donesië vraagt nog steeds ^derlandstalige lectuur Het engeltje amro bank r Toos Fopma stuurt niet rijp en groen Door Kerstmis valt de drukste koopavond dit jaar op 23 december. Als service is uw Amro Bank dié avond open Lp.v.de gebruikelijke koopavond. Besluit huisartsen: vestigingsbeleid per 1 januari 1983 22 DECEMBER 1980 VARIA TROUW/KWARTET 7 i de t 0| ven inn ilf li Lammers Nederlandstalige lec- de 31 jaar na de Jieiai jteitsoverdracht nog n staf jrek in Indonesië. Jaar- in er duizenden kilo's n, periodieken en boe- ederland verstuurd, voor Ie deel door bemiddeling Interkerkelijk Lectuurbu- jn sinds 1972 de her- jj gereformeerden en het ZjJl ndingsgenootschap sa- n. Nt n -matli werk is gebaseerd op hulp tlleren is er één figuur die rofes in handen houdt. Dat Ls in Ter Aar. Terugge- >p de het zendingsterrein in Ca- imdai aar ze werkzaam was voor aver d-bljbelgenootschap. ging het lectuurbureau lelden. irder was gedaan door de van enaar en Baars. „Het was epub ng dat ik dit twee Jaar zou omdat destijds algemeen inomen dat het sturen van se lectuur naar Indonesië (daarmee houdt het bu- idlo ïook bezig, al is het verre in 'id in vergelijking met de ie activiteiten) een aflo- was. Het tegendeel blijkt geval te zijn. De belang- n v te de I JiBMPi enkel emt eerder toe dan af. ter- zou toch beslist geen propagan- kunn aken", vertelt Toos Fopma. wan »t oudere Indonesiërs, die rdoei t banden met Nederland zen graag Nederlandse lec- daaraan is in Indonesië leilijker te komen. Vandaar ctuurzendingen in een grote rene voorzien. De reacties spre- and» dat betreft een duidelijke twa« >r veel mensen, vooral voor ns d#e van een mager pensioen- i Toos FopmaIn de rode cijfers (foto: Dirk KetUnf) door Mink van Rijsdijk Door erg onbarmhartig kil en triest weer ging ik 's avonds laat nog even een brief posten. Ik hoopte er het knorrige ongenoegen van die dag een beetje mee kwijt te raken. Een belachelijke gedachte, maar dat doet er nu niet toe. Nog veel belachelijker was de ontmoeting met het engel tje. Hij zat boven op de brievenbus. Niks met gouden lokken en zilveren vleugels, zoals je hem overal in de kerstboom ziet. Het was een nogal armetierige engel, zonder bazuin ook nog. zijn witte tenue was gekreukeld en smoezelig. De afschuwelijk gele schijn van de neonver lichting gaf hem iets spookachtigs. De kringen onder zijn ogen waren heel diep en donker. Ik vond de heele vertoning een beetje engel-onwaardig en stelde hem voor mei me mee naar huis te gaan. Haar scherp zag ik mijn motieven achter die uitnodiging. Natuurlijk was ik wel begaan met het veel te dun geklede en oververmoeide engeltje. Maar aan de andere kant: een echte engel al was het maar een kleintje zo tegen Kerstmis in huis, leek me wel heel bijzonder. Met het „onwetend engelen herbergen", waar Paulus over schreef, heb ik helaas nauwelijks ervaring. Dit engeltje was echter zo echt, dat ik hem mij niet wilde laten ontsnappen. Hij weigerde kordaat mijn gastvrijheid, hij had de opdracht met iemand te praten, een kerstbood schap door te geven. Weliswaar hoopte hij niet lang meer te hoeven wachten, want hij moest toegeven dat het geen aangenaam weer was. Mijn hart bonkte in mijn lijf van opwinding. Een engel met de opdracht voor een van de dorpsgenoten, dat was niet gek. En niemand wist er iets van, behalve ik. Dat was de primeur waar ik onbewust al jaren op had gewacht. Ik kon natuurlijk niet rechtstreeks vragen voor wie zijn opdracht was bestemd. Hij moest een beetje psycholo gisch benaderd worden. Ik wikkelde het koude engeltje in mijn wollen das en dacht dat lekker inpakken ook best overdrachtelijk kon werken. Zo achteloos mogelijk vroeg ik om wat voor kerstboodschap het ging. „Het gaat over klein blijven," antwoordde hij. We wachtten een uur. Er kwam niemand. In mijn gedachten ging ik het dorp rond, me steeds afvragend: wie, o wie? Om een lang verhaal kort te maken, na nog een uur wachten vol ontbering en kou bleek dat het engeltje op zijn tocht naar de aarde volstrekt uit de koers was geraakt. Hij had naar Polen gemoeten. Geen wonder dat hij ontzettend van streek raakte toen hij zijn fout ontdekte. Duizenden kilometers misgekleund, notabene. Zijn missie kon nooit meer op tijd worden uitgevoerd. Ineens kreeg ik een geweldige ingeving engelen, zelfs kleintjes, inspireren daar blijkbaar toe. Als hij en ik en de krant toegegeven, het was een noodoplossing, maar als ik nou eens schreef over zijn opdracht? Erg enthousiast was hij niet. toch ging hij op mijn voorstel in. Hij vertelde dat zijn boodschap bestemd was voor Walesa, die dappere arbeider in Polen, de strijder voor gerechtigheid. Men maakte zich boven zorgen om hem. Zijn werk was nog lang niet klaar, hij moest doorzetten, déér in zijn eigen land solidair blijven met zijn makkers. Dat wilde hij natuurlijk ook wel, maar er dreigde zoveel gevaar. De paus had hem immers uitgenodigd voor een bezoek. Daarna zouden subiet andere landen dat ook willen doen. Er zouden vliegtuigen worden gecharterd, plaatsen gereserveerd in dure drie sterren hotels. Hij zou bewierookt worden en bejubeld, overal binnen gehaald als een held, een vedette. Staatshoofden en andere hoogwaardigheidsbekleders zouden zich om hem verdrin gen. met hem poseren voor fotografen. Energieverslin dende festiviteiten als recepties en diners zouden volgen. Hij zou ten prooi vallen aan de massamedia, ledereen zou hem claimen. „Kijk," besloot de engel, „en dat gaat allemaal ten koste van zijn werk en zijn land. Hij moet klein blijven, een gewone man en geen ster in een maatpak. Alleen de Poolse mannen en vrouwen mogen beslag op hem leggen, verder niemand. Snapt u?" Ik snapte het, al moest ik toegeven dat ikzef nooit die gedachte zou zijn gekomen. Het engeltje gaf me mijn das terug en voordat hij verdween, herinnerde hij me aan de belofte om erover te schrijven. Vandaar. ADVERTENTIE zien rond te komen, zijn rul* ttten met tijdschriften uit Ina i I een van de schaarse licht bom i hun leven. Al zijn die tijd- vaq uit Holland dan ook tweede- is voor hen de enige luxe asth. uw Schoch Dlad de oorlog ging er al Neder ok i ituur naar de zendlngsvel- tn, rvormde lectuurdienst. op- ran mevrouw Schoch, een hof- ■schi koningin Wllhelmina, had rs v(aam. De gereformeerden nd ch eveneens ermee bezig. die destijds naar de tropen de tond echter hoofdzakelijk rlan elijke overwegingen, preken tone gische boeken. Dlth Wielen- r Ch roor de gereformeerde zen- an e^oemba werkte, bracht daar in zestig verandering door emgkeer oud-leerlingen van- id van handwerktijd- te voorzien K>rdig is het assortiment uit- Het varieert van evangelisa- als de Elisabethbode en Tijding": opiniebladen als Nederland en Elseviers e Bik. de bekende damesbladen moe van Nu". Gezond Gezin, kin ader n en modetijdschriften tot tionele prekenseries en blj- 'oeken. Daarnaast vinden latig Nederlandse romans eboeken hun weg naar Indo- Suriname. pakket is. naar Toos Fopma egelmatig discussie. „Er zijn die zich afvragen of wij wel bemiddelen bij het sturen lamesbladen. Wij vinden van je hoort hoe verlangend de daar uitzien naar die bladen! n dan niet in de eerste plaats terend zijn, maar de mensen lesië halen er enorm veel uit ;ebied van warenkennis en ling in het algemeen. Ze wor- erlijk stukgelezen en daarna zag. uitgeknipt door kinderen die er plak boeken van maken. Als Je hoort door hoeveel handen die tijdschriften gaan." Roddelverhalen Wie mocht denken dat er helemaal geen grenzen meer worden getrokken en alles rijp en groen met de post meegaat, kan gerust zijn. „Bladen als Privé. Story en Panorama sturen wij niet. Er wordt wel eens om gevraagd, maar dan schrijf ik terug dat er toch alleen maar roddelverhalen over mensen van de Nederlandse radio en televisie In staan, die ze In Indonesië helemaal niet kennen. Een poosje ge leden was er een mevrouw die erom bleef vragen. Haar hebben we toen in onderling overleg een heel pakket ge stuurd onder het motto: laat ze zich er maar eens aan overeten. Nu, het hielp. Ze had er meteen genoeg van. Maar het blijft moeilijk uit te maken wat je wel en niet moet sturen." Niet gestuurd wofden in elk geval bladen waaraan men zich zou kunnen ergeren. Daarom zijn oude school boekjes, waarin soms nogal denigre rend wordt gesproken over mensen van een ander ras. niet geschikt. Toos Fopma verstuurt al dat materi aal niet zelf. Het bureau ls zo opgezet dat de aanvragen weliswaar bij haar op het Kievitspad 53 in Ter Aar bin nenkomen, evenals de aanbiedingen. Het is dan zaak een aanvrager met een aanbieder in contact te brengen. Van die particulieren wordt verwacht dat ze minstens eens in de twee maanden een stapeltje tijdschriften verzenden, en dat uiteraard op eigen kosten. Zendirigsgroepen „Op het ogenblik heb ik 2250 particu liere verzenders. Daarbij zijn ook vrouwenverenigingen en zendings- groepen. Er zijn er bij die enige tien tallen adressen hebben geadopteerd. In Heerde is een zendingscommissie die tachtig adressen behartigt. Ook van lutherse en doopsgezinde kant krijg ik veel medewerking. Het ls echt een Interkerkelijke zaak geworden, zoals onze naam ook zegt. Particulie ren voor wie de steeds stijgende por tokosten een bezwaar gaan vormen, verwijs ik soms naar die vrouwenver enigingen." Toos stuurt zelf desondanks ook re gelmatig pakketten lectuur weg. meestal om degenen die ze nog niet aan een vast adres kan helpen te laten merken dat er aan de aanvrage wordt gewerkt. Ook boeken verzen den neemt zij voor haar rekening. „Als je eens kon zien wat hier op dat gebied zoal om de hoek van de deur wordt gezet. Soms staat mijn kamer tjokvol. Anderen zouden ervan schrikken, maar dat doe ik niet zo gauw, omdat ik weet hoeveel mensen ik er een plezier mee kan doen. Mijn enige zorg zijn de kosten, want ons budget is beperkt. Vaak blijven boe ken hier nodeloos lang liggen, door dat Ik geen geld heb om ze weg te sturen. Zo heb lk onlangs een grote hoeveelheid technische tijdschriften en boeken gekregen waarvoor ik een uitstekend adres heb. Ik ben van plan ze dezer dagen nu toch te sturen om de portokostenverhoging op 7 januari voor te zijn. Ik heb er met een paar mensen over gepraat en neem nu zelf maar het risico in de rode cijfers te gaan zitten. Volgend jaar hoop lk dat weer aan te vullen." Een middel daar toe is de boekenmarkt, die Toos maandelijks ln haar woonplaats or ganiseert. Daar worden de uitgeselec teerde boeken voor een paar gulden verkocht en de baten vaak enige honderden guldens worden weer gebruikt voor het verzenden van boe ken die ln Indonesië en Suriname wel bruikbaar zijn. Maar de particulieren blijven de eerste verzenders. Er zijn er bij die dit al jaren doen en een heel goed contact hebben opgebouwd met adressen waar hun lectuur naar toe gaat „Dat ls ook de opzet van dit werk: door onderling contact begrip te kweken voor eikaars leefwereld. De mensen schrijven mij soms ook heel lange brieven maar daar kan lk echt niet op ingaan. Op enkele uitzonde ringen na moet ik ze zakelijk afdoen, hoe moeilijk me dat ook valt. Soms voel ik me net een boerin op klompen." Herenlectuur De vragen zijn veelomvattend. On langs vroeg Iemand om herenlectuur. Wat moet je daarmee aan? Aan het sturen van „Jaguar" of andere schiet- bladen begin lk niet. Ik heb tenslotte maar een stapel van Het Beste bijeen gezocht." De lijst van aanvragen blijft groeien. Damesbladen, handwerkvoorbeelden en doe-het-zelf-bladen zijn er nooit genoeg. Heel welkom was een paar weken geleden de partij wegens klei ne onvolkomenheden afgekeurde lie derenbundels van Johan de Heer. Die zijn naar de Minahassa gegaan, waar nog steeds door de plaatselijke kerk uit deze bundel wordt gezongen. Hoe lang het Interkerkelijk Lectuur bureau nog moet doorgaan? „Die vraag wordt vaak gesteld. Je krijgt soms te horen dat het eigenlijk toch geen gezonde situatie is de mensen daar met Nederlandse lectuur cultu reel te blijven voeden. Onze reactie ls: maar als het nu nodig blijkt te zijn? Regelmatig wordt ons werk doorge licht. In november is dat ook weer gebeurd en het advies was „doorgaan op deze weg die velen tot een zegen is, zowel hier als daar." UTRECHT (ANP) De ledenverga dering van de landelijke huisartsen- vereniging, waarbij negentig procent van de huisartsen is aangesloten, ls ln meerderheid akkoord gegaan met een vestigingsbeleid, waarmee vanaf 1 Januari 1983 zowel de grote als de kleine praktijken kunnen worden te gengegaan. Het vestigingsbeleid, waarover binnen de vereniging al tien jaar wordt gesproken, zal de praktijk grootte moeten regelen, een procedu re moeten geven voor praktijk over dracht en een regeling moeten bieden voor nieuwe vestigingen. Met het vestigingsbeleid willen de hulsartsen de hulp aan patiënten ver beteren. Het gaat daarbij onder meer om een goede spreiding van huisart sen, goede en voor de patiënt duide lijke waarnemingsregelingen en sa menwerking met andere hulpverle ners. De vereniging heeft overigens nog geen maximum en minimum aantal patiënten per praktijk vastge steld. Na een lange vergadering, ls besloten dat bij afgifte van een vestigingsver gunning door een plaatselijke over heid, volledige overeenstemming moet bestaan tussen die overheid en de artsen over de persoon, aan wie de vergunning wordt verleend. Ook wil de huisartsenvereniging dat een arts die zijn praktijk wil overdragen, die overdracht per toetsing voorlegt aan een commissie uit de plaatselijke huisartsenvereniging. Onder redactie van Heieen van Batenburg Vragen uitsluitend in envelop en dus niet per briefkaart sturen aan postbus 91463, 2509 EB Den Haag. Per vraag twee postzegels van 60 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buiten kant opplakken. Geheimhouding is verzekerd. Kunt u mij ook zeggen wie de van het stripverhaal De Fos- ga. dat ik iedere dag weer met ees° Is het ook ln boekvorm len? >rd: De Fosdyke Saga is van dy. In november 1979 ver het in Engeland als boek Het Itgegeven bij Mirror Books, er bekend zijn er nog geen voor een Nederlandse boe- gehc t .00 u Graag zou ik willen weten oi stree Je You never walk alone uit of een musical afkomstig is, acht a uit welke0 dear 30u irt; Het liedje is uit de film aflowi de pacemakers. Het wordt fn door Lee Towers. kent vast wel het boek van Oünther. De heilige en haar n de drie in het boek genoem den. Brauneck, Schweigen en vond ik gedrukte foto's in lenschap van mijn vader. Be- leze kastelen werkelijk en zo liggen ze dan in Duitsland? verhaal min of meer echt ge- d: Het verhaal van de heilige nar van Agnes Günther is erd op een in Württemberg be- geschiedenis uit de zeventien- Uw. waarin een heks bevrijd door een jongeheer van Brau- Agnes Günther heeft dit boek d af kunnen maken. Zij stierf !e leeftijd vlak voor haar eerste W roman voltooid was. Haar man. de theoloog prof. Günther. maakte het slot. De namen Brau neck. Schweigen en Goldhaus komen in boeken over bestaande kastelen in Duitsland niet voor. Het is ook niet aannemelijk dat de schrijfster de werkelijke namen van de kastelen gebruikt zou hebben. Haar boek was indertijd erg beroemd. Het zou kun nen dat de foto's gemaakt zijn naar afbeeldingen in een Duitse uitgave van het boek. Vraag: Voor de handwerkakte U (tex tiele vormen) kregen wij de opdracht een levensboom te maken en er Iets over te vertellen. Wat is de betekenis van de levensboom en hoe ziet hij eruit? Antwoord: De boom, die elk jaar weer groen wordt en de zaden van de toekomst voortbrengt, is een van de grote symbolen van het leven. Speci aal van lang leven, vruchtbaarheid, wasdom en rijpheid. In zijn zomer weelde en winterse kaalheid is hij een symbool van leven en dood, van voortdurende verandering. Maar dat niet alleen: het boomsymbool heeft ook te maken met de ziel van de mens, met de ontplooiing van zijn persoonlijkheid, het geestelijk proces van rijping en vorming. In bijna alle culturen, in de oude mythen, sprook jes en legenden is er sprake van de levensboom. Er zijn levensbomen van vóór-Christelijke oorsprong (in het oosten van ons land nog te zien op deuren en geveltoptekens). Boven op zo'n vaak gestyleerde levensboom is dan het runeteken voor man aange bracht. Op een Etruskische vaas is de mens afgebeeld tussen de levens boom en de doodsboom. Door van elk een takje vast te houden symboli seert hij zijn plaats tussen het eeuwi ge leven en de vergankelijkheid in. Later werden ook christelijke symbo len gebruikt. In de Bijbel wordt over de boom des levens gesproken in Ge nesis (het paradijs) en in Openbarin gen 2 vers 7: „Hem zal Ik geven te eten van de boom des levens". Ik zou U willen aanraden het boek van Eliot en Eliade Mythen van de mens heid". eens te lezen. Daarin vindt u vele Illustraties van levensbomen uit verschillende culturen en landen. Het kan u misschien inspireren bij het ontwerpen van een levensboom voor uw handwerkopdracht. Het boek is een uitgave van Kosmos en ver scheen in 1977 als Boek van de Maand. Vraag: Mijn grootvader had een prachtig voorleesboek, waaruit hij ons kleinkinderen voorlas. Als ik het mij goed herinner heette het Honderd vertellingen. Kunt U mij helpen aan de juiste titel en uitgever? Is het nog verkrijgbaar? Antwoord: Er zijn maar weinig boe ken die vijftig Jaar na verschijnen nog ln de handel zijn. Al langer dan vijftig Jaar geleden verscheen dit voorleesboek, namelijk ln 1927 bij uitgeverij J. H. Kok in Kampen. De schrijver is J. Schouten en de Juiste titel ls Honderd vertellingen voor 't jonge volkje. Het kostte indertijd 2,90 gebonden en 2,25 Ingenaaid. Misschien ligt het nog wel ergens op een boekenmarkt of ln een tweede hands boekhandel op een liefhebber te wachten. Maar waar? njA. dAt<ix- h, Vraag: Ik draag graag voor op vereni gingen, clubs en bejaardensociëtei ten. Nu i)c steeds vaker gevraagd wordt, vraag ik me af: hoe zit het eigenlijk met de auteursrechten? Mag men vrij gedichten voordragen of moet de auteur daarvoor toestem ming geven? Antwoord: De auteurswet ls vermoe delijk een van de meest overtreden wetten. Het openbaar maken van ge dichten. verhalen etc. ls wel degelijk gebonden aan toestemming van de auteur of zijn erfgenamen. Onder openbaar maken wordt verstaan voordracht ln het openbaar, maar ook een voordracht in besloten kring Alleen wanneer deze kring zich be perkt tot familie en vrienden, en voor de toegang geen betaling, in welke vorm dan ook, geschiedt, hoeft men geen auteursrechten te betalen. Ook als de voordracht uitsluitend dient voor het onderwijs en deel uitmaakt van het leerplan, of voor een weten schappelijk doel, wordt dit niet als voordracht in het openbaar be schouwd. Het auteursrecht vervalt door verloop van vijftig jaar na het sterfjaar van de maker. Kumbaja. Ik heb verschillende reac ties gekregen naar aanleiding van de vraag over de betekenis van het woord Kumbaja ln de bekende gos pelsong, reacties die ik hierbij (hetzij verkort) doorgeef. Een lezer schreef mij dat de naam Kumba terug te vinden is in de Indische mythologie. In de Nieuwe Larousse Encyclopedie wordt bij dit onderwerp Kumbakerna genoemd als broer van de demon Ravana. In het boek Mythen van Hin does en Boeddhisten zo schrijft een andere lezer wordt verteld dat Kumbha en Ni Kumbha aanvoerders waren van een leger van rflkshases (duivels en demonen) en ln de Chris telijke Encyclopedie onder het onder werp Hindoeïsme staat dat Ravana, de broer van Kumbha-Karna, een belangrijke rol speelt in het bekende Ramayana-epos, en wel de rol van een satanische reus die de macht uitoefent op aarde. U merkt dat de naam Kumba steeds voorkomt in combinatie met duivelen en de monen. Toch zijn er ook andere meningen. Een predikant denkt dat Kumbaja (dat op verschillende manieren ge schreven wordt) een verbastering is van het Hebreeuwse kuma Jah(we). De Verbondsnaam wordt in het Oude Testament ook in namen afgekort tot Ja(h). In Numerl 10 vers 35 staat: Kuma Jah(we) Sta op o Heer opdat Uw vijanden verstrooid wor den. Vindplaatsen zin vooral de Psal men, met name psalm 3 vers 8: Sta op, verlos mij, mijn God. In een gospel- en folksongboek uit 1964 staat bij het lied Kumbaja (aan eengeschreven) dat het een negrospi ritual ls, die oorspronkelijk Come by here heette, maar later, toen het lied naar West-Indië „geëxporteerd" werd, is verbasterd in het zogenaam de Pidgin-English tot Kumbaja. Een kenner van Afrikaanse stamta len kwam met enkele anderen tot de conclusie dat het een lied zou zijn dat terugkerende negerslaven voor het eerst hebben gezongen. Kumba zou daarbij een verbastering zijn van Co- me by me. Een lezer die vele jaren tussen een Xosa sprekend volk leefde, is van mening dan Kumbaja in de onderde len Ku - m - ba - ya heel goed zou kunnen passen in de Xosataalstruc- tuur, in de betekenis van „om bij ons te zijn". Het is volgens hem ook mo gelijk dat het uit een van de verwante talen, bij voorbeeld Zulu, stamt. Wat weer overeenstemt met de me ning van dr. De Blois, een groot ken ner van Afrikaanse stamtalen, die met enkele anderen tot de slotsom kwam dat dit lied voor het eerst ge zongen werd door naar Afrika terug kerende bevrijde negerslaven. Kum baja zou daarbij een verbastering zijn van het Engelse Come by me. Lambarene. Alle lezeressen die weer hebben meegewerkt aan het breiwerk voor Lambarene heel hartelijk dank. Ik heb deze week weer een flinke zending weggebracht. Er waren dit keer ook heel wat kinderkleertjes bij, hemdjes, broekjes, jurkjes en pakjes. Een feest om naar te kijken. U weet toch dat u voor die kinderkleding niet gebonden bent aan maten en patro nen. U kunt zelf uitkiezen wat u leuk vindt, als het materiaal maar katoen is. Dat mag ook gekleurde katoen zijn. Voor wie nog nooi meegedaan heeft: voor de zwachtels en handdoe ken zijn wel stencils beschikbaar waar de maten en katoendikte (altijd ongebleekt katoen) staat aangegeven en waarin de verzameladressen ver meld staan. U kunt die bij mij aan vragen. Anoniem. Wil de briefschrijver die mij een anonieme brief schreef over het alcoholprobleem, mij alsnog zijn naam en adres bekendmaken, daar ik dit probleem niet in de rubriek kan opnemen. Volgende week. Op 29 december ver schijnt de rubriek niet. Ik ga een weekje met vakantie. Tot over veer tien dagen dus. Ik wens u allemaal goede kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7