machteloos
j uitbreken atoomoorlog'
ortugese vissers het schip in
en parlement
Kies een Kleine KLM-vakantie.
Personalia
KLM
Magere filmsubsidie
probleem voor beleid
Winkelen: in Parijs een vaas van
Limoges porselein kopen en gemakkelijk
betalen met de American Express Kaart.
sen en verplegenden per advertentie waarschuwen:
Thuis in de lucht.
Vroeger pensioen
voor havenloodsen
derlandse ontwikkelingshulp pakt anders uit
CQAG 18 DECEMBER 1980
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET PRS 11 - H 13
ADVERTENTIES
rt de Jong
rDAM De meoi-
tenschap staat mach-
rnover de gevolgen
atoomoorlog. Een
tel van de ziekenhui
zijn verwoest. De
artsen en verpleeg-
n gedood of zwaar ge-
!r zullen geen genees-
idmlddelen meer be-
zljn. De mensen,
itastrofe hebben over
ijlen alsnog sterven.
rde boodschap zal tussen
Kieuwjaar in een adverten-
ootte van een pagina in de
idelljke dagbladen worden
erd. Ze is afkomstig van Ne-
artsen en andere werkers
^ndheidszorg, die zich em-
uat maken over de kembe-
rertentie, die een dringende
aan regering en parlement,
»ld dat een doeltreffende
ling Bevolking onmogelijk
erin geslaagd zijn een
Ier te bereiken, zullen toch
en straling om het leven
>e mensen, die geëvacueerd
worden achtervolgd door
actieve neerslag.
lerstel
lO&isle in de advertentie van de
dat het herstel van de sn-
na een atoomoorlog onm >-
Milieu en maatschappeli k
gehele gezondheidszorg «n-
raken in het grootste deel
wereld onherstelbaar ont
ere in de gezondheidszorg
laarom regering en parle-
doen om een derde wereld-
voorkomen en in het bijzon-
troep te doen op Carter en
als leiders van de kemwa-
lek duidelijk voor te lich-
i werkelijke gevolgen van
>rlog.
1 van de advertentie is ge
ldoor de radio-bioloog prof.
I Bekkum naar aanleiding
i advertentie met gelijke
i die in de New Vork Times
i In deze advertentie was
mg opgenomen over de
e gevolgen van een atoom-
;even aan het slot van
over dit onderwerp tc
e in de Amerikaanse staat
letts.
tentie is vertaald voor de
situatie. Zo zal in de
i uitvoerig te lezen staan
rolgen zijn als op een helde-
i 20 megaton kernbom (20
n TNT» vlak boven het cen-
h Rotterdam tot ontploffing
racht.
lagne
licht voor de advertentie
iven door de Nederlandse
voor Medische Polemolo-
ïrustheid onder de Neder-
iel nam vooral toe nadat
- jwaa genomen van de verkla-
ijïlfnhet congres in Cambridge. In
«lp Contact, het lijfblad van de
verscheen een verzoek om
storten op het gironummer
Bij een atoomexplosie ontstaat een onherbergzame wereld
WIJ, Nwdwrtsndwfws «rtswn *n ander* bij de g*iondh*M»«org betrok'
kenen, richten on» tot U met een selfde boodachap ala onza Amerlkaan-
m coltega'* onlangs hebben venonden naar de regeringsleider*
Carter en Br«x)n)et.
WWij doen dit omdat naar onze mening het publiek onvoldoende is voor-
gelicht over de medische en andere gevolgen van het gebrul van
kernwapens, terwijl in de Internationale politiek steeds meer met een
kemwapenooriog rekening wordt gehouden
Rjisch-welenschappeli|k onderzoek bli|kt hel volgende
güs een beperkte atoomoorlog verc
f lekte op eeAd^m^oe ongekende s
e medit^^^^^bap 9e*a
Pan een ^^^^^^feigroot vi
.artsen enl
De advertentie van de artsen
van huisarts L. C. Bins bergen uit Nij-
eveen in Drenthe voor de bekostiging
van de advertentiecampagne.
Het bedrag voor de advertenties is
inmiddels binnen. „In de medische
wereld is vrij snel gereageerd op deze
oproep." vertelde Blnsbergen. „Dat
zegt heel wat. Want artsen hebben
het ln den regel erg druk. Ze hebben
al zoveel aan hun hoofd, dat het altijd
extra moeilijk is ze op een bepaald
probleem attent te maken."
De campagne van de artsen staat los
van welke politieke partij of richting
ook. Zoals in de theologische wereld
de ongerustheid is ontstaan op grond
van ethische overwegingen, zo verzet
ten de artsen zich nu tegen de kernbe
wapening op grond van hun zorg voor
de medemens. Hun actie is gebaseerd
op harde gegevens van de medische
wetenschap. De heer Blnsbergen
2 het gebruik van alle kernwapens
uit te bannen;
3 het gevaar te erkennen van het in
voorraad hebben van enorme aantal
len kernwapens en een begin te ma
ken met het onschadelijk maken
ervan.
Nederland
De werkers in de gezondheidszorg
herinneren er in hun advertentie aan.
dat de Verenigde Staten over 30.000
en de Sowjet-unle over 20.000 atoom
bommen beschikt.
Als er boven het centrum van Rotter
dam een kernbom van 20 megaton
ontploft zal dat gepaard gaan met
een vuurbal van ruim 2 km doorsnee,
waarin temperaturen heersen van vijf
tot tien miljoen graden. Gevolg: de
hele binnenstad, gebouwen, straten
en een deel van de grond eronder
veranderen In rook en damp. Er ont
staat een grote krater van minstens 4
km doorsnee.
Niet alleen ln dit gebied, maar tot op
een afstand van negen kilometer van
het centrum van de explosie (Capelle,
Ridderkerk, Hoogvliet, Schiedam en
Bergschenhoek vallen binnen de fa
tale cirkel) wordt de hele bevolking
(dat wil zeggen ruim een miljoen
mensen) op slag gedood.
Binnen een straal van vijftien kilome
ter (in deze cirkel vallen Vlaardingen,
Delft, Zoetermeer, Zwljndrecht en
Spljkenlsse) wordt door de schokgolf
de helft van de bevolking dodelijk
getroffen.
Dan is er nog een gebied, omvattende
het gehele Westland, Den Haag, Lei
den, Alphen, Gouda en Dordrecht,
waarin de helft van de bevolking of
gedood, of gewond wordt. In de voor
Nederland vertaalde advertentie
wordt verder uiteengezet hoe op de
opslagterrelnen voor olie bij Rotter
dam grote branden zullen uitbreken,
die de omvang van vuurstormen aan
nemen. Grote gebieden van de Rand
stad worden volledig in de as gelegd.
De fall-out van die ene kernbom bo-,
ven Rotterdam zal tot op tweehon
derd tot driehonderd kilometer, af
hankelijk van de windrichting, nog
levensgevaarlijk zijn. „Mensen die
deze straling overleven lopen later
een grotere kans op kanker en hun
nageslacht zal een toename van erfe
lijke afwijkingen vertonen."
hoopt, dat de onrust over een eventu
ele atoomoorlog ook zal ontstaan bin
nen andere wetenschappelijke ka
ders. Hij denkt aan dc sociale weten
schappen en de economie.
De advertentie zal een direct beroep
zijn op regering en parlement. Maar
een leder, in welke verantwoordelijke
positie ook, moet door deze oproep
worden aangesproken. De uitwerking
van de advertentie is moeilijk te taxe
ren. In ieder geval wordt de campag
ne voortgezet. Leden van regering en
parlement zullen nauwkeurig worden
voorgelicht over de gevolgen van een
kernoorlog. Want men is onvoldoen
de op de hoogte.
In de advertentie worden regering en
parlement direct gevraagd:
1 Te werken aan de ontspanning tus
sen de machtsblokken;
Onvoorstelbaar
In het deel van de advertentie dat
handelt over die ene kernbom boven
Rotterdam wordt ln het kort de voor
lichting gegeven, die totnutoe in deze
vorm is achterwege gebleven. Er
wordt de nadruk gelegd, dat de ge
zondheidszorg machteloos zal zijn:
„De ziekenhuizen zullen zijn ver
woest en het grootste deel van het
medische en paramedisch personeel
zal dood of gewond zijn. Er zullen
miljoenen lijken achterblijven. Voed
sel, lucht en water zullen besmet zijn
geraakt. Overlevenden zullen sterven
van de honger, uitdroging, stralings
ziekte en infecties, mede door de epi
demieën, die zullen uitbreken."
Voor er bij „vriend" en „vijand" en bij
leder verantwoordelijk mens op
wordt aangedrongen de derde wereld
oorlog te voorkomen staat ln de ad
vertentie „Er zal een andere wereld
ontstaan zijn: onherbergzaam en
voor duizenden Jaren met straling
besmet. Het aantal doden zou onze
voorstelling te boven gaan."
U heeft maar twee dingen nodig: een KLM-
ticket en een American Express Kaart. Dan kunt
u gaan winkelen in Parijs.
Of etalages kijken in Wenen. Of rond
neuzen in Rome. Of naar de markt in Madrid.
Of iets kopen op een antiekbeurs in Berlijn.
Eeii leuk idee!
Vlieg er eens uit om winkels te bekijken en
koopjes te halen. De KLM vliegt u overal naar
toe. En met zo'n American Express Kaart kunt u
onafhankelijk van de valuta bijna aan elke kassa
gemakkelijk betalen.
De KLM heeft een speciale 'winkelen'
folder samengesteld. Boordevol goede tips en
nuttige informatie. Deze folder kunt u met
onderstaande coupon aanvragen.
Reizen naar de in de folder genoemde
winkelsteden worden door verschillende tour
operators georganiseerd. U vindt ze in de bro
chures van o.a. Neckermann, Metro en Astrea.
Heeft u nog geen American Express Kaart?
Bestel dan via onderstaande coupon een
aanvraagformulier, of bel American Express
Kaart Services 020-442939, toestel 100.
Ja, stuur mij meer informatie over:
Kleine KLM-vakanties
American Express Kaart
Naam
Adres
Postcode
Plaats
TR
Opsturen aan: KLM. antwoordnummer 469.
1110 VG SCHIPHOL.
U hoeft geen postzegel op de open enveloppe
te plakken.
DEN HAAG (ANP) Op de begro
ting van CRM Is een bedrag van een
miljoen gulden bestemd voor subsi
die van de 16 millimeter-bioscoop
film. Daarmee kunnen ln 1981 drie
vier projecten van filmmakers wor
den gefinancierd. Veel armslag voor
beleid biedt dit de commissie film
van de raad voor de kunst niet Dit
blijkt uit een advies dat de raad mi
nister Gardeniers (CRM) heeft ge
stuurd.
De minister heeft een derde van de
begrotingspost gereserveerd om de
lange film extra te stimuleren. Daar
mee is rechtgetrokken dat films van
langer dan een uur worden gesubsi
dieerd vla de post voor korte culture
le en kunstzinnige films. De reserve
ring voor lange films heeft wel tot
gevolg dat er voor de korte minder
beschikbaar is dan vorig Jaar. De
bewering dat de middelen voor film
zijn verruimd zoals bij de begroting
van CRM staat genoteerd, is derhalve
onjuist, aldus de commissie van de
raad voor de kunst
De commissie film verwacht veel
meer subsidie-aanvragen dan er kun
nen worden gehonoreerd. In aanmer
king komen projecten waarvoor ten
minste twee ton wordt gevraagd en
waarvoor een distributie- of verto
ningsgarantie wordt gegeven, om
eventueel volledige subsidiëring mo
gelijk te maken. De commissie denkt
voor toekenning aan maatschappij
kritische, documentaire en experi
mentele films. Na een Jaar wil de
commissie de hele zaak opnieuw be
kijken.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotterdamse
havenloodsen zien voorlopig af van
acties, nu de gemeente Rotterdam
zich bereid heeft verklaard de leeftijd
waarop ze met pensioen kunnen
gaan, te verlagen naar 57 jaar.
De loodsen vinden het onrechtvaar
dig dat zij pas op hun zestigste jaar
met pensioen kunnen gaan. De rijks-
loodsen gaan al sinds veertien jaar op
hun vijfenvijftigste met pensioen.
Overleden De Journalist en schrij
ver mr. Henk Leffelaar is in zijn wo
ning in Heemstede plotseling overle
den. Hij was 51 jaar. Leffelaar werkte
sinds kort als kunstredacteur bij de
Gemeenschappelijk Pers Dienst;
daarvoor was hij lang reizend verslag
gever en correspondent in Washing
ton en Londen. Henk Leffelaar heeft
een aantal literaire boeken op zijn
naam staan en publiceerde veelvul
dig in literaire tijdschriften.
Revalidatie De revalidatie-arts F.
B. Venema (63) is benoemd tot voor
zitter van de vereniging van revalida
tiecentra ln Nederland. Venema ls tot
31 januari geneesheer-directeur van
het Bio-revalidatiecentrum voor kin
deren in Arnhem.
Onderwijs Binnenkort ls de benoe
ming te verwachten van drs. Th. M. E.
Liket (52) tot plaatsvervangend In
specteur-generaal van het onderwijs.
Hij volgt J. Th. Schelfhout op. die
onlangs afscheid heeft genomen. Li
ket is momenteel algemeen hoofdin
specteur voortgezet onderwijs.
Jan Halkes
BON „Flor Holandesa", Bloem uit Nederland, had dt
naam moeten zijn van een bloelende visserscoöperatie
'iao. een havenplaats ln de Portugese Algarve. De coöpe-
werd drie jaar geleden begonnen door Joao Manuel dos
De leden zijn tot nu toe echter nog geen steek
ichoten met het project. Het heelt de Nederlandse staat
(et bureau Internationale migratte-ontwikkelingssamen-
(IMOS) inmiddels 700.000 gulden gekost.
47. pntos werkte als groepswerker
l IPortugese buitenlandse arbei-
^Amsterdam. Ondanks zijn Ne-
vrouw, zijn eigen huis en
van meer dan drieduizend
per maand bleef Dos Santos
Jn vaderland terugverlangen.
Pte bij het bureau IMOS aan
et voorstel voor een project
"iggekeerde gastarbeiders
kloos
hao de grootste vissershaven
e Algarve zijn veel vissers
os. Zij hebben geen geld om
pderne boot te kopen. In Urk
fechter boten te roesten omdat
Pjer vissers de visvangst moeten
ln Een schiP uit de Urker
pfoallenvloot kan in Olhao aan
«ers werk verschaffen.
I Santos wilde met Nederlands
jMelingsgeld zo'n boot naar Ol-
rengen. Hij stelde voor een vis
serscoöperatie op te richten, waar hij
zelf dan als administrateur een baan
zou vinden. De wens voor terugkeer
naar Portugal was daarmee vervuld.
De boot zou echter niet onmiddellijk
eigendom van de coöperatie moeten
worden. Dos Santos dacht aan een
afbetaling van elf jaar. Dat geld zou
dan niet aan Nederland worden be
taald. maar aan een Stichting voor
sociale woningbouw. Twee vliegen in
één klap: werk voor de vissers op de
nieuwe boot. en goede hulzen in
plaats van krotten. Om de afbetaling
zeker te stellen zou het visserschip
voorlopig eigendom worden van de
stichting. Pas als alle betalingen zou
den zijn voldaan, wordt de coöperatie
eigenaar. Een mooi plan. maar het
pakte verkeerd uit.
Ondanks uitvoerige voorbereidingen
komt de coöperatie niet aan varen
toe. Van september 1978 tot augustus
1980 ligt de Aafje UK 106 werkeloos
in de haven van Olhao. IMOS heeft
625.000 gulden voor de boot uitgege
ven, en het schip overgedragen aan
de 8tichting voor sociale woning
bouw.
De Portugese staatssecretaris voor
visserij weigert een invoervergunning
te geven. Als die na maanden touw
trekken toch wordt verstrekt, moet
een hoog bedrag aan invoerrechten
worden betaald. IMOS springt bij
voor 15.000 gulden.
Dos Santos probeert leningen te krij
gen bij Portugese banken, om de coö
peratie wat financiële speelruimte te
geven. Zonder succes. Een bankem
ployé lacht hem vierkant in zijn ge
zicht uit, als Dos Santos een brief laat
zien waarin IMOS dreigt het project
stop te zetten. De banken zeggen nu
dat geen krediet wordt verstrekt, om
dat Dos Santos geen kopie kon laten
zien van de schenkingsakte.
Argwaan
Die akte heeft inmiddels de argwaan
gewekt van de vissers irc de coöpera
tie. Zij vallen vooral over de bepaling
dat Dos Santos een maandsalaris van
70.000 escudo's ontvangt (ongeveer
drieduizend gulden). Het bedrag is
bedoeld als salaris, reiskostenvergoe
ding en voor „diverse uitgaven". Het
wettelijk minimumloon in Portugal is
9500 escudos: het modale inkomen
11.000.
In maart van dit jaar besluiten de
leden van coöperatie Flor Holandese
dat er geen betaalde administrateur
wordt aangesteld. Men vindt het niet
nodig. Bovendien werkt Dos Santos
als secretaris van de Stichting voor
sociale woningbouw.
Tot dan toe zou het project hem
echter alleen nog maar geld hebben
gekost, in plaats van dat hij wat heeft
verdiend. Zijn huls ln Nederland ruil
de hij ln voor een bungalow ln de
Algarve, maar al is het leven in
Portugal goedkoop Je kunt er niet
van de wind bestaan. „In Nederland
verdiende ik veel meer," zegt Dos
Santos.
Voor het uittreden van Dos Santos
uit de coöperatie heeft de Stichting
sociale woningbouw die immers
eigenaar van de vissersboot was tot
dat deze helemaal zou zijn afbetaald
al besloten het schip te verkopen.
De stichting kon niet anders. Zij
moest schulden voldoen, er moesten
verzekeringspremies worden betaald.
Bureau IMOS geeft toestemming van
de oorspronkelijke afzet af te wijken
en de UK 106 metéén aan de coöpera
tie te verkopen, voor „tenminste
690.000 gulden". Het schip is in Portu
gal zeker 800.000 gulden waard. De
coöperatieleden willen echter niet
meer dan het minimum betalen. In de
schenkingsakte staat toch dat het
visserschip voor de coöperatie Flor
Holandese is bedoeld, en dat het niet
zonder toestemming aan anderen
mag worden verkocht.
De machinist van het vissersschip,
Joaqulm Americo, hoort van de bank
dat de coöperatie een lening kan krij
gen om de boot te kopen. Hij krijgt
echter ruzie met Dos 8 an tos over de
hoogte van de koopsom. Sindsdien
praten de twee niet meer met elkaar.
Americo verzorgde vanaf september
1978 het onderhoud van de boot, die
toen nog eigendom was van de Stich
ting sociale woningbouw. Hij moet
daar nog steeds geld voor krijgen.
De Stichting sociale woningbouw be
gint nu druk uit te oefenen op de
coöperatie. Deze kan de UK 106 nog
steeds kopen, maar dan moet wel
binnen tien dagen een beslissing val
len en binnen een maand de 690.000
gulden op tafel liggen. Dat lukt de
coöperatie niet. Te laat laat zij weten
inderdaad het schip te willen over
nemen.
Voor Dos Santos hoeft het kennelijk
dan al niet meer. Hij tekent met
IMOS een gewijzigde schenkingsac-
te, waardoor verkoop aan een andere
coöperatie dan Flor Holandesa moge
lijk wordt. Van het laatste aanbod
van Flor Holandesa stelt Dos Santos
IMOS niet meer op de hoogte.
De Nederlandse ambassade in Lissa
bon biedt alsnog aan te bemiddelen.
IMOS vindt dat niet meer nodig. Dos
Santos meldt zich op de afgesproken
datum ziek.
In augustus wordt een visserscoöpe
ratie in Viana do Castelo voor 880.000
gulden de gelukkige eigenaar van de
De Aafje UK 106 in de Portugese haven
Aafje UK 106. Dos Santos betaalt
daarmee de schulden van de Stich
ting sociale woningbouw af. Hoevee)
geld er daarna nog over ls kan hij
enkele dagen na de verkoop niet
zeggen.
Flor Holandesa ls nu naar de rechter
gestapt. Zonder toestemming van de
coöperatie had de boot niet mogen
worden verkocht. Bij IMOS, de minis
ter voor ontwikkelingssamenwerking
en bij de Nederlandse ambassade in
Lissabon ligt een woedende brief van
Flor Holandesa.
IMOS gelooft dat het niet zo'n vaart
zal lopen. Juridisch zou de coöperatie
buiten spel staan, omdat zij de schen-
kingsacte niet mee heeft onderte
kend. „Ik vind het triest voor Flor
Holandesa dat de boot verkocht is."
zegt Dik Stroband van IMOS. „Maar
executoriale verkoop door de schul
deisers is tenminste voorkomen. De
boot is bij een andere coöperatie te
recht gekomen. Ik neem aan dat daar
dan voor andere mensen werkgele
genheid is gekomen."
Hij gelooft niet dat het project slecht
was voorbereid en twijfelt evenmin
aan de goede trouw van Dos Santos.
Contacten met andere leden van de
coöperatie dan Dos Santos vond Dik
Stroband niet gepast. IMOS zou zich
dan met de interne zaken van de
coöperatie hebben bemoeid. Hij voelt
niets voor een uitgebreid onderzoek
„Ik weet niet wat we daarmee
winnen."
Zelf vinden de vissers van Flor Holan
desa dat zij met de Nederlandse ont
wikkelingshulp mooi het schip zijn
ingegaan figuurlijk dan Volgens
Portugese advocaten is de situatie
niet uitzichtloos. Op zijn minst zou de
coöperatie een flinke schadevergoe
ding kunnen eisen. Genoeg misschien
om een tweede boot uit de Urker
motteballenvloot te kopen.