'M'n dochter mag ons niet bezoeken' Bijbellezen met RENTE-STIJGING Hervormde gemeente pakt niet-betalers aan 8 Trouw 8A%s: 9 9A% 9lA%'-- WA% 8 A% 954% 1014% Ex-Jehova's Getuigen vormen vereniging BEWIJZEN VAN INLEG KLIMGROEI- BEWIJZEN AAN TOONDER VAN DA to I VOORBUGANC 1E Duitse kerk vraa vrijlating anglicai 'n Hervormde diakoi Hardenberg kiest sociaal rendement^ MAANDAG 29 DECEMBER 1980 door ALDERT SCHIPPER „De meester op school zei tegen mijn vader; „Die jongen van je heeft hersens". Ik had best naar de HTS gekund. Ik had het ook wel gewild, maar vader dacht; „Het duizendjarig rijk staat voor de deur Studeren en denken aan een goeie baan is onzin". En hij zei: „Laat de doden de doden begraven". Ik nam een baantje en besteedde al mijn vrije tijd aan het Genootschap. Ik leerde een meisje kennen, maar de kerk stond er tussen. Zo sloeg ik een deel van mijn leven over". Aan het woord is een van de bestuurs- leden van de Nederlandse Vereniging van Ontgoochelden, allen oud-leden van het Wachttorengenootschap, vroegere Jehova's Getuigen. Ze heb ben liever hun naam niet in de krant, een verlangen dat Ik ditmaal maar inwillig. Een moeder zegt: „Onze dochter is nog Jehova's Getuige. Ze komt soms stiekem bij ons langs. Dat wil ik niet missen". Trouw sprak met de vier ontgoochel den in een Rotterdamse flatwoning over het Har-mégedon, het Duizend jarig Rijk, de colportage, de studiën, het Vaticaan in Amerika, de twijfel, de grote teleurstelling en het isole ment. In de oorlog De voorzitter is een omstreeks zestig jarige man, die als gevolg van een vroeger ongeluk een stijve arm bezit. Dat gebrek stelde hem in staat om veel vrije tijd aan het Genootschap te geven. In de oorlog deed hij nog als overtuigd socialist samen met Plet Nak mee aan het organiseren van de Februari-staklng. Groeide op in de Jordaan. Na gepakt te zijn, dook hij onder in Driebergen en kwam na de oorlog terecht in Weert. „Daar woon de een pionier van de Jehova's Oetul- gen in een woonwagen. De man ver telde een prachtig verhaal over de Bijbel, maar ik had geen belangstel ling. Pas nadat ik verhuisd was naar Rotterdam kwam ik weer in contact met Jehova's Getuigen. Twee dames kwamen aan de deur en drongen erop aan dat ik mee zou doen aan een bljbelstudle-krlng. Ik had Inmiddels mijn arm en had een invaliditeitsuit- kerlng. Toen Ik meer geïnteresseerd raakte, vroegen ze mij of ik niet ook langs de deuren wilde. Ik kon lekker praten, al zeg ik het zelf en voordat lk het wist was ik ook pionier. Ik werkte honderd uur per maand". De man laat de lijsten zien, waarop hij zorg vuldig noteerde welke vorderingen hij maakte. HIJ-kreeg Zeeuws Vlaan deren toegewezen. Op de lijst onder meer de naam van de toen zeer be kende wielrenner Wagtmans. „Ik kwam veel bij hem thuis en had hem bijna bekeerd". De man met de stijve arm vertelt dat hij veel aan „studiën" deed. „Op het laatst mocht ik zelfs uurlezingen ge ven. Maar ik deed het op mijn eigen manier en dat hadden ze liever niet. Dan gaan ze je tegenwerken. Elke keer kwamen nieuwe studieboeken uit en van elke Jehova's Getuige werd aangenomen dat hij die kocht en er ijverig in las. Ze zeiden: „De oude boeken kan Je beter maar weg doen". Pas later begreep ik waarom: wat In het ene boek stond klopte vaak niet helemaal met wat er later werd geschreven. Ik lette daar op en stuurde daarover brieven naar Ame rika. Antwoord kreeg ik niet. Tenslot te hoorde ik dat ik moest komen om bijbels uitgesloten te worden". De man met de arm vertelt hoe hij werd opgebeld voor de uitslultingszit- ting. „De een na de ander las een tekst voor. Ik werd beschuldigd van van alles. Na de zitting heb lk nooit meer wat gehoord. Ik was dood ver klaard". Vrienden kwijt vader las vooral de profeten. De oor log gaf veel onzekerheid. Je krijgt dan een geschrift onder ogen. Dat pakte vader en mij. Je denkt Jezus te vinden, maar je wordt ingelijfd en gehersenspoeld." Eruit gezet De vrouw vertelt dat zij pas later haai man bij de Jehova's Getuigen volgde. „Na twee Jaar werd lk gedoopt. Ach teraf schaam ik me dat ik er bij hoorde. M'n dochter is ook bij het Genootschap gekomen. Ze mag ons niet bezoeken, maar soms doet ze het toch. We zijn al onze oude vrienden >161 yGIQ kwijt. Alleen mijn familie, die er nooit wat in zag. daar mag ik weer over de vloer komen" De 'HTS-er' is omstreeks 19(50 uit het Oenootschap gezet, toen hij merkte dat de bijbelvertaling die onder de Jehova's Getuigen ln gebruik was voor dit speciale doel was aangepast aan de behoeften. Als lk zei dat som mige berekeningen niet klopten, zei den ze: „Je moet nog groeien". De man kent de Bijbel Intussen op zijn duimpje. BIJ de Jehova's Oetulgen heeft hij geleerd met bijbelteksten te goochelen „Als Je ergens mee op houdt ben je die manier van denken niet zomaar kwijt", zegt hij. De derde man was als jongen commu nist. HIJ heeft veel meegemaakt. Woonde Jarenlang ln Zuid-Afrika. „Maar de communisten en de Zuid- afrikanen waren net zulke farizeeërs als de Jehova's Getuigen". De ex- communist vertelt dat hij in 1960 werd gedoopt. Hij was boekstudledle- naar, schooldienaar en tenslotte comptablilteltsdlenaar, een soort boekhouder. Lectuur van en voor Jehovah's Getuigen. De andere ontgoochelden hebben grofweg eenzelfde geschiedenis door gemaakt. De man die eigenlijk naar de HTS had gewild, vertelt dat hij in de oorlog al bij de Jehova's Getuigen kwam. Het was toen een soort ver zetsdaad, want het Genootschap was verboden. „De meesten van ons zijn bedot, omdat we geen bijbelkennis hadden" vertelt de 'HTS-er'. „Totdat we genoeg Inzicht kregen. Toen zijn we eruit gegooid, bijbels uitgesloten heet dat" De 'HTS-er' komt uit een gereformeerd milieu. „We waren wel gelovig thuis, maar we liepen niet zo hard naar de kerk. We lagen er op het dorp daardoor een beetje uit. Maar In die laatste functie kreeg hij enig inzicht hoe er met .geld werd gegoo cheld. „Het Wachttorengenootschap is stinkend rijk", vertelt hij. „Het is een tweede Vaticaan. De Nederlan ders hebben nu een nieuw gebouw in Emmen. Dat kost tien miljoen gul den. Weet Je hoe ze dat geld bij elkaar krijgen? Alle 30.000 Jehova's Getui gen krijgen een briefje: „Zou u ons gedurende twee Jaar kunnen helpen met honderd gulden?" De mensen wordt beloofd dat ze het geld na die twee jaar terugkrijgen, maar na die tijd rekenen ze bij het Oenootschap er op dat ze het geld wél mogen houden. Alle gebouwen zijn van 'Amerika', ook het lokaaltje hier om de hoek. In Amerika hebben ze grote gebouwen, hotels en boerderijen. Nie mand weet wat er met dat geld ge beurt". De ex-communist zegt dat de Jeho vah's Getuigen elke week een stapel tje Wachttorens, het tijdschrift, krij gen om uit te venten. Velen doen dat, maar wie geen tijd heeft, legt het thuis ergens ln een hoek. Sommigen hebben kelders vol van die rommel. Het blad wordt in Amerika gezet, maar hier gedrukt. Meest onbetaalde arbeid. Maar de mensen moeten er wel het normale bedrag voor betalen. Dat loopt lekker op. Misrekening Toen de ex-communist merkte dat er allerlei dingen niet in de haak waren, wilde hij dat aan de leider van heë Genootschap,.O. W. Caron.uitleggen. StOflCitS „Maar hij wilde me niet eens ontvan*-- u gen," zegt de man. HU laat luitspra- ken ln de geschriften van de Jeho vah's Getuigen zien, die later werden „gecorrigeerd", omdat ze tegenstrij dig waren. „In 1975 zou het Duizendjarig Rijk aanbreken. Veel mensen hadden hun boeltje al verkocht. Maar ook dat rijk bleek een misrekening te zijn. Oude publikaties daarover mag Je niet meer lezen. Eerst zou het rijk al ln 1878 beginnen. Toen dat niet door ging was het 1914. Ik ben vijftien Jaar Jehovah's Getuige geweest, maar het waren vijftien verloren Jaren in mijn leven". De ex-communist is trouwens de enige die zichzelf- niet „ontgoo cheld" noemt. „Ik beschouw mezelf als 'teleurgestelde', zegt hij beschei den. „Da( Wachttorengenootschap is een echte sekte. Je kan van de rooms katholieken zeggen wat Je wilt, maar ze hebben tenminste wat over voor de de derde wereld. Nu maakt niemand me weer wat wijs. Ik lees mijn Bijbel en als ik op een goede dag niet meer wakker zou worden, is het mij be>t". De drie bestuursleden van de Neder landse Vereniging van Ontgoochel den willen hetgeen hun nog rest van het leven besteden aan het geven van tegen-informatie. De voorzitter toont door dr. C. Rijnsdorp Onlangs Is van de hand van dr. Okke Jager een stichtelijk dagboek ver schenen onder de titel Opklaring, „Bijbellezen met verbeeldings kracht". Het ls een uitgave van Zo mer Keuning te Ede, telt 627 blz. en kost ƒ28,50. Een dagboek om „dag. waarin opgenomen: De «oner- dimmer, met Dordta Dagblad, Nieuwe Haegee Courant met Nieuwe Letdee Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga HOOFDKANTOOR Postbus 659 1000 AW Amsterdam Wibautitraat 131 Amsterdam te. 020-5629444 tele* 13006 Postgiro 66 0000 San* Ned Cradiatb Rakanmgnr 23 00 12574 XI1000 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam lei 010-115588 (abonnememe en bezorging) tel 010-115566 (radactie) tel 115700 (uitsluitend voor Westbiaak 4 Rotterdam REGIO OEN HAAG/LEIOEN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel 070-469445 tel 070-469445 (redactie) tel 070-468864 (wtslmtend voor advertenties) Parkstraat 22 Oen Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLANO (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolle Abonnementsprijzen; Per maand 16.98 Per kwartaal 50.95 Per half (aar 101.90 Per jaar 201.60 Advertenhatanavan op aanvraag Telefonische abonnementenop drachten (zie adressen boven) Opgave tamiiieberichten 9-19 30 van maandag t/m vrijdag Op zondag van 18-20 uur teief 020- 5622797 Opgave mim-advertenties tel 020-5626262 ol schriftelijk aan Mim-Adv afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uitsluitend schriftelijk aan onze Amsterdam se adressen boek" tegen te zeggen; niet als af- •cheid, maar als verwelkoming. Want het is een Indrukwekkende pil met' zijn 9 pagina's Inleiding. 366 korte dagoverdenkingen en een Register van teksten uit 44 canonieke bUbel- boeken en één apocrief (Jezus 6i- rach). Wat bedoelt de auteur met zijn „bij bellezen met verbeeldingskracht"? De beelden van de bijbel zijn in een proces van eeuwen tot begrippen ver stard. Het zware karwei dat op de agenda van de theologie staat, is dat begrippen weer in beelden moeten worden overgezet. Aan het door ge stalteloze geest verdampte bijbel woord moeten vlees en beenderen zichtbaar worden. De Schriftlezing moet worden verlost van alle mach ten die haar knechten; „Idealisme, verbalisme, ontbeelding, manlijke en westerse en vakmatige vooringeno menheid" (blz. 11). Een zwaar pro gramma, met de uitvoering waarvan ln dit boek volgens de schrijver niet meer dan een experimenteel begin is gemaakt. De bijbellezers moeten trouwens zélf leren door de korst van de begripmatige uitleg heen te breken. Nieuwe manier Wij moeten een nieuwe manier van kijken aanleren door ons open te stel len voor wat de Schrift zelf over ons visuele vermogen te zeggen heeft. Dr. Jager constateert een toenemend ver zet tegen het schriftgeleerdendom en gelukkig ontwaart hij bij de exegeten meer openheid. Bij het herscheppen van het bijbelverhaal wil hij ook alle geïnteresseerde lezers betrekken, want ook de subjectieve leeservaring moet serieus worden genomen. „De plaatsing van een bijbelboek ln zijn Juiste literaire kader en het aanvoe len van de gevoelswaarde van elk woord in zijn eigen context zijn de twee minimumvoorwaarden voor het verstaan van de Schrift" (12). En voorts: „WIJ houden onze theologie voor universeel, maar zij is in feite de Westeuropese theologie voor blanke mannen. Daar moeten wij doorhéén leren kijken. Dat ls letterlijk een kwestie van kijken" (14). Dit bijbel- kijken (zich bij de woordealeta voor stellen) is, aldus dr. Jager, geen doel .ln zichzelf, maar recht-doen aan wat er staat. De schrijver heeft zijn denk beelden verder dan in de Inleiding niet systematisch uiteengezet, maar gekozen voor de dagboekvorm, waar bij in korte stukjes een bijbeltekst of gedeelte daarvan visueel wordt door gelicht. Het blijft trouwens niet bij kijken: ook het horen komt aan de beurt en zelfs het ruiken (denk maar aan de bloedlucht en de stank van geschroeid vlees in de tempel bijvoor beeld). Zo wordt onze gehele zintuig lijkheid bij het nieuwe bijbellezen betrokken. Een jaar De recensent moet zoveel mogelijk blijven doorlezen, maar voor wie zich dit boek aanschaft ls het 't beste, er een Jaar voor te nemen, want ln elk compact geschreven stukje staat ge noeg om het een dag lang op Je te laten inwerken. Men kan zich afdra gen hoe de schrijver op zijn idee is gekomen. Dit kan verband houden met de grootschalige" verruiming van onze horizon, waardoor wij onszelf, onze westerse historie en onze hele manier van denken wel moeten relati veren. We zijn in een geestelijke ruim te geplaatst waarin onze nestgeur verdampt en onze naïviteit als een te krap geworden slangehuid van ons afschuift. .Niettemin is hét Jagers ver dienste dat hij probeert uit de nieuwe situatie theologische winst te puren. Van het begin af aan heeft de dichter in hem geprotesteerd tegen een dorre, a-muzische manier van theologise ren. Het algemene klimaat, dat lang tegen hem is geweest, is nu gewijzigd op een manier die aan zijn denkbeel den een betere ingang kan ver schaffen. BIJ het telkens opnieuw ter hand ne men van het indrukwekkend dikke boek begint een spontane vormanaly se voor onze ogen te schemeren. Voor lopig zie ik drie bestanddelen In de eerste plaats het bijbels materiaal, waarmee de schrijver ln de loop van zijp leVén, preken en publiceren om het doceren niet te vergeten intiem vertrouwd is geraakt. Dan is er, ln tweede instantie, een omvang rijk documentatie-materiaal aan ci taten. verhalen, uitspraken en anek doten, waaruit de schrijver met ge mak put. zonder dat men merkt of zijn geheugen hem dit onder het schrijven spontaan aan de hand deed of dat de hand het in een systemati sche kaartenbak te juister tijd en plaats wist te vinden. In de derde plaats is er het nimmer aflatend spe len met de taal. een kostbare maar niet ongevaarlijke eigenschap, want de auteur moét attènt blijven op üe juiste dosering en-niet het risico 4o- pen dal" de vernuftige vondsten in vondstjes het totaalbeeld-verstoren. Wat men op een later tijdstip over de huidige periode zal kunnen zeggen, zeker niet dat het een dooie boel was! Zo is ook dit recente boek van dr. Jager een opmerkelijk teken van leven. Dr. Okke Jager ^QyjpT^tiTtf - Door de ontwikkeling op de geld- en kapitaal markt heeft de Spaarbank Rotterdam een aantal rentetarieven verhoogd. Met ingang van 29 december 1980 gelden onderstaande rente-percentages. Van onze correspondent MAASTRICHT De kerkvoogdij van de hervormde gemeente Maas tricht heeft besloten een groot aantal leden passief te gaan registreren. In 1980 bleken vierhonderd van de dui zend hervormde gezinnen niets aan de kerk bij te dragen. Deze niet-beta lers zijn verschillende keren bena derd, maar slechts een klein deel van hen heeft daarop gereageerd. Besloten is daarom, deze mensen die wel hervormd wensen te blijven, maar verder niets van de kerk wil weten, uit de plaatselijke administra tie te verwijderen. Volgens kerk voogd J. R. Hoogland in het kerkblad „Protestants Maastricht" houdt dit in dat deze mensen geen verzoeken om geld meer krijgen, geen gratis kerkblad meer, maar ook geen ouder ling of predikant op bezoek. Als zo iemand dan wel in de kerk wil trou wen, of kinderen wil laten dopen is het geen vanzelfsprekendheid meer dat dat kan. Anderzijds blijft de deur van de kerk voor ieder open staan; geloven is geen vrijblijvende bezig heid. aldus de kerkvoogd, die daarbij aantekent dat men het zich niet meer kan permitteren dat zovelen de bij drage aan de kerk als een sluitpost zien van het gezinsbudget. Omdat deze passief geregistreerden echter wel geadministreerd blijven in de Mechanische Administratie van de hervormde kerk te Delft (SMRA), wordt men bij verhuizing naar een andere woonplaats automatisch weer ais „actief" lid ingeschreven. Alsu bedragen vanaf f 100,- vastzet en een gegarandeerde hoge rente wilt ontvangen gedurende de gehele looptijd 1 jaar vast 2 jaar vast 3 jaar vast 4 jaar vast 5 jaar vast 1/ (was 0 8 V»%) (was 9%) .is Mi) (was 10%) De nieuwe percentages gelden voor bedragen gestort vanaf boven genoemde datum. verkrijgbaar in coupures van f KM).-. I KMK).-enfS(MM).- Kn maarliefst vaste hoge rente op vaste hoge rente. Inwisselbaar na 2. 3.4. of 5 jaar (onge ijzigd) >nge ijzigd) na 3 l'.ur ijzigd) (was na 5 jaar JLXJ /4 /0 10%) I)e nieuwe percentages gelden vtxir bedragen gestort vanaf boven genoemde datum. Op alle spaarvormen vergoeden wij de rentev berekend volgens de dagelijkse methode. De rentevergoeding op overige spaarvormen is ongewijzigd. Poetbufs 1005 - 3000 BA Rotterdam - telefoon OIO - 1A99QQ Ier een aantal stencils, die vol «taan met weerleggingen van beweringen die de Jehovah's Getuigen doen. „We willen geen nieuwe sekte vormen", zegt hij, „maar we willen wel mensen helpen, die uit het Genootschap zijn gegaan" Hoe voelen oud-Jehovah's Getuigen zich? „Ze strooien het praatje rond dat ik er rijk van geworden ben, zegt de vooizltter. Hij lagt in een zijka mertje van zijn flat een "rijk voorziene boekenkast zien: vol met onverkoch te boeken over het Har-mdgedon. de grote reiniging die almaar uitblijft en dat soort onderwerpen. De ex-communist zegt dat hij ln an dere kerken ook teleurgesteld ls. „De paus regeert ook als een vorst. Ik begrijp de schepping niet meer. Er is zoveel ellende ln de wereld. Dat God dat allemaal toelaat. Ik kan soms •voor mijn-elgeiv welvaart niet dank- .h»v imr iUn". Het adres van de vereniging van ontgoochelden is Postbus 53032 in Rotterdam. WAAR HIJ ONZE OGEN van Godswege ingelieht, zich daarom naar het gebied Galilea".iMattheus2.19-23» In het verhaal van Mattheus 01 de profetische woorden vaak Jozef moet met Maria en het ir. tijd ln Egypte verblijven jfog vervulling zou gaan wat de j, gesproken had door de profe 'r heb mijn zoon geroepen uit 11 g We zullen het nog een keer tegenkomen in dit verhaal III. d vertelt hoe Jozef op weg naai al* Israël hoort dat Archelaüs in Ven van zijn vader Herodes op d« van het land Juda gekomen l da schijnt een onaantrekkelijke ind zijn. In zijn bevreesdheid voo^se nieuwe heerser krijgt hij „vai 'tlJ Oodswege" de wenk om naar dat te gaan. Hij was dus blijkbaa 'sn van plan zich in Juda te vestl da' het hem dan toch goed bevall Bethlehem? Maar het loopt u e. Nazareth. En ook dat „omdat profeet zegt: HIJ zal een Nazal genoemd worden". Het komt lds- natuurlijk wel op neer dat het hc opnieuw op een plek terecht kn( door opjagende mensen bepa k, Het begin van dit leven, van d he verschijning onder ons, is pre zoals het einde: opgejaagd en Jcs uitgeworpen. We vieren sijn gi n zijn komst onder ons als lets d verheugt. Maar vieren is: dat 11 gebeurd is opnieuw overdenk ,cra als een zaak die vandaag nog: Da orde is i n vervolg laten hebbi ln het ls nog steeds aan de orde et dirigeren van mensen, het m transmigreren. opsluiten, late verdwijnen, al naar het ons zie geraakt )n ObUlea. het gebied opstanden, het terrein var. de Suërrillos en de messendrager laar. midden in onze verwan wereld ziet Hij ons aan, zoekt ontmoeting met onze 'dS Ds. H. Torenbeek ipe tb di Op 80-jarige leeftijd is overlsédo gereformeerde emeritus-predil Torenbeek te Vroomshoop. D Irei: renbeek heeft de gereformeer ken gediend te /erseke. te EÉd g gen. Bunschoten-Spakenburgfan Den Ham (Overijssel), waar 1967 met emeritaat ging. heeft hij de gemeente te nog een kjetne.twee Jaar als diker gediend. Ds. Torei ook de gereformeerde kerken algemeen gediend, onder maakte hij deel uit van de synode. zij au Ogorodnikow De broer van de Russische dii ere Alexander Omgorodnikow. de de1 termonnik Rafail Ogorodnik aag door metropoliet Johan van hel uit de geestelijkheid van die it i dom gestoten. Rafail had tijde proces tegen zijn broer aan de vai dent van de rechtbank gevrai ooi hij zijn broer de biecht moch pa men en het avondmaal mocht ien nen. De ln het klooster PJetzh ndv Pskow levende monnik had i verzuimd hiervoor toestemmi |d. een bisschop te vragen. Ale: Ogorodnikow werd in septeml elf jaar vrijheidsstraf veroordt FRANKFORT (AFP)De gelische kerk ln Duitsland heef tollah Khomeini de vrljlatin vraagd van zes medewerkers anglicaanse kerk in Iran, die a maanden vast zitten op besd ging van spionage. Het gaat om predikanten, het hoofd van de houding en drie Engelse zendlul beiders. De bisschop van de Hassan Deghani Tafti. wist nog bijtijds het land te verlaten, reeds een aanslag op hem pleegd. Diens zoon werd in dit jaar vermoord nog j sn. BW I Wij' EI tn HARDENHERO (PNHK) - D vormde diakonle van Hardf 'n heeft voor 25.000 gulden aandel '6 kocht bij de oecumenische onti at lingscoöperatie (EDCS) van d acj reldraad van kerken te Amen De Hardenbergse diakonle lx hiertoe, omdat zij een duidelljkt wenste te maken voor een hoog aal rendement ln plaats van fin 'ei cel rendement van haar vernl I°e De EDCS leent geld aan arme b kingsgroepen in de Derde Werel gen zachte voorwaarden. an De 25.000 gulden kwam vrij da verkoop van een huls Men tx '&1 iets van de opbrengst in resefl houden en de rest te besteder diakonale doeleinden. Behalve <f *Jn legging bij de EDCS heeft d< en vormde Hardenbergse diakonif 25.000 gulden aan het hervormd ft! relddiakonaat geschonken, 5.000 den aan een centrale voor pleegfl nen en duizend gulden aan ee# kantieverblijf voor gehandicapt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2