Dingen die men niet begrijpt
Doodenherdenking
BUITENLAND
BINNENLAND
DE BURCHT
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
No. 8
WOENSDAG 27 JUNI 1945
Bureaux Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22777
Abonnementsprijzen
f. 0.26 per week
f. 1.10 per maand
f. 3.20 per kwartaal
Een vroege morgen in de Peel:
Langs een diep karrespoor komt onze
auto op een rustig en beschut plekje
en we stappen uit om even oq verhaal
te komen.
In de verte schemeren de blauwe
bosschen, vogels tjilpen en vliegen af
en aan, de zon onthult den dag, die
oprijst over de velden.
Als we zijn uitgerust en opstappen,
loopen we even een laag, rietgedakt
huisje binnen, dat wit ligt te blin-
keren aan den rand van het bosch.
Goed eenvoudige menschen. Ons Lief
Vrouwke op den schoorsteen. Het por
tret van een nonnetje in de gewone
entourage aan den wand. Een ketel
boven het vuur.... grijze plavuizen.
Een vrouw die aardappelen zit te
schillen.
Als we om wat water vragen, krijgen
■we melk en een snee rogge met kaas.
„Ge komt uit Holland, ge hebt hon
ger, denk ik."
Een praatje, van het een op het an
der. En natuurlijk over den oorlog.
„Ge bent er hier goed afgekomen,
geloof. Alles nog ongeschonden, geen
mijnenvelden. Heb je geboft, moeder!"
Even kijkt ze me aan en buigt dieper
over haar aardappelenbak„Op dees
plavuisen hebben ze mien oudste
neergeschoten."
We zitten roerloos. Het bloed klopt
ineens in je keel, in je oogen. Je
schaamt je, je weet: hier valt niets te
zeggen. Hier is zwijgen het eenige
woord dat alle begrijpen en meevoelen
uitdrukt.
„Hier op dees plavuisen hebben ze
mien jongen neergeschoten."
Herdenkt onze dooden.
Neergeschoten op den vloer, wild-
weg voor de oogen van zijn moeder;
weggemaaid door een mitrailleur op
den boulevard: laf in den pek gescho
ten toen ze vooruit moesten loopen;
neergelegd met één schot tusschen
struiken in zwijgende duinen.
Herdenkt onze dooden.
De talloozen die verloren gingen in
massa's der concentratie-kampen; om
gebracht in marteling en kwelling,
den dood ingejaagd door Duitsche be
zetenheid.
Herdenkt onze dooden.
Een gedenkteeken is plicht.
Een minuut stilte is aangrijpend.
Maar het gebed is het levende con
tact, is het tastbare getuigen, dat zij
leven en niet zijn gestorven en niet
voor goed van ons heen gegaan.
Wij weten, dat niemand grooter
liefde heeft dan hij die zijn leven
geeft voor zijn vrienden en dat die
'liefde het onderpand is der verrij
zenis.
Herdenkt de dooden, maar bidt voor
ben.
Dan blijven ze leven in onze herin
nering omdat we weten: ze leven voort
daar waar ook wij eens hopen en bid
den om te mogen komen.
De gerechtigheid Gods zal zich uit
werken.
Zij die stierven voor ons zullen wor
den gewroken.
Die het kwade gedaan hebben zullen
dan gaan ter eeuwige verwerping maar
die het goede deden en konden zij
meer en beter doen dan hun leven
geven voor ons? zullen ingaan ter
eeuwige glorie.
En ik weet: eenmaal zal dat uur
slaan en dan zal de witte engel met de
lelie bazuin allen oproepen en zal de
gerechtigheid worden voltrokken en de
triomf gevierd.
Aan de Westkust van Noorwegen
as wederom een massagraf van door
de Nazi's vermoorde Russische krijgs
gevangenen ontdekt.
Op de middelbare scholen te Oslo
zal voortaan ook Russisch worden ge
leerd.
Volgens den diplomatieken cor
respondent van de „Daily Mail" kan
worden verwacht, dat Frankrijk bin
nen 2 of 3 weken de diplomatieke be
trekkingen met Franco-Spanje zal ver
breken.
DE KONINGIN BEZOEKT
DONDERDAG AMSTERDAM.
Donderdag 28 Juni a.s. zal een groote
dag zijn voor de feestvierende Amster
dammers. Dan zal onze vorstin des
middags om 12 uur bij het Paleis op
den Dam een défilé gadeslaan, waar
na zij van 14.45 tot 16.15 uur ten pa-
leize vooraanstaande Amsterdammers
in audiëntie zal ontvangen. Het be
zoek zal besloten worden met een rij
toer, die omstreeks 17.15 uur zal be
ginnen.
INLICHTINGEN GEVRAAGD.
Het massagraf in Wassenaar.
De hoofdcommisstris van politie te
's-Gravenhage maakt bekend, dat op 16
Juni 1945 een massagraf is blootgelegd
onder de gemeente Wassenaar, waarin
39 lijken zijn gevonden van personen,
die vermoedelijk allen gefusilleerd zijn
als represaille voor den aanslag op
Rauter. Aangezien de lijken in verre-
gaanden staat van ontbinding verkeer
den was het niet mogelijk de identiteit
daarvan vast te stellen. De stoffelyke
overschotten zijn reeds naar de alge-
meene begraafplaats overgebracht.
Om eenige zekerheid te verkrijgen
omtrent de identiteit van enkele der
gevonden lijken, is zooveel mogelyk van
de nog aanwezige kleeding een stukje
afgeknipt en zijn enkele voorwerpen, op
de lijken gevonden, in bewaring ge
nomen. De voorwerpen, hieronder ver
meld, zijn uitsluitend voor de familie
leden ter herkenning te bezichtigen
aan het bureau van politie, Laan Copes
van Cattenburch 5 te 's-Gravenhage,
van Woensdag 27 Juni iederen werk
dag van 10 tot 16 uur.
Een zilveren ring „Ik hou van Hol
land", plaatje met boerinnetje: een
zilveren ring inscriptie „Holland blijft
Holland" op de zijkanten 'n leeuwtje;
op den onderkant staat: „Nederland";
een zilveren ring, waarin gegraveerd de
letters J. W. of W. G. (monogram)
mobilisatie 1939, op de zijkanten een
leeuwtje; een gouden trouwring met
inscriptie A, M. 28.4.28; een zilveren
ring, donker uitgeslagen, geen mono
gram, geen bijzondere kenteekenen;
een gouden trouwring met inscriptie
Jeanne, geen bijzondere kenmerken;
een gouden trouwring met inscriptie
Annie 31.8.40; een gouden trouwring
met inscriptie G. M. 26.12.42, geen bij-
zonere kenmerken; een gouden trouw
ring met inscriptie Paul, plat, tamelijk
smal, verder geen bijzondere kenmer
ken; een trouwring, vermoedelijk van
koper, inscriptie 1.1.22 „Riet" of „Riek"
verder geen bijzondere kenmerken; een
zilveren ring, uitgeslagen met inscrip
tie H. D. Z.
Onrijpe tomaten en 's lands financiën.
Ik stapte op de lokkende etalage af.
Dat kan, dacht ik, een tractatie wor
den voor vrouw en kroost, in welk ge
val niet het geringste deel aan den
vader des huisgezins pleegt toe te
vallen.
Welk een heerlijk stilleven ont
vouwde zich daar aan mijn oog: prui
men f.2 p. stuk; perziken vanaf f. 1.75;
tomaten, nog niet geheel rijp, f. 1.25 p.
stuk; aubergine f.5 per stuk; een me-
loentje, waterig maar lekker, voor
slechts f5.
Vervuld van begeerte om thuis wel
te doen, was ik den winkel binnenge
stapt en daar stond ik nu een beetje
onwennig tusschen de vrouw van een
zwarten handelaar en de dochter van
een aannemer, die groote bedragen gaf
aan de ondergrondsche.
Ik hoopte, dat er na mij niemand
meer in den winkel kwam, dan kon ik,
kleine man, die niet eens kans zag aan
den oorlog te verdienen, mij met fat
soen losmaken. Ik bofte. De vrouw
met de vele ringen kocht bessen, rood
als haar lippen, pruimen blauw als de
kringen onder haar oogen, goudgele
meloen en acht stuks aubergine, waar
van zij den naam niet kon uitspreken
en die ze nog nooit had gegeten. De
dochter van den aannemer met het
pruimenmondje (de dochter bedoel ik)
beperkte zich tot de perziken, f. 3 de
groote en f. 1.75 de kleine, waar ook
pit in zit.
„En U mijnheer?!"
Gelukkig had ik net een schoon
boordje aangedaan en dus meende ik,
dat ik best kon worden aangezien voor
iemand, die gewend is fruit te koopen.
Zoo onverschillig mogelijk, terwijl ik
wat mondwater wegslikte, gleed mijn
blik over het festijn van kleuren. Ik
dacht een oogenblik aan het „hoera!",
waarmede ik thuis door de kinder
schaar zou worden begroet en raapte
mijn moed bij elkaar.
„Nogal prijzig het fruit, dit jaar".
Met veel minachting werd op mij
neergezien.
„Mijnheer, het is allemaal kas-
goed. Wat kost de verwarming niet,
hoeveel het vervoer en de arbeiders
komen ook niet als je ze niet wat
extra's geeft".
We waren met z'n beiden alleen in
den winkel.
„Accoord, mijnheer, maar de zon
is even duur als voor den oorlog, de
regen ook en ook de grond. Laten we
nu eens aannemen, dat voor elke
pruim, waarvoor O. L. Heer, om ze te
doen groeien niet meer vraagt dan vóór
den oorlog, extra noodig is: 20 ets.
aan verwarming, omdat men niet
heeft kunnen stoken, 15 ets. aan ver
voer, 25 ets. aan extra-loon, alles per
pruim wel te verstaan. Dat maakt sa
men 60 ets. extra, goedgekeurd inge
volge Beschikking van den Inspecteur-
Generaal voor de Prijzen no. 1068, d.d.
20 Mei 1945, afdeeling Prijsverlaging".
„Mijnheer, U vergeet de glas
schade".
„Tien Cent per pruim voor glas,
dat er niet meer is".
„Men kan wel zien, dat -mijnheer
geen zakenman is. Geen verstand van
geldzaken zeker?"
„Ik heb een rekening bij den
girodienst".
„U vergeet Vraag en Aanbod.
Menschen van geld en standing willen
fruit hebben. Vroeger aten ze het zoo
veel niet, maar nu het prijzig is, willen
ze het persé hebben. Van export-zaken
hebt U zeker ook geen verstand. Ver
geet ook Duitschland niet, mijnheer.
We kunnen ze daar toch niet alleen
met aardappelen en slaolie volstoppen.
En in de N.S.B.-kampen kun je niet
eiken dag met appelbollen komen aan
dragen.
Niet begrijpend liep ik na deze diep
zinnige les in economie naar huis. Bij
stukjes en beetjes trachtte ik klaar
heid te scheppen in mijn burgermans-
hersenen. Ik combineerde en dedu
ceerde en ietwat duidelijker werd het
mij toch wel. In de courant van gister
avond las ik, dat er nu aan geld voor
9.5 milliard (9.500.000.000) gulden in
omloop is, tegen 2.69 milliard in 1939.
Dat is ongeveer 4 maal zooveel. Tegen
over al dit geld, dat volgens mijn
„Leerboek der Economie" thuis in
de kast koopkracht vertegenwoor
digt, staan geen of maar weinig goe
deren, want die hebben de moffen weg
gesleept of die brengen wij ze thans
achterna.
Negen en een half milliard aan
bankbiljetten (gesigneerd Rost van
Tonningen), girosaldi en zinken dub
beltjes zoo uit de dakgoot gesneden.
Maar dan kan ik toch best pruimen
koopen met zooveel geld!
's Avonds aan het dessert, dat er
niet was, terwijl ik mijn tabakspijp in
den mond stak, legde ik het geval aan
mijn vrouw voor. Niet omdat ik van
haar de oplossing verwachtte heeft
zij een rekening bij den postchêque-
en girodienst of heb ik die maar
meer om mij zelf eens te hooren pra
ten over financieele en economische
problemen.
„Dus mannie, als ik je goed be
grijp, krijg jij straks vier maal zoo
veel salaris en voor de rest ben je een
schattige sukkel, want je hebt er hee-
lemaal niet aan gedacht anders zou
je alles hebben begrepen dat dit
allemaal.... VERNIEUWING is.
TRANSPORTEN NAAR
DUITSCHLAND.
Naar aanleiding van de transporten
van Nederlandsche goederen naar
Duitschland, vernemen wij van Sectie
Voorlichting M.G. nog het volgende:
Bij de capitulatie is den Duitschen
troepen toestemming verleend voor ca.
14 dagen rantsoenen levensmiddelen
mee te nemen, van welke bepaling
echter op groote schaal misbruik is
gemaakt. Zoodra dit ter kennis kwam
van het stafkwartier M.G. heeft zoo
wel het Hoofd van de subsectie Voed
selvoorziening als de Chef Militair
Gezag persoonlijk, zich hierover met
de geallieerde autoriteiten in verbin
ding gesteld, teneinde een voortzetting
van dezen ongeoorloofden uitvoer te
voorkomen.
Zooals reeds eerder gemeld, is het
resultaat van deze besprekingen ge
weest, dat de transporten met ingang
van 21 Juni te 12 uur 's middags zijn
stopgezet. Sedert de stopzetting is
reeds ruim 300 ton goederen van aller
lei aard in beslag genomen en nog on
geveer 30 schepen worden in Delfzijl
verwacht.
Alle in beslag genomen levensmid
delen worden aan den Provincialen
Voedselcommissaris overgedragen, die
zorg draagt voor opslag en verdere
distributie. De Duitsche troepen, die
deze transporten vergezellen, mogen
slechts het uiterste minimum daarvan
medenemen, voor zoover dit tijdens
hun terugreis naar Duitschland noo
dig is.
WIJ KRIJGEN PAARDEN TERUG.
Sectie Voorlichting M.G. deelt mede:
Voor het afvoeren van hun troepen
was het den Duitschers toegestaan ge
bruik te maken van een betrekkelijk
groot aantal Nederlandsche paarden,
welke daarna afgeleverd moesten wor
den in Oldenburg. Op het oogenblik
zijn in de Duitsche troepenconcentra
tiekampen ongeveer 7000 paarden
aangekomen, die thans door bemidde
ling van het Royal Army Veterany
Corps zoo goed mogelijk worden terug
gevoerd naar Nieuwe Schans. 2000 rij
paarden en z.g. havenpaarden zijn
echter nog noodig voor de geallieerde
bezettingstroepen in Duitschland, zoo
dat geleidelijk aan ongeveer 5000 paar
den in Nieuwe Schans "terug kunnen
worden verwacht. Het Militair Gezag
heeft zich in nauwe samerwerking met
de stoottroepen van den beginne af aan
intensief met deze kwestie bezig ge
houden.
De betreffende autoriteiten zijn
thans doende er op toe te zien, dat de
aldus door de Duitschers teruggegeven
paarden ook van dezelfde kwaliteit zijn
als de dieren, die zij destijds mede
namen.
Niet alleen voerden de Duitschers
ongeveer 7000 paarden mee naar
Duitschland, doch bovendien lieten zij
in Nederland ongeveer 4400 paarden
achter, die zij zich tijdens hun verblijf
in ons land hadden toegeëigend. Deze
Dieren zijn thans, dank zij de samen
werking tusschen „Eclips", „Royal Ar
my Veterany Corps" en „Het Commis
sariaat Rechtsherstel" opgespoord en
worden verdeeld onder de boerenbevol
king.
HEBT GIJ NOG NIETS GEHOORD
VAN UW FAMILIE IN
DUITSCHLAND?
Het Ned. Informatiebureau Arbeiders
Duitschland (N.I.A.D.) dat de-belangen
behartigt van de Nederlanders, die
thans nog in Duitschland zijn, begon
zijn werkzaameden reeds in Oct. 1944.
Het centrale kantoor is gevestigd te
Nijmegen, St. Annastraat 424, tel. 22670.
Men kan de meest uitgebreide gegevens
schriftelyk of mondeling hierover krij
gen op het bureau, dat geopend is eiken
dag van 9 uur v.m. tot 9 u. n.m.
Indien er nog Nederlanders in
Duitschland vertoeven, waaromtrent
nog geen bericht is gekomen, gelieve
men zoo spoedig mogelijk de volledige
gegevens hierover aan het bureau te
zenden. Met de meeste zorg zal ge
tracht worden inlichtingen over deze
personen te krijgeen.
Het NJAD. werk ten nauwste samen
met de commissie voor documentatie
en registratie van den bond van oud-
politieke gevangene (A. Treurniet, Ri
vierenlaan 264 2de étage, Amsterdam*
Zuid en met den Informatiedienst
Nederlandsch Volksherstel (N.V.H.)
te Amsterdam, Heerengracht 410.
