„Zoon des Hemels" CAPITULEERT Dit is de dag der democratie Onvoorwaardelijke overgave Vrijdag 17 Augustus 1945 No. 50 Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken Begin Sept. aanvang der cussussen MIDDENSTANDS DIPLOMA en 1790 PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN J. Naber Jr. Steenschuur 11 BURCHT Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. van Elburg. BUREAUX REDACTIE EN ADMINISTRATIE: OUDE RIJN 1, TELEFOON 22777. Abonnementsprijzen: f. 0.26 per week, f. 1.10 per maand. f. 3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20. Vtille Periculis Supersum Gangetje 14 weent wereld jaiciit De groote dag is daar! Dit is de dag-, waarop wij allen gewacht hebben. Dit is de dag, die het einde beteekent van het fascisme en het politiestelsel. Dil is de dag der democratie. Thans moeten wij de taak opvatten van omme keer en van de verwerkelijking van vrije regeeringen in de wereld. Ik weet, dat we tegen deze taak zijn opgewassen. (Truman) HIROHITO TOT ZIJN VOLK J ALLES HEEFT ZICH TEGEN JAPANS BELANGEN GEKEERD. Keizer Hirohito heeft voor de eerste maal in de geschiedenis der natie voor de radio tot het Japansche volk spre kende, den Japanners medegedeeld, dat het ultimatum van Potsdam was aan vaard. Het Japansche nieuwsagentschap verklaarde volgens een bericht van het Amerikaansche' departement van oor log: „Het heeft den keizer genadig lijk behaagd persoonlijk het keizerlijk rescript voor te lezen, waarin de ver klaring van Potsdam wordt aanvaard". De verklaring van den keizer luidde als volgt: „Aan onze goede en trouwe onder danen. Na diep den algemeenen loop der wereld en de huidige omstandig heden, welke thans in ons rijk heer- schen, te hebben overpeinsd, hebben wij besloten een regeling van den tegenwoordigen toestand te verwe zenlijken door over te gaan tot een buitengewone maatregel. Wij hebben onze regeering bevolen mede te deelen aan de regeeringn van de Ver. Staten, van Brittannië, China en de Sowjet- unie, dat ons rijk de bepalingen van haar gemeenschappelijke verklaring aanvaardt. Te streven naar gemeenschappelijke welvaart en geluk van alle naties, zoo wel als naar veiligheid en welzijn van onze onderdanen is de plechtige ver plichting, die door onze keizerlijke voorouders is overgeleverd en die ons na aan het hart ligt. In waarheid heb ben wij den oorlog verklaard aan Ame rika en Engeland op grond van onzen oprechten wensch om Japan's zelfbe houd te verzekeren en Oost Azië te sta- biliseeren, terwijl het verre van onze gedachten was om inbreuk te plegen op de souvereiniteit van andere naties of ons te begeven in gebiedsuitbrei ding. Thans echter heeft de oorlog bijna vier jaar geduurd. Ondanks dat ieder zijn best heeft gedaan dan dapperen strijd der leger- en vlootstrijdkrachten denijver en volharding van het volk heeft de oorlogstoestand zich niet noodzakelijk ten voordeele van Japan ontwikkeld, terwijl de algemeene ont wikkelingen van de wereld zich alle gebeurd hebben tegen zijn belangen. Bovendien is de vijand begonnen ge bruik te maken van een nieuwe en Uiterst wreede bom, welker vermogen om schade te doen in waarheid onbere kenbaar is en den tol eischt van vele onschuldige levens. Wanneer wij zou den voortgaan met strijden, dan zou dit niet alleen eindigen met de uitein delijke ineenstorting en verdelging van de Japansche natie, maar tevens leiden tot den totalen ondergang van de menschelijke beschaving. „Daar dit het geval is, moeten wij ons de vraag stellen, hoe millioenen van onze onderdanen te redden. Wat ons zelf aangaat: hoe moeten wij boete doen voor de heilige geesten van onze keizerlijke voorouders? Dit is de reden, dat wij bevel hebben gegeven om de voorzieningen, vervat in de gezamen lijke verklaring der mogendheden, te aanvaarden. Wij kunnen geen uitdruk king geven aan onze diepe droefenis jegens de met ons geallieerde naties Engelands premier Attlee heeft Dinsdagnacht om 12 uur voor de radio verklaard, dat Japan zich heeft overgegeven. Ook Pres. Truman heeft medegedeeld, dat Japan de voorwaarden der Geallieerden voor overgave heeft aanvaard, terwijl Maarschalk Stalin de onvoorwaar delijke capitulatie in een radio-boodschap heeft bekend gemaakt. Generaal Mac Arthur is benoemd tot geallieerd opperbevelhebber voor het in ontvangst nemen van de overgave. Regelingen zijn ge troffen voor een formeele onderteekening der bepalingen van de overgave op een zoo spoedig mogelijk oogenblik, waarbij de V. S., Engeland, China en de Sowjet-Unie elk door hooge officieren ver tegenwoordigd zullen zijn. Intusschen is aan de geallieerde strijd krachten bevel gegeven de offensieve actie op te schorten. RADIOBOODSCHAP VAN ATTLEE. Op 15 Augustus middernacht heeft eerste minister Clement Attlee in een radiorede bekend gemaakt, dat Japan zich heeft overgegeven. Hij maakte daarbij den tekst bekend van het Ja pansche antwoord op de Geallieerde voorwaarden voor de overgave. Deze tekst luidt: „Verwijzende naar de mededeeling van Oost-Azië, die ononderbroken met het keizerrijk hebben samengewerkt voor de bevrijding van Oost-Azië. De gedachte aan de officieren en manschappen en aan anderen, die op de slagvelden gebleven zijn of die bij de vervulling van hun plicht vielen of een ontij digen dood stierven en wier families beroofd achterbleven, vervult ons hart dag en nacht met smart". „De verzorging van gewonden en oor logsslachtoffers en van hen die hun huis en bedrijf hebben verloren, is een voorwerp van onze diepe bekommer nis. De ont-beeringen en het lijden waaraan onze natie nu onderworpen zal zijn, zullen zeker groot genoemd moeten worden. Wij geven ons levendig rekenschap van de innigste gevoelens van al onze onderdanen. Evenwel is het in overeenstemming met het gebod des tijds en van het lot, dat wij heb ben besloten den weg te effenen voor een groote vrede voor alle naties der toekomst, door te verduren wat onver mijdelijk is en door het ondragelijke te dragen. Nu wij in staat geweest zijn den grondslag van den keizerlijken staat te redden en te handhaven, zijn onze gedachten immer met u, onze goede en loyale onderdanen en wij ver laten ons op uw oprechtheid en on kreukbaarheid. Hoedt u allerzorgvuldigst voor eeni- gerlei uitbarsting van emotie, welke noodelooze verwikkelingen zouden kunnen veroorzaken en verwarring zouden scheppen, u op dwaalwegen zouden leiden en u het vertrouwen in de wereld zouden doen verliezen. Laat de geheele natie voortbestaan als één gezin, van de eene generatie op de an dere. Immer standvastig in haar geloof in de onvergankelijkheid van haar goddelijk land en gedachtig aan haar zware last van verantwoordelijkheid en aan den langen weg, die voor haar ligt. Vereenigt al uwe krachten om ze te wijden aan den opbouw der toekomst, schept mogelijkheden om de nobelheid van geest verder aan te kweeken en gaat met beslistheid uw weg, opdat gij de innerlijke grootheid van den keizer- lijken staat moogt bevorderen en draagt er zorg voor, dat gij bij den vooruitgang van de wereld niet ten aether blijft." van 10 Augusttus betreffende de aan vaarding van de bepalingen der ver klaring van Potsdam en het antwoord der regeeringen van de Ver. Staten, Groot Brittannië, de Sowjet-Unie en China, verzonden door staatssecretaris Byrnes op 11 Augustus, heeft de Ja- oansche regeering de eer het volgende mede te deelen aan de regeeringen dei- vier mogendheden: 1. Zijne Majesteit de Keizer heeft een keizerlijke rescript uitgegeven betref fende de aanvaarding door Japan van de bepalingen der verklaring van Pots dam. 2. De Keizer is bereid machtiging te geven tot en de onderteekening door zijn regeering en het keizerlijk hoofd kwartier te verzekeren van de nood zakelijke maatregelen voor de uitvoe ring der bepalingen van de verklaring van Potsdam. 3. Zijne Majesteit is ook bereid bevel te geven aan alle militaire, marine- en luchtautoriteiten teneinde te worden uitgegeven aan alle onder hun bevel staande strijdkrachten, waar deze zich ook mogen bevinden, om den actieven weerstand te staken en de wapens over te geven en te gehoorzamen aan de be velen van den geallieerden opperbevel hebben in overeenstemming met bo venstaande voorwaarden". Voortgaande gaf Attlee een kort over zicht van den loop van den oorlog in het Verre Oosten. Na verklaard te heb ben, dat „de Japansche tegenstand thans overal is gebroken", vervolgde Attlee: „Op dit oogenblik moeben wij hulde brengen aan de mannen van dit land, uit de domions, uit Indië en de kolo niën. aan onze vloten, legers en lucht machten, die zoo goed gestreden heb ben in den zwaren veldtocht tegen Japan. Onze dankbaarheid gaat uit naar al onze schitterende bondgenoo- ten, bovenal naar de Ver. Staten, zon der wier wonderbaarlijke inspannin gen deze oorlog in het Oosten nog vele jaren zou hebben geduurd. Wij denken, in het bijzonder op dit oogenblik, ook aan de gevangenen in Japansche han den, aan onze vrienden in de Domi nions, Australië en Nieuw-Zeeland, in Indië en Birma en in die koloniale ge bieden, die het geweld van den Japan- schen aanval ondergingen. Wij ver heugen ons er over, dat hun leed spoe dig ten einde zal zijn en dat die ge bieden spoedig zullen zijn gezuiverd van den Japanschen binnendringer". Na de toespraak van Attlee werden de volksliederen van Engeland, de Ver. Staten, Rusland en China voor de radio gespeeld. A.F.P. vermeldt nog de slotwoorden van Arttlee: >rLaat voor het oogenblik allen, die daartoe in staat zijn, rusten en zich Vrede op komst Japan's hoogmoeds razernij is uitge woed. De geweldige slagen der atoomen heb ben dit asiatische barbarenvolk den nek slag gegeven. Het is wel een gruwelijke wereld waar in we leven. Met één bom worden In een fraotie van een minuut meer dan drie honderd duizend menschen gedood en een stad van ijzer en staal verpulverd. Als nog een tweede stad dat zelide lot deelt komt eindelijk het eerste antwoord op het ultimatum: Japan, maak er een eind aan of anders ls het einde van volk en land gekomen. Japan capituleert, de tweede wereld oorlog is voorbij. De vrede kan komen, het herstel kan beginnen. Langzaam trekt de rook op boven het schrikkelijke visioen van bleed en ge weld, van verwoesting en ellende Nu eerst kan men de wonden peilen, geslagen in menschheid en wereld nu eerst kan men zien wat Ineenstortte en wat nog staat. Nu eerst kan men de juiste balans op maken van verlies en winst en uittellen met hoe groote offers de winst van vrij heid werd betaald. Het tijdperk der vernietiging is voorbij Het tijdperk der wederopbouw kan be ginnen. Het is alweer een reden om dankbaar te zijn, dat de ineenstorting van Japan eerder kwam dan men verwachtte. Nu kan Europa hoopen da.t de scheeps ruimte haar ten dienste komt, dat de werkkrachten van vernietiging kunnen worden omgeschakeld voor herstel, dat grondstoffen worden gebruikt voor den vrede, dat de komende winter door de bevrijde volkeren met meer gerustheid tegemoet kan worden gezien. Miaar voor alles zal in heel de wereld de geesten der menschen moeten wor den beïnvloed. Want dit is zeker als niet iedere mensch hoe hij in gemeenschappelijke samenwerking mei anderen zijn geluk en zijn leven moet opbouwen dan gaan we een nieuwe oorlog tegemoet, over tien.... over twintig jaren waarin de genen diie de eerste befaamde klap geeft de helft van de wereld of nog meer verwoest en uitmoord. Het Vatloaan heeft wel gelijk hoe bitter het sommigen moge vallen om het te erkennen als het spreekt over een sinistere schaduw, die het nieuwe wapen over de toekomst der mensch heid werpt. Vrede op komst. Want er is nog slechts wapenstilstand Wat voor Duitsohlan-d geldt, geldt ook voor Japan. Berst herstellen, eerst goedmaken, dan eerst kan er worden gedacht aan erken nen en aan weer opnemen ln den kring der menschheid, dan eerst kan er waar achtig vrede komen in een nieuwe wereld. De eerste stappen zijn gezet. Het begin is er. Laat ons bidden dat God die alles leidt en ook langs de kromme en ge- bereikt door Zijn genade de menschen vaarlijke wegen der menschen. Zijn doel waarachtig maakt „van goeden wil", de eerste en noodzakelijkste voorwaarde voor een rechtvaardige en eerlijke vrede. STILTE IN BIRMA. De kanonnen zwegen Woensdag en de geallieerde troepen bleven binnen hun linies langs het vierhonderd mijl lange front in Birma, van Rangoon tot Mandalay. Er is nog geen bevel „staakt het vuren" ontvangen. De Russen vechten door. De verklaring van generaal Antonof voegde daaraan toe dat de Japansche strijdkrachten nog geen orders hadden ontvangen om de militaire operaties te staken. „Er bestaat derhalve derhalve geen capitulatie der Japansche gewa pende strijdkrachten in feite". Slechts van het moment, waarop de Japansche strijdkrachten werkelijk de wapens neerlegden op onmiddellijk bevel van den keizer zou Japan's capitulatie be schouwd worden werkelijk effectief te zijn. Met het oog hierop „zullen de strijdkrachten van de Sowjet-Unie in het Verre Oosten hun offensieve ope raties tegen Japan voortzetten". verheugen in het bewustzijn, dat zij goed gewerkt hebben. De vrede is weer gekeerd op aarde. Laat ons God dan- voor Zijn barmhartigheid. Leve d« Koning". Deze pagina gedeeltelijk eeeo«i#ew*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1