De halve bekering van de PvdA 9 tekening van een lezer m Trouw Je moet wel de taal verstaan Commentaar alender ,len en NAVO stuur 'n brief weer dokter alimentatie &a/inicnie en janjaïe jrÉRDAC JFRDAG 13 DECEMBER 19B0 TROUW/KWARTET 5 was een goed idee van het listerie van onderwijs om voor- ting te geven over de feestdagen door culturele minderheden erdTiiden gevierd. Vooral het aantal einei s|ems in ons land is zo groot, scholen best mogen weten wan- n_ bijvoorbeeld de islamitische sggtlcn worden onderhouden. Op dehn door het ministerie verspreide sde *j tnder worden die dagen dan ook lat" rig vermeld niet ring. t Pet Nieuw Israëlitisch Weekblad is k echter over gevallen, dat de tüdd! dse religieuze en nationale feest- nuzit en niet genoemd worden. Wel er> christelijke feestdagen, ook de ra loestaandse en islamitische. ;{JJ ar niet de Joodse. Het weekblad uniw mt dat bewuste eenzijdigheid en jcreert boze opzet. Alsof het te p 'stcnc dc J°ocisc minderheid in chtea kon niet uitblijven: de spanmn- fin* m en rondom Polen zijn een rol in discussie over de flni Jte van de uitgaven voor defen- iden, ;an de NAVO-landen. ia po :elea de voorstanders van verho- van die uitgaven is de gelegen- werkclijk te mooi om haar rbij te laten gaan. Als de Sow- Jnie inderdaad met geweld or- »p zaken stelt in Polen zal de lieke opinie in het westen zich Ier twijfel ontladen in woeden- eacties aan het adres van de «hebbers in Moskou. De roep daden, om krachtige gebaren, niet van de lucht zijn. Wat ligt an meer voor de hand de uitga voor de eigen strijdkrachten flink op te stuwen? ons land opzettelijk dood zwijgt. Het ministerie van onderwijs heeft erop gewezen, dat het idee om een kalender te maken is voortgekomen uit de confrontatie met immigran ten uit de Middellandse-zeelanden en (voormalige) rijksdelen. De Jo den wonen hier al langer en hun feestdagen worden bekend geacht. De reactie van het Nieuw Israëli tisch Weekblad is duidelijk over trokken. Er is iets voor te zeggen om bij een volgende uitgave van de kalender alle religieuze feestdagen te vermelden, die door (grotere) groepen in ons land worden ge vierd. Maar om uit het weglaten van de Joodse feestdagen meteen te concluderen dat de Joodse minder heid in ons land gediscrimineerd wordt, gaat ons te ver. ten wereld waar toch al te veel wapens wordt uitgegeven, is gulden extra voor bewapening etreuren. De treunis wordt nog Ier als die extra guldens aan de incne middelen worden ont ken met volstrekt ondeugdelij- trgumenten. v-erwijzing naar een Russische tl in Polen voor verhoging van de defensie-uitgaven is een ondeug delijk argument. Zo'n verhoging zou in twee geval len te rechtvaardigen zijn. De eerste rechtvaardiging kan zijn dat met wapengekletter van de NAVO-lan den een inval in Polen mogelijk af te wenden is. Iedereen weet dat dat niet zo is. Als Russische tanks Po len binnenrijden, zullen de strijd krachten van de Navo geen schot kunnen lossen. De NAVO is er om het grondgebied van de aangesloten landen te verdedigen en Polen hoort daar niet bij. Een tweede rechtvaardiging zou kunnen liggen in een wezenlijke verandering van de machtsverhou dingen tussen Oost en West. Maar een inval in Polen verandert niets aan de bestaande verhoudingen. Zo'n inval is juist een reactie op een dreigende verandering, die door de Sowjet-Unie niet wordt gewenst. Niet dat op deze wijze een Russisch militair optreden in Polen moet worden goedgepraat, zeker niet. maar het kan aan de andere kant ook niet worden gebruikt om hier de uitgaven voor de defensie op te schroeven. door Willem Breed veld DEN HAAG Het is een vast kenmerk van een soci alistische partij haar onge noegen over de bestaande orde voortdurend op te voeren tot een spannings niveau, waarop er stoppen dreigen door te slaan. Dit kernmerk is zo domine rend, dat het er waarschijn lijk niet eens zoveel toe doet welke schakel in het politieke netwerk onder spanning wordt gezet. Als er maar ergens een stop gaat sputteren. Welke dat is lijkt vooral af te hangen van het tijdgewricht waar in men toevallig verkeert. Een treffender getuigenis van de- ze stelling heeft het partijbestuur van de PvdA nauwelijks kunnen leveren, dan met de publikatie de ze week van de partij-politieke stragegie voor de aanstaande ver kiezingscampagne en de daarop volgende kabinetsformatie. Welbeschouwd is het een inder haast afgeraffeld bekeringsge- schrift, waarin meer dan tien jaar van partij-politieke ellende, van oververhitte discussies over toen- dertijd alleen-zaligmakende link se ideeën als onbruikbaar op de mesthoop van het socialisme wor den geworpen. En dat alles omdat de spanning van nieuwe stoppen moet worden beproefd: de kernbe wapening. de koopkracht van de sociale minima, de werkgelegen heid enzovoorts. „Het beleid en de beleidsinhoude lijke verschillen met andere par tijen dienen centraal te staan," zo heeft het nu. Weliswaar klinkt ook nu ruim wantrouwen door tegen andere partijen, maar behalve dan voor de WD, zijn er geen deuren op slot gedaan. Want, zo stelt het partijbestuur in een fraaie volzin vast: „Het reageren op dit alles met een anti-CDA-motie zou een schitterend excuus opleveren voor al diegenen ter rechterzijde en met name in het CDA. die een inhoudelijke confronatie uit de weg willen gaan." Opsomming Beter dan welke criticus ook van de PvdA heeft het partijbestuur hiermee te kennen gegeven dat de strijd van de afgelopen jaren voor namelijk bestond uit bellenblaze- rij. Want de keuze nu voor een inhoudelijke confronatie kan niet anders betekenen dan dat de par tij daar in het verleden met een grote boog omheen is gelopen. En inderdaad, uit de opsomming van de thans onbruikbaar genoemde instrumenten blijkt wel zo onge veer dat het toen over alles ging behalve over inhoudelijke poli tiek. Fractieleider Den Uyl en partijvoorzitter Van den Berg Oa maar na: in de jaren zestig gold het als onvervalst links om niets maar dan ook niets met de KVP te maken te willen hebben. Deze partij was besmet en een anti-KVP-resolutie bevestigde die gevoelen. De partijtop behoefde het in die dagen zelfs niet in zijn hoofd te halen om het op een inhoudelijke confrontatie met de KVP aan te laten komen. Twee duizend jaar van christelijke on betrouwbaarheid waren een af doende bewijs om ooit iets in deze geest te willen ondernemen. Deze afwerende houding in de daarop volgende jaren zorvuldig gesublimeerd. De PvdA-fractie voelde er weinig voor eeuwig in de oppositie te zitten en omgekeerd was er bij de ongeduldige PvdA- achterban toch wel enig besef dat een linkse meerderheid ook niet in een handomdraai te realiseren was. Dit resulteerde in nieuwe, steeds ingewikkelder strategieën. De anti-KVP lijn werd vervangen door de strategie van het mini mumprogramma: een zorgvuldig aantal geselcteerde beleidsvoor nemens. die door hun aard on onderhandelbaar waren. De te genpartij had ze te stlikken en daarmee basta. PvdA-onderhandelaars konden hiermee in zoverre leven, dat ze wensen van andere partijen wil den zien „in het licht van" het minimumprogram en als verder iedereen maar zijn mond zou hou den, wie weet, zou de PvdA-ach- terban ook niets in de gaten heb ben. Nog ingewikkelder werd het met de zogenaamde meerder heidsstrategie. Deze drukte de mate van progressiviteit uit in ge tallen met als enige correctiemo gelijkheid de soort van personen die de tegenpartij in het veld zou weten te brengen. Verlost Anno 1980 blijken we dan ineens verlost te zijn van dit soort inge wikkelde partij-politieke magie. Maar het is nog maar de vraag of we met de nieuwe strategie zoveel gelukkiger af zijn. Op zichzelf klinkt het niet onredelijk dat de partij zich tijdens de verkiezings campagne sterk wil maken voor een zestal strijdpunten. Het is zelfs niet onredelijk dat de PvdA deze punten „in essentie geregeld wil zien in het uiteindelijke onder handelingsresultaat Iedere partij heeft haar eigen grenzen van geloofwaardigheid, zij het dat die bij de ene partij wat ruimer zijn getrokken dan bij de andere. Het is bijvoorbeeld nau welijks een verrassing dat de WD in ruil voor regeringsverantwoor delijkheid bereid is zo ongeveer haar hele verkiezingsprogramma te herschrijven. Bij de PvdA luis tert zoiets nauwer. Het is daarom allerminst onredelijk wanneer de ze partij zwaar aan bepaalde pun ten gaat hangen. Trouwens, de meeste van de zes strijdpunten zijn ook zodanig ge formuleerd, dat daarover een zin volle onderhandeling met andere partijen mogelijk is. Twee punten zijn dat echter niet: Nederland mag onder geen beding meedoen aan de modernisering van kernwa pens of toestaan dat nieuwe kern raketten op zijn grondgebied wor den geplaatst en de kerncentrales van Dodewaard en Borssele moe ten, zodra dat technisch mogelijk is, worden gesloten. Deze strijdpunten verschillen in een wezenlijk opzicht van de an dere, namelijk dat er niet over te praten valt. Te praten is er bij voorbeeld over „een gefaseerd program, waarbij vanaf het begin een controleerbaar en effectief verband tussen inkomens, werk gelegenheid en sturingsinstru menten tot uitdrukking komt". Te praten valt er ook „over een sa menhangend emancipatiebeleid dat tot doel heeft een eerlijker verdeling van arbeid tussen man nen en vrouwen en de verzelfstan diging van een ieders inkomen en sociale zekerheid." Maar als de PvdA zegt: „Als we de plaatsing van nieuwe kernraketten uitslui ten, bedoelen we dat precies zoals het er staat," dan valt er natuur lijk weinig te onderhandelen. Indringend Hoe redelijk is zo'n eis? Het valt dan uit de negatieve reacties van CDA en D'66 op hoe gemakkelijk deze partijen om dit punt heenlo pen. De discussie over de moderni sering van de kernwapens is zo indringend, dat politieke partijen met goed fatsoen niet om dit punt heen kunnen. Het zou een vorm van kiezersbedrog zijn om over eenkomstig het voorstel van het kabinet de zaak te laten rusten tot december 1981, als de NAVO zich andermaal met de kernbewape ning bezighoudt. Tegelijkertijd is het niet onge vaarlijk op dit terrein al te apodic tische uitspraken te doen. Voor eerst koppelt de PvdA het moder nise rings vraagstuk aan de eis van eenzijdige nationale ontwapening. Nederland zal in de volgende kabi netsperiode vier a vijf kerntaken moeten afstoten. Daarmee geeft de PvdA de richting aan voor een marsroute zoals die ook is uitge stippeld door bijvoorbeeld de her vormde synode. En er is zeker wat voor te zeggen om na jaren van onvruchtbaarheid het middel van een eenzijdige ontwapening te be proeven. De vraag is echter: in welk tempo wil men van start gaan. Want het zal, ook overeenkomstig de PvdA, toch zeker de moeite waard zijn de effecten van zulke stappen te wil len toetsen. In hoeverre bijvoor beeld brengen zij een kernwapen- vrij Europa dichterbij. Of in hoe verre is een drastische verminde ring van het aantal kernwapens in NAVO-verband de moeite van het overwgen waard. Het ziet er echter naar uit dat het PvdA-congres weinig oog heeft voor zulke bezin ningsmomenten. Sterker nog, verwacht mag wor den dat de oude Adam van het ongeduld, zich in alle heftigheid zal manifesteren en die niet toe staat dat PvdA-leiders over welk soort van onderhandelingsruimte beschikken. Gebonden Zoals dat in vroeger jaren ook het geval was. dreigen er weer vele stoppen door te springen. In zeke re zin is de nieuw uitgestippelde PvdA-strategie veeleer een overle- vingsprogramma met als eerste opgave: hoe overleven we het verkiezingscongres van eind fe bruari. Het partijbestuur hoopt het met de strak geformuleerde eisen te kunnen redden. De prijs is echter een kabinetsformatie, waarin de PvdA-fractie weer aan handen en voeten gebonden zal zijn. Het verklaart waarom oppositie leider Den Uyl en partijvoorzitter. Van den Berg zulke fantastisch ingewikkelde verhalen houden, wanneer hun de vraag wordt voor gelegd: zijn deze PvdA-eisen nu een dictaat of niet? Overleven valt niet mee. Het maakt bovendien een weinig fraaie indruk wanneer het verhaal uit de mond van Den Uyl anders klinkt dan uit die van Van den Berg. Maar ook een zeke re rolverdeling is nodig om de stoppen heel te laten. J. Kousemaker en Drs. P. hebben één ding gemeen ze spreken bei den een eigen taal. Wie hun taal niet verstaat, zal hen nooit be grijpen en kan dus maar beter helemaal niet beginnen aan Ie zei: (ondertitel: de gliekenissen van den „Eere Jezus) en aan de „Historische flitsen." „Ie zei" zijn de gelijkenissen, ver- zeeuwst door de genoemde J. Kousemaker, die eerder het boek Prediker in het Zuidbevelandse overzette. Zo heten de gelijkenis sen in het Zeeuws: De vuulte tus sen de terve Uzen bouwe Den onbeschaemden kamme- raod '„Ooge en lage plekken Bluve' bidde" Verekskuzeerien- gen. Een paar dus nog maar. want voor zo ver we in de gauwig heid kunnen zien staan alle gelij kenissen er in. Niets van begre pen? Ze staan toch echt in het Nieuwe Testament, achtereen volgens in Mattheus 13, Lucas 6. Lucas 11. Lucas 14, Lucas 18 en nogmaals Lucas 14. Het lezen van de tekst in Florentijns hand schrift is wat makkelijker. Een stukje uit 't verlore schaep: „Wat docht Je? Neem is an dat 'n meins „onderd schaepen 'eit. As 't 'r één verlore" lopt, gaet 'n dan nie wig van die are negennegentig an de kant van den diek om dat eene schaep te zoeken dat 'a verlore geraekt is?". Het boek 29,50) is geïllustreerd met veel foto's van Wim Riemens, waarbij je soms even goed moet nadenken waar ze op slaan. Zoals dat fraai gekle de en opgemaakte meisje bij „De zaoier". waarschijnlijk passend bij de woorden: ,,'t Zaed gezaoid tussen de stekels stelt 'n meins voor die 't woord 'ort, mae wae- reldlike beslommeringen en valse schien van de riekdom versmore 't, d'r komt glad niks van terech te." Fanoy Boeken. Middelburg, de uitgever dus, belooft volgend jaar ook de psalmen te laten ver zeeuwsen. dus wie daar interesse in heeft, moet maar gauw Zeeuws leren. Zoals met het Zeeuws ligt het ook zo'n beetje met de door Drs. P. gebezigde taal:, wie die niet snapt, begrijpt zijn humor niet. Hij heeft in zijn „Historische flit sen" gebeurtenissen uit een grijs verleden beschreven in de vorm van een ooggetuigeverslag, een interview of een beschrijving van de scene. Zo kom je alles (nou Ja) aan de weet over Lucrezia Bor gia, Van Speyk, Jan van Schaffe- laar, Hugo de Groot, het Paard van Troje en de ontdekking van het vuur om maar eens wat van de zestien hoofdstukje te noemen. De ontdekking van het vuur vol trekt zich per ongeluk, op een voorhistorische vlakte. Er zijn twee personen bij betrokken: ene Oek en ene Jan. Oek vraagt be leefd belet bij Jan, die twee stok jes tegen elkaar wrijft. Oek spreekt de ander met Oek aan. „Zo heet ik niet." Hé! Wat eigenaardig! Bij ons heet iede réén Oek. Behalve de vrouwen natuurlijk, die heten Eupje. Dan heet jij zeker Oek. Allicht. Ik heb dan wel een laag voor hoofd en dicht bij elkaar staande oogjes en een sterk ontwikkeld gebit, en ik loop nogal voorover met primitieve jachtwerktuigen. maraar jij ziet er ook niet floris sant uit, hoor. En ieder mens hoort een naam te hebben. Ik heet Oek. Iets op tegen?" Het gesprek kabbelt verder totdat Oek interesse toont voor de stok jes die Jan tegen elkaar wrijft. Om beter fluit te kunnen spelen, zegt Jan, en wrijft door tot de stokjes zeer gaan doen. Conclu sie „Dat is dat bewegende spul wat er uit omhoog komt. Ik heb nooit geweten dat er zoiets in stokjes zat." Een uitvinding dus. En meteen ook een heidebrand. Tiebosch in Amsterdam gaf het boekje 16.50) uit, waarop de drs. zelf als regent staat afge beeld, compleet met kanten kraag en lange krullenpruik. Viktoras Petkus ut de Sowjet- Unie, een 52-jarige mede-oprich ter van de officieuze Litouwse Helsinki-groep, is een van de 34 Helsinki-activisten die momen teel gevangen gehouden worden of verbannen zijn wegens hun inspanningen voor de mensen rechten en die door Amnesty I International als overtuigingsge vangenen geadopteerd zijn. Pet- kus dient een straf uit van vijf tien jaar gevangenschap inclu sief binnenlandse verbanning. Negen maanden na de oprichting van de Helsinki-groep (in 1976) werd hij gearresteerd. Hem werd 'anti-Sowjet-agitatle en -propa ganda" ten laste gelegd. In juli 1978 werd hij berecht en veroor deeld tot tien jaar gevangen schap plus vijf Jaar binnenlandse verbanning; zeven strafjaren moesten worden uitgediend in een „verbeterings"-werkkolonie en drie in een gevangenis. Deze laatste vorm van vrijheidsbero ving is de zwaarste in de Sowjet- Unie: zelden wordt iemand ver oordeeld tot het uitzitten van de straftijd in een echte gevangenis. Petkus verblijft momenteel in de Christopol-gevangenis in de Tar taarse autonome republiek. Tij dens de rit daarheen zou hij door gevangenispersoneel met gum miknuppels geslagen zijn. Chro nische ondervoeding, zwaar werk en onvoldoende medische zorg in de gevangenis geven aanleiding tot ernstige zorgen voor zijn ge zondheid. Sinds zijn arrestatie Andries Bickerweg 2, 2517 JP 's Oravenhage. De herdrukte brochure „Uw brief helpt een po litieke gevangene" is begin vol gende maand weer beschikbaar. Wie deze brochure met voror- beeldbrieven in vier talen wil hebben, kan 'm bestellen bij Am nesty Nederland, Derde Hugo de Grootstraat 7, Amsterdam. James Herriots jongste collega, Tristram, wordt opnieuw „dok ter" in een t.v.-serie. Ditmaal krijgt de als dierenarts altijd ver liefde. gevoelige Peter Davison een rol. die groot en klein in En geland al jaren doet griezelen: die van Dr. Who (weet Televizier). Eén hand is te klein voor alle twintig jonkies van de kameleon van de familie Slingerland in Arnhem. Een hele overgang van één naar éénentwintig huisdie ren, en ook iets heel uitzonder lijks, maar het schijnt. Een ka meleon werpt maar zelden jon gen in gevangenschap, en Als zo'n gebeurtenis zich al voordoet gaat het meestal om veel minder Jon gen, die bovendien na een paar dagen doodgaan. Het is dus maar afwachten hoe het met deze twin- tigling afloopt. zou hij 25 kilo afgevallen zijn. Beleefd gestelde brieven in En gels of Russisch met het ver zoek om vrijlating van Viktoras Petkus kunnen gericht worden aan: The Director of Christopol Prison. Colonel Malofeyev SSR g. Moskva P/ya 5110/1- UE Polkovniku Malofeyevu; aan The Procurator of the USSR, R. A. Rudenko SSR g. Mos kva ul. Pushkinskaya 15a Prokuratura SSSR Oenralno- mu Prokuroru, Rudenko R.A.; en aan de ambassade in Nederland; Een zestienjarige Engelse scho lier moet van de rechtbank elke week vijf penny's alimentatie be talen aan de nu achttienjarige moeder van zijn dochtertje dat anderhalf jaar oud is. De jongen was dertien toen hij vader werd; hij weigerde toen het vaderschap te erkennen. De rechter zat met een lastige zaak: de jongen was. toen hij voor het eerst met het meisje naar bed ging, pas twaalf jaar. Op grond van dat feit was het meisje hoewel toen zelf pas veertien in feite strafbaar we gens „ontuchtige handelingen met een minderjarige". Zoiets gold ook voor de jongen: hij zette de intieme relatie met zijn vrien din voort, toen hun dochtertje al geboren was; de vriendin was toen nog geen zestien, zodat ook de jongen zich volgens de wet schuldig maakte aan ontucht met een minderjarige. De rechter heeft in dit geval de strafbare handelingen voor beiden niet la ten meetellen. December December feestmaand van het jaar, je moet eraan geloven, aan Sint, aan kerst, aan ouwejaar, je loopt je uit te sloven, een kaart voor hem, een vers voor haar, je houdt geen tijd meer over, met eten hier, wat drinken daar kom ik het te boven? Geen regelmaat in winkeltijden, een fialve maand lang vuurwerkpret en treinen die ontregeld rijden, jaaroverzichten op elk net. Het ergste is het eind van het jaar, met zo vaak zondag achter elkaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5