George Bush: een echte „teamspeler
Vaticaanse spreekbuis redt
het zonder advertenties
Poolse vice-premier
voorziet nieuwe
prijsstijgingen
Labour: Nrd.-Ierland
verantwoordelijk
voor eigen toekomst
Gruwelijke moordpartij
in Los Angeles
Canada neemt afscheid van
Terry Fox
Franse hulp
in strijd
tegen ETA
Akkoorden
van Algiers
wettig
-iUITENLAND
LE3DSE COURANT
VRIJDAG 3 JULI 1981 PAGINA 11
(Van onze correspondent Cees Manders)
ROME De enige advertenties
In de Osservatore van gisteren
waren die van de Romeinse
NUTS-bedrijven die meedelen
dat de stroom vandaag enige tijd
wordt afgesloten, van een le
vensverzekeringmaatschappij en
een begrafenisonderneming.
Maar de Osservatore Romano,
i de spreekbuis van het Vaticaan,
V hoeft het gelukkig niet te heb-
n ben van advertenties, want an
ders was hij al lang opgeheven.
J Eergisteren bestond de krant 120 jaar en
dat werd herdacht in de krant van giste-
weken later, maar de ideeën die hij uit
draagt zijn altijd actueel. De krant doet,
naar Vaticaans gebruik, erg geheimzin
nig over de oplage. De hoofdredactie (in
Italië is dat de directie) is ontwijkend in
haar antwoord. De persdienst van hel
Vaticaan, net zo vaag als wanneer ge
vraagd wordt naar de gezondheid van de
paus, gokt op een oplage van „zo'n
100.000". Volgens ingewijden gaat het
slecht met de krant van het Vaticaan.
Men gaat uit van een oplage van 60.000
voor de Italiaanse editie en enkele dui
zenden voor de andere edities. Geen vet
pot dus voor dit „politiek en religieuze
dagblad", zoals de kop vermeldt Maai
nogmaals, de Osservatore leeft niet van
brood alleen.
ren, die de dag ervoor al was gedrukt en Opdracht
verspreid. Actueel is de Osservatore dus
niet, maar dat is ook niet nodig: de reli-
'euze onderwerpen die er uitvoerig in
behandeld worden zijn tijdloos en de po
litieke berichtgeving lijkt daardoor te
winnen aan objectiviteit.
De Osservatore Romano, de Romeinse
Waarnemer, is de enige krant van Vati
caanstad, het ministaatje met vijfduizend
l inwoners. Maar zelden had een regionale
krant zo'n groot bereik. De Vaticaanse
post verspreidt het blad over de hele
aardbol: overal waar de kerkelijke hiër
archie zijn steunpunten heeft, valt de
Osservatore Romano in de bus. Vaak pas
De editie van 2 juli, de jubileumeditie,
bevat op de voorpagina een indringend
commentaar van de hoofdredacteur, pro
fessor Volpini. Volgens hem voldoet de
krant nog steeds aan de opdracht die zij
op 1 juli 1861 van Paus Pius IX meek
reeg: de kerk, de paus en zijn oppergezag
dienen. De tijden zijn moeilijk geweest,
maar de Osservatore heeft altijd het ge
loof verspreid en gestreden voor de vre
de, de liefde en de mensenrechten, aldus
Volpini.
Verder staan op de voorpagina een lange
brief van de waarnemende paus, kardi
naal Casaroli, aan de deelnemers van
een psychiatrisch congres in Straatsburg,
een uitgebreide beschouwing over de
„apostolische broederschap tussen
Rome en Constantinopel en een bericht
over de prijsverlaging van de Libische
benzine, die ook in Vaticaan door de
pomp vloeit
De resterende zeven pagina's worden ge
vuld met theologische vertogen over
echtscheiding, zondeval, de liturgische
kalender met een programma over radio
Vaticaan, en tientallen andere religieuze
berichten. De wereldlijke zaken worden
uiterst objectief vermeld. Aan sport doet
de Osservatore Romano niet De enige il
lustratie is een foto van een schilderstuk
dat het Laatste Avondmaal voorstelt.
Wie koopt deze krant? De talrijke reli
gieuze instellingen zijn uiteraard vaste
afnemers, evenals geestelijken bibliothe
ken. Maar een Romein met de Osserva
tore onder zijn arm is nog nooit gesigna
leerd. In de kiosk wordt uc Osservatore
wel aangeboden, maar waarschijnlijk
meer uit piëteit dan uit verscheidenheid.
Maar volgens de „Gedachte van de dag",
in de Osservatore Romano van gisteren,
is de vraag naar het nut niet altijd de be
langrijkste. Thomas van Aquino wordt
aangehaald en die zegt dat God het enige
echt vrije wezen is, omdat Hij uitsluitend
wordt voortbewogen door zijn eigen
goedheid, en niet door de vraag of het
wel nuttig is wat hij doet.
[oger beroep
jischka-
proces
afgewezen
"KEULEN Het Westdultse
.Jooggerechtshof heeft in het
Inogenoemde Lischka-proces
herziening van de hoge vrij
heidstraffen tegen voormali
ge SS-leiders als „duidelijk
Migegrond" verworpen.
Een rechtbank in Keulen ver
oordeelde op 11 februari 1980
de vroegere SS-commandan-
ten Kurt Lischka (71), Herbert
flagen (67) en Ernst Heinrich-
sohn (60) tot respectievelijk
h tien, twaalf en zes jaar gevan
genisstraf wegens medeplich
tigheid aan moord op joden.
^Merkwaardige
-'(pening Franse
Iiarlementszitting
>ARIJS Het pas gekozen
franse parlement heeft giste-
en zijn zitting nogal merk-
jraardig geopend. Dat kwam
joor de rede van het oudste
►arlementslid, de 89-jarige
liarcel Dassault
Deze vliegtuigfabrikant en
„vader" van de mirages hield
ken tamelijk onbegrijpelijk be-
bog ten gunste van de pro-
kikten van de Franse indu-
3ftrie. Hij keerde zich tegen
neubels uit Italië en België,'
bto-apparatuur en auto's uit
lapan en tegen het feit dat de
•rewacht van de Franse presi-
ent in BMW's rijdt Terwijl
e afgevaardigden besmuikt
achten of gegeneerd toeluis-
erden pleitte de bejaarde
rolksvertegen woord iger voor
en grote internationale ten-
oonstelling in Parijs la 1925
m reclame te maken voor het
ranse produkt. Hij maakte
ich overigens geen zorgen
Over de nationaliseringsplan-
jien. Dat kende hij al uit 1937.
Huwelijk prinses
Marie Christine
op de klippen
Zes weken na de trouwpartij In
Toronto is het huwelijk van de
Belgische prinses met de Ca
nadese pianist Paul Drake op
de klippen gelopen. „We gaan
definitief uit elkaar", aldus de
43-Jarige pianist, wiens huwe
lijk met de prinses opzien
baarde, onder meer omdat de
Belgische koninklijke familie
zou hebben geprobeerd er een
stokje voor te steken. Ge
vraagd naar de verblijfplaats
van zijn vrouw moest Drake
het antwoord schuldig blijven.
Volgens hem bevindt zij zich
aan boord van een Jacht er
gens op zee.
LOS ANGELES In Hollywood Hills, het dure sterren
stadje bij Los Angeles, zijn woensdag twee mannen en twee
vrouwen op afschuwelijke wijze vermoord. Een derde
vrouw is zwaar gewond naar een ziekenhuis gebracht De
moorden zijn gepleegd in een huis dat niet ver staat van de
woning, waar in 1969 de filmactrice Sharon Tate en vier
van haar vrienden op een gruwelijke manier door de „Man-
son-familie" werden omgebracht
De politie wilde geen verklaring afleggen over de wiize waarop
de slachtoffers zijn omgebracht, maar volgens de lijkschouwer
zijn zij doodgeslagen.
De politie wilde wel kwijt dat buurtbewoners geen aandacht
hebben geschonken aan kreten om hulp. Pas woensdagavond
besloot een van de omwonenden de politie te waarschuwen. Een
buurvrouw vertelde desgevraagd dat zij iemand had horen roe
pen: „Maak mij alsjeblieft niet dood", maar niets had onderno
men. Een buurman zei dat hij een man had horen gillen. „Maar
er ziin hier in de buurt altijd luidruchtige feestjes en stereola-
waai aldus de man.
Met kerkdiensten In het hele land heeft de
bevolking van Canada gisteren afscheid
genomen van haar nationale held, Terry
Fox, Fox is zondag, een maand voor zijn
23e verjaardag, aan kanker overleden.
Vier jaar geleden was het rechterbeen van
Fox afgezet, maar het verhinderde hem niet
in de zomer van vorig Jaar een mars van
ruim 5.300 kilometer dwars door Canada te
houden, om geld voor de kankerbestrijding
in te zamelen. HIJ kon de „marathonloop van
de hoop" van 8.300 kilometer van de kust
van de Atlantische tot de Stille Oceaan niet
afmaken.
De oecumenische uitvaart In Terry's woon
plaats bij Vancouver werd rechtstreeks door
de televisie uitgezonden.
Een lid van de koninklijke Canadese bere
den politie In rood uniform en „padvinders-
hoed" droeg aan de moeder van Terry Fox
de grote Canadese vlag over, die vier dagen
lang halfstok heeft gehangen op het parle
mentsgebouw In Ottawa en die door premier
Pierre Trudeau als bijzonder gebaar naar
Vancouver was gestuurd.
in Ottawa kwamen 's avonds
meer dan 7.000 mensen voor
het parlement bijeen voor een
herdenkingsplechtigheid. Pre
mier Trudeau zei daarop dat
Terry weliswaar zijn persoonlij
ke strijd had verloren, maar
niettemin als overwinnaar en
niet als overwonnene de ge
schiedenis is Ingegaan. Zijn le
ven Is een triomf van de men
selijke geest op tegenslag ge
weest, aldus premier Pierre
Trudeau.
WARSCHAU De Poolse vice-premier
Zbigniew Madej heeft gisteren in het parle
ment een somber beeld geschetst van de
Poolse economie en nieuwe prijsverhogin
gen voor levensmiddelen in het vooruitzicht
gesteld. Madej zei er zich van bewust te zijn
dat dergelijke verhogingen in het verleden
aanleiding zijn geweest van onlusten, maar
dat ze noodzakelijk zijn om de economische
malaise te beëindigen.
werd over de economische toestand, was pre
mier Jaruzelski aanwezig op de topconferentie
van de Comecon, de Oosteuropese tegenhanger
van de EG. In de Bulgaarse hoofdstad Sofia
kwam veel kritiek op de slechte Poolse econo
mie. Jaruzelski heeft daarop geantwoord dat
juli begint, zijn land uit de problemen zal halen
en de positie van de partij zal verbeteren. Vol
gens welingelichte kringen in Polen zal Jaru
zelski naar Polen terugkeren om de Russische
minister van buitenlandse zaken Gromyko te
ontvangen, die vandaag een bezoek brengt aan
Warschau. Verwacht wordt dat Gromyko de
Poolse leiders op het hart zal drukken de her
vormingsbeweging op het komende partijcon
gres een halt toe te roepen.
Uit een Poolse enquête, waarvan de resultaten
gisteren zijn bekend gemaakt, blijkt dat slechts
zestien procent van de Polen iets heeft gemerkt
van de „socialistische vernieuwing"; 41 procent
daarentegen zegt niet van de vernieuwing te
hebben gemerkt en 39 procent heeft hem „ter
nauwernood" opgemerkt
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De gewezen La*
bourleider en ex-premier Ja
mes Callaghan, die twaalf
jaar geleden het Britse leger
naar Noord-Ierland stuurde
om de katholieke minder
heid daar te beschermen te
gen vechtlustige protestan
ten, heeft gisteravond in het
Lagerhuis gepleit voor een
„grotendeels onafhankelijke
Noordierse staat, die verant
woordelijk is voor zijn eigen
toekomst".
Volgens Callaghan moet dat
nieuwe Noord-Ierland in staat
gesteld worden zelf banden te
smeden met Londen en Du
blin. Londen moet openlijk
verklaren niet meer van zins
te zijn de toekomst voor
Noord-Ierland te bepalen. Cal
laghan deed dit controversiële
voorstel tijdens het halfjaar
lijkse debat over de politieke
toekomst van Noord-Ierland.
De verantwoordelijke conser
vatieve minister, Humphrey
Atkins, kondigde gisteren de
oprichting aan van een vijftig
leden tellende Noordierse
raad, die een zuiver advise
rend karakter zal hebben en
eind '81 aan het werk zal kun
nen gaan. Atkins denkt daar
bij aan Noordierse Lagerhuis
leden, Europarlementariërs en
leden van districtsraden.
Een opvallende aanwezige bij
dit debat was de strijdlustige
dominee Ian Paisley, leider
van de protestantse Unionis
ten. Hij neeft al laten weten
niet aan de raad te zullen deel
nemen, omdat hij verwacht
dat Atkins weer concessies zal
doen aan de IRA. Tijdens een
bijeenkomst in Belfast heeft
hij zijn achterban opgeroepen
zich te verenigen in de strijd
tegen de IRA.
PARIJS Frankrijk zal
Spanje bij de bestrijding
van terroristen van de Bas-
kische afscheidingsbewe
ging ETA steun verlenen.
Dit heeft premier Pierre
Mauroy van Frankrijk de
Spaanse regeringsleider Leo-
poldo Calvo Sotelo in Parijs
toegezegd.
Calvo Sotelo en Mauroy spra
ken af dat nog deze maand de
Franse minister van binnen
landse zaken, Deferre, een
werkbezoek aan Madrid zal
brengen. Ook nog deze maand
ontmoeten de Franse en de
Spaanse ministers van justitie
elkaar in Parijs.
AMERIKAANS
HOOGGERECHTSHOF:
WASHINGTON Presi
dent Carter van de Verenig
de Staten overschreed zijn
bevoegdheden niet, toen hij
begin dit jaar bepaalde dat
Amerikaanse ondernemin
gen hun vorderingen tegen
Iran niet bij de Amerikaan
se rechtbanken aanhangig
moeten maken, maar ze
moeten voorleggen aan een
internationaal tribunaaL
Het Amerikaanse hoogge
rechtshof heeft dit gisteren
besloten.
De uitspraak betekent dat de
zogenaamde Akkoorden van
Algiers, op grond waarvan de
52 in Iran vastzittende Ameri
kaanse gijzelaars werden vrij
gelaten, volgens de rechters
niet in strijd zijn met de wet
Tevens is door de uitspraak de
weg vrij voor de overdracht
van als strafmaatregelen te
gen Iran bevroren Iraanse
tegoeden in de VS ten bedrage
van ongeveer 10,6 miljard gul
den. Na deze overdracht res
teert er nog een „fonds" van
ruim 2,6 miljard gulden, waar
op Amerikaanse personen en
bedrijven hun schade kunnen
verhalen. Of deze vorderingen
worden toegewezen hangt af
van het oordeel van het inter
nationaal tribunaal van drie
Amerikaanse en drie Iraanse
rechters, bijgestaan door drie
internationaal bekende juris
ten. Dit tribunaal, gevestigd in
het Vredespaleis in Den Haag,
is deze week zijn werkzaamhe
den begonnen.
Toen presidentskandi
daat Ronald Reagan een
jaar geleden, tijdens de
Republikeinse Conventie
in Detroit, liet weten dat
George Bush zijn „run
ning mate" (kandidaat
voor het vice-president-
schap) zou zijn, werd de
vroegere CIA-directeur
algemeen als „tweede
keus" bestempeld. Hij
werd immers pas ge
vraagd toen alle pogin
gen om ex-president
Ford voor de functie te
strikken op niets uitlie
pen. Bovendien was Bush
van alle Republikeinse
kandidaten de enige die
de strijd tegen Reagan tot
op de conventie doorzet
te. Bush vond de huidige
president „te oud" en
noemde zijn economische
voorstellen „rampzalig".
Bush blijkt zich evenwel
uitstekend aan de om
standigheden te hebben
aangepast Daarnaast is
hij, omdat hij zo onge
veer over meer bestuur
lijke ervaring beschikt
dan alle overige naaste
medewerkers van Rea
gan bij elkaar, voor het
Witte Huis een bijna on
misbare schakel gewor
den, zoals Guardian-cor
respondent Alex Brum
mer in onderstaand ver
haal bericht
KENNIS EN ERVARING ONMISBAAR VOOR AMERIKAANSE REGERING
WASHINGTON De
Amerikaanse vice-presi
dent George Bush is er hef
levend bewijs van dat de
baan die ooit „geen emmer
snot waard" is genoemd,
sinds de dagen van presi
dent FJ>. Roosevelt (1932-
1945) aanzienlijk aan in
houd heeft gewonnen. In de
vijf maanden dat Busb
deze functie nu bekleedt, is
hij evenzeer zo nief
meer bij de staatszaken
betrokken geweest als pre
sident Reagan zelf. Dat is
een opmerkelijke prestatie
van een man die tijdens
het nachtelijk drama van
de Republikeinse Conven
tie vorig jaar in Detroit in
alle opzichten tweede keus
was. Zoals de stafchef van
het Witte Huis, James Ba
ker, onlangs opmerkte: „Ie
dereen weet aat de presi
dent Bush niet wilde kie
zen Tussen hen bestond
geen enkele overeenstem
ming over de rol die Busb
zou moeten gaan spelen".
Typerend voor het optreden
van Bush is zijn manier van
handelen direct na de aan
slag op president Reagan,
toen het Amerikaanse volk
meer dan ooit leiderschap
verwachtte van zijn vice-pre
sident Een optreden dat bij
na elke Amerikaan zich kan
herinneren. Bush was een
toonbeeld van kalmte en re
delijkheid, nadat de minister
van buitenlandse zaken
Alexander Haig. had gepro
beerd de zenuwen te kalme
ren, maar door zijn eigen
nervositeit de indruk van pa
niek had gewekt Toen Bush
in de perskamer van het Wit
te Huis verscheen en vertel
de dat Reagans operatie was
gelukt en dat de regering
normaal zou blijven functio
neren, gaf zijn kalmerende,
zekere manier van optreden
het volk de indruk dat het
schip van staat in goede han
den was.
Maar te veel nadruk op deze
uitzonderlijke periode met
een beetje geluk maakt een
vice-president zoiets maar
een keer mee verdoezelt
het eigenlijke belang van zijn
rol in de regering. Als de
president 's ochtends nog op
bed ligt Reagan begint
nooit voor negen uur zit
Bush al vanaf half acht in
zijn kantoor om zich door het
ClA-rapport heen te werken
dat de president later onder
ogen krijgt. Wat later voegt
hij zich dan bij Reagan en
zijn adviseur voor nationale
veiligheid Richard Allen om
Amerikaanse vlcepresident George Bush.
de belangrijke veiligheids
kwesties te bespreken.
Ervaring
Als hoofd van het crisisteam
van het Witte Huis (een
functie waarop hij beslag
wist te leggen na een nogal
bureaucratische strijd met
Haig) en als enige naaste me
dewerker van Reagan met
een schat aan ervaring op het
gebied van de inlichtingen
dienst en buitenlandse zaken,
wordt zijn bijdrage op deze
bijéénkomsten van vitaal be
lang geacht Het was Bush tot
wie de president zich wendde
toen hij iemand zocht om bij
de nieuwe Franse president
poolshoogte te gaan nemen
met het oog op de economi
sche top van de belangrijkste
Westerse landen die 20 en 21
juli in Ottawa wordt gehou
den. Wat een ontvlambare
ontmoeting had kunnen wor
den vanwege de Amerikaan
se verontrusting over vier
communistische minister in
Mitterrands regering, verliep
vrijwel zonder een spoortje
venijn. Aan de Amerikaanse
zorgen werd openlijk uiting
gegeven op de trappen van
het Elysée, maar de bespre
kingen werden omschreven
als warm en produktief. De
diplomatie won het van de
paranoïde Amerikaanse
angst voor Eurocommunis-
Spanningen
Het ambt van vice-president
is altijd een ambt vol span
ningen geweest. Hoewel ie
dere president beloofde zijn
vice-president bij het regeren
te betrekken, is er tot voor
kort nog nooit sprake ge
weest van een soepele ver
houding. Vice-presidenten
werden naar alle hoeken van
de wereld gestuurd, maar al
tijd uit het centrum van de
macht geweerd. Het was
Jimmy Carter die hierin ver
andering bracht door Walter
Mondale zeer nauw bij het
regeringsproces te betrekken.
Hij belastte zijn vice-presi
dent met de leiding over het
Midden-Oostenbeleid om on
enigheid tussen de verschil
lende facties te voorkomen
en vroeg hem vele keren om
advies dat hij dan opvolgde
ook. Het was een goed funda
ment waarop president Rea
gan heeft verder gebouwd.
Aan het thuisfront waar een
groot deel van de werkzaam
heden van Bush zijn gecon
centreerd, is de huidige vice-
president belast met een van
de drie economische taken
die de regering-Reagan zich
heeft gesteld: de poging om
de regering van de ruggen
van de mensen te halen. Als
hoofd van de groep-regelin-
gen is hij verantwoordelijk
voor het schiften van de dui
zenden regelingen die dooi
de regeringsdepartementen
worden getroffen. Hij besluit
welke wel en welke niet no
dig zijn.
Atlanta
richten lag in de zwarte ge
meenschap. Hij werd dooi
Reagan naar Atlanta ge
stuurd om de financiële en
morele behoeften te beoorde
len van politie en maatschap
pelijke werkers in een stad
die als het ware verlamd is
door de moorden op 28 jonge
zwarte kinderen. De arresta
tie van Wayne Williams, die
wordt verdacht van de moor
den, zou voor een deel te
danken zijn aan de persoon
lijke tussenkomst van Bush.
Waarom heeft Bush dan wel
het vertrouwen van Reagan
en het Witte Huis kunnen
winnen, terwijl anderen vooi
hem dat niet konden? Om
even in het modieuse taalge
bruik van Washington te blij
ven: hij heeft zich een team
speler getoond. Hij heeft zich
op de achtergrond gehouden
niet de publiciteit gezocht
Hij heeft het regerende trie
in het Witte Huis Edwir
Meese, James Baker en Mi
chael Deaver met succes
voor zich ingepalmd. En, hei
allerbelangrijkste, hij heefi
zijn campagne-opvatting dat
Reagan in zeker opzicht U
oud was voor het president
sambt en een „behekst eco
nomisch beleid" aanprees, la
ten varen.
ALEX BRUMMER/THE
GUARDIAN
