[remlin vraagt >olen weer om erduidelijking Rapport: uittocht Joden uit Israël -let westen kan Zimbabwe radicaliseren Paus somber in kerstboodschap ipönitz, opvolger an Hitler, dood Libanon blijft onder granaatvuur est-Duitsland ikt spionnen Egypte achter nonproliferatie Man springt uit vliegtuig iTERDAG 27 DECEMBER 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET wka al' naai uu gebi SKOU (AFP. Reuter) De Poolse minister van buiten- lse zaken Josef Czyrek heeft gisteren geheel onverwacht ln :ou een onderhoud gehad met de Russische president nid Breznjew. De Russische leider zei erop te vertrouwen Polen „onder leiding van de communistische partij" de iige problemen spoedig zal overwinnen. bleek uit een gezamenlijke ver ing. die in Moskou werd uitgege- 4 na het gesprek tussen Breznjew uu e Poolse minister, die donderdag- wük icj onverwacht naar Moskou reis- 1 pis Volgens de Poolse radio gister- begr yj veroordeelden beide landen de Kan jpgen van imperialistische en re- inaire kringen vernietigende ac- ïiten in het socialistische Polen itketenen, zich daarmee mengen- de interne aangelegenheden en je relaties met andere communis- 'l ie landen. ;ens de radio had minister Czyrek tussische leider ervan overtuigd Polen zijn huidige moeilijkheden kan oplossen en „een verdere urikkeling op de communistische kan garanderen". Eerder had ra- Moskou gemeld dat het bezoek bedoeld om de „broederlijke ndschap en algehele samenwer- tussen de twee landen nog te terken. Het onderhoud duurde e uur. elijkertijd met het bezoek van de Ise minister van buitenlandse za- aan de Sowjet-Unie viel het Rus- RLSRUHE (Reuter) Een niet name genoemd Oostduits echt- is in West-Duitsland gearres- d op verdenking van spionage is door het bureau van de openba- lanklager in Karlsruhe bekendge- akt. Het echtpaar (van middelbare tijd) uit Leipzig was reeds op 14 ember opgepakt op verdenking i het leeghalen van officiële post- sen en het fotokopiëren van docu- nten. aldus de bekendmaking. sische partijblad Prawda aan het nut van de vrije vakbonden aan. Dat is een vinding van tegenstanders van het communisme, aldus de krant. De gebeurtenissen in Polen hebben vol gens de Prawda overduidelijk aange toond dat stakingen „anti-socialisti sche elementen" in de kaart spelen en dat dergelijke acties de sociaal-eco nomische problemen alleen maar ver ergeren. Elke staking verlaagt de pro- duktie en tast daardoor de levens standaard van de arbeiders aan. Er is dan ook geen enkele reden waarom de vakbonden in een communistische staat stakingen uit zouden roepen, aldus de Prawda in het lange artikel. Waarnemers in Moskou zijn van me ning dat de Russen minister Czyrek meer te vertellen hadden dan alleen maar dat het Westen achter de onlus ten in zijn land zit. De Russen zouden zich vooral zorgen maken over het naar hun mening dubbelzinnige standpunt dat de Poolse regering in neemt ten aanzien van deze westerse inmenging. Zij zouden van Czyrek opheldering hebben gevraagd over de economische hulp die een aantal wes terse landen aan Polen heeft beloofd. Ook Albanië heeft met dit laatste grote moeite. Het Albanese persbu reau ATA veroordeelde woensdag „de kapitalistische Poolse economie" en het verzoek van de Polen om nieu we buitenlandse kredieten, „die de situatie in dat land alleen maar zullen verergeren". De leider van de invloedrijke Poolse katholieke kerk, kardinaal Wyszyns- ki. waarschuwde tijdens zijn kerstr preek dat „buitenlanders ons niet kunnen redden". Hij was ervan over tuigd dat de Polen zelf orde op zaken zouden kunnen stellen en weten om te gaan met de „vele veranderingen van de afgelopen tijden". Van een medewerker Israël dient met spoed een minister met de rang van vice- premier te benoemen om alle activiteiten voor migratie te coördineren. Dat is een van de aanbevelingen in een uitgelekt geheim rapport, uitgebracht aan tien Israëlische ministers Het rapport stelt, dat het vertrek van joden uit Israël moet worden gezien als een nationale noodtoestand. Lech Walesa, leider van de vrije Poolse vakbond Solidariteit, tijdens de nachtmis in een kerk in Gdansk. VATICAANSTAD (Reuter, AFP, DPA) Paus Johannes Paulus II vindt dat de wereld is gehuld in een diepe duister nis, die alleen nog maar ern stiger lijkt te worden. De paus sprak deze sombere woorden in zijn toespraak tijdens de traditionele nachtmis in de Sint Pieter in Vaticaanstad ter gelegenheid van de ge boortedag van Christus. „Vandaag heeft het licht van Bethle hem vele harten bereikt en toch blijft tegelijkertijd de duisternis. Soms lijkt deze duisternis zelfs nog dieper te worden, „aldus Johannes Paulus. De kerkelijke leider riep zijn toehoor ders op troost en vreugde te zoeken in de boodschap van de verlosser. In zijn kerstboodschap „Urbi et Orbi" op eerste kerstdag sprak de paus op nieuw een veroordeling uit over abor- (Reuter, AP, AFP) Admiraal Karl Dönitz, de man die p 1945 Adolf Hitler opvolgde als leider van nazi-Duitsland en Ps stemde met de onvoorwaardelijke overgave van het Derde jn t jk is op kerstavond op 89-jarige leeftijd overleden. Hij was maanden ziek geweest, aldus zijn huishoudster. •eki *5 lange Dönitz maakte op 1 mei j via de radio het Duitse volk kend dat Hitier zelfmoord had ge- iegd en dat hij de admiraal vlak or zijn dood tot opvolger had be emd. De admiraal die tijdens de wereldoorlog commandant s van de onderzeebootvloot van ti-Duitsland. probeerde eerst zelf onderhandelen over de overgave daarna machtige hij generaal Al- id Jodl met de commandant van t geallieerde leger generaal Dwight senhower de onvoorwaardelijke ergave te tekenen. utt< lijf doden" en „Geen overleven- n, menselijkheid is zwakheid" wa- enkele kenmerkende orders van man die tot de meest gevreesde marine-commandanten behoorde en fanatiek in zijn onderzeeërs geloofde. Na de instorting van het nazirijk pro beerde hij over zee te ontsnappen maar na aanhouding werd hij tijdens de Neurenbergse processen tegen de Duitse oorlogsmisdadigers tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Eén van de aanklachten was dat hij opdracht had gegeven geallieerde krijgsgevangenen dood te schieten. Sinds zijn vrijlating in 1955 leefde hij in het noorden van de bondsrepu bliek. Een woordvoerder van het Westduit- se ministerie van defensie heeft mee gedeeld dat Dönitz niet met militaire eer zal worden begraven. Er worden tus en vroeg hij alle gelovigen het ongeboren leven te beschermen. De toespraak die de paus vanaf het bal kon van de Sint Pieter hield, werd op het plein aanhoord door ongeveer honderdduizend belangstellenden. Johannes Paulus besloot zijn korte rede met de wens „gelukkig kerst feest". uitgesproken in 41 talen. China Ter gelegenheid van kerstmis werd in Peking voor het eerst sinds de cultu rele revolutie een christelijke kerk heropend. In de gerestaureerde St.- Jozefkerk droeg bisschop Yang Gao- jing voor twaalfhonderd gelovigen de kerstmis op. Het is de tweede kerk in Peking die nu bezocht kan worden door de ongeveer zevenduizend ka tholieken in de Chinese hoofdstad. Het gebouw is de afgelopen jaren als pakhuis gebruikt. Ook de andere katholieke kerk en een evangelische kerk waren stampvol tijdens de kerstdiensten. Sinds vorig Jaar propageert de Chinese regering de vrijheid van godsdienst en is de toeloop naar de katholieke kerken groot. In China bestaat een nationale katholieke kerk, die geen betrekkin gen onderhoudt met het Vaticaan. De bisschop van Nankin ontkende don derdag in een vraaggesprek dat er ook nog een „ondergrondse" katho lieke kerk zou bestaan, die wel ban den met Rome heeft In Polen hebben de katholieken voor het eerst sinds de tweede wereldoor log kunnen luisteren naar een radio- uitzending van een nachtmis. In zijn preek zei kardinaal Macharski: 'God behoede ons voor bloedvergieten, hel- pe ons vrede te stichten en beware onze zwaarbevochten vrijheid." De radio-uitzendingen van katholieke missen werden mogelijk na de recen te grote stakingsacties in Polen, waarbij dit een van de eisen van de vrije vakbond Solidariteit was. Na afloop van de mis zongen de aanwezi gen tegen de gewoonte in delen van de hymne 'God redde Polen.' In GrootrBrittannië riep koningin Elizabeth de Britten in haar kerst boodschap op 'moedig en onzelfzuch tig' te zijn om zo de 'ernstige proble men' die het land bedreigen het hoofd te bieden. De koningin benadrukte dat vroegere generaties Britten wel voor ergere problemen gestaan had den dan de huidige economische en sociale crisis die het land plaagt. 'Zij hebben nooit de hoop verloren en nooit gebrek aan vertrouwen getoond in zichzelf en in hun kinderen.' Vooralsnog ziet het er naar uit, dat het rapport zal worden weggewerkt. Ten slotte zal 1981 het jaar van de verkiezingen in Israël zijn. Tussen de 300.000 en 500.000 Israëli's hebben hun land verlaten en wonen thans in de Verenigde Staten. Ook wonen ruim 100.000 vroegere Israëli's in Eu ropa. Te zamen is dat twintig procent van de huidige Israëlische Joodse be volking van drie miljoen zielen. Di recteur-generaal Samuel Lahis van het Joods Agentschap heeft deze op zienbarende cijfers geproduceerd. Lahis stelt voor, dat om Israëli's te bewegen uit de VS terug te keren naar het beloofde land, hen dezelfde faciliteiten moeten worden gegeven als immigranten. Maar geheim rap port of openbaar, de Israëlische rege ring heeft bij monde van Azriel Wald- man, directeur-generaal van het mi nisterie van opvang al gezegd daar niet aan te denken. Het zou beteke nen, zo werd aangevoerd, dat Israël een premie op vertrek gaat geven. Belasting Talrijke Israëli's zouden zich naar het buitenland begeven ten einde na eni ge tijd weer terug te keren, profite rend van belasting, vrijdom voor in voer van luxe goederen, belasting vrijdom over inkomen, lage rente voor koop van huis of flat. Het rapport van Lahis, dat zegt dat alleen al in New York een kwart mil joen uit Israël afkomstige joden wo nen, uit de vrees dat ook de kinderen van de vertrokkenen voor Israël en het jodendom verloren zijn. Slechts tweeduizend van de honderdduizend kinderen van de vertrokkenen uit Is raël zouden nog joods onderwijs krij gen. Lahis laakt in zijn rapport het joodse onderwijs in Israël. De zware dienstplicht van drie Jaar met jaar lijkse herhalingsoefeningen van een maand noemt Lahis een van de rede nen om te vertrekken. Ook de uit zichtloze toestand op vrede en df bedroevende economische positie van de meeste Israëli's zijn redener om te vertrekken. Een inflatie var 170 procent per jaar maakt het onmo gelijk, dat men met werken een rede lijk bestaan verkrijgt. Het rapport vraagt zich af wat dt ooizaak ervan Is, dat de uit Polen er Rusland, Jemen en Irak gekomer grootouders van de jongeren in Israë wel bereid waren ontberingen te ge troosten, maar dat de jongeren dal niet wensen en het joodse land veria ten. Een reden zou kunnen zijn, dal zij niet met het anti-semitisme zijc geconfronteerd en dat de jodenhaat zoals die over de wereld heerste voor en vooral tijdens Hitier, nu niet meei bestaat. Noodtoestand Lanis noemt de emigratie van joden ook een nationale noodtoestand, om dat tegenover het vertrek van joden een bijzonder hoog geboortecijfer staat van de Arabische inwoners. De immigratie van joden in Israël staat vrijwel stiL Nagenoeg de enige immi granten die Israël binnenkomen zijn die uit de Sowjet-Unie. Veel joden die Rusland verlaten geven tegenwoor dig een voorkeur aan de Verenigde Staten, Canada of andere westerse landen. Tegenover 35.000 immigran ten in 1979 kwamen dit jaar in Israël maar 18.000 immigranten aan. Ge middeld wenste maar 25 procent van de joden uit de Sowjet-Unie naar Is raël te gaan. In de 48 opvangcentra voor immi granten van het Joods Agentschap in Israël was maar 67 pet van de plaat sen bezet en dat nog omdat tal van immigranten jaren in de opvangcen tra blijven wonen. Er is geen nood zaak meer om plaats te maken voor nieuwe immigranten. Militaire kringen in Tel Aviv ontken den een bericht van Libanese provin ciale functionarissen dat een Israëli sche commandogroep het dorp Ha- datha was binnengedrongen en het huis had opgeblazen. Hadatha ligt 16 kilometer ten noorden van de Liba- nees-Israëlische grens, een gebied dat wordt gecontroleerd door de Ierse CAIRO (AFP) De Egyptische mi- eenheid van de/ VN-vredesmacht in nisterraad heeft besloten tot ratifica- zuid-Libanon (UNIFIL). De autoritei- TEL AVIV (Reuter, AP, AFP) Door Israël gesteunde christelijke milities hebben, aldus functionarissen van de Verenigde Naties, bij een granaataanval een huls verwoest en drie dorpelingen verwond. woordvoerder zijn onder de Israëli sche troepen geen slachtoffers. De legerpatrouille kreeg de eenheid in de gaten toen deze bij de nederzetting Hanita Israël binnendrong Het was de eerste poging van Palestij nen om Israë binnen te komen sinds ander halve maand geleden twee strijders werden gedood. zen en zes Syrische soldaten gedood en dertig gewond geraakt. Israëlische soldaten hebben een Pa lestijnse guerrilla-eenheid van vijf man onderschept en na een korte schermutseling bij de grens met Liba non gedood. Dit heeft het militaire opperbevel meegedeeld. Volgens een Amiraal Dönitz geen kransen gestuurd en militairen mogen de begrafenis niet in uniform bijwonen. Dat de admiraal al offici eus dood was blijkt uit een van de reacties: „Dönitz, die is toch al jaren dood?" tie van het verdrag tegen spreiding van kernwapens. Het besluit behoeft nog goedkeuring van de volksverga dering, maar dat stuit in de regel niet o moeilijkheden. Aansluiting maakt het Egypte moge lijk, aldus minister Kam al Hassan Ali van buitenlandse zaken, volgens de bepalinven van het verdrag de tech nisch ontwikkelde landen vragem om hulp bij de vreedzame toepassing van kernenergie. Tot de betrekkelijk weinig landen die het verdrag niet hebben geratificeerd en daardoor niet onder de inspectie van het Internationaal bureau voor atoomenergie vallen, behoort Israël. ten in Libanon zeiden dat het Ierse bataljon de drie gewonden naar een hospitaal in Nakoera, het hoofdkwar tier van de vredesmacht, had ge bracht. Rechtse milities in het oosten van Libanon hebben meegedeeld dat ze bij de stad Zahle een Syrische tank- aanval hebben afgeslagen. De woord voerder zei dat de tanks posities trachtten in te nemen in de heuvels ten noordoosten van de stad. Zahle zou nog steeds onder Syrisch gra naatvuur liggen. Bij de gevechten tussen de rechtsen en de Syriërs rond Zahle zijn tot nu toe twaalf Libane- BELGRADO (AP) Een Joegoslaaf is tijdens het landen van zijn vlieg tuig op de luchthaven van Koeweit donderdagavond bang geworden en eruit gesprongen. Hij werd ernstig gewond. Het dagblad Politieke Ekspress in luchtvaartmaatschappij), een DC-10, na de landing ging remmen door straalomkering, wat nogal veel la waai maakt. De DC-10 reed toen met een snelheid van ongeveer 100 kilo meter per uur. De man maakte zijn riem los, rende naar de achterdeur Joegoslavië meldde gisteren dat de (die ontkoppeld is tijdens vertrek en reiziger doodsbenauwd werd toen de aankomst, als veiligheidsmaatregel) machine van de JAT (Joegoslavische en sprong natir buiten. lag lor Nico Kussendrager n'£ ALISBURY Op het vliegveld hangen grote banieren „Welkom Julius eb. yere erere" en op weg naar Salisbury worden het er steeds meer. De i resident van Tanzania brengt een bezoek aan Zimbabwe. Hij wordt d oots onthaald. Tijdens een massabijeenkomst presenteert premier obert Mugabe de Tanzaniaanse president als ware hij Cassius Clay. «i soortgelijke bijeenkomst in de zuidelij stad Bulawayo wordt op het laatste oment afgelast. De belangstelling is mini- aal. Bulawayo is het bolwerk van Joshua •mo, die met Mugabe steeds weer op spannen voet is komen te staan. Het was eer n schaduw die hing over het bezoek van yerere. imbabwe zal blijvend aan de Tanzaniaan- president herinnerd worden door het emoemen van een van de hoofdstraten an Salisbury naar Nyere. Eerder al was ameson Avenue omgedoopt tot Samora lachel Avenue. >8 Imbabwe heeft aan deze twee presidenten eel te danken. Hun „frontlijnstaten" heb- en zich sterk gemaakt voor een zwarte leerderheidsregering in wat toen nog Rho- esië heette. Mozambique heeft er econo- aisch forse klappen van opgelopen: door de ancties tegen Rhodeslë kwam de winstge- ende doorvoer van goederen via Mozambi- aanse havens en spoorwegen stil te liggen. nvloed °P het ogenblik probeert Zimbabwe zelf Nn vooraanstaande plaats in te nemen in Wrika. Onlangs was Mugabe nog een paar 'n& agen in Nigeria, aan Afrika's westkust. 0 Igeria is dankzij zijn olie een van de JJjachtigste en rijkste landen van het zwarte ilddeel. Overigens heeft het bezoek wei |g opgeleverd. De Nigeriaanse olie is voor imbabwe te duur. Politiek is het echter ~)r Mugabe van groot belang. Zimbabwe ïft alle mogelijkheden om een invloedrij- r rol te spelen; het is in aanleg een van dc meest welvarende landen in Afrika. Als geurrtilastrijder stond Mugabe te boek als een radicaal en een marxist. Zowel binnens lands als buitenlands voert hij nu echter een zeer praktisch beleid. De premier is de gematigdheid zelf: buitenlandse investeer ders zijn welkom, de blanken moeten vooral blijven en niemand hoeft als het aan hem ligt bang te zijn voor een één-partij-staat. De eerste ambassadeurs die werden be noemd waren die in Washington, Londen, Brussel en Addis Abeba, waar de organisa tie van Afrikaanse Eenheid zetelt. Wel iets anders dan het vestigen van vertegenwoor digingen in Moskou of Peking. En toen Mugabe in de herfst de speciale zitting van de VN over het derde ontwikkelingsdecen nium toesprak, prees hij de pogingen van Londen om te komen tot een regeling tus sen blank en zwart. Ook Washington kreeg een schouderklopje. Steun De omhelzing van het westen is niet toeval lig. Zimbabwe heeft veel steun nodig om economisch weer wat overeind te krabbelen na een oorlog die grote schade heeft aange richt. Minister van economische zaken en planning Bernard Chidzero zei me dat het land mogelijk over een paar jaar zonder steun kan. Maar dan is er wel eerst een ..Marshallplan" nodig net als voor West europa na de tweede wereldoorlog om Zimbabwe op de been te helpen Daarna kan het zelf verder. Westerse landen met name de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn echter zeer terughoudend. Beloften worden niet het eerst zijn dat door gebrek aan steun ontwikkelingslanden in de richting van het oostblok worden gedreven. Moskou Op het ogenblik zijn er nog geen diploma tieke banden tussen de Sowjet-Unie en Zim- babwe. Volgens minister S. Muzenda van ZUid"AfriKd buitenlandse zaken moet daar niet te veel achter gezocht worden. „Wij voeren een niet-gebonden buitenlandse politiek. Iede reen die diplomatieke betrekkingen wil, moet met deze regering tot een akkoord komen". steeds steun geeft aan Zapu. Moskou wil diplomatieke betrekkingen aanknopen met de regering van Zimbabwe, aldus Solodow- nikow. Niettemin was hij er ook deze keer niet in geslaagd gesprek te hebben met minister Muzenda. Mugabe op bezoek bij Carter: schouderklopje voor de VS. nagekomen. „We zijn belazerd", zei eerste minister Mugabe in een vraaggesprek dat ik met hem had. Het westen wil de binnen landse ontwikkelingen in Zimbabwe eerst afwachten. Mugabe heeft niet alleen veel te stellen met Nkomo, maar ook met een aantal van zijn eigen ministers die anti-blank zijn en een een-partij-staat nastreven. De onlangs op technische gronden van moord vrijgespro ken minister van arbeid Edgar Tekere is een van hen Het is een vicieuze cirkel. Het uitblijven van buitenlandse hulp versterkt de radicale krachten ln Zimbabwe, wat de aarzelingen om bijstand te verlenen weer groter maakt. Het westen is hardleers. Het zou niet voor En dat schijnt Moskou niet te lukken. Mu zenda vertelt dat hij tijdens de onafhanke lijkheidsfeesten in april naar het Meikles hotel ging voor een gesprek met de Russen, maar ze zouden toen niet op hun kamer zijn geweest. Later kwam er een Rus naar zijn kantoor maar toen zou Muzenda op zijn beurt op het laatste moment zijn weggeroe pen door de eerste minister, zodat er even min over het verbeteren van de verhouding tussen Moskou en Salisbury kon worden gepraat. Een van de knelpunten is dat de Sowjet- Unie altijd de Zapu van Nkomo heeft ge steund en niet de Zanu van Mugabe. Er zijn aanwijzingen dat Nkomo, nu minister van binnenlandse zaken, via Zambia nog steeds wapens krijgt. Gevraagd of Moskou de poli tieke en diplomatieke steun aan de Zapu moet beëindigen, antwoordt Muzenda: „De vraag suggereert naar mijn idee of een land waarmee wij diplomatieke betrekkingen hebben, militaire steun kan geven aan een bepaalde partij in dat land". Een land heeft slechts één regering. Die heeft de zeggen schap over het leger De krijgsmacht be hoort tot geen enkele partij, aldus Mu zenda. Eind november verbleef de Russische am bassadeur in Zambia, Vassili Solodowni- kow. enige dagen in Salisbury. In een ge sprek met de Zimbabweaanse krant The Herald ontkende hij dat de Sowjet-Unie nog Radicalisering in Zimbabwe en mogelijk zelfs strijd tussen de verschillende stromin gen en stammen zullen weinig bevordelijk zijn voor de rust in Zuidelijk Afrika. Het blanke minderheidsbestuur in Zuid- Afrika zal er op zijn minst een argument aan ontlenen om geen macht uit handen te geven aan de zwarten voor zover het tenminste nog argumenten nodig heeft. Zimbabwe en Zuid-Afrika onderhouden nog steeds betrekkingen. Dat kan ook moeilijk anders. Voor zijn handel is Zimbabwe voor een groot deel van Zuid-Afrika afhankelijk. Het maakt er ook geen geheim van dat economische sancties tegen Zuid-Afrika Zimbabwe zelf minstens zo hard zouden treffen. Olie komt via Zuid-Afrika, en veel grondstoffen en industrieprodukten wor den in dat land gekocht. Van de hulp aan de vluchtelingen en ontheemden in Zimbabwe komt veel voedsel en zaaigoed rechtstreeks uit Zuid-Afrika. Het is niet toevallig dat Zimbabwe een van de voortrekkers is voor een nauwere samenwerking tussen zwarte landen in zuidelijk Afrika om de afhanke lijkheid van blank Zuid-Afrika te verminde ren. Onlangs werd daarover een conferentie gehouden in Maputo. De Zuidafrikaanse ambassade in Salisbury is gesloten, maar er is nog steeds een han delskantoor. Daarnaast heeft ook het ANC er een vertegenwoordiging. De Zuidafri kaanse bevrijdingsbeweging krijgt echter geen toestemming bases te vestigen in Zim babwe. Ook dat kakanders worden als radicalere bewindslieden het voor het zeg gen krijgen in het land van premier Robert Mugabe.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7