Zijn wieg was een kribbe Protestantse zorg over katholieke invloed in Polen SHEAFFER Trouw KERK IN DE WERELD n Oud-katholieken spreken over kernwapens Brabantse pastores organiseren zich Het menselijk tekort in de Ierse kerken VOORBIJGA! Bisschoppen Bop, willen amnestie Geruststel lei 5 bloedstolling WOENSDAG 17 DECEMBER 1980 TROUW/KWARTET WARSCHAU (EPD) De Poolse raad van kerken, waar de nlet-katholieke kerken van het land lid van zijn, maken zich zorgen over de groeiende invloed van de rooms-katholleke kerk op de Poolse samenleving en op de pretentie van de rooms-katholieke kerk als enige de identiteit van het Poolse volk te vertegenwoordigen. Dit is bekend geworden na een verga dering van het presidium van de raad ODLJK (ANP) De synode van de oud-kathoiieke kerk zal In het voor jaar van 1981 een discussienota over* de kernbewapening bespreken. Met drie stemmen tegen is dit besloten tijdens de laatste synodevergadering van de oud-katholieke kerk. Mr. A. Caljé lid van de commissie die de discussienota heeft samengesteld, benadrukte tijdens deze vergadering dat zowel voor- als tegenstanders van kernbewapening aan het woord moe ten kunnen komen. Mgr. A. van Kleef pleitte ervoor de verschillen van me ning die over dit onderwerp heersen in de oud-katholieke kerk, toch voor al niet te verbloemen of te verzwijgen ter wille van de lieve vrede. De bis schoppen hebben in deze een belang rijk. maar zeker niet het laatste woord en als er een herderlijke brief uitkomt met een anti-kernbewape ningstendens dan moeten voortsan ders van kernbewapening zich niet uitgesloten voelen door de kerk. ADVERTENTIE waarin opgenomen: De Rotter dammer, met Dordte Dagblad, Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hooldredacteur Jenze Tammmga HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam tel. 020-5629444 tele* 13006 Postgiro 66 00 00 Bank Ned Credetban* Rekeningnr 23 0012 574 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tel 010-115588 (abonnementen en bezorging) tel 010-115588 (redactie) tel 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westblaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag iel 070-469445 (abonnementen en bezorging) tel 070-469445 (redache) lei 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Den Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLANO (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolle Abonnementsprijzen Per maand f 16.98 Per kwartaal 50.95 Per half jaar 101.90 Per jaar 201,60 Advertentietarieven op aanvraag Teletoniscie abonnemerrtenop- óracnten (zie adressen boven i Opgave familieberichten 9-'9 30 van maandag t/m vrifdag Op zondag van 18-20 uur te iet 020 5622797 Opgave mmi-advenenties lel 020-5626262 ol schriftelijk aan Mmi-Adv aldeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uitsluitend schriftelijk aan onze Amsterdam- van kerken in Warschau. De raad uitte vooral kritiek op de sterke ka tholieke invloed in de nieuwe vakbe weging Solidariteit De raad beoor deelt overigens de huidige verande ringen in Polen positief, In het bijzon der de democratisering van de staats instellingen. De niet-katholieke kerken die de raad vormen wijzen een aanbod van de rooms-katholleke kerk af tot deelne ming aan godsdienstige uitzending in het kader van de gebedsweek voor de eenheid in januari. De oecumenische kerken willen eigen toegang tot de ether en vinden de uitnodiging voor één keer van de katholieken onvol doende. De leden-kerken van de raad legden nadruk op de noodzaak van een ethi sche vernieuwing. ZIJ staan positief tegenover het socialistische systeem en de maatschappelijke veelvormig heid en waarderen de politiek van de staat in de laatste tien jaar tegenover de godsdienst. In sommige streken in Polen bestaan hevige spanningen tussen protestan ten en rooms-katholieken, doordat deze laats ten eigenmachtig protes tantse kerken voor hun diensten heb ben overgenomen. Van onze kerkredactie DEN BOSCH Vandaag wordt in het bisdom Den Bosch een vereniging opgericht van rooms-katholleke pas toraal werkenden. Als volgende maand ook ln Limburg zo'n vereni ging officieel wordt dan zullen alle r.« k. pastores in Nederland „georgani seerd" kunnen zijn. Bezuiden de gro te rivieren is de organisatiegraad ove rigens nog niet erg hoog. Deze verenigingen die ook een lande lijk verband hebben gevormd, zijn enigszins omstreden. De bisschoppen willen niet zomaar met deze belan genverenigingen in zee. maar stellen voorwaarden, mede op grond van het kerkelijk recht en afspraken die zij hebben gemaakt bij hun bijzondere synode in Rome. begin dit Jaar. De pastores stellen zich op het stand punt dat zij zo goed als ieder mens van het recht op vereniging gebruik moeten kunnen maken. Volgens de pastoraal werkenden voe len de bisschoppen zich ten onrechte aangevallen door de onafhankelijke opstelling van de verenigingen. Deze bedoelen niet de aanval, maar een serieus gesprek over een goede be roepsuitoefening, aldus het landelijk verband. Omdat de bisschoppen er vooral op uit zouden zijn de vereni gingen in te kaderen, zou het nog steeds niet tot zo'n gesprek zijn ge komen. De bisschop van Den Bosch, J. Bluys- sen, heeft geschreven dat hij wel met de vereniging in zee wil „mits op verantwoorde wijze vorm is gegeven aan de verbondenheid van priesters, pastorale werkers en werksters en katecheten met de bisschop ten dien ste van de kerkgemeenschap". Kerstkribbe met os en ezel bij een Limburgse boerderij gemaakt door Harry Trienes uit Tegelen. door Jac. B. Looijen Als kind al ging ik met de kerstdagen graag even naar de roomse kerk om daar de kerststal te bekijken en er een kaarsje bij aan te steken. Dat strookte niet met „de voorzelde leer", waarin mijn ouders mij krachtens de gereformeerde doopbelofte trachtten te onderwijzen of te doen onderwijzen. Want die leer verbood kort en krachtig elke vorm van devotie bij wat men „stomme beelden" noemde. verscheen wel bij de vrijzinnigen in de hervormde kerk en dan in levenden lijve. Kerstspel Maar sjonge, sjonge, wat was die kerststal mooi. Gipsen beeldjes van de Heilige Familie in prachti ge kleuren, het blanke kindje ln de kribbe, de herders, en bedaard toekijkend de os en de ezel. Cheru bijnen en serafijnen zweefden in de lucht en met Driekoningen, 6 Januari dus, was het 1 mooist, want dan waren Inmiddels ook de drie wijzen uit het oosten met hun kamelen bij de kerststal gearri veerd. Nog vaak gun ik me dit kinderlijk genoegen en dit Jaar zelfs ln over vloedige mate. want vernomen hebbende dat er in het Singer Mu seum te Laren een tentoonstelling was van vierhonderd kerststalle tjes uit de hele wereld, haastte lk mij naar dit Gooise dorp. Wat daar te zien is (nog tot 1 februai a.s.) grenst aan het onvoorstelba re. Je merkt er elk land beziet het kerstgebeuren op z'n eigen wijze. In het Afrikaanse land Ruanda maken ze kerstkribjes van bana nenblad, in Taiwan verwerken ze veel bamboe, in Bethlehem zelf gebruiken ze parelmoer, ln El Sal vador terra cotta en uit Goa zag lk zelfs een engel gemaakt van dè bladen van een oud nummer van Readers Digest, fijn geplisseerd en met goudpoeder beschilderd. En dat allemaal ln schitterende landschappen, met mos en boompjes, waarin soms waterpar tijtjes van zilverpapier zijn aange bracht, waar de dieren kunnen drinken. Alles bij elkaar het is een wereld vol echte volkskunst Overal ter wereld liggen de os en de ezel waakzaam bij het kribje. Alleen ln India zag ik ze ergens vervangen door koeien, want dat zijn daar heilige dieren. Ik meen dat dit zeer onbijbels is. Maar de os en de ezel dan, die komen toch ook niet ln de kerstverhalen van de evangelisten voor? Hoe komen ze dan in de kerststalletjes waar ook ter wereld terecht? Bij deze vraag dienen wij even wat dieper door te denken. Kijk, de gereformeerde synode heeft onlangs ln een rapport over de Schriftbeschouwing terecht op gemerkt dat men in de bijbel goed moet lezen wat er staat. Ik voeg daar in m'n liefhebberij voor keretstalletjes aan toe dat men ook goed moet lezen wat er niet staat. Dat gebeurt ln de vrome verbeelding, zogezegd ln de legen de en „legenda", betekent letter lijk: „wat men moet lezen". Nu dat deden die makers van kerststalle tjes want zij dachten aan de pro feet Jesaja, die in het éerste hoofd stuk van zijn bijbelboek zegt en ik gebruik daarbij de oude Staten vertaling: „Een os kent zijnen be zitter, en een ezel de krib zijns heren." Daar heb Je het: de os en de ezel horen er bij. Zichtbare preek Nu kan ik nog mediteren over wat zo'n os, die niet meer teeltkrachti- ge ploeger, en die lastendrager de ezel, te maken hebben met Hem wiens komst ln de wereldgeschie denis van zo grote betekenis was en is, maar dat laat lk liever over aan daartoe bevoegde theologen. Ik heb genoeg aan de zichtbare preek van de kerststal Nietwaar: het oog wil ook wat. Jammer ei genlijk dat de protestanten geen kerststalletjes ln hun kerken en huizen zetten. In huls maken de katholieken er veel werk van, ook liturgisch bezien. Daar staan de drie koningen er meteen al met kerstmis bij, maar een eind verder in de kamer en elke dag worden ze een stukje dichter in de richting van de ster boven de kerststal geschoven, tot ze op 6 Januari vlak voor de kribbe staan. Ik aarzel niet dit een treffend stukje onder wijs te vinden ln wat vanouds ln de gereformeerde doop vragen heet „de voorzelde leer". Kerstboom Nee de protestanten, dat wil zeg gen de niet al te rechtse groeperin gen plaatsten een enorme kerstr boom in hun kerken, maar wat die boom met de „voorzelde leer" te maken heeft is mij volslagen on duidelijk. Later drong die kerst boom ook op ln rechtse richting, zulks niet tot ieders voldoening. Nog herinner lk mij hoe een goed kerkse gereformeerde vader rechtsomkeert maakte toen hij in z'n kerk op kerstmorgen een den- neboompje zag staan. Nijdig over deze poespas vertrok hij meteen naar de christelijke gereformeerde kerk ter plaatse en keerde daaruit nooit terug. Intussen: de Heilige Familie en alles wat daarbij hoort. Vooraanstaande lidmaten van de gemeente kwamen verkleed als Maria en Jozef, herders en wijzen met hun kinderen als engeltjes listig getooid met vleugeltjes bij het zgn. kerstspel het behaaglijk verwarmde godshuls binnen ter wijl het orgel zachtjes en plechtig het Stille Nacht ten gehore bracht. Het hele kerstgebeuren speelde zich met zang en muziek af bij de kerstboom waaronder een kribbe stond. Alleen: de dieren waren er niet bij. want dat zou te veel spek takel geven ln het gewijde gebeu ren en de kribbe bleef leeg. want Je kon er toch geen pasgeboren baby in leggen, laat staan dat Maria die de borst zou geven. Dat zou, ook naar vrijzinnige opvatting de grenzen van het betamelijke over schrijden. Nee. die vrijzinnige kerstspelen met lege kribbetjes en zonder os en de ezel bevielen me niet Dan maar liever naar de roomse kerk, al maakten daar ln sommige nieuwe kerken, de oude romantische kerststalletjes met al die glinsterende tierelantijntjes wel eens plaats voor een moderne strakke vormgeving. Maar Ja, we weten het: de roomse kerk is te genwoordig lang niet meer wat zij was. Gelukkig, in Laren kan men ln deze dagen volop genieten van de oude romantiek. Volledigheids halve zij gezegd dat er ook heel wat mooi nieuw werk te zien is, vooral tilt Scandinavië en dat. merkwaardig genoeg, vaak associ aties opwekt met de vormgevers uit landen ln de derde wereld. Ten slotte: neem vooral uw kinderen mee. Dat kan ondanks de „voor zelde leer"; ze vragen u ln het museum niet om een kaarsje te branden bij de beeldjes. Het kan zelfs niet ADVERTENTIE ELKE SHEAFFER SCHRIJFT ZO GOED ALS HIJ ERUIT ZIET. SHEAFFER EATON Informatie-, 070-836304 'Geen oorlogsspeelgoed voör Canadese kinderen' OTTAWA (ANP) De Canadese rooms-kathoiieken Is gevraagd met kerst hun kinderen geen oorlogs speelgoed cadeau te doen. Het ver zoek komt van bisschop Remi de Roo van Victoria (Brits Columbia), voor zitter van de commissie van sociale zaken van de Canadese bisschoppen conferentie. „In een wereld waarin een miljoen dollar per minuut wordt besteed aan wapens, kunnen we niet voorbijgaan aan al het geweld", aldus de bisschop door Alderl Schipper In het grootste deel van WeatrEuropa neuriet men met de kerstdagen in zicht „vrede op aarde". Als er al mes sen worden geslepen is dat om die straks ln het kerstwild te zetten. Maar in Noord-Ierlandis alles anders. Hier is men bang dat er mensenbloed zal vloeien met kerst en als men er „vrede op aarde" hoort is dat slechts om de diepe bekommernis daarover te overstemmen. Sinds het begin van de burgeroorlog is van elke honderd Noordleren er meer dan een gedood, of gewond. Er zijn de laatste-tien Jaar perioden ge weest dat er gemiddeld één dode per dag viel. De kerken hebben er, zolang het con flict bestaat, waarde aan gehecht te herhalen dat het geen godsdienstoor log is. En daar hebben de kerken wel zo'n beetje gelijk ln. Het is in de eerste plaats een dekolonisatie-, dus een sociaal-economisch conflict, maar het heeft wel degelijk religieuze kanten, die niet onbelangrijk zijn. En we hebben het hier nu niet alleen over de malle dominee Paisley. De tegenstelling gaat er grofweg om dat een minderheid van de mensen zich wil ontdoen van „het Engelse juk". De meerderheid is echter bang dat zij het slachtoffer wordt van roomse willekeur. Ierland is eeuwenlang door Londen gekoloniseerd. En de Britten waren protestant, zij het anglicaans. Onder hun bewind trokken arme Schotten naar Ierland, waar zij zich meest in het noorden vestigden. En de Schot ten waren calvinisten, stoere presby terianen. Tijdens het dekolonisatie proces werd de rooms katholieke kerk de natuurlijke bondgenoot van het republlkanisme, dat tenslotte leidde tot het ontstaan van de Ierse republiek. In het noordelijke Ulster was een protestantse en loyalistische meerderheid. Volle kerken De kerkelijke leiders in Noord-Ier- land zijn allemaal ape-trots dat hun kerken zondags goed bezocht worden door het vrome volk. Dat willen zij zich niet laten ontnemen en uit be duchtheid dat ln Noord-Ierland het proces van ontkerkelijking even hard zou toeslaan als in de rest van het heidense Europa, hebben ze zich hun functie als hoeders van republikeinen en loyalisten laten welgevallen. Een berekend soort gebrek aan moed, ge combineerd met een geborneerdheid, die vaak zo typisch is voor eilandbe woners. Maar kerkelijk waalt er een briesje van vernieuwing. Het publiek krijgt genoeg van de verdeeldheid. En ook daar spelen de kerkleiders hartelijk op ln. Zoals de laatste vier Jaar gebruikelijk ls geworden, zullen de leiders van de vier grote kerken (rooms-katholleke, presbyteriaanse, methodisten en agli- caanse kerk) ook nu weer vlak voor Kerstmis voor de Ulster TV een de monstratie van eenheid ten beste ge ven. Zondag hielden de mannen al bij wijze van vooroefening een oecume nische dienst ln de An na-kathedraal (anglicaans) In Belfast. Ook de rooms-katholieke primaat van Ier land, kardinaal Thomas O'Flaich, de aartsbisschop van Armagh deed er dus aan mee. Het betonen van eenheid heeft pu blieke instemming en de secretaris van de raad van kerken, dr David Blakeley, liet tevreden weten dat de st.-Ann's tijdens de dienst volgepakt maar de rooms-katholleke spant toch wel de kroon. Rapport Een explosie in de Falls Road in Belfast (archieffoto). zat. Maar of het nu nog iets uit maakt? Veel ls er door de kerkelike eenheids- demonstraties niet veranderd. Mis schien voelen de IRA-mensen zich door hun kardinaal verraden, een ge voel van verlatenheid dat geweld eer der ln de hand werkt dan het te voorkomen. In elk geval merkte Bla keley deze week tegenover ons op: „Vroeger waren we gescheiden bang voor het geweld, nu zijn we verenigd ln onze angst". Vredesgroep Oorzaak van de huidige angst ls de kans dat een van de zeven IRA-men sen, die in de Maze-gevangenis ln hongerstaking zijn, zal sterven. Die hongerstaking is nu zeven weken aan de gang en tenminste een van de hongerstakers zal het niet zo lang meer maken, wordt gezegd. Oaat de man dood, dan zijn straatrellen en gewelddaden bijna onvermijdelijk. Een paar jaar geleden zag het er eigenlijk hoopvoller uit. Twee een voudige vrouwen, Mairead Corrigan en Betty Williams hadden een vredes beweging gesticht, waar bijna heel Noord-Ierland katholiek of protes tant achter aan liep. De Nobelprijs werd de twee vrouwen echter te zwaar. Mairead en Betty reisden de wereld rond en werden aan alle hoven ontvangen. De „bloody Irish" vond dat maar niks en liet het tweetal vallen. Op de ene peace-ralley kwa men 12.000 mensen en een paar we ken later, na de nodige achterklap en verdachtmaking, nog maar enkele honderden. Die verdachtmaking kwam niet het minst ook uit de ker kelijke hoek, in het bijzonder uit rooms-katholleke. Alle kerken ln Noord-Ierland zijn burchten van Obs curantisme en fundamentalisme. BEWOGENHEID Bewogenheid ls een advent ter sprake komt. gen we in de lofzang van zigesp „Die met ons lot bewogen". van God gezegd ten aanzien nederdaling ln Jezus Chrii le u kennen uit de bijbel de uit< „met Innerlijke ontfermin |(Un.g gen". De goddelijke bewogi een thema in de brieven vi **7 en hij denkt dan meermal? atw)f geboorte van Jezus. Bei JJf hangt samen met bewegen. *og7 wogen mens ls iemand die *D 9 ging gebracht is door iets *T deernis opwekt. In deze da ben demonstraties van het r mensen plaats gevonden. E« *n hi optocht was een laatste ielde aan de vermoorde John Len ge veer gelijktijdig vond er monstra tie met fakkels pfc Amnesty International. En d de dag een massale op toch eenkomst tegen fascisme e mltlsme. Tweeërlei bewoe?^^ kan de betekenis van John Bi voor een bepaalde vorm van niet bepalen. Het zal wel. da: f velen een soort idool geit Een vrouw pleitte ln dit verb het invriezen van zijn lichan tff) daarna liefst vijfhonderd J| waren. Tegelijk betuigde! evenveel mensen, eveneens fc monstratie van hun bew met het lot van de dulzende lI ke gevangenen. In bewogen Q den de twee groepen demon niet voor elkaar onder. Toch de beweegredenen tot beldi W6T' genheid in geen verhoudlaj «gb kaar. Als lk een keuze zou maken zou mijn sympathie naar de bewogenheid van International. Bij de dein ter herdenking van de dood Lennon zou ik vragen hebl spreekt in dit verband van d Mensen moeten geen idolen! Idolen helpen niet. Mensen! antwoordelijk voor mensen,! niets met idolen te maken! met de bewogenheid van f bewogenheid voor het lot i vangenen en gediscrimin ken lk als werkelijk men: selljk dan genomen ln de van .zoals het de bedoel! Beroepingswerk NED. HERV. KERK Aangenomen: naar Amsh J. Hoekert te Amstelveen-^ dert; naar 81ochteren H. 's Heer Hendrikskinderen; melsdijk (geest, verz st. ha nale gezondheidszorg). H. J kand. te Sommelsdljk. Bedankt: voor Tjerkgaast (tl Pijlman, pred. vrije evang. f s te lijk legerpred. te Harkei GEREF. KERKEN Beroepen: te Rotterdam Oi "f - - - - Me Zevenkamp H. Makkin ga land. Aangenomen: naar Delfzijl te Gorinchem. Bedankt voor Den Haag-Oo M Meynen te Amersfoort i GEREF. KERKEN (VRIJGJ Beroepen: te Zwolle H. W. I Bedum. gS Bedankt: voor Neerlandla roo J. P. van der Wal te Surhul en voor Groningen-Oost M. te Spakenburg-Noord. GEREF. GEMEENTEN Beroepen: te Waarde J. M. Woerden; te Clifton (U8A) Valley (USA) J. J. van Ed Zeist de DOOPGEZ. BROEDERSCII Aangenomen: naar Apeldod m E. L T. van der Zee te Oiett Intussen proberen de protestanten, verenigd in de raad van kerken (de katholieken doen uiteraard alleen als waarnemer mee), te doen wat ze kun nen. Zojuist verscheen een rapport van een studie-commissie over de Maze-gevangenis. Een deel van de gevangenen zit daar wegens misda den in het kader van het streven naar vereniging met de republiek. Ze wen sen als politieke gevangenen of als krijgsgevangenen erkend te worden. Dat willen de autoriteiten niet De IRA-mensen weigeren daarom gevan geniskleding te dragen. Hun eigen kleren mogen ze niet aan en daarom hullen ze zich in de paardedeken die ln elke cel ligt. Ze weigeren hun cel schoon te maken. Ze smeren die in met poep en gooien hun plas als het enigszins kan uit over het hoofd van de bewakers. Het is hun enige nog overgebleven wapen om de strijd te gen de Britse wet voor te zetten. Kardinaal O'Flaich was er, toen hij er eind 1978 op bezoek was, geheel van in de war. HIJ legde een emotionele verklaring af, waarin hij de Britten beschuldigde oorzaak te zijn van de onmenselijke toestand in het H- Block, het deel van de gevangenis waar de IRA-mensen zitten. „On evenwichtig" noemden de presbyeri- anen O'Flalch's verklaring en volgens Davld Blakeley heeft de kardinaal er nu ook wel spijt van. In elk geval heeft hij zich stil gehou den na de publikatle van het oecume nische studiepapier. Hierin wordt ge zegd dat het vieze protest in de ge vangenis ten einde moet worden ge bracht, doordat de IRA zijn wapens neerlegt en niet omgekeerd. Maar geen speciale status voor de IRA- gevangenen betekent voortgang van de hongerstaking en dat moet uitlo pen op nieuw geweld. De kerken dur ven wel verantwoordelijkheid op zich te laden. LA PAZ (ANP) Een algi nestle ter gelegenheid van dat willen de Boliviaanse tl renc pen voorstellen aan de miliu «er ring van generaal Oarcia. Et: oi voerder van de bisschopp( dat er wel een kans beston regering met het voorstel I stemmen. gwe K «UI rent iter Car - II bi pte MADRID (ANP) - De on 11 van het augustinessenklot „Encarnacion" in heeft verklaard dat hetM III van de heilige Pantaleff sestien maanden weer g# is. Daarmee is een eindef men aan angstige bezorfd over een op handen zijnd» reldcrisis. In dit klooster wordt bewaard van dexe inters naai niet erg bekende n laar uit omstreeks het ju" Op rijn feestdag (26 Juni)> het bloed vloeibaar maar dan gauw weer i anders zijn er rampen ff weet men. In Napels dergelijks het geval ntd veel beroemdere heilige t" arius. Deze kondigt eebte rampen aan door de stollW] laten voortduren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2