egeringstroepen
emen N'djamena in
^Milton Obote beëdigd als
president van Oeganda
)ntwikkelingslanden bieden ons meer werk
Afghaanse soldaten
lopen massaal over
Soeharto roept Irak
en Iran op tot vrede
Poolse boeren willen
hervorming landbouw
n jbië blijft Tsjaad steunen
'Tsjechische troepen
niet bij inval Polen'
mgerstaking
öord-Ierland
tl eidt zich uit
Verklaring van Charta 77:
;pAG 16 DECEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
[8SERI (Kameroen) (AFP, ANP, AP) De hoofdstad van het Mlddenafrlkaanse land
ad, N'djamena, Is heroverd door regeringstroepen van president Goukounl Weddye. De
;en« indelingen onder leiding van minister van defensie Hissene Habre hadden gisternacht de
deluf^
heimelijk verlaten.
i vernomen In Kousseri, een staakt-het-vuren dat vorige maand In hankelljkheld van
in Noord-Kameroen dat te- Lomé, de hoofdstad van Togo, ls steun een rol spelen.
er N'djamena aan de rivier de
'liegt ligt.
comn
iolla os Afrikaanse bronnen ln Parijs
de o sterke druk uitgeoefend op Ha-
i het cb alsnog neer te leggen bij het
anwe
bezo,
pAST (AFP. Reuter) Nog eens
guerrillastrijders zijn glste-
Phongerstaking gegaan. ZIJ wil-
rt als hun zeven makkers die al
ij dagen vasten behandeld wor-
I politieke gevangenen en niet
rorlsten. De Britse premier
ret Thatcher weigert dit.
Ierse politici hebben de 23
hongerstakers niet eerst over
bad met de andere zeven, of
Iers van het Ierse republikeln-
t (IRA), dat zich verzet tegen
e bestuur van Noord-Ierland.
rs verwachten dat de nieu-
ude hongerstaking onderhandelingen
DA'e tot verbeteren van de leefom-
vaji Ugheden voor alle gevangenen
iteic oord-Ierland kan bemoeilijken.
n(je «nnlng in het noordelijk deel
-vej Ierland ls te snijden. De hele dag
laten a overal betogingen, en hier en
>n g komt het tot relletjes in geble
ven die worden bewoond door de
rveIj hkatholleke minderheid. Alle
lafl «verloven zijn Ingetrokken,
laak
CDi| tussen gaat het met een van de
dl stakers, de 26 Jarige Sean
,lns nna steeds slechter. Hij lijdt
ren Itamlnegebrek en heeft zijn ge-
vermogen verloren. Er wordt
wsd voor zijn leven.
overeengekomen. Tsjaad is een vroe
gere Franse kolonie; Parijs heeft er
altijd veel Invloed behouden.
Habre zou zich op het ogenblik ln
Kousseri bevinden, en bereid zijn vre
de te sluiten omdat zijn gewapende
strijdmacht van het noorden (FAN)
het voortdurend moet afleggen tegen
die van de Nationale overgangsrege
ring (OUNT) van Weddye.
Deze krijgt steun van Liblé, dat pro
beert een voet aan de grond te krijgen
in het grondstoffenrljke Tsjaad. Aan-
1 vankelijk steunde Tripoli Habre,
maar later bleek het meer vertrouwen
te hebben ln Weddeye om zijn doel
einden te bereiken.
Een woordvoerder van het Libische
ministerie van buitenlandse zaken
heeft gisteren laten weten dat zijn
land zal doorgaan met het geven van
„technische steun". Hij beschuldigde
Frankrijk van Inmenging ln Afri
kaanse aangelegenheden. Parijs
heeft ln het weekeinde gewaar
schuwd dat het actie zal ondernemen
als het daarom door Afrikaanse lan
den wordt gevraagd, teneinde de „on
afhankelijkheid en eenheid van
Tsjaad" te waarborgen.
Interventiemacht
Frankrijk beschikt over een perma
nente Interventiemacht, die bij Tou
louse gelegerd ls.
De Libische woordvoerder weigerde
te antwoorden op een vraag of Libi
sche troepen daadwerkelijk deelne
men aan de oorlog ln Tsjaad. Er zijn
aanwijzingen dat in N'djamena Libi
sche parachutisten zijn ingezet. Zo'n
drie- tot vierduizend militairen zou
den zich op een basis zestig kilometer
ten noorden van N'djamena bevin
den, ondersteund door Mirage-straal-
Jagers, helikopters en ln de Sowjet-
Unie gebouwde tanks. De zegsman
uit Tripoll beriep zich op een oud
verdrag tussen Liblé en Tsjaad over
wederzijdse steun.
De Franse minister voor ontwikke
lingssamenwerking Galley heeft de
aanwezigheid van een „islamitisch le
gioen" ln Tsjaad bevestigd. President
Goukounl Weddeye ontkende dat gis
teren op zijn beurt weer, en zei dat
slechts Libische „technici" de rege
ring behulpzaam zijn bij het onder
drukken van een opstand. Volgens
sommige berichten zouden van het
„islamitisch legioen" strijders uit Ma
li, Niger, Tunesië en de Centraal Afri-
Republiek deel uitmaken.
Nomadenvolkeren
De burgeroorlog ln Tsjaad woedt ei
genlijk al sinds 1965. De traditionele
tegenstellingen lopen tussen de Isla
mitische nomadenvolkeren in het
woestijnachtige noorden en de zwar
te (christelijke en animistische) be
volking ln het zuiden. De strijd wordt
echter steeds meer gekenmerkt door
steeds wisselende coalities, jvaarin
behalve de traditionele rivaftteiten
persoonlijke tegenstellingen en af-
Van onze redactie buitenland
AMSTERDAM De mensenrech
tenbeweging Charta 77 heeft In een
verklaring de vrees uitgesproken
dat Tsjechoslowaakse troepen zul
len worden gebruikt bij een inval
in Polen.
Het is voor het eerst dat een groep
burgers van een Oosteuropees land
zijn regering vraagt zich te onthou
den van bemoeienis met de binnen
landse aangelegenheden van een
bondgenoot, aldus Charta.
Zij beschuldigt de Tsjechoslo
waakse media ervan bewust feiten
te verdraaien, lezers te misleiden
en verzet tegen het Poolse volk uit
te lokken. De verklaring, die is
verspreid door het Palach-pers-
agentschap in Londen genoemd
naar de student die omkwam door
zelfverbranding uit protest tegen
de Russische invasie in 1968 valt
samen met de oproep van de Poolse
vakbeweging Solidariteit tot her
denking van de arbeiders die tien
Jaar geleden zijn gevallen bij de
ongeregeldheden in de havenstad
Gdansk.
Verandering
Charta verwelkomt het proces van
verandering dat zich op het ogen
blik afspeelt in Polen. De beweging
benadrukt dat de veranderingen op
een „vreedzame, democratische en
opbouwende manier" verlopen. De
aanvallen van de Tsjechoslowaak
se pers op de arbeiders en de rege
ringsorganen in Polen die proberen
„de beste oplossingen" te vinden
worden door Charta „schandalig"
genoemd. „Deze benadering brengt
het volk in verwarring en schaadt
de vriendschappelijke betrekkin
gen tussen buurlanden en is in
strijd met de ethische principes in
de internationale betrekkingen".
De beweging riskeert met deze
frontale aanval op de Tsjechoslo
waakse pers nieuwe problemen in
eigen land.
Zij zegt dat de bevolking bezorgd is
door de duidelijke aanwijzingen
dat Tsjechoslowaakse militairen
zich zeer dicht in de buurt van de
Poolse grens bevinden. De Tsje
chen en Slowaken riskeren daar
mee het vergieten van hun eigen
bloed, en dat van de Poolse broe
ders, aldus Charta.
Er wordt gewezen op de akkoorden
van Helsinki, waarbij alle onderte
kenaars zich hebben vastgelegd
dat zij eikaars soevereiniteit en in
dividualiteit zullen respecteren, en
dat er geen rechtvaardiging is voor
het gebruik van geweld. Boven
dien, zo meent Charta, leert de ge
schiedenis dat gewelddadige in
menging van buitenaf nimmer de
binnenlandse problemen van een
land oplost.
KAMPALA (AFP, Reute) Negen jaar nadat Idi Amin hem verdreef, is Milton Obote gisteren
opnieuw beëdigd als president van Oeganda. Dat gebeurde na verkiezingen waarvan de
geldigheid wordt aangevochten door de partij van zijn tegenstander Paul Ssmogerere.
In een emotionele redevoering riep
Obote uit: „Vandaag wordt opnieuw
de vlag van de democratie gehesen.
Er zal weer gerechtigheid heersen in
Oeganda". De president zei te willen
vergeten wie Amins bloedige dicta
tuur hebben gesteund. „Het verleden
is voorbij. Er moet geen wraak zijn
maar verzoening".
Hij zei dat zijn land veel kon leren
van .het vertrouwen op eigen kracht"
(self-reliance) van het buurland Tan
zania, van het „humanisme" van
Zambia en het idee van „Harambee"
(eenheid) van Kenia.
Obote beloofde Ssmogerere, wiens
partij veel steun kreeg in het Bagan-
da-gebied rondom Kampala, heeft
op nieuwe verkie-
aangedrongen
zingen.
De nieuwe president werd op weg
naar de beëdiging geëscorteerd door
motorrijders. Tot nu toe liet hij zich,
uit vrees voor aanslagen, begeleiden
door Landrovers, uitgerust met lucht
afweergeschut.
Het portret van de Iraanse olieminister Mohammed Tondguyan
prijkt op een lege stoel bij de opening van de OPEC-conferentie op
het Indonesische Bali.
BALI (Reuter, AFP, AP) De Indonesische president Soehar
to heeft gisteren de conferentie van olieproducerende landen
(OPEC) op Ball officieel geopend en een beroep gedaan op
Iran en Irak hun conflict in de geest van de islamitische
Vrijlating
eenheid te beëindigen.
Het beroep volgde op een verhitte
discussie tussen de delegaties van de
oorlogvoerende landen, die belde tot
de oprichters van de OPEC behoren.
Gisteren werd nog gevreesd dat de
conferentie helemaal ln het honderd
zou lopen omdat Iran het conflict op
de agenda wilde hebben en Irak daar
niets van wilde weten. Er schijnt een
compromis gevonden te zijn volgens
welk een commissie van vijf OPEC-
landen de zaak Iran-Irak zal behan
delen. De Iraanse delegatie zorgde bij
de opening voor enige opschudding
door in de lege stoel van de Iraanse
olieminister Mohammed Tondgyan
een levensgroot portret van de man
neer te zetten. Ook waren er onenig
heden toen de lijfwachten van beide
delegaties weigerden hun wapens in
te leveren.
Normaal zitten de OPEC-landen bij
conferenties altijd ln alfabetische
volgorde naast elkaar, maar dat
moest deze keer anders omdat de
Iraanse en Iraakse delegaties elkaar
niet verdroegen. De Indonesische mi
nister van olie-zaken Soebroto bracht
de oplossing door tussen de twee de
legatieleiders in te gaan zitten.
Volgens Iran hebben Iraakse troepen
de Iraanse minister van oliezaken op
31 oktober ontvoerd toen hij een be
zoek aan het front bracht en Teheran
vindt dat hij ln strijd met de Interna
tionale wetten wordt vastgehouden.
Teheran eist zijn onmiddellijke vrij
lating. De Iraanse delegatie herhaal
de gisteren deze els. Volgens Irak ls
de minister eenvoudig een krijgsge
vangene en wordt hij als zodanig be
handeld.
De oorlog tussen Irak en Iran duurt
voort en belde partijen maakten mel
ding van gevechten bij Abadah, Ah-
waz, Dezfoel en Soesangerd, de vier
belangrijkste steden in de zuidweste
lijke Iraanse olleprovlncle Khoeze-
stan. Veel uitzicht op een spoedig
einde van de oorlog bestaat er niet.
De Iraakse minister van buitenlandse
zaken, Saadoen Hammadi, herhaalde
dat de oorlog pas beëindigd kon wor
den als Iran „redelijk werd. een
staakt-het-vuren accepteerde en on
derhandelingen wilde beginnen".
Iran eist dat eerst alle Iraakse troe
pen van Iraans grondgebied worden
teruggetrokken.
Naast de oorlog met Irak heeft Iran
het ook nog steeds moeilijk met de
gijzellngskwestie. De Iraanse presi
dent Abolhassan Bani Sadr zei giste
ren daarover dat de Verenigde Staten
zelf de schuld zijn dat die zaak zo
lang duurt.
Een van de eerste verzoenende daden
van Obote was de vrijlating van ex-
presldent Godfrey Binaisa. Binaisa
moest het veld ruimen toen Obote-
gezlnde militairen in mei de macht
overnamen in Oeganda. Binaisa be
hoort tot de Baganda-stam. De Ba-
ganda zijn nog steeds niet vergeten
hoe Obote ln de jaren zestig hun
koninkrijkjes ophief.
Obote voorspelde moeilijke tijden
voor Oeganda, dat nog steeds be
heerst wordt door chaos en geweld.
Banditisme viert hoogtij, in het noor
den heerst hongersnood. Niemand is
er tot nu toe in geslaagd de toestand
enigszins onder controle te krijgen.
„Ik zal mijn best doen, maar ik heb
uw steun nodig", hield Obote de me
nigte voor, die voor het parlements
gebouw in Kampala was samenge
stroomd.
Onder de aanwezigen was de Tanza-
niaanse minister van buitenlandse
zaken Salim Ahmed Salim. Obote
heeft verklaard dat hij de Tanzani-
aanse troepen die Amin hebben ver
dreven voorlopig in Oeganda wil
houden.
WARSCHAU (AFP, AP, Reuter) Behalve erkenning van
hun vakbond eisen Poolse boeren met meer nadruk hervor
mingen in de Poolse landbouw. De geringe produktiviteit in
de agrarische sector is een van de belangrijkste oorzaken van
de economische crisis in het land.
De boeren willen zelf de verkoop van
hun produkten regelen. Dat mag niet
langer ln handen zijn van de over
heid. Een van de leiders van de boe
ren, Keclk, rekende gisteren aan de
hand van officiële cijfers voor dat
ongeveer dertig procent van de pro-
duktie verloren gaat door ondoelma
tigheid van het staatsapparaat. De
meer dan 3,5 miljoen kleine boeren in
Polen, die 80 procent van het land
bewerken, klagen dat ze worden be
nadeeld ten opzichte van de grote
WENEN, NEW DELHI (AFP, AP) Russische generaals in Afghanistan
hebben het vertrouwen in het Afghaanse regeringsleger, dat geacht wordt
tegen de islamitische opstandelingenbewegingen te vechten vrijwel geheel
verloren. Volgens berichten uit de Indiase hoofdstad New Delhi sijn 60.000
militairen van het eens 90.000 man tellende regeringsleger al overgelopen
naar de vijand of gedood of gewond in gevechten met de „heilige strijders".
In de provincie Wardak, in centraal Afghanistan zon een strijdmacht van
enkele duizenden soldaten, bestaande uit Russen en Afghanen, tegen de
opstandelingen zijn ingezet. Binnen de kortste keren waren ruim vijfhon
derd Afghaanse militairen overgelopen naar de andere kant
staatsboerderijen, die veel minder ef
ficiënt werken.
Het verzoek voor een eigen vakbond
van de boeren werd door de recht
bank verworpen. Zij gingen echter ln
beroep en het hof zal uiterlijk 30
december een uitspraak doen. De
boeren hebben gedreigd met staking
als hun bond niet wordt erkend.
De Poolse partijleider Kania heeft
het idee van een onafhankelijke boe
renbond volstrekt van de hand gewe
zen. Hij sprak tijdens een vergade
ring van pro-communistische boeren
ln Warschau, waarbij hij overigens
wel aandrong op meer zelfstandig
heid voor de boeren. De vergadering
en de rede van Kania kregen veel
aandacht in de Poolse pers. terwijl
een bijeenkomst van andere boeren,
die een eigen bond willen werd dood
gezwegen.
Vandaag wordt een spannende dag in
Polen door de inwijding van een mo
nument ter nagedachtenis van de sta
kers die tien jaar geleden in Gdansk
vielen onder de kogelregens van poli
tie en militairen. Hoewel alom is op
geroepen de inwijding rustig te laten
verlopen, wordt gevreesd dat de
plechtigheid oude wonden zal open
rijten. Er worden honderdduizenden
mensen verwacht in de noordelijke
havenstad.
idertj BURG Een Amerikaanse werknemer bij een autofabriek wordt
>ffiq
Nico Kussendrager
voorbeeld kwam CNV-medewerker
vorige week tijdens een studiebijeen-
over werkgelegenheid en de Noord-
verhouding. Het gaf naar zijn idee in
Hand totedop het probleem weer, waar op het
blik de vakbeweging mee geconfron-
wordt: vrijhandel, ln het voordeel van
tttwikkelingslanden. maar ten nadele
Ito werkgelegenheid hier, of belemme-
n"»i 5 °P werpen tegen invoer uit de derde
,ft go om arbeidsplaatsen te behouden,
4agfl
^r-o-n wegens de Invoer van Japanse auto's. Hij komt thuis, en zegt
JaJJ ïuw, ik heb geen werk meer, ik kom waarschijnlijk ook niet gauw aan
t otj^g, volgende week is het geld op, maar het principe van de
idel hebben we tenminste weten te handhaven".
Textiel, kleding, leer en schoenen, en elek
tronica worden naar verhouding hard ge
troffen door invoer uit de derde wereld,
hoewel die altijd nog achter blijft bij die uit
de westerse landen. De ontwikkelingslan
den hebben weinig kansen op onze
markten.
Dat bleek vorige maand nog eens tijdens
een bijeenkomst voor de leerindustrie, geor
ganiseerd door het Centrum tot bevorde
ring van de import uit ontwikkelingslanden
(CBI) in Rottedam. Tijdens een tocht aan
boord van een Rijnschip. waar een tentoon
stelling en lezingen werden gehouden, door
een aantal Westeuropese landen moesten
vertegenwoordigers van de leerindustrie uit
de derde wereld een indruk krijgen van de
mogelijkheden hun produkten aan de klan
ten hier kwijt te raken. Ze kwamen niet
bijster optimistisch terug.
De leermarkt is op het ogenblik op een
dieptepunt door een overproduktie, maar
bovendien en dat ls ingrijpender kun
nen ontwikkelingslanden veelal niet aan
westerse kwaliteitseisen voldoen. Het leer is
vaak afkomstig van over grote, schaars
begroeide oppervlakten rondtrekkende
koeien en schapen, in plaats van goed geor
ganiseerde ranches zoals bijvoorbeeld in de
Verenigde Staten. Die zijn dan ook goed
voor zeventig procent van de wereldhandel
in leer. „In deze markt is geen plaats voor
produkten die niet perfect zijn," stelde een
van de deelnemers aan het seminar aan
boord van het Rijnschip somber vast.
ereaf^to 660 scheve voorstelling van zaken,
telnemers aan het tweedaags symposi
on het er over eens dat de werklooi
[ngjj hier niet te wijten is aan de ontwikke
ld landen. „Werd de werknemer van
ijk ontslagen door de concurrentie van
Japan, of door een slechte bedrijfslei-
—f ln de Amerikaanse autofabriek?", zc
8 een ander zich af.
Den
i ntf
elijl
agfl
org«
Dr Koning (ontwikkelingssamen-
klng) rekende in zijn openingsrede al
de suggestie dat „de achteruitlopende
gelegenheid in ons land wordt veroor-
t door toegenomen concurrentie in ons
I wordt veroorzaakt door toegenomen
jOTentlc uit ontwikkelingslanden. Het
«el van ontwikkelingslanden in fabri-
•n bedraagt nog geen tien procent. Het
Wel van importen uit ontwikkelingslan-
de Nederlandse invoer beloopt mis-
en iets meer dan 4 procent. We kunnen
"ptig stellen dat de werkloosheid in
wand in ondergeschikte mate wordt
"taakt door de concurrentie uit de
aldus de minister.
Rotterdamse hoogleraar Mennes viel
'daarin bij. HIJ rekende voor 1978-1986
ton werkgelegenheidsverlies van een
J Pttcent door minder concurrentiever-
tWjES Van de Nederlandse industrie. voor-
Ijk ten opzichte van de ontwikkelde
Als argument vóór protectionisme wordt
wel aangevoerd dat de arbeidsomstandig
heden in de derde wereld zo slecht zijn.
Kleine kinderen knopen in Noord-Afrika
tapijten, vrouwen doen tegen hongerlonen
werk in de elektronische industrie in Zuid-
Oost-Azië. Alleen als daaraan wat wordt
gedaan, zouden ontwikkelingslanden hier
hun produkten mogen verkopen.
„Onjuist, onlogisch en absurd," noemde
prof. Mennes dat idee. „Het is hetzelfde
alsof ontwikkelingslanden van een Neder
lands bedrijf zouden eisen dat het de pensi
oen van buitenlandse werknemers ver
hoogt, en meebetaalt aan de weerbaarheid
van de NAVO."
Beperking
Textielarbeiders aan het werk in India
er verschillende per bedrijfstak.
Belemmeringen
Naast deze zogeheten „non-tariffaire" be
lemmeringen is er een toenemende druk
onder meer vanuit de vakbewegingook
daadwerkelijk barrières op te werpen tegen
invoer uit de derde wereld hoe onbelangrijk
die naar verhouding ook is. Dat kan bijvoor
beeld door heffingen in te stellen aan de
grens. „Heel onverstandig," zei prof. Men
nes vorige week in Tilburg. Hij somde een
aantal nadelen op van dergelijk protectio
nisme. „Ten eerste worden produkten hier
door het tegenhouden van de invoer duur
der. Bedrijven hebben geen concurrentie te
duchten, klanten betalen meer dan nodig is.
De inflatie wordt door het hoge prijspeil
aangewakkerd en de doelmatigheid (effi
ciency) van het bedrijfsleven komt in het
gedrang. Bovendien dreigt het gevaar van
'vergeldingsmaatregelen vanuit de ontwik-
kelinslanden. Prof. Mennes vertelde dat In
donesië de bouw van een grote fabriek door
een Brits bedrijf tegenhoudt omdat Groot-
Brittannië de invoer van textiel uit Indone
sië tegenhoudt".
Protectionisme is ook om heel andere rede
nen erg onverstandig. Ontwikkelingslan
den, aldus minister De Koning, blijken
meer te kopen dan te verkopen. „In feite is
de vraag vanuit de derde wereld een van de
kurken waarop het Westen drijft." Als ont
wikkelingslanden niet de kans krijgen hun
produkten hier af te zetten, hebben ze ook
geen geld produkten in de westerse indus
trielanden te kopen. Juist dan zou de werk
loosheid groter worden. En zouden de ban
ken in problemen kunnen komen, omdat
ontwikkelingslanden minder inkomsten
hebben en dus ook minder geld om hun
schulden af te lossen.
Voor minister De Koning is er maar één
oplossing mogelijk, vrije toegang van pro
dukten uit ontwikkelingslanden en vergro
ting van de koopkracht van de derde we
reld. „Want in tegenstelling tot de verzadi
ging ln het geïndustrialiseerde Westen, zijn
er nog reusachtige behoeften in de arme
landen. Bevrediging daarvan is niet alleen
op menselijke (humanitaire) gronden gebo
den, maar ook op economische," aldus de
minister.
In hoeverre er verband bestaat tussen woor
den en daden zal moeten blijken uit de
komende onderhandelingen over een nieuw
multi-vezelakkoord voor de textielhandel.
De ontwikkelingslanden klagen dat de afge
lopen jaren steeds meer hindernissen zijn
opgeworpen tegen hun textielexport. Ook
Nederland heeft zich destijds onder mi
nister Pronk neergelegd bij het multi-
vezelakkoord. Over de vraag of er nu wel of
niet opnieuw een dergelijk verdrag moet
komen bleken de deelnemers in Tilburg
verdeeld.
Textiel
„Er moet een akkoord komen dat meer
mogelijkheden biedt aan Afrikaanse landen
die textiel willen uitvoeren, en dat invoer
vanuit .nieuwe industrielanden' in Zuid
oost-Azië wat afremt", meende een van de
sprekers. „De voordelen moeten terechtko
men bij de echte sloebers in de wereldeco
nomie." „U hebt het dan wel over een heel
andere multi-vezelakkoord dan het huidi
ge," wierp prof. Van Dam hem tegen.
Textielarbeiders in de EG dreigen met sta
king uit protest tegen de goedkope import
van textiel uit de derde wereld. „De vakbé-
weging verliest de greep op de ontwikkelin
gen, en doet daarom een beroep op protec
tionisme," stelde drs. Evers vast. Hij is
directeur van het Instituut voor ontwikke
lingsvraagstukken (IVO) in Tilburg, dat het
symposium organiseerde.
De ondernemers verweet hij een gebrek aan
visie, en het onvoldoende inspelen op cfe
opkomst van de bedrijvigheid in de derde
wereld.
Hoe zou dat alsnog moeten gebeuren? De
tendens is dat arbeidsintensieve activitei
ten (assemblage-bedrijven die veel werkge
legenheid bieden) en procesindustrieën
(voor de verwerking van grondstoffen; het
ter plekke branden van de koffie) steeds
meer in de derde wereld plaatsvinden. Ne
derland zou daar met zijn deskundigheid
een rol kunnen spelen.
„Deskundigheid" zou het nieuwe export-
produkt van het Westen moeten worden,
bepleitte onlangs ook al in Tilburg
prof. Tinbergen. De onderzoekwerkzaamhe
den zouden moeten verdubbelen. Er zijn
nog steeds veel vragen waarop geen ant
woord bestaat (kernenergie, gezondheid,
klimaat, grondstoffenschaarste). De techni
sche en wetenschappelijke ontwikkelingen
moeten bijdragen aan een opleving van de
economie.
De werklozen in de Amerikaanse autofa
briek en in Tilburg schieten vooralsnog
daar echter weinig mee op.