabaja alsmede over
het grootste deel van Madoera. Op de
wegen reden of liepen de Indonesiërs
heel rustig, hoewel enkelen bij het zien
van de onder den vleugel geschilderde
Nederlandsche kleuren begonnen te
wuiven. Andere Mitchells strooiden
biljetten op Lombok, Soembawa en
Makassar. In Makassar was er, volgens
de rapporten, VTijwel geen verkeer.
Generaal Eisenhower heeft Woens
dag prins Bernhard met de Bronzen
Ster gedecoreerd voor zijn werk aan
de organisatie van de ondergrondsche
strijdmacht in Nederland en omdat hij
,,in hooge mate verantwoordelijk was
voor de daadwerkelijke uitvoering van
plannen van actie voor deze strijd
krachten".
Op den derden dag van het proces te Oslo werd Quisling gevraagd, waarom
hij in den nacht van 8 op 9 April 1940 zijn intrek had genomen in hotel Con
tinental te Oslo. Quisling zeide, dat hij dit had gedaan als veiligheidsmaatregel
met het oog op een eventueele Britsche en Fransche bezetting. Het openbaar
ministerie bracht voorts een brief ter tafel, door Quisling aan Hitier ge
schreven, gedateerd 10 Juli 1940, welke een rapport behelsde van de gebeurte
nissen in Noorwegen sinds de Duitsche invasie. Ook werd een „denkschrift"
volgens Quislings bekentenis van zijn eigen hand afkomstig, aangehaald, be
vattend een plan volgens hetwelk Noorwegen als „onafhankelijk koninkrijk
in het Duitsche rijk zou kunnen worden ondergebracht. Quisling zeide, dat hij
dergelijke plannen slechts had ontworpen om de Duitsche plannen tot inlijvmg
yan Noorwegen te doorkruisen.
BOODSCHAP VAN MAC
ARTHUR AAN v. MOOK.
Generaal Macarthur heeft bij zijn
aftreden als commandant van het ge
bied in de Zuidwest Stille Zuidzee aan
den heer Van Mook een afscheidsbood-
schap gezonden, waarin hij hulde
brengt aan Nederlandsche regeering
en volk voor samenwerking en steun
tijdens den opmarsch door de eilan
den in de Stille Zuidzee naar Tokio.
„Waar uw moederland en uw koloniën
door den vijand bezet waren", aldus
Generaal Macarthur in diens bood
schap, „zijn uw steun wat hulpbronnen
en personeel betreft, noodzakelijkerwijs
beperkt geweest. Maar uwe hulpbron
nen zijn altijd van ganscher harte ge
schonken en uw personeel heeft zich
in onzen gemeenschappelijken strjjd
dapper geweerd. Ik zal van wege deze
samenwerking uw volk ten zeerste zijn
toegedaan en ik bid dat God in de toe
komst de zaak van uw land moge be-
vnurlö^on"
De wetgever.
Moest tot nu toe elke wet het resul
taat zijn van de medebeslissende stem
zoowel van Regeering als van Staten-
Generaal, ja, hadden de Staten-Gene-
raal het in hun macht h.i. onge-
wenschte wetten te weren, zonder dat
de Regeering daartegen iets vermocht,
Prof. Romme wil hierin een schijnbaar
wezenlijke verandering brengen.
Voortaan zouden de wetten worden
gemaakt door den Koning (de Regee
ring) behalve wanneer het begroo-
tingswetten geldt en ook niet en nu
komt een onbegrijpelijk criterium
wanneer de Tweede Kamer verklaart
dat zij het wetsontwerp zelf in behan
deling moet nemen, omdat dit een
eisch is van volksvertrouwen.
Het staat er zoo:
,,De Koning is gemachtigd wetten,
geen algemeene begrootingswetten
zijnde, vast te stellen, tenzij de
Staten-Generaal op voorstel van
tenminste een vijfde der leden ten
aanzien van een ontwerp van
wetsbesluiten", dat hun mede-uit
oefening der wetgevende macht
wordt gevorderd door den eisch
de belangen van den Staat te be
hartigen in overeenstemming met
het volksvertrouwen."
Elk wetsontwerp moet aan de Sta
ten-Generaal worden voorgelegd.
Deze kunnen nu a) daarover hun be
merkingen maken en het, voorzien van
Veldmaarschalk Montgomery heeft bij een vliegtuigongeluk in de buurt van
het vliegveld Alexander lichte verwondingen opgeloopen. Het vliegtuig kwam
in een boom terecht. Nadat den veldmaarschalk eerstè hulp was verleend,
bracht hij het voorgenomen bezoek aan de derde Canadeesche Divisie. Hij hield
een rede van een half uur en inspecteerde een eerewacht, waarna hij onder
scheidingen uitreikte. Nadien werd in een ziekenhuis een Röntgen-foto van
hem gemaakt. Het bleek, dat een stukje van de tweede lendenwervel was ge
broken. Vervolgens keerde Veldmaarschalk Montgomery naar het Canadeesche
hoofdkwartier terug en zette zijn bezoek volgens programma voort.
KRANTEN VAN
WINTERHULPLOTEN.
Door het Rijksbureau oude materia
len en afvalstoffen konden 6 ton on
verkochte Winterhulploten ter be
schikking van de papierindustrie wor
den gesteld. Na bewerking hiervan
kunnen ongeveer 300.000 couranten ge
drukt worden.
De heeren van de Winterhulp zul
len nooit hebben kunnen denken, dat
hun loten voor onze vrije pers gebruikt
zouden worden.
KEIZER VAN MANTSJOEKWO
GEVANGEN.
Volgens hier ontvangen berichten
van Maarschalk Vassilewsky hebben
Sowjettroepen den keizer van Mants-
joekwo gevangen genomen en geïnter
neerd.
DE
UITWERKING VAN DE
ATOOMBOM.
Bij de atoomibom-aanval op Hiros
hima zijn tenminste 60.000 menschen
gedood en 100.000 gewond. Voor Naga
saki moeten deze getallen resp. 10.000
en 20.000 luiden. Deze cijfers zijn on
volledig, aangezien vele lichamen nog
niet zijn teruggevonden en er dage
lijks nog gewonden sterven. De atoom
bom schijnt een zoodanige uitwerking
op het menschelijk organisme te heb
ben, dat men ook bij betrekkelijk lichte
verwonding sterft.
WEERBERICHT
medegedeeld door 't K.N.MJ. de Bildt.
Geldig van Donderdagavond tot Vrij
dagavond.
Matige westelijke wind; toenemende
bewolking; overwegend droog; iets
warmer.
die bemerkingen, aan den Koning te
rugsturen, die het, al of niet rekening
houdend met de door de Staten-Gene
raal gemaakte notities, tot wet ver
heft, of: b) de Staten-Generaal kun
nen verklaren, dat voor de verheffing
van het ontwerp tot wet hun stem en
goedkeuring noodig is omdat dit gevor
derd wordt door den eisch de belan
gen van den Staat te behartigen in
overeenstemming met het volksver-
trouwen.
Wat is dit voor een criterium? De
Staten-Generaal zijn voor vier jaar
gekozen. Gedurende die periode zijn
zij zelfstandig; oefenen zij 'hun taak
Uit niet in overeenstemming met het
volksvertrouwen, maar zooals het
wordt gevorderd door het algemeen
welzijn van den Staat. Het criterium
„volksvertrouwen" is daarenboven een
slag in de lucht. Wij hebben hier geen
enkel houvast. Het gaat er mee als met
Krabbe's rechtsbewustzijn. Maak op
een gegeven oogenblik maar eens uit
of een wetsontwerp in overeenstem
ming is met het rechtsbewustzijn of
met het volksvertrouwen'.
Daarenboven verandert er door het
stelsel van Romme in het wezen der
zaak niet veel. Wanneer de Staten
Generaal een wetsontwerp voorge
legd krijgen, dat h.i. niet in het be
lang is van den Staat, dan verklaren
zij eenvoudig, dat het volksvertrou
wen hun medebeslissende stem voor
schrijft, en daarna stemmen zij het af.
Dan zijn we precies even ver van
huis als vóór de „ingrijpende" veran-
dering welke Prof. Romme voorstelt.
Neen, toch niet heelemaal. We gaan
een stap achteruit. Het zit zoo: de
Koning dient een wetsvoorstel in; de
Staten-Generaal verklaren mede te
willen beslissen; de Koning zegt
„neen, ik wil dit ontwerp heelemaal
alleen tot wet verheffen; de Staten-
Generaal handhaven hun besluiw
