r
Berlijn-, ,Nergenshuizen"!
De conferentie fe Potsdam
Schijnwerpers op
[Woensdag 1. Augustus 1945 - No. 38
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Uitgave van de Stichting
„De Burcht"
Bureaus Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22777
BURCHT
Hoofdredacteuren: Rector
H. L. J. M. Sondaal en Mr.
Dr. C. Ch. A. van Haren;
Redacteur: Prof. Dr. W.
Asselbergs (Anton van
Duinkerken) en Joop Sle-
belt; Directeur: G. G. van
Elburg.
Van het centrum van de
wereldstad blijft niets
over dan een enorm
groot leeg terrein.
Om antwoord te kunnen geven op de vraag, hoe nu toch wel die Berlijners
leven en waar in 's hemelsnaam die drie millioen menschen wonen die nog
steeds Berlijn bevolken, seint de speciale correspondent van A.N.P.-Aneta,
Jan Goderie, de volgende indrukken.
krijgen of om een plaatsje te bemach
tigen in tram, bus of ond-ergrondsche.
Op hun beurt rennen zij nu van den
eenen winkel naar den anderen, omdat
zij hooren dat hier of daar dat of dat
te krijgen is. Wie handig is of veel
geld heeft, krijgt zijn eten gemakkelijk
binnen; anderen hebben den geheelen
dag noodig om het bij elkaar te schra
pen. Met brandstof is het precies het
zelfde. Men ziet arme menschen langs
de straten ieder papiertje oprapen en
hout sprokkelen tusschen de ruïnes,
maar de rijke meneer in wiens villa ik
verbleef kookte en stookte electrisch.
En wat doet de Berlijner in den vrijen
tijd dien hij overhoudt? Dan gaat hij
uit. Er zijn weer legio bioscopen en
café's en restaurants en cabarets, waar
hij zijn tijd en geld kan verdoen, waar
men dansen, drinken en dineeren kan
en waar de ober u, in het oor fluistert
dat er ook nog wel een flesch whisky
te krijgen is voor 1000 mark en waar
men voor 65 mark een behoorlijken
maaltijd kan krijgen.
Iedereen schijnt geld genoeg te heb
ben en men geeft het met handen vol
uit. Voor één sigaret betalen de Ber
lijners 15 tot 20 mark. Voor een flesch
wijn in een restaurant betalen zij
graag 200 mark.
V.
Als iik eerlijk ben, moet ik zeggen,
dat het woningraadsel van Berlijn voor
mij een raadsel is gebleven. lederen
dag opnieuw als ik drommen menschen
door de kapotte straten van het cen
trum zag wandelen, heb ik mij afge
vraagd, waar al die mannen en vrou
wen hun tehuis hadden. Vroeg men er
naar, dan bleek meestal dat de betrok
kene onderdak had gevonden bij een
kennis in de buitenwijken, maar het
eigenaardige is dat men in de buiten
wijken niets merkt van een overbe
volking.
De villa in Zehlendorf, waar ik een
week woonde en die misschien wel 15
kamers telde, werd slechts door een
echtpaar zonder kinderen bewoond. In
een pension in de Mommsenstrasse,
waar ik iemand spreken moest, had
ieder van de twintig pensiongasten nog
zijn eigen vrije kamer, en de Momm
senstrasse ligt in het centrum, vlak
achter den Kurfuerstendam. Wat ook
veel voorkomt is, dat er van een wo
ning toch nog wel een stukje is blijven
staan, een so-usterrain, een kelder of
een achterbouw, welke nu als woning
is ingericht. Ook mag men niet ver
geten dat er tenslotte toch zeker een
millioen menschen minder in Berlijn
wonen dan voor den oorlog en een
millioen is heel wat. Daar komt nog
bij, dat het centrum van Berlijn, zoo
als dat in alle wereldsteden het geval
is, meer zakenhuizen en bureaux telde
dan woonhuizen. Men kan bij wijze
van spreken de heele Wilhelmstrasse
in puin gooien zonder dat er iemand
dakloos wordt.
Ik heb geconstateerd, dat Berlijn niet
plat is maar hol. Dit brengt met zich
mede, dat de Berlijners zich in de
nabije toekomst, als men een begin
gaat maken met het afbreken van de-
ruïnes, zich pas ten volle den omvang
van de vernielingen zullen kunnen rea-
liseeren, want zooals de zaak er nu bij
staat, is er nog een Wilhelmstrasse. Ze
is deerlijk gehavend en bestaat voor
90 uit losse gevels en leeggebrande
gebouwen, maar er is nog een Wil
helmstrasse en er is nog een Friedrich-
strasse, er is nog een Kurfuerstendam
en er is nog een Gedaechtniskirche.
De Gedaechtniskirche is niet veel
meer dan een schilderachtige puin
hoop, maar ze staat er nog. Gaat men
evenwel beginnen met het opruimen
van het puin en het neerhalen van
ruïnes, dan verdwijnt negentig procent
van wat er nu nog staat en dan is
er geen Wilhelmstrasse meer en geen
Friedrichstrasse en geen Kurfuersten
dam en geen Gedaechtniskirche, dan
blijft er niets over dan een enorm groot
leeg terrein en het centrum van de
wereldstad wordt een grasveld met
hier en daar een plukje huizen of een
monumentaal gebouw, welke nog voor
reparatie in aanmerking komen. Hoe
leven nu de Berlijners en hoe brengen
zij hun dagen door? Wel, Berlijn leeft
het leven van iedere andere stad op
het Europeesche continent, die zich
langzaam, zeer langzaam aan het her
stellen is van de wonden, die de oor
log haar heeft toegebracht. Gewerkt
wordt er nog heel weinig en men heeft
dus veel tijd. Dien tijd heeft men noo
dig want het kost veel moeite om zijn
dagelijksch brood bij elkaar te schar
relen. De distributie is op papier heel
mooi en gunstig, maar in feite man
keert er nog wel wat aan. Op papier
krijgt b.v. iedereen iederen dag zijn
portie vet, varieerend van dertig tot
zeventig gram, maar in feite aldus
verzekerde men mij hebben de Ber
lijners in geen anderhalve maand een
kruimel vet gezien. Op hun beurt
staan nu de Berlijners uren lang in de
rij om hun boodschappen binnen te
Stalin, Truman en Attlee hebben
gisteren 3% uur lang geconfereerd. Dit
was een »an dó lu.igdu ig^tc V:pr>-
kingen die op de conferentie van de
„BigThree" gehouden zijn.
De gistermiddag gehouden voltallige
bijeenkomst is een zeer vruchtbare zit
ting genoemd, die grooten voortgang
heeft gemaakt.
President Truman zal onmiddellijk
na het einde van de conferentie per
vliegtuig naar Plymouth gaan, om een
ontmoeting te hebben met koning
George en koningin Elisabeth, voordat
hij scheep gaat op den Amerikaan-
schen kruiser Augusta. Men verwacht
niet, dat de president in Plymouth zal
overnachten. Zijn ontmoeting met den
koning en de koningin zal waarschijn
lijk kort zijn.
BUITENLAND
LAVAL IN OOSTENRIJK
GEARRESTEERD.
Officieel wordt gemeld, dat Laval in
Oostenrijk door de Amerikaansche
troepen is gearresteerd.
VELDMAARSCHALK ALEXANDER
G.G. VAN CANADA.
Koning George heeft veldmaarschalk
Sir Harold Alexander benoemd tot op
volger van lord Athlone als gouver
neur-generaal van Canada. Athlone,
een oom van den koning, heeft dit
ambt vervuld sedert 1940. Alexander,
sedert 1944 opperbevelhebber van de
geallieerde strijdkrachten in het Mid-
dellandsche Zee-gebied dreef de Duit-
schers terug van Alamein naar de
Alpen. Hij is 53 jaar oud, de jongste
veldmaarschalk.
FINLAND VRAAGT OM DE
OLYMPISCHE SPELEN.
De Finsche minister van onderwijs
en opvoeding, Johan Helo, heeft van
daag het verlangen te kennen gegeven,
dat de volgende Olympische Spelen in
Finland gehouden zullen worden. De
minister motiveerde zijn standpunt
als volgt:
Aan Finland waren de Olympische
Spelen toegewezen van 1940, die we
gens den oorlog nooit gehouden zijn,
terwijl de in 1938 aan Finland ver
leende toewijzing nooit is ingetrokken.
Ik ben er zeker van, dat de Sovjet
unie gaarne zou zien, dat de spelen te
Helsinki gehouden worden, want zon
der twijfel zullen Russische athleten
ditmaal hieraan deelnemen.
STADSNIEUWS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Geslaagd: semi-artsexamen: de hee-
ren W. C. van Dorp te Katwijk a. Zee,
A. J. Koning te Leiden; artsexamen:
mej. L. F. Wdemans te Den Haag, de
heeren J. H. van Dorp te Katwijk aan
Zee, W. Gout te Leiaen, J. Zaaijer te
Den Haag, G. G. Jagtman te Rijswijk,
A. H. Vv'iebenga te Baarn, J. Paré te
Den PKag, G. Linthorst te Rotterdam.
NEDERL. R.K. BOND VAN P.T.T.-
PERSONEEL „ST. PETRUS".
Zondagmiddag vond de eerste leden
vergadering plaats in het St. Antonius
clubhuis.
De voorzitter .iep allen>een hartelijk
vyelkom toe, in het bijzonder de terug
gekeerden uit Duitschland. Daarna
wijdde hij gedachten aan de nagedach
tenis van den inmiddels overleden pen
ningmeester en oud-voorzitter, wijlen
de heeren W. P. Smit en A. Langeveld.
Hij bracht hulde en dank aan hun
onvermoeiden ijver in het belang van
bond en leden.
Van den geestelijken adviseur was
bericht van verhindering ingekomen.
De contributier^geling werd hoog be
vonden en de secretaresse verzocht dit
aan het Bondsbestuur mee te deelen.
Hierna was de bestuursverkiezing aan
de beurt. Het geheele bestuur trad af,
uitgezonderd de vertegenwoordiger van
de buiten-bestellers, die hog niet uit
Duitschland is teruggekeerd. Voorzit
ter werd gekozen de heer L. Staats, in
de plaats van den heer C. Sloots, die
wegens overplaatsing naar Den Haag,
zich niet meer beschikbaar kon stellen;
tot penningmeester de heer J. Kukler.
De secretaresse, mej. M. Doove, werd
herkozen, evenals het bestuurslid de
heer Kok. Verder werd nog aan het
bestuur toegevoegd, de heer W. Veringa
-A-'de Technische Dienst c.fd, Binair- -
dienst. Vervolgens werd de algemeene
salarisherziening dd. 1 Jan. 1945 be
sproken-
De vraagstellers bij de rondvraag
werden op afdoende wijze door den
voorzitter geantwoord.
Aan het einde werd bij monde van
den heer Kok, dank gebracht aan den
scheidende voorzitter, voor hetgeen
hij in het belang van de leden heeft
gepresteerd. Hierna volgde sluiting.
SANCTUS AUGUSTINUS.
Het voorloopige bestuur is gewijzigd
en thans als volgt samengesteld:
H. J. A. Niemer, praeses, H. L. J.
Ha-mm, vice-praeses, mej. W. C. J.
Manders, ab-actis, G. W. M. Gründe-
mann, quaestor, mej. J. F. G. Walen
kamp, assessor.
Naar Gods g
God laat niet met zich spotten.
God heeft tóch het laatste woord.
God heeft den tijd.
Al deze zegswijzen vlotten op den
onderstroom van onze diepe overtui
ging, dat wij ons leven moeten vormen
en opbouwen naar Gods wet, want an
ders zal vroeg of laat de gerechtigheid
Gods zich uitwerken in de verwerping
van den mensch die zich aan Gods
gebod niets liet gelegen liggen.
Velen zien in den ondergang van
Duitschland een Godsgericht. Daar
immers hebben ze de wet Gods wegge
streept uit het wetboek der samen
leving. Daar heeft men getracht de
wet Gods, die neergeschreven is in de
harten der heidenen, uit te delgen in
de meest elementaire vormen van het
leven.
Daarom, zoo zeggen velen, brandde
God dan ook dit moderne Sodoma neer
in de vlammen van Zijn toorn.
Zij hebben gelijk, die dit beweren.
Zelfs de Paus en ook nog de Duit-
sche bisschoppen geven hen gelijk.
Maar daar gaat het niet om.
Het gaat hier om: wat wij op an
deren toepassen laten wij aan ons zelf
voorbij gaan!
Hebt gij zelf naar Gods gebod ge
leefd? Of komt ook over U een straf
gericht?
Denkt gij eraan dat God rekenschap
zal vragen van uw zwart verdiende
geld?
Denkt gij erom, dat God U ter ver
antwoording zal roepen, omdat gij den
nood van uw naaste hebt uitgebuit?
Beseft gij, dat God eens zal opstaan
en vragen naar uw huwelijkstrouw,
naar uw begrippen van zedelijkheid en
eerbaarheid?
Weet gij dat God u eenmaal zal
voorhouden dat zijn wet eischt den
arbeider zijn rechtvaardig loon te
geven?
Maar herinnert gij u, dat diezelfde
Almachtige God u vragen zal wat gij
met uw tijd hebt gedaan en ook de
arbeidsplicht die in uw handen was
gelegd?
Leeft gij naar Gods' gebod?
Als gij in het leven van anderen de
sporen zoo duidelijk ziet van Gods' zui
verende toorn, speurt gij dan niet in
eigen bestaan de brandstof die gij
aandraagt voor uw ondergang?
Wij praten over herstel, over opbouw,
over vernieuwing.
Er is maar één leuze, die effectief zal
blijken bij haar verwerkelijking.
Deze: Leven naar Gods'
POTSDAM.
De proclamatie die aan het eind
van de conferentie van Potsdam gepu
bliceerd zal worden, zal een ernstige
waarschuwing bevatten, gericht tot het
regime van Franco, meldt de New York
Herald Tribune. Het is evenwel weinig
waarschijnlijk, vooral als de conferentie
over twee da-gen afgeloopen is, dat de
Big Three het met elkaar eens zullen
worden betreffende een gemeenschappe
lijke actie om Spanje van dat regime te
verlossen.
Generalissimo Stalin is de laatste
twee dagen licht ongesteld geweest maar
hij hoopte de vergadering der „Big
Three" gistermiddag weer te kunnen bij
wonen
JAPAN.
Zaterdag hebben vliegtuigen, opge
stegen van vliegkampschepen tijdens
hun aanval op de marinebasis Koere en
op de Japansohe Zee 24 Japansche
schepen tot zinken gebracht en 75 an
dere beschadigd, aldus het communiqué
van admiraal Nimitz van heden. Van
twee nieuwe Japansche vllegkampsche-
pen werd het dek ernstig beschadigd,
doch zij bleven drijvende. Groote schade
is aangericht aan doelen op het land,
waaronder negen fabrieken. 292 Japan
sche vliegtuigen werden vernietigd of
beschadigd, waarvan er 21 werden neer
geschoten. 27 Amerikaansche en 8 Brit-
sche vliegtuigen gingen verloren.
De onafgebroken aanval van oor
logsschepen en groote luchtvloten op het
Japansche moederland wordt voortgezet:
Amerikaansche destroyers zijn gister
morgen in de vroegte de Golf van
Soeroega ten zuidwesten van Tokio
binnengevaren en hebben de stad Sjimi-
zoe gebombardeerd. Sjimlzoe is een ha
venstad van 65.000 Inwoners, gelegen
aan den spoorweg TokioNagoya, en
werd op 6 Juli gebombardeerd door 600
superforten.
ITALIË.
Het proces tegen Ferruchio Sorlini,
die terecht stond wegens „fascistische
oorlogsmisdaden" en wiens bijnaam luid
de: „de hyena van Brescia", eindigde
gisteren plotseling, doordat een Italiaan-
sohe politieagent naar voren trad en
hem met de karabijn neersohoot. De
dader deed geen poging tot ontvluchten
en verklaarde dat Sorlini hem gemarteld
had en dat de herinnering hieraan hem
had overmeesterd.
VERRE OOSTEN.
Zware verliezen worden den Japan
ners nog steeds toegebracht op den weg
tusschen Mandalay en Rangoon en nabij
de Sittang. Er werden meer dan zesdui
zend Japanners gedood met inbegrip van
hen, die sneuvelden ten gevolge van de
guerrilla en er zijn bij-na zeshonderd
gevangenen gemaakt. In een dorpje tien
mijl ten zuidoosten van Pyu, honderd
twintig mijl ten noordoosten van Ran
goon, vielen Indische troepen driehon
derd Japanners aan, die gesteund wer
den door artillerie. Meer dan 100 tegen
standers werden gedood. Acht mijl
noordoostelijk van Pyu,, op den weg, die
naar de Sittang leidt, zuiverden geal
lieerde strijdkrachten een dorp, waarbij
zij den vijand zware verliezen toe
brachten.