ÏUfuiur geü&ctft Courant
<Z
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Grtep.*
""ibonnementsprijs
per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
V waar een agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct Losse nummers 5 ct
Alles bij vooruitbetaling.
[ivertentieprijzen
[q]
24 ct per regel. Ingezonden Mede-
deelingen 48 ct per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij con
tract belangrijke korti-..g.
Bur. Redactie en Administratie'.
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
No. 6340
WOENSDAG 29 JANUARI 1941
21e Jaargang
Abonnementen, Advertenties, enz. aan
de Administratie.
di
de
Hoe is dat te rijmen
|£e je tijdschriften, die, hoewel wekelijks
tend, niet tot onze wekelijksche
behoor en, moeten wij ook „De Mist-
rekenen. Wij bekennen het eerlijk,
meenen niet veel te missen, wanneer
Misthoorn" laten voor wat hij is.
defer, nu wij van het nummer van 11
een gratis proefnummer in handen
hebben wij ons nog eens tot het
stelen van enkele artikelen gezet. Wij
»r niet veel van zeggen. Er zijn ook
[ties, waarover men beter kan zwijgen,
is hier, ondanks het feit, dat de
I m» van „De Misthoorn" met het woord
U" nogal vertrouwd schijnt te zijn,
ks het geval.
'maakten wij drie korte aanteekenin-
eerste is naar aanleiding van een
ei(fe. Het is een recensie van een boek,
„Bloed en mythe als levenswet"- en
door eenen Pieter Emiel Keuche-
ij kennen het boek niet en zullen
verder over handelen. Toch geven
in door, dien wij in de recensie aan
De ontleend zagen: „De mythe is de
^iPg met het eeuwige, een afschijnsel
goddelijke. In het bloed verankerd,
'de^ de stem van het bloed tot de stem
Wij verstaan het, dat de recensent,
in andere beteekenis dan wij het
doen, op dezen zin laat volgen:
dan deze uitspraak kunnen wij niet
ij uf-
an ireede aanteekening is deze. De
van het reeds genoemde boek
„Het joodsche kapitalisme heeft
>llandsche mythe verdrongen". Maar
de recensent: „Toch vragen we ons
auteur niet een belangrijken factor
heeft. Hij zwijgt tot onze verwonde-
5 iver het Calvinisme, den geloofsvorm,
ons land de reformatie een vaste
kreeg. Het behoeft geen betoog, dat
van Calvijn met judaïseerende ten-
doortrokken is en bovendien, als uit-
van haar wezen, de vroeg-kapitalisti-
'lfctwikkeling sterk in de hand heeft
Verweekte deze levensbeschouwing
i den bij een volk van noordschen
ianwezigen weerstand tegen joodsche
anderzijds vergemakkelijkte dit Cal-
bij de nazaten der eerste Geuzen
■IjKden naar het kapitalistische vaar-
men het ook neemt of keert, de
l0| i Jood staat er achter, maar het proces
OÜinds lotswende" blijkt ongewikkel-
het ons wordt voorgesteld en eischt
iggrijpen op dieper-liggende wortelen.
van ons Volk ontsprong voor een
ïng deel aan deze religie, welke naast
ing tot heroïsme in den aanvang, al
den ingeboren aard vergiftigde'
d uilen er wederom niet veel van zeg-
Hun in b paalde gevallen kan het
zijn, het bestaan van een bepaalde
teSj B constateeren. Slechts dit: Afgezien
11 feit, dat wat de schrijver noemt
erende tendenzen" behalve bij Calvijn
b ronden wordt bij anderen, ook bij
.v., is het merkwaardig, dat de Geu-
moed om Geuzen te zijn juist aan
lvinistische levensbeschouwing ont-
Want ook hierin is het Calvinisme
[ö)dtoon van ons volkskarakter.
opmerking is naar aanleiding van
de redactie schrijft over de radio-
Aan het sectarisme in den aether,
is een radicaal einde gemaakt. Doch
iezelfde kolom zegt zü het te begrij-
van Protestantsch-Christelijke
geprotesteerd werd, toen een
ereeniging voor de opening van haar
Zondag uitkoos. Maar kan zij dan
ns begrijpen, dat deze Protestantsche
zich ook verder moeilijk kunnen
net radiouitzendingen, hetzij op Zon
de week, die op haar best aan
n hun levensbeschouwing wat
ier iten, doch door die levensbeschouwing
den gedragen? In dezen stand
tn wij op dit alles niet nader in,
ar aanleiding van hetgeen „De Mist-
l0£chreef meenden wij deze opmerking
te mogen maken. Wij moeten elkan-
goed verstaan.
•stuk
Het Bijbelsch fundament
ok voor niet-theologen zeer belang
de beschouwing heeft Prof. Dr. G. Ch.
geschreven in het „Gereformeerd
isch Tijdschrift". Zij laat zien, welke
ide wijzigingen zich voordoen in de
gen, die men in verschillende weten-
lijke kringen aanhangt over het ont-
an den Pentateuch, de eerste vijf
leken. Veel, waaromtrent
zekerheid meende te hebben,
gebleken slechts hypothese te zijn.
Joh. de Groot zeide het reeds
et het oog op dit alles: „Veel dat
zeker scheen te zijn, wordt
>g behandeld".
tchten dergelijke onderzoekingen, mits
fd met verantwoorde nauwkeurigheid
t, nuttig en noodig. Men meene niet al
«ig, dat men er is. In die fout is men
wel gevallen. Men bouwde dan aller-
ttructies op, maakte allerhande hypo-
"1 waaraan men intusschen groote zeg-
jacht wilde verleenen, en stelde zich
ïrbaat in een moeilijke positie ten
I van mogelijke nieuwe ontdekkingen.
Lalders gaat hier met voorzichtigheid
k. Hij constateert nog slechts en can
't, althans in dit artikel, nog weinig,
Tersd
gesch
andei
jkken.
e dus.
maar
Febi
de
de h<
hoopt
Voor het opbergen der prachtige doeken van het paleis op den Dam is een
reusachtige rol noodig, welke deze week ter bestemder plaatse gebracht werd
(Foto Pax-Holland)
Morgenthau over Engeland's De staatsleening 1941
financieele verplichtingen
„De oorlog kost Engeland per dag
12 millioen pond"
Morgenthau de Amerikaansche minister van
financiën heeft voor de senaatscommissie van
buitenlandsche zaken o.a. gezegd, dat de
financieele gevolgen van Frankrijk's ineen
storting Engeland zwaar getroffen hebben.
Engeland kan weliswaar de reeds in de Ver-
eenigde Staten geplaatste opdrachten betalen,
doch beschikt niet over dollars voor aanvul
lende opdrachten. In zestien maanden oorlog
zijn de Engelsche goud- en dollarsaldi met
2,316 milliard dollar verminderd. Thans is
voor wapenaankoopen in Amerika nog een
bedrag van 1,811 milliard dollar beschikbaar.
De Engelschen hebben reeds een schuld,
voortspruitende uit reeds geplaatste opdrach
ten van 1.4 milliard dollar. Engeland heeft
toegestemd in bekendmaking van deze tot
dusver geheim gehouden cijfers.
Engeland's valutavoorraden In Amerika zien
er als volgt uit: 292 millioen aan goud,
54 millioen dollar aan regeeringsbezit, 350
millioen in particulier bezit, 616 millioen aan
verkoopbare effecten, 900 millioen dollars aan
rechtstreeksche en gemengde beleggingen.
Hiervan hebben de Engelschen een bedrag
van 350 millioen dollar in particulier bezit
opzij gelegd voor de noodzakelijke hand
having van het zakenverkeer, 30 millioen
goud, dat over de heele wereld verspreid Is
en 21 millioen dollar voor toekomstige op
drachten in deviezen. Derhalve is voor inkoo-
pen in de Vereenigde Staten een bedrag van
1.811 milliard dollar beschikbaar.
De oorlog kost Engeland per dag twaalf
millioen pond sterling of zestig procent
van het nationale inkomen en de uitgaven
stijgen met den dag. Tot dusverre is
veertig procent van de uitgaven door be
lastingen gedekt.
Morgenthau verklaarde op vragen nader,
dat hij eenigen tijd geleden in gedachte
Engeland's oorlogsschulden aan Amerika
ten bedrage van ongeveer 5.7 milliard
dollar heeft afgeschreven. De bevroren
Fransche saldi bedragen zoo wat 1.6 mil
liard dollar en bestaan voornamelijk uit
goud en effecten (D.N.B.).
DR. J. BRAND.
1 Mei a.s. herdenkt ds. J. Brand te Does
burg den dag waarop hij voor 40 jaar werd
benoemd tot gemeente-geneesheer. Dr- Brand,
die zich op dien dag aan elk huldebetoon
wenscht te onttrekken, heeft tegen 1 Mei
1941 eervol ontslag aangevraagd.
tenzij dan dat hij concludeert, dat er op het
oogenblik nog niet al te veel te concludee-
ren is.
Men vreeze ook voorts het wetenschappelijk
onderzoek niet. De Bijbel strijdt niet tegen
de wetenschap. Hij strijdt wel tegen weten
schappelijke beschouwingen, welke nu en dan
worden aangehangen. Hij heeft getoond die
beschouwingen te kunnen overleven.
Hoe is dit laatste mogelijk? In de eerste
plaats mogen wij dit zeker in verband bren
gen met de Voorzienigheid Gods, die hier wel
tot ons sprak in bewoordingen als onder
menschen mogelijk, maar met de kracht van
den Geest, die het Woord „werkt". En in de
tweede plaats moeten wij toch nimmer ver
geten, dat de Bijbel nooit vooral wil gelezen
zijn als wetenschappelijk werk. Hij is niet
met de wetenschap in conflict, maar hij wijst,
boven elke menschelijke wetenschap uit en
tevens tot in het hart van elke menschelijke
wetenschap, den weg ter zaligheid. Wie zoo
den Bijbel leest, hetzij hij een scherp-schou-
wend geleerde is, hetzij een eenvoudige vrome,
die heeft in den rijken inhoud het beste
inzicht.
ZON EN MAAN
gang 30 Januari 9.27: ondergang
Maansopgang 30 Januari 10.27; ondergang
22.08.
Maansopgang 31 Januari 10.51; ondergang
23.12.
Eerste kwartier Dinsdag 4 Februari;
volle maan Woensdag 12 Februari; eerste
kwartier Dinsdag 18 Februari; nieuwe
maan Woensdag 28 Februari.
De inschrijvingen van niet-commer-
cieele vereenigingen en stichtingen
De commissaris voor niet-commercieele
vereenigingen en stichtingen maakt bekend,
naar aanleiding van aanvragen, welke hem
van verschillende zijden bereikt hebben, dat
de besturen van niet-commercieele vereeni
gingen en stichtingen bevoegd zijn, maxi
maal tot het beloop van de liquide middelen
hunner organisatie (kas-, giro- en bank
tegoed) in te schrijven op de 4 pet. staats
leening 1941. Zoodra de besturen bericht van
toewijzing hebben ontvangen, moet de
commissaris voornoemd hiervan in kennis
worden gesteld.
De oorlog en de zeevisscherij
Men schrijft ons uit Katwijk:
1940 was een uiterst somber jaar voor de
zeevissoherij. De oorlog heeft altijd onze
haringvisscherij in erge mate geknauwd. Men
denke slechts aan eenige perioden uit onze
geschiedenis. Wat was het in dit opzicht een
zorgelijke tajd in de laatste twee decennia der
18de eeuw. De 4de Engelsche oorlog (1780
1784) zette het in. En voorts den tijd van
1803 tot en met 1810, toen gedurende die zes
jaren, slechts 100 schepen, van Vlaardingen
en Maassluis, de haringvissoherij uitoefen
den. En ook de drie volgende jaren, 1811,
-12 en -13, den tijd der hevige worsteling
tegen Napoleon, was het weer volop misère:
van visscherij geen sprake.
1940 heeft ons t.o.v. de haringvisscherij
eenzelfde somber beeld vertoond. Nog nau
welijks op de groote watervlakte versche
nen, moest de terugtocht der vaartuigen in
allerijl worden aanvaard. Het gelukte -den
Katnv. loggers, de vaderlandsche havens
weer te bereiken. In veel mindere mate heeft
het geluk den IJmuiderschen trawlers ge
diend: zij hebben hun toevlucht in de En-
Engelsche havens gezocht, waardoor thans
van deze vaartuigen betrekkelijk weinig te
IJmuiden worden aangetroffen.
Eind November gaf de Duitsche overheid
den reeders vergunning, om voor de haring
visscherij uit te varen, 't Was toen al bij
zonder laat in den tijd 't Haringseizoen liep
al ten einde, en eenig profijt hebben de
pogingen niet meer opgeleverd. Slechts een
paar schepen hebben een poging gewaagd.
Van de N.V. .Nederland", directeur de hr.
M. Parkwit, is een schip, K.W. 167, van
Scheveningen uitgevaren, 't Werd een kort
vertoeven op den grooten plas, geteisterd
door hevigen storm, de netten in 't onge-
reede, de lichten gedoofd, kwam na 3 et
malen het einde. Niet beter verging het de
K.W. 3 van den reeder Meerburg: na 1 et
maal stevende het weer naar binnen. Met
2 of 3 schepen, tegen St. Nicolaas van Sche
veningen uitgegaan, is het er op eenzelfde
mislukking uitgeloopen. Als een enkele, ver
rassende uitzondering op dit gemis aan resul
taat valt een Hollandsche motorkotter te ver
melden, die, van IJmuiden uitgevaren, eenige
reizen met bevredigend succes heeft ge
maakt.
Voor het overige was het op zee op het
terrein der „groote visscherij" de dood in den
pot. Een flatteerend beeld geeft ookde
trawlvisscherij in 1940 in geen-en deele. In
September begonnen, hebben er van Katwijk
een 40 vaartuigen aan deel genomen, waar
van vele aan de schippers-eigenaars belhoor-
den. De snorrevaartvisscherij is mede door
een aantal schepen, een 6-tal Katw. motor-
kotters en 1 Schev. logger uitgeoefend, en
enkele reizen met bevredigend succes.
Het stilliggen der visscherij komt den
vischstand ten goede. De intensieve vangst
heeft opgehouden en de vermeerdering en
verspreiding der visch gaat in sneller tempo.
Hieruit laat zich het bijzonder verschijnsel
veitklaren van het voorkomen van zoo groote
hoeveelheden wöjting dicht onder de kust.
In de maanden Sept. en Oct, haast tot half
Nov. van 1940 werd zij eiken dag weer aan
in groote kwantums gevangen, welker op
brengst wat meer fleur bracht in het zorge
lijk bestaan der Katwijksche garnalenvis-
schers, die thans alleen te Scheveningen
mogen havenen. Uit dezelfde oorzaak vloeit
oA. voort, dat de sardinen, waarvan eene
soort wel voorkwam aan de Engelsohe kust
in zoo grooten getale in de nabijheid onzer
eigen kusten voorkomen, dat Scheveningsche
en Katwijksche visschers, de laatste met 2
schepen, zich met de sardinenvangst kun
nen bezighouden. Zoo brengt de oorlog in zijn
voortgezette gevolgen, al zijn die voor velen
funest, voor enkele categorieën toch nog. zij
het tijdelijk, een flinke bete broods
J. DE FEYTER t
In den ouderdom van ruim 82 jaar is te
Zaanslag overleden de heer J. de Feyter, die
tal van jaren burgemeester dezer gemeente
is geweest. De overledene die tot de Anti-
Rev. partij behoorde, heeft verschillende be
stuursfuncties bekleed en was een vooraan
staand figuur in de Zeeuwsche afdeeling van
den Chr. Boeren- en Tuindersbond. De over
ledene was ridder in de orde van Oranje
Nassau-
Koning Griep in 't land
Hoe ontvangen wij hem
De griep heeft zich, evenals elk jaar, in
zonderheid in het gure jaargetijde, vrij zeker
te verwachten is, weer aangediend en ver-
scheidenen onzer „magen en vrienden" heb
ben zich al onder zijn greep gevangen moeten
geven. Het is een lastige klant, die Griep,
maar.... een oude. Wij kennen zijn knepen
zoo langzamerhand wel en onze dokters we
ten in den regel wel raad met hem.
„Influenza" werd hij voormaals meestal ge
noemd. Dat moet te danken zijn aan het ge
loof uit vroeger jaren aan den invloed van
de planeten, op het ontstaan van epidemieën.
In Amerika is van dat „influenza" nog iets
overgebleven, want'daar spreekt men van de
„flu". Het woord is dan ook rijkelijk lang
voor de Amerikaan, die geen tijd heeft.
Hoe men aan het woord „griep" komt?
Daar zijn de Franschen in 1918/19 mee be
gonnen. Ze noemden de ziekte, die toen om
zich heen greep „la grippe" en de Duitschers
volgden dit na, door van „die Grippe" te
te spreken. Wij konden dus wel niet anders
dan er „griep" van te maken.
Wat de griep eigenlijk betéékent, och daar
van weet nu letterlijk zoowat iedereen mee
te praten, want wie heeft nog nimmer eens
„een griepje" of zelfs „een flinke griep" ge
had? Weinigen zullen er zijn, die ervan ver
schoond gebleven zijn' en zoo komt het dan
ook, dat de meeste menschen de diagnose van
den geneesheer niet eens meer noodig hebben
om te weten: het is de griep, die me op het
oogenblik te pakken heeft
Meestal treedt deze lastige ziekte plotse
ling op met een algemeen gevoel van afge
matheid, dofheid in het hoofd, pijnlijkheid
in rug en ledenmaten, koorts en zwaktege-
voel, veelal gepaard met hoest of andere be
zwaren, zooals misselijkheid en braken. Oor-
suizen, duizeligheid enz., alsmede een ver
zwakkend overvloedig zweeten.
Gelukkig duurt het in den regel niet heel
lang. Verreweg de meeste griepelingen zijn
binnen een paar dagen weer „het ventje",
al kan het ook wel lang duren eer de krach
ten van weleer geheel terugkeeren. Dat kan
aan verschillende oorzaken liggen, waarop
we niet zullen ingaan.
Erger is, dat na genezing vaak instortin
gen voorkomen. Daarom is het zaak niet te
gauw en te parmantig het bed en de kamer
te verlaten als men „gegriept" heeft. Dat
kan heel schadelijk zijn en tot langdurige on
gesteldheden aanleiding geven. Zooals be
kend, is de eene griepperiode kwader van
karakter dan de andere en daar men nimmer
weten kan of de „heerschende" griep goedig
of kwaadaardig is, doet men het veiligst door
met de slechtste kansen rekening te houden
en niet te overmoedig te zijn.
Waarin die overmoedigheid bestaan kan?
Nu in de eerste plaats door een zich bloot
stellen aan besmetting. Men moet tijdens
griep-perioden niet bij voorkeur in druk
bezochte bijeenkomsten komen, vooral niet
als er niet gemakkelijk gelucht kan worden.
Voorts moet men zich niet aan kouvatten
bloot stellen. Hygiënische leefwijze in alle op
zichten is een pracht-voorbehoedmiddel tegen
de lastige en vaak gevreesde ziekte, die wij
griep noemen.
Maar wie eenmaal zich griepig voelt,
verzette zich niet tevergeefs tegen de mach
tige greep maar zoeke het bed op en raad
plege zijn huisdokter. Dat is de beste han
delwijze om er zoo spoedig mogelijk weer
af te komen.
Bescherm U
bijtij'ds door
Qanflavin - pastiucs
Hevige koude op Jutland
In geheel Denemarken lage
temperaturen
In den nacht van Maandag op Dinsdag is
in Jutland een temperatuur geconstateerd
32 gr. onder nul. Dit beteekent, dat zelfs het
koude-record van Jutland dat op naam van
den winter van 1823 stond met 2 gr. is ge
broken.
In Kopenhagen was de koude ongekend. De
weinige menschen, die men op straat zag,
hadden zich door de meest uitzonderlijke
hoofddeksels tegen de vorst beschermd. Men
zag Russische mutsen en zelf capuchons (een
vrouwelijk hoofddeksel bij uitstek) door r
nen gedragen. 15 menschen, die door de koude
waren bevangen, moesten zich onder dokters,
behandeling stellen.
Staatsleening en vijandelijk
vermogen
De Ver. voor den Effectenhandel te Amster
dam heeft bericht ontvangen, dat de bevoegde
Duitsche instantie toestemming heeft verleend,
dat voor het verrichten van stortingen
(voor zoover geen contante middelen aanwezig
zijn) op inschrijvingen der 4 pet. Nederlandsche
Staatsleening 1941 voor rekening van „vijan
den" in den zin van de Verordening betref
fende de behandeling van vijandelijk vermogen,
ten beloope van bedragen, waarvoor
tueel op de gedwongen leening zou mc
worden ingeschreven, effecten mogen worden
beleend.
F. BULTHUIS.
Zaterdag 1 Febr. a.s. zal de heer F. Bult
huis te Haarlem wegens het bereiken var
den pensioengerechtigden leeftijd afscheid
nemen van 's Rijks dienst. Uit de kringen
nijverheid, handel en industrie heeft zien
onder voorzitterschap van den heer H. J. Lips
te Velsen-Noord een comité gevormd teneinde
de scheidende ambtenaar een huldeblijk te
bieden, terwijl ook het ambtenarencorps den
heer Bulthuis een huldelijk zal aanbieden
Daartoe zal in hotel Brinkman te Haarlem
in den morgen van 1 Febr a s een bijeen
komst worden gehouden.
De heer Bulthuis heeft vele jaren dienst
gedaan als verificateur van de Invoerrechten
en accijnzen Bovendien is hij ook buiten zijn
ambtelijken werkkring een bekende en ge
ziene persoonlijkheid. In het Geref. kerkelijk
leven in zijn woonplaats neemt hij even
een vooraanstaande plaats in en hij dient de
Geref. kerk bijkans 25 jaar als ouderling.
De Indo-Chineesch-Thailand-
sche wapenstilstand
Vandaag begint de conferentie
te Saigon
De meeste vertegenwoordigers van Fransch
Indo-China en Thailand, die zullen deelnemen
aan de wapenstilstandsonderhandelingen, zijn
gisteren te Saigon aangekomen, hetgeen pr op
duidt, dat de besprekingen vandaag, zooals
het plan was, zullen beginnen. Het voornaam
ste onderwerp van bespreking acht men de
afbakening van de grenslijn tusschen belde
landen, waartoe o.a. de volgende punten be-
hooren:
1. De positie van de Thailandsche troepen,
welke zich thans op grondgebied van Fransch
Indo-China bevinden.
Maatregelen om den toestand tusschen
beide landen aan de grens tot rust te brengen.
3. Stappen om bepaalde stellingen te ont-
4. Uitwisseling van krijgsgevangenen. (Do-
DR. WILLEM VAN BEMMELEN t
Oud-directeur van het Magnetisch
Meteorologisch Observatorium
te Batavia.
Te 's-Gravenhage is op 72-jarigen leeftijd
overleden dr. Willem van Bemmelen, oud
directeur van het Magnetisch Meteorologisch
Observatorium te Batavia en oud-lector aan
de Amsterdamsche Universiteit.
De crematie geschiedt Donderdag na aan
komst van trein 13.15 uur halte Driehuis-
Westerveld.
van Bemmelen is 26 Augustus 1868 te
Groningen geboren. Na te Leiden te hebben
gestudeerd in de wis- en natuurkunde, werd
hjj in 1892 assistent bij de directie van het
Ned. Meteorologisch Instituut. Het jaar daar
op promoveerde hij op „De isogonen in de
16e en 17e eeuw", welke dissertatie in 1899
uitgebreid werd uitgegeven. In 1898 werd
hij onderdirecteur van het Kon. Magnetisch
Meteorologisch Observatorium te Batavia,
waarop ïn 1905 het directoraat volgde, dat
hij tot 1920 heeft vervuld. Terug in Neder
land werd hij in 1922 lector in de physische
aardrijkskunde aan de universiteit van Am
sterdam.
Moeilijkheden aan boord van een
Nederlandschen mijnenlegger
Wij lezen in de Deutsche Zeitung in den
Niederlanden:
In een Portugeesche haven is eenigen tijd
geleden de in Engelschen dienst varende
Nederlandsche mijnenlegger Willem van der
Zaan binnengeloopen. Het schip voerde de
Nederlandsche vlag. Het nam brandstof,
levensmiddelen en water in en vertrok den
zelfden avond om de reis naar Kaapstad
voort te zetten. De bemanning .bestond uit
Nederlanders en Engelschen.
Bij het vertrek van het schip sprongen
twee Nederlandsche leden van de bemanning
boord. De matroos H. Heere uit Borne
kwam in aanraking met de schroef en werd
gedood. Den matroos H. Spaan uit Utrecht
gelukte het, zwemmende het land te berei
ken; hjj werd geïnterneerd. Later heeft deze
meegedeeld, dat hij tezamen met vele andere
leden der bemanning gedurende het korte
oponthoud in de haven gepoogd had, van
boord te komen en zich aan den dienst voor
Engeland te onttrekken. De Nederlandsche
bemanning zou niet den minsten lust hebben
gehad, verder voor Engeland te strijden, want
niemand had een afdoende antwoord kunnen
geven op de vraag, waarvoor en waarom
men eigenlijk voor Engeland krijgsdiensten
verrichtte.
Daar de commandant van de plannen der
bemanning kennis had gekregen, werd een
scherpe bewaking van alle Nederlanders
door de zich aan boord bevindende Engel
schen ingesteld. In den middag zou het onder
de Nederlandsche matrozen tot een opstand
tegen de Engelschen zijn gekomen, welke
echter met de wapenen werd onderdrukt.
Zoo hadden Spaan en Heere bij het vertrek
het besluit genomen om overboord te
springen
D. P. PRUMERS t
Na een 13* '"durige ongesteldheid is te
's-Gravt/fpo in den ouderdom van 83 jaar
overledefi :'.|er D. P. Prumers, oud-burge
meester dezê^-jemeente.
Kerk en Zending
DS. H. SMELT
A.s. Zondag'herdenkt ds. H. Smelt, em.-
predikant der Ned. Herv. Kerk, wonende te
Zeist den dag waarop hij vóór 45 jaar het
predikambt aanvaardde.
Ds. Smelt werd 8 Febr. 1871 te Vriezen-
veen, waar zijn vader gemeente-ontvanger
was, geboren. Hij studeerde aan de R.U. te
Utrecht theologie. Onder invloed van wijlen
dr. J. Th. de Visser, toen predikant te Almelo,
wiens catechisant ds. Smelt was, begeerend
tot het predikambt te worden opgeleid, werd
hij 2 Febr. 1896 in zijn eerste gemeente te
Haarlo in het ambt bevestigd. In 1903 ver
trok ds. Smelt naar Wissénkerke welke
standplaats hij in 1911 met Hazerswoude ver
wisselde. In 1915 vertrok de jubilaris naar
Doetinchem waar hij 15 jaar mocht arbeiden,
totdat zijn gezondheidstoestand hem noopte
naar een kleinere gemeente te gaan, en het
beroep naar Druten aangenomen werd. Ruim
10 jaar was ds. Smelt Godsdienstleeraar aan
het Rijksopvoedingsgesticht de Kruisberg te
Doetinchem Zoowel in Wissenkerke als in
Doetinchem was hij voorzitter van de Chr.
school en in laatstgenoemde plaats ook secr.
van de Groen van Prinstererschool. Ook was
hij ir, Doetinchem redacteur van de „Wek
stemmen". terwijl hij medewerker is geweest
aan de Zondagsbode voor Nijmegen en
omstreken.
1 Mei 1936 verkreeg ds. Smelt op zijn ver
zoek eervol emeritaat van het Prov. kerk
bestuur van Gelderland en vestigde zich
metterwoon te Zeist.
NUTROGEN Voor jonge en
KRACHTVOEDSEL
aanstaande
beslaande uit MOUT,
MELK, EIEREN,CACAO.
Phosphor en Kalk.
Overal verkrijgbaar M IITRIPI A
Per Kg. bus f0.90 N I CJ A
I/O Kg. bus 1.60 ZOETERMEER
N.V. INGENIEURSBUREAU
voos
BOUWNIJVERHEID
BOUW- EN GEWAPEND
BETONWERKEN
gens nauwkeurig werkplan la «eer
ten tijd.
OEGST GEEST
TELEF LEIDEN 20341 (2 üjnen)
Oproep aan de kerken van
Roemenië
Het Roemeensche staatshoofd generaal
Antonescu richtte onlangs een oproep
aan de kerken, waaraan wij het volgende
ontleenen (men houde in het oog, dat
Roemenië tot de Oostersch-Orthodoxe landen
behoort en o.a. het Protestantisme er slechts
zwak vertegenwoordigd is):
„Priesters van alle altaren van Roemenië!
Op maatschappelijk gebied beschouw ik het
gezin als de basis van de staat, op geestelijk
gebied echter het geloof. Deze woorden ge
bruikte ik in mijn antwoord aan den
patriarch. Maar nu beschouw ik het als mijn
plicht mij tot U te richten, niet om mij in de
rechtssfeer van Uw ambtsdragers te dringen,
doch om mijn opdracht tegenover U en het
geheele land te vervullen, die tot doel heeft
het werk van allen binnen den staat met hun
plichten in overeenstemming te brengen.
„In dezen zin wend ik mij tot U en ver
klaar met de liefde van een oprecht geloovig
mensch: de kerk bestaat niet alleen uit het
kerkgebouw, de gezangen, de lichten en de
klokken; zij is liefde, "offer, tegemoetkomend
heid, ijver, reinheid des geestes. Daar waar
een reine ziel leeft is een altaar Gods: Opdat
de kerk en alles wat haar schoonheid uit
maakt, werkelijk de goddelijke genade onder
vindt, moet gij de eersten willen zijn die
haar dat geven, wat de Verlosser tot haar
grondslag heeft gemaakt. Als Uw gedachten
niet geheel en al aan den Schepper gewijd
zijn, als Uw hart niet werkelijk lijdt onder
zonden der anderen, zullen de kerkmuren
koud, de heiligenbeelden dood en dor blijven,
de klokken zullen geen blijden klank geven
en de kaarslichten zullen als uitgedoofd zijn.
Werkt zoo dat de geloovigen de behoefte
gevoelen naar de kerk te gaan en naar de
uren des gebeds .als een rustpauze voor hun
geest en ziel verlangen. Het evangelie van
onzen Heere is een werkelijkheid. Het is niet
geschreven om een doode letter te blijven
maar om beleefd te worden. Christus was
tijdens zijn aardsch bestaan overgeleverd
aan de volle strengheid van de menschelijke
wet; Hij draagt het zegel van de Goddelijke
kastijding. Hij heeft gestreden en geleden
voor onze verlossing. Alleen ziende op zijn
leven kunt gij de geloovigen het doel van
hun leven duidelijk maken. Geeft aan hun
klachten een willig oor en toont hun dat al
hun smarten door Gods zoon beleefd en ge
duld werden tot hun redding. Dan zult gij
zien dat de zin van het leven hun niet langer
onbekend blijft, dat veeleer het lijden aan
genomen en verdragen zal worden in het ge
loof aan de overwinning van God. Verkondig
het evangelie iederen Zondag zoo dat het
door allen gehoord en begrepen kan worden
en voeg korte maar inhoudrijke gebeden
daar bij. De leer van het evangelie moet zich»
in het voorbeeld van Uw eigen leven weer
spiegelen. Daarom verzoek ik U om in Uw
dagelijksch leven menschen te zijn, die het
meeste liefde bewijzen, die de besten, de
rechtvaardigsten, de eerbaarsten de ijverig-
sten zijn Ik verzoek U nooit {iet geld te
zoeken dat U in den afgrond van de mensche
lijke hartstochten omlaag zal trekken. Houdt
U ver van iedere geldzucht, zooals de Heere
de wisselaars verdreven heeft. Houdt ze ver
van U en Uw geloovigen. Ze heeft veel kwaad
land gebracht en vijandschap onder
„De eenige politiek waaraan gij doen moet,
is die van de liefde tot ons land en de ver
dediging van zijn heilige rechten. Moge gij
dit doen met ijver, met eerbaarheid, met
tegemoetkomendheid, met een eerlijk ge
weten, en vooral met Uw voorbeeld. Met
allen en ten aanzien van allen".
Ds. R. E. VAN ARKEL
Ds. R. E. van Arkel, Geref. predikant
te Utrecht, die geruimen tijd elders ver
pleegd wordt, heeft zich thans in een per
soonlijk woord tot zijn gemeente gericht.
In de „Utrechtsche Kerkbode" schrijft hjj
o.a.: „Het was een diepe teleurstelling voor
mij, dat ik in het midden van het vorig jaar,
na mijn diensttijd als veldprediker, niet aan
stonds tot u kon terugkeeren. Ik was „ziek"
verklaard. Eerst was het veertien dagen,
toen een maand, daarna drie maanden: tel
kens werd de voorgeschreven rusttijd ver
lengd en vergroot; ik had zelf niet gedaent,
dat het zoo ingrijpend en hardnekkig zou
zijn. En het was wederom voor mij een pijn
lijke teleurstelling, toen ik. na gemeend te
hebben met Nieuwjaar althans gedeeltelijk
mijn werk te kunnen beginnen, daarvan door
het oordeel van den dokter werd terugge
houden. Waarschijnlijk is juist de hunkering
en de spanning naar dien datum, en het tegen -
dien tijd „klaar" willen zijn, oorzaak van stil
stand en achteruitgang geweest.