1 Verkoop vuurwerk aan banden Trouw Commentaar en Uyl zesde keer politicus van het jaar waar blijven de vrouwenzegels? "luropees sociaal beleid •led Sïf' uv Fabrikanten bezorgd over financiële consequenties Regels voor veilig vuurwerk Weduwe van Ossip Mandeisjtam dood Protestantse werkgemeenschap in PvdA uitslover frans een frisse snavel halen spinnegebroed NSDAG 30 DECEMBER 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTETRHS 5 - dec twee Aci 1 d C< usicl Tide o t in iet ne echnii blazer het vJ" flcat tt zal een boeiend gevecht worden de eerste maanden van het nieu- jaar: de confrontatie van het iropese parlement en de Europe- ministerraad met als inzet de iroting voor 1980 en 1981. Een elend en saai klinkend onder- ;rp. maar pas op: het gaat om een ilitiek uiterst gevoelige en belang- ke zaak. die allerlei directe en idaagse consequenties kan heb- n ook voor ons land. '■e g, rvi bjct rrukte ïaar *m ei Kirl .opraa k Robe aritor dez» vatt 15 uu es ge te b iders dan vorig jaar heeft het iropese parlement begin deze aand zonder al te veel discussie en oeilijkheden de (door de Europe- commissie voorbereide en daar door de Europese ministerraad snoeide) begroting voor 1981 ngenomen. De ik Wi zijn ong el edde ht aai nstei WJ v beel< 5 I hiel j„ lil in 1 e bea s) tn het**1 vens het In parlement haalde echter tege- een truc uit. Er werd alsnog een ivulling op de begroting voor 10 aangenomen met zoveel vaste iten (o.a. voor regionaal beleid werkloosheidsbestrijding) dat ze vanzelf zullen doorwerken in begroting voor 1981. Via de hterdeur en zonder dat de rege- igen van de EG-landen het in de teh hadden, pleegde het Europe- parlement alsnog op een heel »ale wijze een inbraak in de be- oting voor 1981. eliswaar kwamen de aldus gewij sde begrotingen voor 1980 en ^j81 nog een keer terug in de iropese ministerraad (die de mo- hool lijkheid zou hebben gehad de ak opnieuw bij te stellen), maar ndat landen als Engeland en Italië de ministerraad wel wat zagen in door het parlement voorgestelde jzigingen was er onvoldoende irderheid bij de ministers om parlement te weerstaan. Europese ministerraad kon geen, iluit nemen en daarop heeft Si- one Veil als voorzitter van het iropese parlement geconcludeerd: l^uni^een besluit is ook een besluit; de r het parlement geamendeerde groting moet nu volgens het Ver- ag van Rome worden uitge- rd". dat laatste nu helemaal waar is of mevrouw Veil misschien nét is te vroeg heeft gesproken (de ilingen in het Verdrag van Ro- waarin de bevoegdheden over- •weer worden geregeld zijn nogal :wikkeld en erg veel praktische 'aring is er niet mee opgedaan) is op zichzelf een interessante vraag en zal één van de belangrijkste overwegingen vormen voor het ge val het Europese Hof als hoogste aardse rechter binnen de Gemeen schap zich er over zal moeten uit spreken. Belangrijker voor ons zijn op dit moment echter de politieke overwegingen. Het gaat naar onze mening niet aan dat de Europese ministerraad op een gegeven ogenblik wél allerlei maatregelen, bij voorbeeld tot sa nering van de Europese staalindus trie afkondigt, maar weigert om de consequenties daarvan in de sociale sfeer (werktijdverkorting, werk loosheid e.d.) onder ogen te zien. Want dat was de bedoeling en de zin van de uitspraak van het Euro pese parlement: er dient een samen hangend economisch én sociaal be leid binnen Europa te worden ge voerd. Als Europa regelend gaat optreden bij de sanering van een bedrijfstak, dan mogen de sociale gevolgen daarvan niet eenzijdig worden afgewenteld op de landen en regio's die van die sanering het slachtoffer worden. Een Europees economisch beleid vraagt tegelijk een zekere mate van Europese soli dariteit om de slechte gevolgen op te vangen. Dat is een duidelijke politieke uit spraak van het Europese parle ment. die om een even duidelijk politiek antwoord van de Europese regeringen vraagt. Frankrijk en België hebben al boos laten weten, dat zij niet zullen bijdragen in de door deze ontwikkelingen noodza kelijk geworden verhoging van de Europese middelen. Zij willen het laten aankomen op een uitspraak van het Europese Hof in Luxem burg. Nederland (dat overmorgen het voorzitterschap van de Europese ministerraad overneemt) aarzelt nog. Naar onze mening zal Neder land echter moeten duidelijk ma ken. dat het hier niet uitsluitend om een juridische kwestie gaat, waar voor de rechter een oplossing moet vinden, maar dat er even zoveel politieke aspecten aan deze zaak om een antwoord vragen. Prestige-overwegingen als „wie' maakt de dienst uit binnen Europa; het parlement, de commissie in Brussel of de Europese minister raad?" mogen daarbij geen rol spelen. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM PvdA-leider Den Uyl Is door tachtig parlemen taire Journalisten uitgeroepen tot politicus van het Jaar. Den Uyl, die van 1973 tot en met 1977 steeds gekozen werd als politicus van het niimmj Ja^r, behaalde 92 punten en ver sloeg premier Van Agt, die met 71 punten tweede werd. De jaarlijkse u verkiezing wordt gehouden door 18e K" het weekblad De Tijd Den Uyl, die in 1978 werd verdron gen door de voormalige fractielei der van het CDA, Aantjes, en in 1979 door de huidige fractievoor- •p».zitter van het CDA, Lubbers, werd w vooral gekozen vanwege zijn hou ding ln de kemwapendlscussle binnen zijn eigen partij. „HIJ stak zijn nek uit door zware voorwaar- tet gert den te stellen aan een nieuw lijst trekkerschap", aldus een van de overwegingen. Na Den Uyl en Van dlimbi jen ov entiegi Lee hij te J. vel noi het r dat de van d >or raj igt die dat h te hal t en d( etaria het g gebeu If jaar eraad ve va als eei HIJ ehonoi leële m en vai Agt volgen minister De Ruiter, ex- minister Andriessen en Kamer voorzitter Dolman („de enige die ln 1980 geprobeerd heeft de eer van de parlementaire democratie tenminste nog een beetje hoogte houden") op de lijst Een 36-ste plaats werd toegekend aan het „PvdA-collectief" vanwe ge „de moed om ln deze periode van schaamteloze graalzucht de ontwikkelingssamenwerking een hogere prioriteit toe te kennen dan behoud van koopkracht ln eigen huis", zoals de keuze werd omschreven. Ook prinses Juliana en boer Koekoek komen op de lijst voor („omdat we ook elders ln het land aan monumentenzorg doen") evenals de Amsterdamse burgemeester Polak, die „een zwaardere taak heeft dan premier Van Agt en zich daar veel beter van kwijt". Van een onzer verslaggeef sters AMSTERDAM De meeste Nederlandse gemeentebestu ren hebben de verkoop en het afsteken van vuurwerk aan banden gelegd, uit veiligheidsoverwegingen en om geluidsoverlast tegen te gaan. Handelaren en fabri kanten van vuurwerk zien be zorgd uit naar de financiële consequenties. De Vereniging van Nederlandse Ge meenten heeft de gemeentebesturen geadviseerd om alleen de laatste twee dagen van het jaar vuurwerk te laten verkopen of gebruiken. Dat gebeurt al op grote schaal. In sommige ge meenten mag het vuurwerk alleen op oudejaarsavond, vanaf elf uur tot half twee de volgende ochtend wor den afgestoken. Jongeren onder de achttien Jaar mogen geen vuurwerk op zak hebben. De Nederlandse gemeenten hebben hun verordeningen omtrent vuur werk altijd naar eigen Inzicht kunnen opstellen. Daardoor bestonden er vaak grote verschillen tussen de ver schillende verordeningen. Zo is iedere gemeente ook vrij om het advies van de Vereniging van Nederlandse Ge meenten wel of niet op te volgen. Vuurwerk wordt steeds duurder, èn steeds luidruchtiger. De tamelijk on schuldige zevenklappers zijn ver drongen door de honderdklappers of spul van nog zwaarder kaliber. Ge luidsmetingen hebben aangetoond dat bij het afsteken van vuurwerk op twee meter afstand kortstondig hoge geluiddruknlveaus kunnen optreden van 155 tot 160 decibel, te vergelijken met geweerschoten. In de arbeidsge neeskunde wordt 140 decibel vaak als hoogst toelaatbare plek gehanteerd. Verwondingen Uit een recent onderzoek blijkt dat leder Jaar, rondom de jaarwisseling, ongeveer twintig personen zodanige verwondingen oplopen dat zij in een ziekenhuis moeten worden opgeno men. De meeste gewonden zijn man nen en de helft is jonger dan vijftien jaar. De verwondingen bestaan gro tendeels uit oogletsel en brandwon den. Verder loopt ongeveer zes pro cent van de gebruikers van zwaar knalvuurwerk blijvende schade op. Minister Ginjaar (volksgezondheid en milieuhygiëne) heeft vorig jaar la ten weten dat hij het zinnig vindt om knallend vuurwerk zoveel mogelijk uit te bannen. Maar de fabrikanten en importeurs gingen vorig jaar niet ln op zijn voorstel om de verkoop van zwaar vuurwerk te staken. Vervol gens ls men op het ministerie begon nen met de voorbereiding voor een wet die dit soort vuurwerk moet ver bieden. Dit zogenoemd Vuurwerkbe- sluit zal er ook toe moeten bijdragen dat er veiliger vuurwerk geprodu ceerd gaat worden en dat het zal worden voorzien van duidelijke ge bruiksvoorschriften. Hoewel de Nederlandse Stichting Ge luidshinder er nog zo op gehoopt had, is de wet nog niet klaar. De Stichting is daarentegen wel blij met het voor stel van de Vereniging van Neder landse Gemeenten. „We vinden het een zinvol voorstel en we zijn blij dat zoveel gemeenten eraan gehoor heb ben gegeven," aldus een woordvoer der. Deze stichting produceert onder andere televisiespotjes met betrek king tot geluidshinder. „De spotjes die we uitzenden over vuurwerk zijn nauwelijks effectief. Het zijn voorna melijk jongeren die het knallende en gevaarlijke vuurwerk afsteken en die trekken zich er niet zoveel van aan." Tevreden M. van Egdom. woordvoerder van de vereniging, zegt tevreden te zijn met de manier waarop het voorstel door de Nederlandse gemeenten ls ontvan gen. „Vier Jaar geleden hebben wij geadviseerd om de verkoop van vuur werk te beperken tot vijf dagen voor de jaarwisseling. Toen bleek dat er al gemeenten waren die daar twee da gen van maakten. Daarom hebben we ln de herfst van dit jaar dit advies doen uitgaan. Van de kant van de vuurwerkhandel hebben we helemaal geen klachten ontvangen. Sommigen hebben ons zelfs laten weten dat ze ln één dag dezelfde hoeveelheid kunnen verkopen." Van Egdom vindt het niet nodig om een dergelijke maatregel wettelijk te regelen. „Gemeenten kunnen dat be ter zelf uitmaken. In de ene gemeente is het nu eenmaal erger dan in de andere. In grote steden, waar mensen dichter op elkaar wonen, heeft men er dikwijls meer last van dan in kleinere gemeenten," aldus Van Egdom. De Federatie Vuurwerkhandel Neder land is boos op de vereniging omdat deze haar niet betrokken heeft bij de voorbereidingen om tot een voorstel te komen. Daarnaast zijn fabrikanten bang voor financiële consequenties. „In twee dagen kun je nu eenmaal minder verkopen dan in vijf. Er zijn op dit moment twee vuurwerkfabri kanten in Nederland. De zaken gaan nog goed maar of dat in de toekomst zo blijft vragen we ons af," aldus een woordvoerder. De Federatie heeft een ander voor stel: vijf verkoopdagen en alleen vuurwerk afsteken tussen elf uur, ou dejaarsavond en half twee de volgen de dag. Plus een advertentie in de plaatselijke kranten met de verkoop adressen om de illegale vuurwerk handel tegen te gaan. Politie De Nederlandse politiekorpsen zijn omstreeks de jaarwisseling extra at tent op illegale vuurwerkhandelaren. In Rotterdam is tot op heden zesdui zend kilo vuurwerk in beslag geno men. De meest recente vondst werd gistermorgen bij een winkelier ge daan. De betreffende winkelier had heel keurig elf kilo vuurwerk in voor raad, maar in een voor de winkel geparkeerd busje vond de politie drie keer deze hoeveelheid en in zijn sou terrain maar liefst 1800 kilo. De Amsterdamse politie heeft even buiten de stad een bunker gereser veerd om illegaal vuurwerk, dat deze weken in beslag werd genomen op te slaan. De totale inhoud van de bun ker bedraagt op dit moment tweeën half duizend kilo. In Den Haag werd duizend kilo vuurwerk ln beslag ge nomen, voornamelijk bij illegale han delaren die niet in het bezit waren van een vergunning. Van de vier grote steden sluit de stad Utrecht de rij met vijftig kilo in beslag genomen vuur werk. Winkeliers krijgen van hun gemeente toestemming voor de verkoop van vuurwerk, mits ze voldoen aan de eisen van de brandweer Die komen meestal neer op het bouwen van een betonnen bunkertje. Ze mogen ook- slechts een bepaalde hoeveelheid in huis hebben. Het overgrote deel van het in beslag genomen vuurwerk is afkomstig van vuurwerkhandelaren die meer vuurwerk opgeslagen had den dan toegestaan. Tot op heden melden het Amster- dams Academisch Ziekenhuis even als het Utrechts Ooglij dersgasthuis nog niemand in behandeling te heb ben die door vuurwerk letsel opgelo pen heeft. Jammer genoeg zal dat waarschijnlijk zo niet blijven. Het Veiligheidsinstituut heeft een aantal regels opgesteld voor veilig vuurwerk afsteken: Vuurwerk alleen kopen in „officiële" winkels en afsteken alleen tijdens de uren op Oudejaarsdag; gebruiksaanwijzingen eerst lezen; plek kiezen waar rotjes op de grond kunnen knallen zonder explosiegevaar en zonder hinder voor mens en dier; geen vuurwerk in broek- of jaszakken; aansteken met iets dat gloeit (er zijn speciale lonten voor, anders een veter, een sigaar of een sigaret); blijf op z'n minst op zes meter afstand van exploderend vuur werk; vuurpijlen afsteken vanuit een ingegraven of verzwaarde fles; afsteken van gebundeld vuurwerk is levensgevaarlijk en zeker schadelijk voor het gehoor. MOSKOU (AFP, AP) De weduwe van de Russische dichter Ossip Man- delsjtam, Nadezjda Mandelsjtam, is gisteren op 80-jarige leeftijd in Mos kou overleden. Zij werd dood aange troffen in haar flat. Met haar man gold zij als vertegenwoordiger bij uit stek van het intellectuele non-confor- mlsme in de Sowjet-Upie. Ossip Mandelsjtam, wiens fatalisti sche gedichten van voor 1925 weinig in de smaak vielen bij Stalin, werd tweemaal opgesloten in een concen tratiekamp. Hij overleed in 1938 on der nooit opgehelderde omstandighe den. Sedert die tijd wijdde Nadezja haar leven aan het bekendheid geven aan het werk van haar man. Ze publi ceerde een tweedelig werk over zijn leven en dichterschap, dat in 1974 in het Westen werd uitgegeven. Haar woning fungeerde als een toe vluchtsoord voor jonge en oude intel lectuelen, die haar hielpen bij het huishoudelijk werk en in ruil daar voor konden luisteren naar haar kri tiek op het Sowjet-systeem of konden leren van haar kennis van de westelij ke literatuur. Onder de bezoekers van haar huis bevonden zich onder meer Alexander Solzjenitsin, Andrej Sin- jawski en Alexander Zinowiew, drie schrijvers die momenteel in balling schap in het westen leven. Van een onzer verslaggevers UTRECHT Op een vergadering in Utrecht hebben leden van de Partij van de Arbeid een protestantse werk gemeenschap in de PvdA opgericht. De Initiatiefnemers zijn het voormali ge Tweede Kamerlid voor de PvdA drs H. M. Franssen, de kerkelijk hoogleraar in Utrecht dr H. W. de Knijff, de Amsterdamse hervormde predikant dr A. A. Spijkerboer en de doctoraal-student in de theologie A. P. van de Beid uit Kampen. Het viertal zegt in een verklaring sa men met mensen voor wie het werk van Luther en Calvijn betekenis heeft, te willen nadenken over geloof en politiek en een studie van het socialisme te willen maken. De initia tiefnemers willen geen pressiegroep vormen binnen de PvdA, maar „een ruimte bieden, waarin mensen tot helderheid kunnen komen door in een vrije geest met elkaar van ge dachten te wisselen". In tegenstelling tot het deze zomer opgerichte Trefpunt waarin gepro beerd wordt levensbeschouwing en politiek dichter bij elkaar te brengen wil de nieuwe werkgemeenschap zich op de eerste plaats richten op studie en vorming. Op zaterdag 14 februari wordt in Amersfoort een eerste bij eenkomst georganiseerd voor geïnte resseerden. Zou het er volgend jaar van ko men? Dat er eindelijk een serie postzegels komt met vrouwen er op? Niet dat het zo'n overweldi gende eer zou zijn, of iets onmis baars voor vrouwen, maar al die mannenhoofden gaan wel verve len, en het moet gezegd worden: vrouwen zijn, wat afbeeldingen op postzegels betreft, schande lijk misdeeld. We praten nu even niet over koninginnen en prinses sen; die zijn niet weg te denken van onze postzegels, wat overi gens niets met hun vrouw-zijn, maar alles met hun plaats in de maatschappij te maken heeft. Als we allemaal koningin waren stonden we ook ongetwijfeld alle maal op postzegels, maar dat kan niet omdat er niet zoveel postze gels worden uitgegeven en er niet eens genoeg huizen, zijn, laat staan paleizen voor zoveel konin ginnen. Terug naar de werkelijkheid. Schandelijk weinig vrouwen op postzegels, constateerden we al. Ciska Dresselhuys heeft ze on langs voor het feministisch maandblad Opzij geteld: van de eerste Nederlandse postzegel af (1852) tot nu zijn er maar zes zegels verschenen die speciaal aan een vrouw of meisje gewijd waren. Die eer viel Maria Tessel- schade (1937), Aagje Deken (1941), Esther de Boer-van Rijk (als Kniertje, 1974), Belle van Zuylen (1978), Anna Maria van Schuurman en Anne Frank (mei van dit Jaar) te beurt. Zes stuks. Je gelooft Je ogen niet, maar het is de bittere waarheid. Waren er tot nu toe dan zoveel meer man nen dan vrouwen die waardig ge acht werden hun achterkant te laten likken en zich op een enve lop te laten plakken? In elk geval stonden zij meer op de voor grond, duwden waarschijnlijk het toen nog zwakke geslacht naar de achtergrond om zelf meer op te vallen. Daar komt ook de uitleg van de PTT op neer: Je treft ln de ge schiedenis maar heel weinig vrouwen aan die echt een rol heb ben gespeeld. Goed, maar die tijd hebben we gehad. Inmiddels ken nen we toch genoeg belangrijke, bekende vrouwen: Aletta Jacobs, Wilhelmina Drucker (wél een standbeeld), het eerste vrouwelij ke parlementslid Suze Qroene- weg, de eerste vrouwelijke minis ter Marga Klompé, Joke Smit (een van de oprichters van Man- Vrouw-Maatschappij), Caro van Eyck, Cissy van Marxveldt, AtJe Keulen-Deelstra, om er zomaar wat te noemen. Daar vallen er zo al een paar af, want om op een postzegel te ko men moet Je eerst dood zijn, be grijpen we behalve weer als je koningin bent natuurlijk. Maar dan nog blijven er genoeg over om een aardige serie zomerzegels aan te wijden bijvoorbeeld. Waarom gebeurt dat dan niet? De PTT krijgt toch elk Jaar ho pen suggesties uit het publiek voor de plaatjes op nieuwe series. Zouden daar dan nooit de namen van vrouwen tussen zitten? De PTT-voorlichter: „Meestal staan de ideeën in verband met een jubileum. Rembrandt en Michlel de Ruyter zitten er erg vaak bij ter gelegenheid van hun zoveel ste geboorte- of sterfdag. Maar aan Joost van den Vondel en Jan Steen heeft het afgelopen jaar niemand gedacht, hoewel beiden driehonderd Jaar geleden gestor ven zijn. Voor plaatjes van vrou wen op zegels is vermoedelijk ook geen enkele aanvraag bin nengekomen, anders hadden we het wel geweten." Gek is dat, terwijl zoveel vrouwen tegen woordig voor erkenning ijveren. „Blijkbaar heeft niemand bij ons aan de bel getrokken." Het kan wel natuurlijk, verzekert de voorlichter. Als er een aanlei ding voor zo'n zegel is, een her denking, een jubileum, dan kan er net zo goed een vrouwe- als een mannehoofd op. Maar dan moe ten er wel mensen zijn die er de PTT om vragen, althans een voorstel aan de hand doen. Een mooie klus voor vrouwen in het nieuwe jaar. We hebben er zeven uitslovers bij. Goeie. Het comité dat de ze ven tot „uitslover 1980" heeft uit geroepen, heet zelf Uitslover Ere naam en heeft mensen voor deze eretitel uitgezocht die zich in po sitieve zin hebben uitgesloofd, die zich met hart en ziel voor een bepaalde zaak inzetten. Twee vrouwen zijn er bij: mevrouw Klazien Sybrandy uit het Friese Vinkega die zich beijvert om vrij willige euthanasie geaccepteerd te krijgen, en mevrouw Els Wol- ters uit Hengelo in Overijsel van de Meld- en Regelkamer van Man-Vrouw-Maatschappij voor haar strijd tegen discriminatie van de vrouw in vooral de recla me. De vijf mannen zijn Vara- ombudsman Frits Bom, cabare tier Freek de Jonge, officier van justitie mr J. Abspoel, surrealis tisch schilder Jopie Moesman en bij wijze van uitzondering, om dat de onderscheiding in principe alleen voor Nederlanders is be doeld de Poolse vakbondsman Lech Walesa. De mannen zijn achtereenvolgens gekozen we gens hun activiteiten voor „on derliggers" in de maatschappij, Een sneeuwbuitje af en toe is voor pinquins helemaal het einde. Zo gauw de grond maar een beetje wit is, gaan de negen koningspin- guins van de Hellabrun dierentuin in München dan ook een frisse snavel halen. In clubverband natuurlijk. voor de zaak van de mensenrech ten, voor het zoeken naar alterna tieven voor celstraf voor lichte delinquenten, voor het behoud van het milieu en voor een vrije vakbond. De onderscheiding werd begin van dit jaar voor het eerst toegekend aan de journalist Nico Scheepmaker die de aan leiding tot de oprichting van het comité was en de Texelse strandjutter Cor Ellen. Een Amsterdams restaurant ad verteert met onder meer „bar- beque". Ex q c le mot, zegt de barbecue dan in het Frans, voegt het personeelsblad Ons Concern (van Nijverdal-Ten Cate) daar aan toe. Leuke verrassing voor Artis: een nest met zeventig Surinaamse vogelspinnetjes. Artis is de derde dierentuin van Europa met vo gelspinnen „van eigen bodem", want zo vaak worden ze niet in gevangenschap geboren. De wit tig behaarde spinnetjes met poten mee zo'n drie centimeter zien er nog lang niet zo eng uit als moe, die in april in Artis arriveer de. Maar in de kleine splnnehok- jes gedragen ze zich vaak wel eng. Zo klein als ze zijn, willen ze nog wel eens met smaak broer of zus verorberen. Daarom zijn twintig vogelspinnen apart gezet, elk in een eigen bakje. Helaas is nu pas de Juiste vochtigheids graad uitgedokterd, maar de ze ven overlevenden in de privé- bakjes maken het nu goed. De vijftig die bij moeder gebleven zijn, gedragen zich overigens niet volgens de boeken. Ze lusten el kaar niet, althans niet letterlijk, en leven vreedzaam (niet met een t dus) samen ln hun éénsgezins- hokje.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5