Geallieerden Zondag in Tokio? HERDENKINGS- WEEK STICHTING 1940-1945 Tokio bereidt zich voor op geallieerde landing EN WAT ZAL TOONTJE ZEGGEN? Het proces tegen Quisling Woensdag 22 Augustus 1945 No. 54 Katholiek Dagblad voor Leiden ëri Omstreken Begin Sept. aanvang der cussussen MIDDENSTANDS DIPLOMA en 1790 PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN J. Naber Jr. Steenschuur 11 BIECHT Hoofdredacteuren: Rector H. L. j. m. Sondaai en Mr. Dr. O. o a. van Haren: Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Slebelt; Directeur: G. G. van Elburg. BUREAUX REDACTIE EN ADMINISTRATIE: OUDE RIJN l. TELEFOON 22777. Abonnementsprijzen: f. 0.26 per week. f. 1.10 per maand, f. 3.20 per kwartaal. Franco per post f. 4.20. Aug. MOEILIJKHEDEN IN NED. INDIË. De Ned. Indische autoriteiten staan op het oogenblik voor enorme moeilijk heden, voortvloeiende uit de plotselinge capitulatie van Japan. Het herstel der wettige regeering in alle deelen van Nederlandsch-Indië zal zelfs als de Japanners zich overal in den archipel van verderen gewapenden tegenstand onthouden, iets wat in- tusschen blijkens de jongste berichten steeds waarschijnlijker lijkt vermoe delijk nog wel eenigen tijd in beslag nemen. De organisatorische problemen verbonden aan den terugkeer der nor male gezagsorganen zijn groot en van uiteenloopenden aard. In samenwer king met de geallieerde militaire auto riteiten worden thans maatregelen voor de instelling van een nood-bestuur uitgewerkt. Voor de aanvaarding der overgave en de ontwapening der Ja- pansche troepen, die zich nog in Ned. Indië bevinden, zal een aanzienlijk ge allieerde troepenmacht benoodigd zijn. Alvorens men deze troepen gaat uit zenden, zal allereerst beslist dienen te worden of de grenzen der operatie gebieden, ressorteerende onder de twee hoofdcommando's, al of niet gewijzigd zullen worden. Deze wijziging werd n.l. kort geleden overwogen. De bevrijding van de eilanden ten Oosten van Sumatra zal vermoedelijk geschieden onder bevel van Generaal Mac Arthur. Sumatra zelf zou blijven onder het gezag van lord Louis Mount- batten. Zoowel in het hoofdkwartier van Mac Arthur als van Mountbatten zijn vertegenwoordigers van de N.I.C.A. aanwezig. Gelijk reeds gemeld, zal in de over gangsperiode het gezag blijven berus ten bij de organen, die de bestuurstaak ook onder de Japanners hebben voort gezet, doch zulks slechts voor wat be treft de uitvoering van de geallieerde orders. Voorbereidingen worden getroffen voor de onmiddellijke bevrijding van politieke gevangenen en van geïnter neerden. De Ned. Indische regeering is thans bezig alle beschikbare krachten te mobiliseeren voor de belangrijke taken, die in de bevrijde gebieden liggen te wachten. Vele jonglui, die nog slechts enkele maanden geleden actief waren in de ..ondergrondsche" in Nederland, zullen binnen enkele weken reeds in staat worden gesteld mede te helpen aan den opbouwenden arbeid in Neder- land.sch-Indië In een opgevangen officieel bericht van radio Tokio, waarin melding wordt gemaakt van de a.s. geallieerde landing in het gebied van Tokio wordt medegedeeld, dat aan de Japansche strijdkrachten bevel is gegeven om het gebied van Kanagawa aan de westkust van de baai van Tokio en een gebied aan de oostkust van deze baai te ontruimen. De Japansche politie en gendarmerie neemt de taak op zich, welke tot dusverre door de militairen werd vervuld. De eerste geallieerde bezettingstroepen zouden aanstaanden Zondag op het vliegveld Soeki ten zuidwesten van Tokio landen. Geallieerde vlooteenheden zouden reeds de haven van Yokosoeka in de baai van Tokio binnenloopen. JAPAN'S VLOOT VERNIETIGD. Door schout-bij-nacht Forest Sher man, die deel uitmaakt van den staf van admiraal Nimitz is medegedeeld, dat Japan van zijn oorlogsvloot van ongeveer 370 schepen er nog slechts 49 over heeft, welke meerendeels nog zijn beschadigd. Japan begon den oorlog met 12 slagschepen, waarvan er nog één over is de „Nagoya", welke zwaar is beschadigd. In den oorlog bezat Japan 9 vliegkamschepen in de eerste linie, waarvan er nog één over is. Van de 19 zware kruisers bleven er 2 over, welke zwaar beschadigd en zonder be manning in Singapore liggen. Van de 24 lichte kruisers bleven er nog 2 over en van de torpedojagers, waarvan het aantal op 165 werd geraamd, bleven er nog 26 over, waarvan 4 zwaar bescha digd. Van de 140 duikbooten bleven er slechts 16 over, behalve 6 vroegere Duitsche duikbooten. Er is in Japan nog slechts zeer weinig voedsel terwijl de benzine zeer schaarsch is en het transportsysteem zich in deplorabelen toestand bevindt. WAAR ZIJN ONZE FAMILIELEDEN? Ruim 70.000 Nederlanders bevinden zich onder de meer dan 200.000 sinds den overval op Pearl Harbour door de Japanners gemaakte geallieerde krijgs gevangenen en door de Japanners ge- interneerde burgers. Ongeveer 5000 Nederlanders bevinden zich in het Ja pansche moederland, doch 20 a 40.000 krijgsgevangenen en geïnterneerden zijn ondergebracht in Nederlandsch Indië. Voorts bevinden zich 75.000 Ne- derlandsche vrouwen- en kinderen in afgesloten gebieden, ofschoon niet als gevangenen in eigenlijken zin. Hoewel er geen berichten uit Neder landsch-Indië komen, waar, naar men aanneemt, het meerendeel der geïnter neerden en krijgsgevangenen zich be vindt, komen er berichten uit andere oorlogsgebieden waaruit blijkt, dat de Japanners voorbereidende maatregelen treffen voor hun overgave. Binnenge komen berichten bevestigen dat zulks zelfs in verre gebieden als Bougainville het geval is. Keer op keer heeft Quisling, die thans te Oslo terecht staat wegens verraad en samenwerking met den vijand, met verheffing van stem betuigd, dat hij het is, die Noorwegen en Zweden heeft behoed voor vernietiging als slagveld. De openbare aanklager heeft documenten uit het archief van Rosenberg tegen beklaagde in het geding gebracht, omtrent de echtheid waarvan een fel debat werd gevoerd. Quisling ontkende ten stelligste, dat hij den Duit- schers militaire inlichtingen had verstrekt. Hij wekte begrijpelijke verbazing door te beweren, dat hij gepoogd had van de Nazi's te verkrijgen, dat zij de belangen van Noorwegen zouden veiligstellen. Hij ontkende vlakweg, vóór April 1940 met de Nazi'-leiders de invasie in Noorwegen besproken te heb ben, ofschoon hij wel bekende voor genoemd tijdstip met de Duitschers in verbinding te hebben gestaan. Quisling beweerde ook, dat hij Hitier er toe gebracht heeft vrede te be werkstelligen tusschen Finland en Rusland in 1940, om te voorkomen dat de oorlog zich tot Scandinavië zou uitbreiden. Hij gaf een verklaring van zijn vriendschap met Duitschland door te zeggen dat deze gegrond was op zijn geloof, dat Duitschland zich had gevestigd als de grootste mogendheid in Europa, en dat Noorwegen daarom met dit land op goeden voet moest zien te blijven. Tijdens zijn geimproviseerde verdediging werd Quisling herhaal delijk onderbroken door een rechter, die uit Duitsche documenten verkla ringen oplas, welke Quislings verdediging tegenspraken. NEDERLAND AAN RONDE TAFEL IN TOKIO. Bij gelegenheid van de formeele capitulatie van Japan, welke volgens de laatste berichten te Tokio zal wor den onderteekend, zal aan den staf van generaal Mac Arthur, die met het geheel der schikkingen voor de capitu latie is belast, ook een Nederlandsche vertegenwoordiger worden toegevoegd, naast de vertegenwoordigers van Rus land, Engeland, China, Frankrijk, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland. ENGELAND EN DE BLOEMBOLLENHANDEL. Nu de oorlog tusschen de geallieer den en Japan voorbij is, kan dit nog wel van invloed zijn op den invoer van bloembollen in Engeland, te meer, daar de beëindiging van den oorlog heeft plaats gevonden op een tijdstip, dat de mogelijkheid van export nog aanwe zig is. Wij zien den uitslag van de bespre kingen, welke ongetwijfeld zullen wor den gevoerd, met meer vertrouwen te gemoet, dan enkele weken geleden, ge zien er sedert dien een totale wijziging is gekomen in de regeering, waarbij nu nog komt het einde van den oorlog tegen Japan. Ontegenzeggelijk werden de nog steeds voortdurende vijandelijk heden in het Verre Oosten als een rem beschouwd voor den invoer van bloem bollen in Engeland. Nu zal het voor Engeland mogelijk zijn spoedig over te gaan een gedeelte van de industrie enz. om te schakelen en in normale banen te leiden. Dit zal ongetwijfeld het arbeidersvraagstuk en de kolenindustrie ten goede komen, zoodat mag worden aangenomen, dat de broeiers in Engeland in den as. winter wel weer over wat brandstoffen kunnen beschikken voor het broeien van bloembollen. Hit laattse vooral zou tot import van bloembollen kunnen leiden; En,geland was voor den oorlog de grootste afne mer van bloembollen, vooral het arti kel Narcissen werd in groote hoeveel heden naar dit land verzonden, het is juist dit artikel, dat nog overvloedig aan de markt is en waarvoor tot op heden weinig vraag bestaat, in afwij king van de Tulpen, waarvoor een le vendige vraag is en het aangebodene in dit artikel wordt dan ook zoowel in leverbaar als plantgoed, op enkele uit zonderingen na, vlot verkocht. Het ware dan ook te wenschen, dat Engeland dit jaar reeds invoer van bloembollen zou toestaan, al zou het voor dit seizoen nog maar in een be perkte hoeveelheid zijn. Dit zou dan in ieder geval ook bijdragen om het surplus van bloembollen zoo gering mogelijk te doen zijn. B. LOEMBOL. STADSNIEUWS ENQUÊTE NAAR VERBRUIK VAN GAS EN ELECTRICITEIT. Gezinshoofden in wier gezin maal tijden door middel van gas of electri- citeit worden bereid, dienen vóór 25 Augustus bij den distributiedienst een formulier MD 323-10 af te halen en aldaar volledig Ingevuld en ondertee kend uiterlijk 5 September in te leveren. Dit geldt eveneens voor gezinnen, die beschikken over een bruikbare aanslui ting, die zoodra gas en electriciteit der grondwet De brochure van Prof. Romme. Onze Tweede Kamer telt 100 leden en wordt eens in de vier jaar gekozen door alle mannelijke en vrouwelijke Nederlanders, die den leeftijd van 25 jaar hebben bereikt. Prof. Romme wil hierin een radicale verandering bren gen. Hij wil een Tweede Kamer, die voor de helft gekozen wordt door le den van Provinciale Staten en voor de helft door de bestuurderen der Standen De schrijver heeft ons geenszins ervan kunnen overtuigen, dat deze in grijpende verandering een verbetering zou zijn. De helft zal gekozen worden door de kiesgerechtigde leden van Provinciale Staten. Hiermede meent Prof. Romme tegemoet te komen aan den eisch van gewestelijke verscheidenheid in de Sta- ten-Generaal. De gewestelijke ver scheidenheid echter is een volksche, geen staatsche. Er is geen enkele nood zaak de Staten-Generaal naar ge westelijke verscheidenheid op te bou wen. Vanzelf komen in de Staten-Ge neraal Brabanders, Friezen enz., maar dit is geheel iets anders. Eén helft van de Staten-Generaal zal worden gekozen dood de bestuur deren der Standen. De terminologie is o.i. niet gelukkig. Met stand duidt men nu eenmaal geen functie aan. De be doeling is dat de bestuurderen van de in te stellen publiekrechtelijke bedrijfs organisaties of beroepscorporaties 50 leden voor de Tweede Kamer kiezen. Prof. Romme spreekt voortdurend van standsafgevaardigden en daarme de geeft hij o.i. zelf de zwakke stêe in zijn stelsel aan. Stel dat er straks 30 standen worden gevormd. Dertig li chamen derhalve waarin een bestuur gevormd wordt, dat voor de meeste al thans bestaat uit werkgevers en werknemers. Krijgt elk bestuur 20 le den, dan zullen derhalve 600 bestuur deren 50 Kamerleden moeten kiezen. Hier ontketent zich aanstonds de strijd die wij door de vorming der cor poraties hadden gepoogd te doen be ëindigen. Werkgevers, zoowel als werk nemers zullen hun aandeel in de Ka mer opeischen! Niet alleen krijgen wij in die Kamer de Standsafgevaardigden, zooals Prof. Romme ze zelf noemt, afgevaardigden die zich op de eerste plaats de afge vaardigde van hun groep zullen blijven gevoelen, maar wij krijgen ook werk gevers en werknemers-afgevaardigden. Een ander nadeel is, dat de politieke partijen zich op de standen zullen wer pen. De Standsbestuurder wordt niet alleen wat hij moet zijn: de functiona ris die buiten alle politiek om de soci aal-economische belangen van zijn stand behartigt, maar hij wordt bij de handen en bij de voeten in de politiek gesleept, wat hem niet ligt. Tot schade van hem, tot schade van de Staten-Ge neraal en tot schade van den Stand, die hij vertegenwoordigt. „Nieuwe Grondwetsartikelen", door Prof. Mr C. P. M. Romme, Uitgave „Urbl et Orbi" - Amsterdam. beschrikbaar worden gesteld, in ge bruik kan worden genomen. Aan de achterzijde van het formu lier dient men bon 548 van de nood- kaart 5e serie van elk der gezinsleden in de vakjes genummerd 1 tot en met 14 te plakken, terwijl bovenaan het formulier het boeknummer en het aansluitnummer moeten worden ver meld, welke op de oude rantsoenkaart voor gas en/of electriciteit te vinden zijn. De Lichtfabrieken deelen ons nog mede, dat in het najaar de straatver lichting zal branden op die punten waar het verkeer dit noodzakelijk maakt. TAFEL-TENNIS. Alle R.K. Taf eltennis-spelers (sters) van Leiden worden uitgenoodigd op de vergadering welke 23 Augustus a.s. des avonds 8.30 uur gehouden wordt in het Raadthuis-restaurant op de Nieuwe Rijn t.o. het Stadhuis. Ook zij die zich nog niet als lid opgaven, zijn van harte welkom.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1