Onmogelijke verwerking van een oorlogsverleden Nazorg programma's nog onvoldoende geregeld P NOTITIE mm Ws* EEN VkOUJK MAAKT IEDEREEN BLIJ Globe speelt Het Atelier NOS leidt teiefoonbeantwoorders op PZEM wenst eigen kabelnet 'ïwtmm I En dan nog Barok, barokker barokst Kansen voor muzikanten 2592 Talking Heac belangrijke stijlvernieu\ Nieuwe boel DINSDAG 16 DECEMBER 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET >0 door Dirkje Houtman TILBURG Er bestaat weinig aandacht en tolerantie voor mensen die gruwelijke oorlogser varingen moeten verwerken. Veelal komen zij er niet aan toe omdat hun omgeving het niet toelaat.. Dat gebeurt misschien niet bewust maar wel ingehouden hardnekkig. In „Het Atelier" van de Franse schrij ver Jean Claude Grumberg dat de toneelgroep Globe ln de regie van Peter de Baan speelt, komt dit pijnlij ke onvermogen aan het licht ln de sociale structuur van een Parijs kle dingatelier. de jaren na de oorlog. Op 'de naaistersafdeling waar vijf vrou wen hun dagelijks bestaan veiligstel len, heerst ondanks gekat en kleine ruzies ogenschijnlijk een sfeer van solidariteit. Maar dat blijkt uiteinde lijk niet meer dan een broos laagje waarop het delen-van-iief-en-leed-ge- voel niet altijd overeind blijft. Hongerig naar hilariteit om de stille eentonigheid te doorbreken wordt elk onderwerp uitgebouwd tot dubbel zinnig of anderzins humeurstrelend vermaak. Plaats voor werkelijke pro blemen ls er niet. Dat ondervindt Simone, een-Jodin wier man is gede porteerd. Na de oorlog heeft ze niets meer van hem vernomen en om zeker heid omtrent zijn leven of dood te krijgen loopt ze allerlei Instanties af. Het beheerst haar leven maar ln haar werkomgeving kan ze er niets over kwijt. Als haar man een keer ter spra ke komt, natuurlijk verweven ln een grappig verhaal over een mannelijke achtervolger ln de metro, lijkt Simo ne een code te schenden. Van een opgewonden stemming over het voor val waar de vrouwen met graagte aan meefantaseren, vervallen zij ln een pijnlijk stilzwijgen. Het contact met Simone wordt pas weer hersteld als zij de draad van het oorspronkelijke verhaal opneemt Uiterlijk merkt nie mand wat aan haar. Simone hanteert een gevoelig soort nuchterheid (doel treffend uitgewerkt door Netty Blan ken) waarmee ze het leven te lijf gaat. Maar die blijkt uiteindelijk niet meer te werken en ze stort in. Dat uiterlijke willen en Innerlijke niet kunnen dat zich onüaadt in emotlo- Een scène uit „Het Atelier" door de toneelgroep Globe. nele erupties bepaalt niet alleen het ritme van de voorstelling, maar ver enigt zich ook ln het onzekere gedrag van Meneer Leonce, de Joodse eige naar van het atelier die de oorlog ls doorgekomen. De spontaniteit die de ze man eens gehad moet hebben is door de oorlog verminkt en zozeer ingedamd dat willen en kunnen niet meer op elkaar aansluiten. Zijn kwaadheid ls niet echt kwaad, zijn vriendelijkheid onbeholpen. Die on duidelijkheid en het niet meer durven toegeven aan Impulsen en risico's zijn er ook de oorzaak van dat zijn atelier in verval raakt omdat hij niet met zijn tijd meegaat. Theu Boermans speelt deze rol met name voor de pauze genuanceerd ge voelig. In zijn monoloog verwerkt hij een node geaccepteerde wanhoop, die ontroert. In het tweede deel lijkt hij evenals de overige acteurs door de regie losgelaten. Boermans typeert dan nog slechts zijn verworven ka rakterinvulling; de mlse-en scène wordt bovendien rommelig en moet de onverwachte stilering waarmee voor de pauze grimmige accenten* foto: Patrick Mei» werden gelegd ontberen. Een prach tig voorbeeld hiervan is het dansje van Simone met een Joodse strijker onder diffuus licht dat de naaisters in het kleine opgepropt realistische ate lier van vier bij vijf meter de adem doet stokken. De onuitgesproken aandacht voor wat er in deze twee mensen moet omgaan, duurt enkele seconden, past niet bij de realiteit en vervliegt weer. Dergelijke intense momenten komen in het tweede deel niet meer voor. De voorstelling ver loopt en dat is Jammer. AOVERTENTIB Van onze radio- en tv-redactle HILVERSUM De samen- -stellers van programma's voor radio en televisie bekom meren zich niet altijd vol doende over de nazorg van hun uitzendingen. Een fra- pant voorbeeld was de „Om budsman voor de kinderen" waar Frits Bom in zijn en thousiasme een uitstekend idee voor een televisiepro gramma in zag, maar dat voorlopig, mede naar aanlei ding van een artikel in Trouw, moet worden uitgesteld om dat de opvang van brieven van kinderen met serieuze klachten nog niet goed was geregeld. Regelmatig bellen kijkers en luiste raars naar de studio's van de omroe- pen naar aanleiding van een pro gramma. Als de programmamakers niet van tevoren hebben aangevoeld of hun uitzending bepaalde reacUes zal oproepen en geen maatregelsn hebben genomen, komen de tele foontjes regelrecht terecht bij on voorbereide telefonistes of portiers. Daar komt nog bij dat ln deze tijd waarin het individu ln de massa dreigt onder te gaan en waarin het persoonlijk contact steeds zakelijker dreigt te worden veel mensen graag zomaar de telefoon oppakken. Vooral de drempel tot de omroep schijnt maar heel laag te zijn. Er wordt over het algemeen vrij makkelijk naar een Van een onzer verslaggevers MIDDELBURG De PZEM (Provin ciale Zeeuwsche Energie Maatschap pij) wil een eigen provinciaal tv-ka- belnet gaan opzetten en exploiteren. Alle Zeeuwse gemeenten hebben daarover bericht gekregen. In januari moeten ze kenbaar maken of ze ak koord gaan met zo'n opzet. Als het licht op groen wordt gezet, kan in 1981 nog met de werkzaamheden wor den begonnen. Over drie k vier jaar zou het net dan operationeel kunnen zijn. De PZEM is het eerste provinciale nutsbedrijf in Nederland dat de ka- bel-tv provinciaal wil realiseren. De maatschappij stelt al enkele jaren een eigen communicatienetwerk te exploiteren en zo grote ervaring te hebben opgedaan met schakelen, straalverbindingen en telecommuni- catie-verbindingen. Bij exploitatie van het provinciale kabelnet door de PZEM zullen de gemeenten wel steeds de supervisie houden over het aanbod via de kabel binnen hun gemeenten. Speciaal vandaag Russische propaganda op het Nederlandse scherm. Hier en Nu vertaalde een Russische film over hun inval in Afgha nistan, letterlijk. Voor een in leidend woord, achteraf com mentaar. Ned. 2/22.15 De letter M behandelt de problemen van vrouwen van buitenlanders. Als ze weglo pen van hun man,, worden het meteen illegale inwoonsters van Nederland. Hulp is bijna onmogelijk. Scheiden bete kent verplicht, terugkeer naar het vaderland. Blijven mag al leen als ze drie jaar hier wo nen, een eigen woning en een eigen inkomen hebben. Een vrijwel uitzichtloze situatie. Gesprekken met een vertegen woordigster van het Neder lands Centrum voor Buiten landers, een vertegenwoordig ster van Blijf van m'n lijf en een vrouw die in de boven ge schetste situatie verkeert. HUv. 2/19.20 Ds. Alje Klamer uitzendende omroep gebeld. De uit zending wordt ais kapstok gebruikt, maar de werkelijke reden is dat som mige mensen eens tegen iemand wil len praten en hun hart willen luchten. Geringe opkomst Onder de titel „de knop om en dan organiseerde Studio Sant bergen, het opleidingsinstituut van de NOS. een discussie over de stel ling: Programmamakers bekomme ren zich te weinig over de nazorg van hun uitzendingen. Uit de zeer geringe opkomst van programmamakers bleek voor een belangrijk deel al het gelijk van de stelling. Wel bleek dat er door de verschalen de omroepen op het gebied van op vang en het doorverwijzen al heel wat wordt gedaan. Helemaal nieuw ln dat verband ls de opleiding die studio Santbergen ls gaan geven voor de techniek van het telefoongesprek bij de omroep. Daarbij worden drie soor ten onderscheiden: de gesprekken over zakelijke gegevens, die over pro grammazaken en de persoonsgerich- ten. Onder de laatste categorie vallen vragen van geestelijke en sociale aard. Santbergen ls de opleiding een paar maanden geleden op vereoek van de KRO begonnen, maar inmid dels blijkt dat ook andere omroepen geïnteresseerd zijn. Dat wil niet zeggen dat de Nederland se omroepen geen gevarieerd aanbod van telefoondiensten en nazorgen kent sinds ds. Alje Klamer ln 1959 met het radiopastoraat van toen nog de IKRO, nu de IKON begon. De praktische kant bestaat uit het be antwoorden van brieven en het be antwoorden van telefoontjes. Ds. Klamer: „Als we merken dat iemand bezoek wil ontvangen maken we ge bruik van een netwerk van medewer kers dat we in kaart hebben ge bracht." Full-time De NCRV heeft al een aantal jaren als full-time medewerkster voor de na zorg Katie Wolfswinkel ln dienst. De NCRV werkt met een netwerk van vrijwilligers, onder wie predikanten en diakonale werkers. De afdeling nazorg van de EO kent drie vaste krachten, die tevens worden Ingezet om in de gesprekken leden voor de omroep te winnen of de aversie van de omroep tegen abortus en homofi lie uit te dragen. Als uit de gesprek ken blijkt dat iemand een pastor of psychiater nodig heeft dan.stuurt de EO die erop af'. Veel telefoontjes met programma makers worden ln de nachtelijke uren gepleegd en daarom heeft de Vara de Nachttelefoonwacht opgezet De pro grammamakers konden het niet aan om tegelijk een uitzending te verzor gen en daarnaast telefoontjes van mensen die aandacht vroegen, te be handelen. Vandaar de Nachttelefoon wacht, die op de achtergrond ope reert. Deze afdeling van de Vara dreigt echter te worden stopgezet om dat de omroep niet langer geld be schikbaar zou kunnen stellen. De AVRO kent geen speciale orga nisatie, maar krijgt op het jeugdpro gramma Praatpaal 15 wel veel reac ties over zaken die bij de jeugd gevoe lig liggen, zoals verliefdheid, homofi lie. en gescheiden ouders. Voor reac ties die niet ln het programma komen wordt men doorverwezen naar adres sen van deskundigen. Ook wordt ge bruik gemaakt van de diensten van de stichting Korrelatie, een welzijns- instelling die onafhankelijk van de omroepen ls, maar die wel vaak door de omroepen wordt ingeschakeld. Hoewel van de zijde van Korrelatie wordt gemeend dat er op het gebied van de hulpverlenende instanties door de omroepen sprake ls van wild groei, vinden omroepen als KRO, IKON, NCRV en EO, dat met een eigen voorziening beter rekening kan worden gehouden met de identiteit van de omroepen. pttpost Het Rotterdams Conservatorium sluit vrijdagavond het eerste trimes ter van dit studiejaar af met een muzikaal festijn ln vijf zalen van het conservatoriumgebouw aan de Pieter de Hooghweg 122. Solisten, ensem bles, koor en harmonieorkest spelen muziek van uitsluitend Tsjechische componisten. Aanvang 19.30 uur, toe gangsprijs 1,50 gulden en na afloop tot ver in de kleine uurtjes feest. Dirigente Yolan Trabsky heeft een directie-proef bij het Noordhollands Philharmonisch Orkest met goed re sultaat afgelegd, zodat zij voor het eerst haar Haarlemse christelijke ora toriumvereniging Door Zang Vriend schap zelf zal leiden ln Handels Mes siah. Te beluisteren vanavond om 19.30 uur ln het Haarlemse Concert gebouw. Toegangsprijs 12,50 gulden. De van oorsprong Hongaarse so praan Sylvia Sass zal ln de Kerstda- Het Amsterdams Barok Orkest (het voert officieel de Engelse naam The Amsterdam Baroque Orchestra, maar dat ls commer- cièle onzin) van Ton Koopman opent op vrijdag 19 december ln de Waalse kerk (O.Z. Achterburg wal 157, Amsterdam) een serie van acht barok-concerten. Dankzij de medewerking van de NOS-radio is het Koopman toch gelukt deze serie (financieel) van de grond te krijgen. De volgende zeven con certen laten een grote verschel- denheid aan stijlen en Instrumen ten horen, waarbij-opvalt de grote aandacht voor Franse en Spaanse barokmuziek. Losse kaarten kos ten 12,50; 'n abonnement komt op 80 gulden; aanvang der concerten 20.30 uur. Het optreden op 19 december ln de Waalse Kerk van Ton Koop- mans internationaal samengestel de barokensemble, vormt ook het begin van een tourneetje door ons land: 20 december Muziekcen trum Vredenburg Utrecht, 21 dec. d'Oosterpoort Groningen, 22 <jec. De Doelen Rotterdam. Op de les senaars werken van J. S. Bach (o.a. 5e Brandenburgse), Tele- mann en Coreili .Wat ls barokker met Kerstmis dan een uitvoering van de Messiah of het Welhnachtsoratorium. Van Haarlem tot Groningen weerklin ken de schitterende aria's en ko ren uit deze werken. Bij de ene vereniging nog in een romantische glans, bij de ander wat meer uitge voerd als barokmuziek. In onze oren het barokst bij de Nederland se H&ndelvereniging. Haar muzi kaal leider Jack P. Loorij heeft de Jaarlijkse uitvoering van de Messi ah ln het Amsterdams Concertge bouw ontwikkeld tot een soort modelultvoering. Vanavond wederom te genieten (aanvang 20.15 uur) mede dankzij een voor treffelijke sollstenploeg: Sheila Armstrong sopraan, René Jacobs countertenor, Hein Meens tenor, en Wout Oosterkamp bas. De toe gangsprijzen zijn ook op niveau; 25 en 30 gulden. Voor het tweede achtereenvolgen de Jaar treedt het Pools Kameror kest aan als begeleidend ensem ble. De Polen speelden de Messiah toen met groot enthousiasme, want het was hun eerste kennis making met dit werk van Hflndel. ZIJ zijn, ingehuurd door de Stich ting Comu waar behalve de Hfln- delvereniging, ook de Nederlandse Bachvereniging in is onderge bracht. Daarom treft men dit door Franz Straatman Poolse orkest ook aan op het podi um van het Muziekcentrum Vre denburg Utrecht, donderdag 18 december, ter begeleiding van het Welhnachtsoratorium door de Ne derlandse Bachvereniging onder leiding van Charles de Wolff. Die zelfde uitvoering van alle zes can tates die Bach voor de Kersttijd schreef, ls ook te beluisteren in De Doelen, Rotterdam op zaterdag middag 20 december om 14.30 uur. Vanuit verschillende hoeken ko men uitnodigingen aan (amateur) muscicl. De Willem Pijper Stich ting organiseert in samenwerking met het Rotterdams Conservato rium op 17, 18 en 19 maart een concours waarop kamermuziek dient te worden gespeeld van Wil lem Pijper. Gegadigden hebben keuze uit 22 werken, zowel solo als ensemble-bezetting. Ter opfris sing van het geheugen: Willem Pij per (1894-1947) was van 1930 tot zijn dood directeur van het Rot terdams Conservatorium, had als pedagoog grote invloed op de componistengeneratie van Escher, Henkemans, Piet Ketting, ontwikkelde een eigen composi tie-techniek en schiep onder meer drie symfonieën. Iedereen die op 17 maart 1981 niet ouder ls dan 35 jaar, kan deelnemen aan het con cours; opgave tot 15 januari aan het secretariaat van de stichting, Pieter de Hoochweg 122, 3024 BJ Rotterdam, alwaar ook de lijst van de 22 werken verkrijgbaar ls. Geldprijzen van 2000 tot 3.500 wachten de winnaars. Het 25-jarige bestaan van de Sin ger Concertzaal (en het Singer Museum) te Laren wordt op 16.17, 23 en 24 mei gevierd met onder andere een concours voor beoefe naars van klassieke muziek die dat niet beroepshalve doen. De Jury (Joop Stokkermans, Siëuwert Verster, Juriaan Röntgen) heeft een licht voorkeur voor de wat grotere (maximaal zes personen) ensembles. In de keuze van de stukken zijn gegadigden vrij; een speciale Slngerprijs wordt uitge loofd voor de beste uitvoering van een Nederlands werk, dat gecom poneerd moet zijn rond 1900. De Stichting Donemus, Paulus Pot terstraat 14, Amsterdam, tel. (020)- 764436 kan daarover informeren. Voor deelname aan het Singer- concours wende men zich vóór 1 januari tot de 8tichting Singer, Oude Drift 1. 1251 BS Laren, tel (02153)-15656 Het Inmiddels fameuze Jeugdor kest van de Europese Gemeen schap zal ook komende zomer weer worden samengesteld uit jonge muzikanten (14-24 jaar) met een van de tien nationaliteiten (Griekenland komt er bij) van de Gemeenschap De Italiaan Clau- dio Abbado zal weer de vaste diri gent zijn, maar ook Daniel Baren- boim en Rafael Kubelik zullen en kele concerten dirigeren. Ge streefd wordt naar een bezetting van rond 130 orkestleden, waar aan alle EG-landen evenredig bij dragen. Nederlandse gegadigden dienen zich aan te melden bij Jeugd en Muziek, Roemer Vis- scherstraat 42, 1054 EZ Amster dam. tel (020)-163701. De eerste rondes voor het proefspel zijn op 2 en 3 januari, de tweede rondes op 21 en 22 januari ln Amsterdam. Het culturele leven ln Nederland kent een brede onderlaag van amateurs die musiceren in een muziekvereniging. Een telling van het aantal korpsen, bands en or kesten levert het volgende beeld op. De 2592 verenigingen aange sloten bij een van de vier nationa le organisaties omvatten 850 har monie-orkesten, 930 fanfares. 80 brassbands. 335 drumfanfares, 490 jeugdorkesten. 1680 drumbands. 180 showkorpesen, 25 bigbands en 930 majorettenpelotons. Aldus het blad De Muziekbode van deze maand ln een eerste bespreking van het onderzoeksrapport. Be langrijk feit: de gemiddelde leef tijd van de muzikanten is 27 jaar. door Stan Rijven AMSTERDAM Een nieuwtffl/jp kaanse Invasie? De namen vtT' Harbour The Explosions, fi de bommenwerpers op de ho The Talking Heads' laatste pl den zoiets vermoeden. Wat de -ni betreft zeer zeker. De eerst» P daarentegen bleek in een ultp f *ar Jaap Edenhal de bekende B id v< formule, zangeres met band. i0uwi uit te werken. De vijf innemen a zikanten van de B-52's ded 11 beter. DflCH rdgas Hun muziek zou je als gesubl ner C simplisme kunnen karaktoi y n vlakke monotone zang. sprlnp gel en uiterst eenvoudige rltn ma's. Oenoeg echter voor e« flgst baar resultaat dat door zan| «J. Schneider en de „camp-dama Pierson en Cindy Wilson in p werd omgezet. Zij tweeën !""Pr hun B-52 kapsels (torenhagt IS ce spinnen) laten slinken, hun i |jaan schelle zang waren echter ge fer Deze groep bezit een typisch geluid dat amusant en aanf oni overkomt maar waarin gei irop menswaardige ontwikkeling Cn bespeuren. v< gen te gast zijn bij het Nederlands Kamerorkest. Enige Jaren geleden maakte zij haar Parijse operadebuut ln La Traviata; de vertolking van die rol deed velen herinneren aan Maria Callas. Haar ster is sindsdien pijlsnel gestegen. Zij zingt voor het eerst in ons land: 26 dec. 14.30 uur in Amster dam, 27 dec. 14.30 uur in Rotterdam en 29 dec. 20.15 uur in Den Haag. Op het programma twee aria's van Mo zart (uit Idomeneo) en de concertaria Ah! Perfldo van Van Beethoven. Ne< New wavegolf The Talking Heads daarentegAnsO" nen als regelrechte stljlvern Jea aangemerkt worden. Met hun pend optreden en hypnoüi muziek waren ze de sensatie Ier avond. Deze New Yorkse bar. pi in 1977 tijdens de new wavq ,'jst kendheid middels het numm chokiller van de elpee 77. Su 25111 verscheen er ieder jaar een '79 was dat Fear of music i heel duidelijk elementen uit dt m.( funk en Westafrikaanse mu Zimbra) te vinden waren. Rei light, die onlangs verscheen aar wat mij betreft als plaat van) eren aangemerkt mag worden, U a volledige Integratie van r<x Afrikaanse roots horen. Veel i w dan de wijze waarop dat in 4 msti naamdc afro-rock en dia eiste schiedde. ^r( Het was dan ook niet venvo: tcr'' dat de pauzemuziek voor htffotTU den van de Heads afkomst Fela Ransome Kuti. Deze maakt, net als Manu Dibi ren fusiemuziek vanuit de traditie. Polyritmiek, veel en een roc kins trumentarii vuld met blazers. Een thi op basis van improvisatie sponnen met de ritmesec' fundament waarop de bl kunnen losgaan. Dit cono grondslag aan het huidlL Heads geluid. De kopersoll ter vervangen door scherp giaarspel dan wel door s) die onmiskenbaar het sf vaste medewerker Brian Ei Franjeloos Zanger, componist en gltartl Byrne was de spil van het nement. Sober gekleed en sterallures accentueerde hij I jeloze aspect, dat ook terugb een permanente witte belicht het podium. Er speelde ee f team. dat naast de vaste rist Jerry Harrison, bi Weymouth en drummer Chrii|jarj was uitgebreid met de sublie rist Adrian Belew. In een ora| 100 volgorde van de tien kleine voegden zich na het eerste vier zwarte muzikanten bij 1 geres Dolette McDonald en sionlst Steve Scale prolileeil het meest. E ft>n t ni oli Met Psychoklller als openen Byrne direct af met de oud» Heads waarna hij zich conce^ op werk van Remain in LightiffKH Crosseyed and Painless en curve waren dwingend ei pend met hun repeterende ril neurotische zang van Bynx intens klinkende begeleidinf en I Zimbra pasten ook goil Bk huidige aanpak die complex I straal overkwam, altijd rn a blpef en uiterst helder tot Ibf" tails. C'T ÜY R trhi Twee toegiften, waaronder tet j.g tige Take me to the river, belle e spektakel. Want dat was het zien The Talking Heads al 6 richting een geslaagde integrt istj elektronica, rock en AfrikaanH t een duidelijke stljlvernleuwir, ben aangebracht. De toeken l,ul uitwijzen hoe groot de invlod van ls Van uitgeverij Westfrl Hoorn ontvingen wij zevefll boeken; De ktnaroof van A| (130 bil ƒ18.90), De meisjes het niet langer piki O. Pausewang (130 blz -J Prins in Brooklyn van P. 14.90). De sinaasappel! andere verhalen van J. Gavll 13.25), Tanny door C. CU blz - 18.90). De eerste tlT van Lukas-Kasha, door L t (150(158 blz 21 50) en De* de schooljuffrouw, door J ger (90 blz 14.50). J schreef de roman De bron^ leven (183 blz 19.901, Van uitgeverij Boom te 1 de volgende boeken Flloi strenge wetenschap, van E{| (de oorspronkelijke tekst ls uT (123 blz. - 21 50) en Probll- filosofie (148 blz. - ƒ22.7* spronkelijke tekst dateert If De afgescheiden roos, g P. Neruda. gekozen en vel B. v. d. Pol. Ulg. Arbeid" sterdam. 170 blz. - 26.50. Hoe lang duurt het? eni van de tijdsduur der dlngf voorbeeld: ln vijf seconde circusolifant zich omdraaien krukje. 195 blz - 19.50.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4