Jliruuir jTcitisdjr Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
CJ
Abonnementsprijs:
I per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct. Losse nummers 5 ct
g Alles bij vooruitbetaling.
MQV
17.0- Advertentieprijzen
2.0 24 ct per regel. Ingezonden Mede-
DgnnJ deelingen 48 ct. per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij con-
tract belangrijke korting.
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
No. 6346
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1941
21e Jaargang
Heft omhoog Uw banier
hec^P 9 Februari bestaat de organisatie van
iddajeformeerde in den ruimen zin stu-
bÜeTten aan Openbare Universiteiten en
^gescholen 55 jaar. Van een voornemen in
kring der studenten om den stichtingsdag
him organisatie op bijzondere wijze te
ren is ons niets bekend. Maar wel geeft dit
youdige jubileum ons een gaarne aange-
gelegenheid te wijzen op de belang-
plaats, welke deze Societas Studiosorum
irmatorum in veler leven heeft mogen
eed en.
jet studeeren aan een Openbare Universl-
of Hoogeschool is voor wie zich maar niet
(lijk door allerlei beschouwingen van
[leeraren en misschien ook van de disci-
>n zelf wil laten meevoeren een moeilijk
'k. Zonder steun en zonder onderlinge
endschap van geestverwanten kan men het
yg t stellen. Zoo hebben het ook de oprich-
s van de S.S.R. gevoeld, zoo hebben het
ineens begrepen wie zich later bij de orga-
atie hebben gevoegd.
Set begin lag te Leiden en moest worden
tocht bij een klein groepje van Gerefor-
danferde studenten in engeren zin. Doch in
2)1 werden als grondslag gekozen de Drie
van Eenigheid en kreeg de ver-
niging een meer interkerkelijk karakter. De
den^m Societas Studiosorum Reformatorum
hefeert van 1905.
gsöhtfaast de leden, die te Leiden studeerden,
^amen er langzamerhand afdeelingen in alle
iatsen, waar een Openbare Universiteit of
^ogeschool bestond of werd opgericht. Het
marfeekt wel vanzelf, dat het studentenleven
siera meest intens bloeit in de verschillende
.rbaf^iinge11 zelf, maar de band tusschen de
fleelingen wordt evenmin spoedig vergeten,
fh jaarlijks weer verstevigd. Als wij mel-
id aóg maken van hetgeen deze organisatie in
arfer leven geweest, dan mogen wij zeker
niet vergeten de organisatie van de reü-
P^ten, van de afgestudeerde oud-leden, die
it contact met elkaar behouden hebben en
rm^g geregeld in kringen bijeen plegen te
dMen kan de waarde van de Societas Stu-
Reformatorum niet gauw overschat-
De Gereformeerde student, die anders
iikk«n eenling zou zijn geweest in een hem
goeddeels vreemde omgeving en die, zoo hij
e^artoe de kracht had gehad, alleen had moe-
e n optornen tegen denkbeelden, waarin hij
ton rust kon vinden, weet zich thans in een
hneenschap van gelijkgezinden. In de S.S.R.
hem een mogelijkheid gegeven, zoowel om
(ereformeerd te studeeren alsook om Gere-
irmeerd student te zijn. En dat is mede de
Iden, waarom zoovelen met dankbaarheid
j. in hun studententijd kunnen terugdenken.
rg
Waarschuwing
ijzoiegen hef betreden van afgesloten
t-har militaire terreinen
e
Van bevoegde militaire zijde wordt
het betreden van een afgesloten
terrein is een burger door schoten
Hën een wachtpost doodelijk gewond. Dit
geeft aanleiding, opnieuw dringend
het betreden van afgesloten mili-
n. Elire terreinen, die door bordjes met het
Iet* i rb°d de Duitsche en Nederlandsche
t^ajjal kenbaar zijn, te waarschuwen. De
dódachtposten hebben opdracht, tegen per-
ooginen, die zich niet aan het verbod hou-
e2fn, zonder pardon van hun schietwapens
^bruik te maken. Men geve aan den aan-
dejep van een wachtpost om stil te blijven
ree4aan onmiddellijk gevolg.
w^Aeer benzine voor doktoren
vioe-wantum voor Februari verhooqd
nkel
d; De afdeeling benzineverstrekking van de
vajyksverkeersinspectie heeft gedurende de
hee)aand *ranuari een grootere toewijzing van
^nzine gekregen ten behoeve van de me-
nspjsche verzorging van het publiek, aldus
het Vaderland. In verband hiermee
de benzinetoewijzing over Februari voor
111 belangrijke mate verhoogd.
inet is een gelukkige omstandigheid, dat
orieze verhooging juist samenvalt met de
^eerschende griepepidemie, waardoor vrij-
alle doktoren het bijzonder druk heb-
Cox?n en dus meer van hun auto gebruik
volloeten maken dan onder normale om-
ïuldandigheden.
ldei DIRECTE BELASTINGEN
^^jBij besluit van den secretaris-generaal van
*£t departement van financiën is benoemd
noiit ontvanger der directe belastingen en ac-
directe belastingen, invoerrechten en ac-
5nzen ter inspectie der invoerrechten en ac-
^'nzen te Gouda, met ingang van 1 Maart '41
ZON EN MAAN
Zonsopgang 6 Febr. 9.04; ondergang 18.36
Volle maan Woensdag 12 Februari; laat-
®r® ste kwartier Dinsdag 18 Februari;
Nieuwt maan Woensdag 26 Februari.
Duitsche valschermjagers oefenen in Noorwegen de bediening
van automatische vuurwapenen (Foto Weltbild)
Vleesch op bon 01
De resleerende bonnen van de oude vleesch-
kaart vervallen.
De secretaris-generaal van het departement
van landbouw en vissoherij deelt het volgende
mede:
Gedurende het tijdvak van Donderdag
6 Februari tot en met Zondag 16 Februari
as. geeft elk der vier met „01 vleesch" ge
merkte bonnen van de laatst uitgereikte
vleeschkaart recht op het koopen van 100
gram vleesch, been inbegrepen, o f een
rantsoen vleeschwaren. De met „01 worst,
vleeschwaren" gemerkte bon geeft uitsluitend
recht op het koopen van een rantsoen vleesch-
De bonnen, welke op 16 Februari a.s. nog
niet gebruikt zijn, blijven nog geldig tot en
met Woeïisdag 19 Februari a.s.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon
kan worden gekocht, bedraagt 75 gram voor
gerookt of gekookt varkens-, rund- of kalfs-
vleesoh en voor gerookte worstsoorten, 100
gram voor gekookte worstsoorten, rolpens en
knakworst, 125 gram voor leverartikelen,
tongenworst en nierbrood en 150 gram voor
bloedworst.
In verband met het bovenstaande wordt
er de aandacht op gevestigd, dat de nog
resteerende bonnen, 17, 18, 19 en 20 van de
„oude" vleeschkaart komen te vervallen.
Luisteren naar verboden zenders
Men vestigt van Duitschö zijde nog eens
onze aandacht op de vonnissen, welke laatste
lijk op het luisteren naar verboden zenders
zijn uitgesproken. De straffen, zoo deelde men
ons mede, die tot qu toe betrekkelijk mild zijn
geweest, zullen al zwaarder worden. Het kan
goed en wenschelijk zijn hierop acht te geven.
Bij het opleggen van een straf op nieuw-
geschapen delicten kan tweeërlei weg worden
ingeslagen. De eerste gevallen kunnen u
heel zwaar worden gestraft, juist opdat
van die straf een afschrikwekkende werking
uitga. Met een geleerd woord pleegt men dan
te spreken van generale preventie. Deze
generale preventie is langen tijd niet erg in
trek geweest, maar tegenwoordig komt zij
weer meer in zwang, ook bij den Nederland-
schen rechter, b.v. ten aanzien van steun-
delicten. Doch men kan ook een ander pad
bewandelen en de eerste vergrijpen nog niet
al te zwaar straffen, maar langzamerhand
opklimmen tot strenger maatregelen. Zooals
iemand, die voor de tweede maal eenzelfde
feit begaat, dan als regel strenger bestraft
wordt dan toen hij dit# feit voor de eerste
maal beging, zoo ook kan men na een milde
beginperiode een periode van steviger straf
fen doen volgen, ook al zijn de daders met
dezelfde menschen.
Men houde hiermede rekening, ook als het
betreft het luisteren naar zenders, waarnaar
te luisteren ons door de bezettende autoritei
ten niet is toegestaan. Het verbod bestaat al
even, en misschien is men de betreffende be
palingen vergeten. Men mag luisteren naar
de Duitsche zenders en naar de zenders in de
bezette gebieden, in het generaal-gouverne-
ment en in het protectoraat. De andere zijn
door de Duitsche autoriteiten verboden.
Winterhulp Nederland
Een lange lijst van giften
Tot onzen spijt kunnen we wegens gebrek
aan ruimte niet de zeer lange verantwoording
van giften aan de Winterhulp Nederland, ont
vangen van 23 Dec. tot en met 11 Januari j.L
in ons blad vermelden. Tallooze bijdragen,
varieerend van 100 tot 500 gulden, zijn binnen
gekomen
Wij vermelden hier de giften van f 1000 en
daarboven:
De Nederlandsche politie f 12,768.64; Neder
landsche Handel Mij. N.V., Amsterdam f 3000;
N.N., Arnhem f 2500; J. P. Wijers Industrie en
Handelsondern., Amsterdam f 2600; Thurkow-
fonds, den Haag f 2600; N.V. Hazemeyers, Fabr.
v. signaalapp., Hengelo f 2260; Mercedes Import
Mij. N.V., den Haag f 1812.56; N.V. Princenhage-
Kapelle Cult, en Fabr., Breda f 1600; N.V.
Société Ceramique, Maastricht f 1600; N.V.
Stoomspinnerij en Wev. S. J. Spanjaard, Borne
f 1000; N.V. Twentsche Kabelfabriek, Haaks
bergen f 1000; Nederlandsche Hypotheekbank
N.V., Amsterdam f 1000; V. B. N. A., Den Haag
f 1000; N.V. Kamper Emaillefabr. v.h. H. Berk
en Zn., Kampen f 1000; N.V. Tricotfabriek A.
Schmidt en Zn., Wildervank f 1000; „Turmac"
Turkish-Macedonian Tob. Co. N.V., Amsterdam
f 1000; Restaurant „Dorrius". Amsterdam f 1000;
N.V. Handelmij. „Montan", Den Haag f 1000;
N.N., Den Haag f 1000; „Hollandia Ho 11. Fabr.
van Melkprod. en Voedingsmiddelen, Vlaardin-
gen f 1000; Stoommeelfabriek „Holland", Am
sterdam f 1000: N.V. Holl. Naaimachinehandel,
Den Haag f 1000; N.V. Eau de Colognefabriek
J. C. Boldoot, Amsterdam f 1000; v. d. Vliet en
de Jonge. Amsterdam f 1000; Friesch-Groning-
sche en Nederlandsche Hypotheekbank N.V.,
Den Haag f 1000; H., Zutfen f 1000; Venn, totr
exploitatie van suikerfabrieken, Dinteloord
f 1000; N.V. Dagblad De Telegraaf Amsterdam
f 1000; Gesellschaft „Verein", Rotterdam f 1000;
N.V. Lucas Aardenburg's Import-Export Con-
GEP. KAPITEIN TER ZEE W. HOUWING t
Te 's-Gravenhage is ruim 79 jaar oud,
overleden de heer W. Houwing, gep. kapitein
ter zee en oud-burgemeester van Den Helder.
Actie ter zee en in de lucht
Het Duitsche weermachtsbericht
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede:
Een oorlogsschip heeft bij operaties in over-
zeesche wateren 29,000 ton aan vijandelijke
koopvaardij tonnage tot zinken gebracht. Een
duikboot meldt, twee gewapende vijandelijke
koopvaardijschepen van 11,000 ton in totaal
tot zinken te hebben gebracht.
Gevechtsvliegtuigen hebben Maandag stra
tegische doelen rondom Londen en in Z.O.
Engeland met succes aangevallen. Bij Maid
stone hebben bommen van zwaar kaliber een
fabrieksinstallatie getroffen.
Op verscheidene vliegvelden werden han
gars, gebouwen en een groot aantal vlieg
tuigen vernield. Een duikbommenwerper
heeft voor Ramsgate een, koopvaardijschip
van 3000 ton door voltreffers van
bommen tot zinken gebracht. Het leggen
van mijnen vóór Britsche havens werd voort
gezet.
In den nacht van Maandag op Dinsdag heeft
de luchtmacht met goed gevolg vliegvelden en
strategische doelen in Oost-Engeland aange
vallen.
De vijand is het Duitsche rijksgebied niet
binnengevlogen. Drie eigen vliegtuigen warden
vermist.
Een konvooi aangevallen op de
Roode Zee
Het Italiaansche weermachtsbericht luidt:
Aan het Grieksche front activiteit der
artillerie en van patrouilles, die door de
slechte weersgesteldheid belemmerd werd.
In Noord-Afrika aan weerszijden groote
activiteit in de lucht.
In Oost-Afrika hebben onze troepen aan het
noordelijk front ten Oosten van Agordat en
Barentu nieuwe stellingen betrokken. Ze sloe
gen krachtig een aanval af, welke hierop
werd ondernomen door pantserwagens en een
der gemengde afdeelingen, bestaande uit En-
gelschen en Indiërs, die met achterlating van
wapens en gevangenen rechtsomkeert maakten.
Aan het Zuidelijk front hebben onze afdee
lingen Doebats vijandelijke troepen aangeval
len en hen onder het toebrengen van gevoelige
verliezen genoodzaakt zich terug te trekken.
De luchtmacht heeft ook thans weder de
gevechten in belangrijke mate gesteund. De
vijand heeft luchtaanvallen ondernomen op
eenige plaatsjes in Eritrea en op Mogadiscio.
Er ontstond eenige schade en bij de inheem-
sche bevolking vielen talrijke slachtoffers.
Een Engelsch vliegtuig werd neergehaald,
twee onzer vliegtuigen zijn niet op hun bases
teruggekeerd.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
zagen onze torpedobootjagers, die op de Roode
Zee kruisten, een vijandelijk konvooi, dat
door kruisers en torpedobootjagers krachtig
beveiligd werd. Onze eenheden vielen vast
beraden aan en lanceerden negen torpedo's,
waarvan er zeven de schepen troffen. Onze
eenheden wisten ondanks de hevige reactie
van den vijand te ontkomen en zonder schade
or hun bases terug te keeren.
Maatregelen tegen den
smokkelhandel
Vervoer in een zone van 1 km
breedte langs de zuidelijke
rijksgrens tot Zeeland verboden
De searetaris-generaal van financiën
neeft bepaald dat in een strook van 1000
meter breedte langs de zuidelijke Rijks
grens van de Duitsche grens in de ge
meente Vaals tot aan den Westeroever
van de Schelde het vervoer van alle goe
deren verboden is.
Voor de gemeente B a ar 1 e-N ass au is
het verbod niet beperkt tot een strook
1000 meter breedte, doch geldt dit voor het
vervoer binnen de geheele gemeente.
Het verbod geldt niet, voor zoover
het vervoer kennelijk als een voortgezette
handeling van een toegelaten invoer of met
bestemming tot geoorloofden uitvoer plaats
heeft op een der spoor-, tram- of water
wegen, waaraan een kantoor der invoerrech
ten (een zoogenaamd hulpkantoor daaronder
begrepen) is gevestigd, tijdens de uren, waar-
op dat kantoor is opengesteld.
~e inspecteurs der invoerrechten en accijn
zen kunnen, ieder voor zoover betreft het ge
bied zijner inspectie, onder de door hen te
stellen voorwaarden afwijking van de ver-
bodsb nnlingen der artikelen 1 en 2 toestaan
Deze bepalingen treden in werking met in
gang van, 15 dezer. (St.crt.)
Het
.schrijven" in de lucht
door vliegtuigen
Het A.N.P. meldt:
Men kan den laatsten tyd vaak zien, dat
vliegtuigen op zeer groote hoogte schijnbaar
teekens in de lucht schrijven. Men wijst ons
op, dat het verschijnsel, dat men tegen
woordig zoo dikwijls ziet, niets te maken heeft
met de zoogenaamde „luchtschrijverij", zooals
die in tijden van vrede nogal eens werd uit
gevoerd met reclame-oogmerken. Wat men nu
ziet, is een zuiver natuurkundig verschijnsel.
Een deel van het publiek dacht, dat het hier
pogingen gold van vijandelijke vliegtuigen om
propagandaleuzen te schrijven. Dit is dus niet
i. Den laatsten tijd komen trouwens bijna
geen Engelsche vliegtuigen boven Nederland.
De witte strepen, welke een vliegtuig achter
zich laat zijn de zoogenaamde condens-strepen
(wolkvorming) deze ontstaan onopzettelijk bij
een bepaalden weerstoestand op zeer groote
hoogten. Voor het ontstaan van een wolk is
in de eerste plaats noodig met vocht verza
digde lucht en voorts zijn er noodig zooge
naamde condenskernen, b.v. fijne zout- en
rookdeeltjes, die meestal voorkomen in de
lagere luchtlagen, tot omstreeks 5000 meter
en van de aarde af door wind naar boven
gevoerd worden. De waterdamp hecht zich
daaraan vast er» condenseert, waardoor zij
zichtbaar wordt en zoodoende, wanneer er
veel is, een wolk vormt.
Daar nu op groote hoogten (boven 5000 m)
deze condenskernen niet steeds voorkomen, de
lucht echter bij bepaalde weersomstandighe
den wel met waterdamp verzadigd is, ont
staan deze wolkjes doordat het vliegtuig con
denskernen in de lucht brengt. Dit is dus het
verschijnsel, zooals men dat juist in de koude,
heldere winterdagen kan waarnemen.
Bovenstaande verduidelijking heeft ten
doel, in de toekomst verkeerde gevolgtrek
kingen te voorkomen.
De nieuwe weg Rotterdam
WestlandDen Haag
Met den aanleg een begin gemaakt
Gisteren heeft men een begin gemaakt met
den aanleg van een belangrijk weggedeelte
van den nieuwen rijksweg 20 (Den Haag
NaaldwijkMaassluisRotterdam).
Deze weg zal door den Boschpolder te
Naaldwijk gaan en Loosduinen met Naaldwijk-
verbinden.
Bij de Rolpaal zal de Nieuwe Vaart verlegd
worden en een brug van gewapend beton
worden gebouwd. De vaartsloot te Naaldwijk
zal eveneens worden verlegd en aansluiten
op de verlegde Nieuwe Vaart. Aan de linker
zijde van den weg komt een rijwielpad en er
is een plan gemaakt voor een verkeersplein bij
de Coop. Centrale Westlandsche Snijbloemen
veiling te Honselersdijk, waar de verbindings
weg HonselersdijkNaaldwijk, de dijkweg en
rijksweg 20 elkaar zullen kruisen.
Voor het Westland, met zijn intensieve tuin-
bouwcultures, beteekent de aanleg van rijks
weg 20, als rechtstreeksche verbinding met de
steden Den Haag en Rotterdam, een belang
rijke verbetering.
AANGESLOTENEN BIJ RADIOCENTRALES
In de bijlage van het besluit van den
directeur-generaal der posterijen, telegrafie
en telefonie betreffende maatregelen op het
gebied van den Nederlanöschen radio-omroep
d.d. 27 December 1940 is aan artikel 5 toege
voegd een nieuw lid (4), luidende als volgt:
Ten aanzien van de aangeslotenen op de
radiocentrales kan door den directeur-generaal
met betrekking tot de wijze, waarop de ver
schuldigde luisterbijdrage kan worden vol
daan, een nadere regeling worden vast
gesteld.
GELDIGHEIDSDUUR VAN SPOORWEG
ABONNEMENTEN
Naar het A.N.P. van de zijde van de Neder
landsche Spoorwegen verneemt zullen met
ingang van deze maand geen abonnementen
met een langeren geldingsduur dan een maand
verkrijgbaar zijn.
Uit de Pers
NEDERLAND EN NEDERL.-INDIË.
In een artikel van Max van Poll in de
Neerlandia-pers lezen wij het volgende:
Daar alle verbindingen met Indië zijn af
gesloten, missen wij mededeelingen over de
stemming aldaar nadat het Nederlandsche
leger had gecapituleerd. Maar uit hetgeen
tot ons doordrong in de vijf daaraan vooraf
gaande dagen van den oorlog, doch méér
nog uit hetgeen alle Nederlanders, die Indië
uit eigen verblijf aldaar kennen, eenstemmig
zullen toegeven, is ons dit wel duidelijk, dat
Nederland mèt zijn zelfstandigheid tevens In
dië zou verliezen, ook al ware er geen enkele
mogendheid in Azië of Amerika, welke zich
tegen een aansluiting bij een Europeesche le
vensruimte zou verzetten.
En men vergisse zich niet: dit geldt niet
alleen voor het Nederlandsche bestuur van
Indië of voor het Nederlandsche volksdeel,
waarvoor een vrij Nederland veel meer nog
dan voor de Nederlanders in Europa een
voorwerp van vereering en verlangen is; het
geldt in zelfs nóg sterkere mate voor de in-
heemsche bevolking. Dat klinkt wellicht on
waarschijnlijk voor den buitenstaander, maar
het is waar.
Ten eerste, omdat de overgroote meerder
heid dezer bevolking leeft uit gevoelens, zoo
als wij die hier niet kennen, van eerbied
voor en toewijding aan de levende gezags
dragers; maar ten tweede óók, omdat zelfs
de felste nationalisten in Indië op het stand
punt staan, dat zij, indien him land dan toch
afhankelijk zou moeten wezen, boven elk
ander het Nederlandsche gezag zouden ver
kiezen. Dat kennen zij üit een samenwerking
van drie eeuwen en daarvan weten zij bij
alle critiek de weldadige werking ook te waar-
deeren, al geven zijn dan ook de voorkeur
aan een onafhankelijk Indië.
Men mag zelfs buiten twijfel achten, dat
zij hun strijd voor een „Indonesia raja", een
zelfstandig Indië, met de grootste verbeten
heid en middelen van geweld zouden gaan
voeren, indien zou worden beproefd dit ge
zag door iets anders te vervangen dan door
een onafhankelijk „Indonesia".
Kerk en Zending
Gen. Synode Geref. Kerken
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
zal de Ger. Synode der Geref. Kerken
Maandag 3 Maari te Utrecht voortgezet
worden. Des avonds te 7 uur wordt zij ge
opend; men vergadert in besloten zitting.
Aan de orde komen agendapunten in ver
band met de huidige omstandigheden,
rapporten over Deputaten met de Hooge
Overheid e.d. Verwacht wordt, dat de
Synode slechts enkele dagen bijeen zal
zijn.
Ds. R. J. v. d. Meulen
Woensdag 12 Februari a.s. viert ds. R. J.
v. d. Meulen, Ned. Herv. predikant te Some
ren en iemand die zich op velerlei gebied
heeft bewogen, zijn 70sten verjaardag.
Ds. van der Meulen werd 12 Febr. 1871
te Lage-Vuursche, waar zijn vader predikant
was, geboren. Hij studeerde aan de R-U. te
Utrecht theologie om in 1894 candidaat te
worden in Groningen. 13 Jan. 1895 bevestigde
zijn vader hem te Welsum (O.) in zijn eerste
gemeente. Achttien jaar heeft de 70-jarige
hier gewerkt en gaf in die jaren het in en
om Deventer veelgelezen blad De Wekker
uit. De Algemeene Synode der Ned. Herv.
kerk zond hem uit naar Westfalen en Rijn
land om werkzaam te zijn onder de aldaar
wonende 80.000 Nederlanders.
1 Februari 1913 verkreeg ds. v. d. Meulen
eervol emeritaat in verband met zijn benoe
ming tot predikant-directeur van het Koning
Willemshuise te Amsterdam, met filiaal te
IJmuiden. Hij stichtte in de hoofdstad
oook een Prot. Centraal bureau vanwaar
de actie voor Plaatselijke Keuze geleid werd
en zoo ontstond het adresboek voor Prot.
Amsterdam. Het Centraal bureau leidde
mede tot de oprichting van den Zakbijbel-
bond in de hoofdstad de Ver. voor Bijbel
verspreiding en de inlichtingdienst van het
Centraal bureau voor inwendige zending. In
den vorgen mobilisatietijd was ds. v. d. Meu
len bestuurslid van het comité tot ontwik
keling en ontspanning van werkloozen in
Amsterdam. Ook was hij toen reserve-veld
prediker in de stelling Amsterdam. Ook
was ds. v. d. Meulen vertoonden aan de af
deeling I.N. van de Rijksverzekeringsbank,
deed hij als vrijwillig armbezoeker dienst op
Kattenburg en ging hij bij herhaling voor in
de prediking in de gevangenissen en de zie
kenhuizen.
In 1919 legde ds. v. d. Meulen al dit werk
neer en stelde zich opnieuw beroepbaar om
26 Juni 1921 het predikambt te aanvaarden
te Purmerland, vanwaar hij in 1930 naar
Bunschoten vertrok 2 Oct. 1932 deed hij in
trede in zijn tegenwoordige gemeente.
Tijdens zijn verblijf te Purmerland bracht
ds. v. d. Meulen een merkwaardige ge
schiedkundige tentoonstelling bijeen in ver
band met de jubileumfeesten te Purmerend
en gaf hij een werk over Purmerland in het
licht. Als afgevaardigde van de Ned. Herv.
kerk woonde hij in 1923 te Stockholm het
wereldcongres der kerken' bij. Ook maakte
hij bij herhaling kruistochten op de Noordzee
met het hospitaal-kerkschip „De Hoop".
Veel heeft ds. v. d. Meulen ook geschreven
Hij is mede-oprichter en uitgever geweest van
het bekende orgaan voor predikanten „De
Schatkamer", welk blad de eerste stoot heeft
gegeven voor verbetering der predikants-
tractementen en waarvan hij de jaargangen
19061913 en 19321934 redigeerde. Ook
redigeerde hij het orgaan „Predika", schreef
-een groot geillustreerd werk over Prot. kerk
gebouwen, redigeerde het studentenblad
„Minerva'schreef voor het cateohetisoh
onderwijs twee boekjes, n.l. Amos en Hosea;
publiceerde 'een kinderboek „Uit de geschie
denis der kabouters"; publiceerde dagelijk-
sche scheepsbrieven in ».De Hoop" en redi
geert het orgaan De Kandelaar. Ook deed
hij in de serie Pro en Contra een werkje
tegen verzekering het licht zien en schreef
hij tal van artikelen op het terrein der drank
bestrijding en tegen de vivivsectie en redi
geerde hij voor de vereeniging tot versprei
ding der H. Schrift de kalender „De Huis
vriend" en schreef hij geïllustreerde bijbel
verhalen.
Als een harde werker heeft ds. v. d. Meu
len, die altijd een man was van originaliteit,
zich alom in den lande vele vrienden ver-
Evangelisatie op Voorne en Putten
Over de geestelijke gesteldheid der Zuid-
Hollandsohe eilanden sprekende, zou mer
zeker niet denken, dat daar sommige plek
ken zijn, welke in het Herv. Weekbl. „De
Gereformeerde Kerk" aldus worden aangeduid
door den Evangelist Sc h a 1 e k a m p, die
tal van jaren gewerkt heeft:
„Nooit, neen nooit heb ik kunnen denken,
dat in een Christelijk land de vijandschap
tegen Christus en Zijn Evangelie, zóó fel,
groot kon zijn. Men moet in zulk een
geving gewoond en in 't Evangelie gearbeid
hebben, om er zich èenigszins een voorstel
ling van te kunnen maken. Daar toehoort
inderdaad moed toe voor iemand, om geregeld
bij den Evangelist onder 't gehoor te komen.
Wie daar geregeld bij een vrijzinnige predi
kant ter kerk gaat, wordt voor een fijne
gehouden, de Evangelisatiebezoekers worden
als zonderlingen beschouwd ofals huiche
laars en nog erger. In de meeste plaatsen
op Voorne en Putten behoort het tot de
uitzonderingen als iemand ter kerk en vooral
geregeld ter kerk gaat. Verreweg de meesten
weten niet hoe een kerk er van binnen
uit ziet."
In deze geestelijk arme omgeving heeft de
Prov. Commissie der Confess. Vereeniging
voor Zuid-Holland destijds haar arbeid
NUTROGEN Voor kinderen,
KRACHTVOEDS EL die zenuwachtig
zijn of „uit de
krachten groeien"
bestaande uit
MOUT, MELK,
EIEREN, CACAO
Phosphor on Kalk |\J U T R I C I A
Overal verkrijgbaar ZOETERMEER
„Van Nieuwesluis, als middelpunt uit, ont
stond op verschillende nabij en verderaf
gelegen plaatsen evangelisatie-arbeid.
In Hekelingen in een wagenschuur, zelfs
een filiaalpost met wekelijksche prediking
op Zondag. O, een klein kringetjes: 30 k 40
hoorders, maar in den dienst van den vrij
zinnigen predikant te dier plaatse kwam over
't geheel genomen nauwelijks de helft van
dit aantal.
Er werd daar ook begonnen met cateche
tisch onderwijs op de openbare school en
gesticht werd een Zondagsschool, ondanks
heftige tegenwerking van den toenmalige!»
vrijzinnen predikant.
Ook in Heenvliet ging de deur der open
bare school open voor Bijbelles aan dé
kinderen.
In den Heenvlietschen polder werd in de
keuken van het éénige godsdienstige gezin
dat er woonde, een Zondagsschool gesticht
met 18 kinderen, waarvan 13 verklaarden
nog nooit van Jezus gehoord te hebben!
In Vierpolders werd een Evangelisatiekring
gesticht als vrucht van een campagne met de
Evangelisatie tent, waarvan de leiding be
rustte bij Ds. B. C. Koolhaas, destijds predi
kant te Zuidland. Onder zijn invloed is deze
Evangelisatiepost onder beheer gekomen van
de Provinciale Commissie voor Zuid-Holland
der Confessioneele Vereeniging."
Tot zoover de mededeelingen van Ds. D. A.
v. d. Bosch. Maar nu is een proces van
achteruitgang gekomen, en wel van dien aard,
dat men al in ernst bespreken moest, of
het maar niet beter was, den post te Nieuwe
sluis op te heffen.
Wjj willen ook onze lezers voor deze vraag
plaatsen; allicht zijn er onder hen, die met
de daad antwoorden: dat mag niet, en zeker
nu niet! Voor hen is het adres: A. Henke-
m a n s, giro 203785, Den Haag.
Pastor Hermann Graefe
Pastor H. Graefe te Görlitz, bekend
figuur in het Geref. kerkelijk leven ook hier
te lande mag volgende maand zijn 70sten
verjaardag vieren.
Pastor Graefe die uit Görlitz nabij Breslau
afkomstig is, ontving zijn opleiding aan de
Theeol. Hoogeschool te Kampen, waar hij in
1895 candidaat werd. In Nov. van dat jaar
bevestigde wijlen prof. dr. II. Bavinck hem
te Laar in de Graafschap Bentheim in het
predikambt. Vandaar vertrok de 70-jarige
naar Gronau om omstreeks 1900 predikant te
worden bij de „Freie Reformierte Gemeinden
in Schlesien und Sachsen".
In die kwaliteit heeft pastor Graefe bij her
haling de Generale synoden der Geref. kerken
in Nederland bezocht. Hij heeft o.m. het
woord gevoerd op de synoden van Arnhem
(1930), Middelburg (1933) en Amsterdam
(1936.)
Veel heeft ds. Graefe gedaan om het Geref.
leven in zijn omgeving te verstevigen. Reeds
meer dan 10 jaar geleden hebben dr. G.
Keizer te Rheden-de Steeg en wijlen dr. J. C.
Rullmann te Wassenaar in opdracht van de
putaten voor de correspondentie met de
buitenlandsche kerken vanwege de Generale
synode, een bezoek gebracht aan de vrije
Geref. gemeenten in Silezië en Saksen en op
de synode van Arnhem heeft wijlen prof.
L. Lindeboom over deze zaak gerapporteerd.
De synode gaf toen aan bedoelde deputaten
opdracht uit hun midden twee leden aan te
wijzen met opdracht de Gemeinden te hel
pen om te komen tot rechte institutie van
zelfstandige plaatselijke kerken.
De Gemeinden te Görlitz, Ebersbach en
Oderwitz hebben zich in April 1930 ver-
eenigd als Aeltestenversammlung om in dit
gemeenteverband voortaan op den grondslag
van de Heilige Schrift, dat is de kanonieke
boeken van het Oude en het Nieuwe Testa
ment en de Heidelbergsche Catechismus als
belijdenisschrift saam te leven en in het werk
des Heeren te arbeiden. Dit verband diende
zich daarop aan als wat men in Nederland
noemt, een classis. De Gemeinde te Breslau
weigerde evenwel tot dit Gemeindeverband
toe te treden. De verbonden gemeenten be
sloten reeds in hun eerste vergadering zich
tot de Geref. kerken in Nederland te wenden
met het verzoek ook met hun in correspon
dentie te willen treden.
De gemeenten van Görlitz, Ebersbach en
Oderwitz zijn maar klein en zwak en reeds
op de synode van Middelburg (1933) deelde
ds. Graefe in de zitting van Woensdag 30
Aug. mede dat „de stoffelijke positie onzer
kerken thans meer dan hachelijk en don
ker is".
In de zitting van 27 Aug. 1936 op de Am-
sterdamsche Generale Synode heeft Pastor
Graefe opnieuw het woord gevoerd. Hij klaag
de daar over het absoluut ontbreken van alle
historisch Gereformeerd verleden en van
eenig Geref. milieu in de streken waar de
kleine Geref. kerkjes van Görlitz, Ebersbach
en Oderwitz zijn gevestigd en zag dit als da
grootste moeilijkheid. Op deze synode kon
digde ds. Graefe zijn verlaten van den actie
ven dienst reeds aan met het oog op zijn
ruim 40-jarigen dienst, waarom hy mede
deelde voor het laatst in het midden der sy
node te zijn geweest. In 1937 is Pastor Graefe
dan ook met emeritaat gegaan na een dienst
tijd van 42 jaar. Hoewel nog gezond heeft
Pastor Graefe het gezichtsvermogen bijna ge
heel verloren.
Pastor Graefe die reeds als student aan de
Kampener Hoogeschool zeer gezien was (nooit
heeft iemand onder grooter belangstelling
zijn eerste preekvoorstel gehouden) heeft in
Nederland vele vrienden.
AFSCHEID EN INTREDE
Zondag 2 Febr. nam ds. J. C. Jonkers
afscheid van de Geref. Kerk te Abcoude we
gens vertrek naar Soherpenzeel. Hij bediende
het Woord uit Matth. 25 29 in 't kort samen
vattende de ruim vierjarige prediking, spre
kende over „Alles of niets" waarbij hij behan
delde het zien hoe de Heere Jezus hier spreekt
van een algemeene levenswet, die doorgaat in
het Koninkrijk Gods en met welke wet wij dus
ook in aanraking zyn.
Daarna vertolkte ouderling G. Griffioen
den dank der gemeente en ds. H. M. M a 11 e r
van Baambrugge sprak namens de classis
Breukelen. Staande werd den scheidenden
leeraar toegezongen Ps. 67 vers 1 gewijzigd.
De dienst werd mede bijgewoond door een
deputatie van de Geref. kerken Baambrugge
en Nigtevecht en van B. en W. van Abcoude.
MARTHASTICHTING
yele jaren voorzitter, is I
t bestuur der Martha-stichting voor onverzor
nderen te Alphen aan den Rijn dr. J. J. S t