ixpansiedrift valkuil voor Volker Stevin
olvo-Car ook volgend
aar niet uit verliezen
Langlaufen met
gesprongen lippen?
Gist-Brocades verkleint
aantal arbeidsplaatsen
Geen toekomst voor
Groningse confectie
SHEAFFER
Korter werken voor
16.500 man bij Hoogovens
'ntegarantie bij
itheken wordt
leilijker te krijgen
Blistex helpt.
Tubetje Blistex, vergeeft niet.
Heroriëntatie geneesmiddelen sector
Geding om vakantie
welzijnswerkers
Ogem voorziet
meer verlies
juzenbaggeraar verloor Hollandse degelijkheid uit het oog
■gRDAG 13 DECEMBER 19B0
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
25
onze correspondent
MOND Bi) Volvo-Car zullen volgend jaar 1200 van de 5917 arbeidsplaatsen moeten
rijnen. 830 in het Limburgse Bom (nu 4266 werknemers), 140 ln Helmond en Oss (nu 865)
30 in het Belgische St. Truiden (nu 806). Voor 900 werknemers zal ontslag worden
evraagd. T
sierende 300 banen gaan verlo-
oor het niet opvangen van het
irlljke verloop. De raad van be-
van Volvo-Car heeft dat giste-
ekend gemaakt.
ns de raad van bestuur is dfe
ep absoluut noodzakelijk om
oortbestaan van het bedrijf vei-
stellen. Volvo-Car heeft de afge-
jaren enkele honderden miljoe-
guidens verlies geleden en de
van bestuur hoopt met het sane-
plan uit de rode cijfers te
anisatte levert in elk geval van-
2 een besparing op van 85 mtl-
;u]den per jaar. Het efficiënter
ten van de produktle is één van
jlers van het overlevingsplan,
r onderdeel is een forse veria-
van de produktle omdat de ver-
i in de hele automobielindustrie
open. Volvo-Car had de pro-
e het afgelopen jaar al verlaagd
3000 naar 81.500 auto's. In ver-
daarmee werd in totaal voor 32
lagen arbeidstijdverkorting
rraagd. Volvo gaat in 1981 uit
en produktle van 80.000 wagens,
er wordt rekening mee gehou-
at het aantal misschien te ambi-
la. Het bedrijf zal daarom ook
nd Jaar werktijdverkorting aan-
mistisch
durven wij de Jaren in." Volgens
Volvo zijn de verkoopresultaten het
afgelopen Jaar niet slecht geweest. De
totale handel in auto's daalde met
bijna tien procent, maar de verkoop
van de Volvo 340 nam toe met één
procent. Ook het marktaandeel van
Volvo-Car in Europa groeide van 2.7
naar 3.2 procent. De vakbonden noe
men het overlevingsplan van Volvo-
Car „een zware klap voor de werkge
legenheid". 'Ze gaan niet akkoord
met het plan. zolang Volvo niet meer
informatie geeft over het voortbe
staan van het bedrijf op de langere
termijn.
„Het personeel wordt volstrekt onvol
doende perspectief geboden." vindt
Henk van Rees van de Industriebond
FNV. „We willen meer duidelijkheid
over de financiële positie van Volvo
en over de ontwikkeling van een nieu
we middenklasse-wagen.
Anders staat ons straks een verdere
afbouw van werkgelegenheid te
wachten." De Industriebond FNV
vraagt zich verder af. of Volvo-Car
volgend Jaar niet opnieuw op grote
schaal werktijdverkorting zou kun
nen aanvragen, zodat misschien meer
arbeidsplaatsen behouden kunnen
teur H. van Bussel van Volvo-
egt voorzichtig optimistisch te
»oor de toekomst. „Met deze
len en een goed produkt
■CEN (ANP) De bemid-
s organen, die de gemeenten
i adviseren bij het verlenen
meentegarantie voor het ver-
n van een hypothecaire geldle-
aan hun adviezen per 1 januari
jen Zij gaan nu nader onder
in of een aanvrager van een ge-
irantie een Juiste opgave
"strekt van zijn secundaire
verplichtingen.
len zich daartoe aangesloten
itichting Bureau Krediet Re-
e (BKR) te Tiel Dit heeft het
ids Nederlandse Gemeenten
remaakt
De grootste klap bij Volvo zal valen bij het produktiebedrijf in
Born (foto), waar 830 arbeidsplaatsen moeten verdwijnen.
blijven.
D. Coehoom van de Industriebond
CNV vindt de reorganisatie onont
koombaar, maar ook hij zet vraagte
kens bij de verdere ontwikkeling van
Volvo. Ger van Os van de Unie BLHP
wijst erop, dat het Zweedse moeder
bedrijf Volvo AB waarschijnlijk de
Japanse Mitsubishi in Zweden gaat
importeren. Van Os vreest, dat daar
door nog meer arbeidsplaatsen bij
Volvo in Nederland op de tocht ko
men te staan.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Op grond van de onveranderd slechte ordersituatie zal
Estel Hoogovens verlenging van de werktijdverkorting aanvragen voor een
periode van zes weken, ingaande 21 december aanstaande. Ditmaal betreft de
aanvraag 16.500 van de 21.000 personeelsleden met een gemiddeld percentage
van 30. De huidige periode betreft 10.500 personeelsleden voor gemiddeld 25
procent.
Van 21 december 1980 tot 2 januari 1981 zal bij de produktieafdellngen en de
aan de produktle gebonden afdelingen een gedeelte van de werktijdverkor
ting om produktie-technische redenen worden gegeven in de vorm van
blokstilstanden. Daarom is voor alle overige afdelingen een overeenkomstig
deel van de werktijdverkorting geconcentreerd in de periode van 21 december
tot en met 31 december 1980 (1 januari is een vrije feestdag. 2 januari is een
collectieve vakantiedag).
De aanvraag wordt besproken met de interne overlegorganen, alsmede met
de werknemers- en werkgeversorganisaties.
DELFT (ANP) De geneesmiddelensector van Gist-Broca
des wordt door het concern te klein geacht om met behoud
van een redelijke rentabiliteit echte produktvemieuwing te
kunnen opleveren. Een heroriëntatie is noodzakelijk.
DEN HAAG (ANP) In een nieuw gesprek met vertegenwoor
digers van de gemeente Groningen is helaas niet gebleken,
dat er voor de overheid nog aanknopingspunten zijn voor de
totstandkoming van een levenskrachtige confectie-industrie
ln Groningen.
Minister Van Aardenne van economi
sche zaken heeft dit gisteren in een
brief aan de Tweede Kamer meege
deeld naar aanleiding van de aange
nomen motie van het kamerlid
Rienks.
Naast financiële en organisatorische
zal dit ook sociale gevolgen hebben.
Ondanks een vergroting van de rese
arch en ontwikkelingsactiviteiten
voor de biotechnologie zullen toch
arbeidsplaatsen uit de geneesmidde
lensector van de onderzoek- en ontr
wikkelingsorganisatie verdwijnen.
Ook het personeelsbestand in de pro
duktle en verkoop in binnen- en bui
tenland zal enigszins worden ver
kleind. Hierbij zullen gedwongen ont
slagen zoveel mogelijk vermeden
worden. Overleg met bonden en cen
trale ondernemingsraad is öp gang
gebracht.
Intussen heeft Gist plannen in voor
bereiding om in verband met de uit
breiding van het onderzoek in de bio-
technologische sector een nieuw rese-
archlaboratorium voor microbiolo
gisch onderzoek in Delft te bouwen.
Kosten hiervan 15 miljoen gulden.
Verkoop fabriek
Voorts is Gist van plan haar bedrijf
Gist-Brocades Technical Products in
Zoeterwoude aan te bieden aan een
andere onderneming. Ook deze plan
nen zijn voorgelegd aan vakbonden
en ondernemingsraad. Gist-Brocades
Technical Products maakt voorna
melijk machines (was-, vul- en sluitr
apparatuur) voor de farmaceutische
industrie. Het bedrijf telt 60 man per
soneel.
DEN HAAG (ANP) De onderhan
delingspartijen bij de CAO voor het
welzijnswerk (de christelijke federa
tie overheidspersoneel CFO, de fede
ratie van werkgeversverenigingen en
de Abva-Kabo) hebben bij de presi
dent van de rechtbank in Den Haag
een kort geding aangespannen tegen
minister Gardeniers van CRM.
Volgens de raad van bestuur van
Gist-Brocades kwamen de vernieu
wingen in het produktenpakket in
een langzamer tempo tot stand dan
oorspronkelijk was voorzien. Boven
dien heeft de neergaande conjunc
tuur een negatieve invloed op de or
derontvangst van deze gespeciali
seerde branche.
In eerste instantie zal nu naar een
verbreding van de mogelijkheden
worden gezocht. Dit door aansluiting
te zoeken bij een bedrijf met een
verwant produktenpakket.
Van onze redactie economie
ROTTERDAM Het Ogem-conqem
(bouw, handel, elektrische installatie)
zal dit jaar meer verlies lijden dan tot
nog toe werd aangenomen. Half sep
tember werd voor dit jaar een verlies
van negentig miljoen gulden in het
vooruitzicht gesteld.
De raad van bestuur heeft gisteroch
tend bevestigd, dat ht verlies zal op
lopen tot 108 miljoen gulden. De toe
neming van het verlies is het gevolg
van de verslechterde economische si
tuatie. Bij Ogem verwacht men. dat
de omzet de komende jaren niet meer
zal toenemen. In de industriële sector
moeten niet rendabele bedrijven wor
den gesaneerd De raad van bestuur
heeft gisteren bevestid, dat ht woon
dorp van de Ogem-medewerkers aan
het Damman-project inmiddels voor
59 miljoen gulden aan de Arabieren is
verkocht.
Nog nauwelijks een week geleden,
werden berichten omtrent hogere
verliezen door Ogem nadrukkelijk te
gengesproken. Het vermoeden dat
het verlies bij Ogem hoger uit zou
pakken dan was verwacht, rees toe de
aandelen van het concern afgelopen
week een forse daling doormaakten.
De minister heeft voorts zorgvuldig
nagegaan of er reële mogelijkheden
zijn voor een „Stijlgroep Groningen
bvHet hem voorgelegde plan bood.
ook na uitvoerige discussie met be
trokkenen, echter geen uitzicht op
blijvende continuïteit.
ELKE SHEAFFER SCHRIJFT ZO GOED ALS HIJ ERUIT ZIET.
SHEAFFER EATON li**n'>::i
informatie. 070-836304
Peter van Lakerveld en Pauline van de Ven
1RDAM Op 24 september kan de Koninklijke Volker
er niet langer onderuit; de koers van het aandeel is
Idels gezakt tot een dieptepunt. Het bedrijf maakt
'!i Vend dat het drie gigantische stroppen heeft geleden,
f'Wfen goed voor ruim honderd miljoen gulden Op 25 novem-
Krij Pt de raad van commissarissen van Volker Stevin
av0*eel onverwacht ln, en stuurt het voltallige zittende be-
urscoUege de laan uit.
den niet meer omgekeerd, -laat staan
stuivers. Men wordt wat royaler.
Van den Driest, die het een onplezie
rig idee vindt dat er Nederlandse bag
gerbedrijven bestaan die enkele ma
len groter zijn dan Volker. zoals Bos
Kalis en de Hollandsche Beton
Groep, krijgt expansiedrift. Op dit
moment komt het aanzoek van de
Stevin-groep.
Stevin dat al jaren op zoek was naar
een goede partner, zat ln die tijd in
een moeilijk pakket: niet alleen was
de financiële positie van het bedrijf
niet zo geweldig, ook was er kortgele
den een „overval" gepleegd op de
aandelen Stevin aan de Amsterdam
se effectenbeurs. Oud-SS'er Ir. P. S.
Heerema had zich in januari 1978 tot
ieders onaangename verrassing bij
Stevin aangediend als grootaandeel
houder, met veertig procent van de
aandelen op zak.
Spren trieste verzwakking van de eens
helvarende Koninklijke Volker, de
bruid waar Stevin half juni 1978
voord| in het huwelijk trad. komt aan
ücht. Een verzwakking die niet
tte met de fusie, maar met de
ent Ifst van drs. J. van den Driest,
erhalf jaar eerder.
1975 besluit de laatste generatie
de in Sliedrecht gevestigde fami-
rboui Volker dat het zeer welvarende
□VOf* [wbedrijf te zwaar wordt, om in
den te laten rusten van een zo
groepje familieleden. Het gaat
bedrijf weliswaar voor de wind.
r de risico's in de aannemerij zijn
>t en de familie wil die dan ook
ir spreiden. Er worden twee be
dingen genomen: Het baggerbe-
11 I zal voortaan aan de beurs wor-
I"' genoteerd, en heel belangrijk
f moet een „ondernemer van for-
komen. Iemand die bijvoor-
twik'x d afkomstig is van een muitina-
ïpen e superondernemer wordt ds. J.
den Driest, topman bij de multi-
onale Akzo. die hem net de wacht
aangezegd. Voor Van den Driest
heette het, dat Akzo hem te groot
d. en dat een directiepost bij een
per bedrijf hem beter aanstond.
jdien atjoxaal genoeg, is het streven
/er va j den Driest er van de eerste
aai 1 laatste dag bij Volker, op ge-
aai t geweest het bedrijf steeds gro
te maken.
den Driest luidde bij Volker een
•r tijdperk in. De Koninklijke
tin Volker is tot dan toe een
lebedrijf waarvan oerhollandse
gheid, degelijkheid en verant-
melijkheidsgevoel de belangrijk-
"T r®mnerken zijn. Een bedrijf waar
stuiver twee maal wordt omge-
a'd en waar de boekhouder óók de
ostennota's van de directieleden
1 een grondig onderzoek onder-
Jt Bij Volker werken dan 6000
J1 Het bedrijf heeft een concern
van tien mensen.
de komst van Van den Driest
mL anders zo degelijke bedrijf
fnour- Briefjes van duizend wor-
Stevin moet Volker tot het grootste
Nederlands baggerbedrijf maken. Op
1 januari 1979 wordt de fusie van
kracht.
Speculatief
Stevin en Volker blijken twee zeer
verschillende bedrijven. Was Volker
gewoon zijn materiaal voor een groot
deel pas aan te schaffen als het de
opdrachten goed en wel op zak had.
(„Nooit verder springen dan je pols
stok lang is" was de leus), Stevin was
dat niet. Stevin werkte meer specula
tief; bouwde en bestelde materiaal
voordat zekerheid bestond over het
verkrijgen van een bepaalde order.
Het baggermonster Simon Stevin is
hiervan wel het beste voorbeeld dat
er te vinden is.
Twee bedrijven in elkaar schuiven is
geen eenvoudige opgaaf. Ex-Ogem
directeur K. Fibbe zei ooit: Als alles
goed gaat duurt een fusie zeven-jaar
tien voordat alle wonden geheeld
zijn. En de oud-Ogem topman is des
kundig op dit gebied.
Van den Driest schreef in de krant:
„Twee jaar", maar dat zou tegenval
len. Een van de merkwaardigste ge-
Drs. J. van den Driest: Gebiolo
geerd door groei
beurtenissen uit de lusletijd was wel
het idee, alle baggerwerkzaamheden
onder te brengen in Rotterdam, en
alle utiliteitsbouw (andere poot) in
Beverwijk. Talloze mensen moesten
verhuizen van Beverwijk naar Rot
terdam en andersom. Op de medede
lingenborden van het bedrijf ontspon
zich een levendige huizenhandel. Vol
ker Stevin verloor er een aantal zeer
capabele medewerkers door.
Nu waren er toch al te veel medewer
kers: het accent van Volker Stevin
verplaatst zich meer en meer naar de
top van het bedrijf, die dan ook fors
uitdijt. Op het aantal „dubbelfunc
ties" had men zich behoorlijk verke
ken. Er ontstaat een concernstaf van
ruim honderd man. „Mee-eters op de
warme stoelen", zoals ze door de bag
geraars worden genoemd. Een groot
aantal mensen dat moeilijk was in te
passen in de directies van de werk-
maatschappen werd ook maar naar
de top gehaald.
Die grote staf-afdeling schreeuwde
om omzet. Een omzet van een bepaal
de grootte moest eenvoudig per jaar
worden gehaald, wilde het bedrijf die
staf in stgand houden De grootste
strop die Volker Stevin heeft geleden
(ongeveer 70 miljoen gulden) op een
pijpleidingproject in Oman, is mede
door een ongebreidelde omzetdrang
ontstaan.
Wat er mis ging in Oman, is kenmer
kend voor een aannemer die zich on
voldoende realiseert in een heel ande
re cultuur te werken met technische
problemen die thuis onbekend zijn.
Een aannemer ook die zich te weinig
bewust is van het compleet andere
rechtssysteem in zo'n land. BIJ het
opstellen van het contract voor
Oman is Volker Stevin juridisch veel
te onvoorzichtig te werk gegaan. En
dan kunner er dingen gebeuren, die in
Oman plaatsvinden maar net zo goed
in andere derde wereldlanden.
Een paar voorbeelden: een aannemer
stuit onverwacht op een rotsbodem
waar hij slechts zand had verwacht.
Dat geeft vertragingen in de bouw
waarvoor je in het contract een clau
sule moet opnemen. Doet de bouwer
dat niet, dan ls de strop voor zijn
rekening. Een andere clausule is het
personeelsbeleid. Voor karweien in
het Midden-Oosten wordt veel met
mensen uit Zuid-Korea, Pakistan, de
Philippijen etc. gewerkt. Komt een
regering ineens op het idee het per
centage gastarbeiders te beperken,
dan moet je contractueel hebben
vastgelegd, dat Jouw werk niet door
de maatregel wordt getroffen. Wie
dat niet doet, kan plotseling zonder
bouwvakkers zitten
Een derde voorbeeld: de bouwer moet
ook afspraken maken over de winst
verdeling. Mocht het werk veel winst
opleveren, dan zijn er landen die hun
belastingwetgeving wijzigen met te
rugwerkende kracht, zodat ze nog een
extra stuk van de winst kunnen mee
nemen.
Een vraag van heel andere aard is of
Volker Stevin niet is bezweken voor
de verleiding om te optimistisch te
calculeren. Voor mensen die zich bij
een aannemer dagelijks met calcula
tie bezighouden, is het natuurlijk
frustrerend als slechts één op de twin
tig projecten die ln het vizier zijn.
werkelijk tot een opdracht wordt. De
andere negentien berekeningen zijn
voor niets geweest. Niet zelden ge
beurt het dat de calculateurs het
plaatje te mooi voorstellen bij de
directie: de kosten te laag inschatten
'n de hoop dat uit het vele rekenwerk
een order voortkomt. Het is bij uit
stek de taak van een directie daarop
toe te zien en te streven naar zuivere
calculaties. Voor Volker Stevin is dat
heel belangrijk om uit het huidige dal
omhoog te klauteren.
Commissarissen
Is het juist om de fouten alleen maar
in de schoenen te schuiven van de
raad van bestuur? Is de raad van
commissarissen, in een vennootschap
het toezichthoudende orgaan, niet
Het bij RSV in aanbouw zijnde baggereiland Simon Stevin.
mede verantwoordelijk? Zeker, het
zijn commissarissen geweest die de
heren Van den Driest. Van Exter.
Meijer en Van Ouwerkerk op non-
actief hebben gesteld. Maar toen was
het kwaad al geschied.
Commissarissen zijn voor hun infor
matie grotendeels afhankelijk van de
raad van bestuur. In het geval Volker
Stevin zal het bestuur in eerste in
stantie wel niet het achterste van zijn
tong hebben laten zien in de verwach
ting dat tegenover stroppen wel mee
vallers zouden komen. Toen de mee
vallers achterwege bleven, moest het
bestuur wel over de brug komen.
Maar is het niet de taak van commis
sarissen zelf het tijdstip te bepalen
waarop het bestuur nader aan de
tand gevoeld wordt. Binnen het colle
ge van tien commissarissen zijn er
acht die lid zijn op grond van allerlei
deskundigheden terwijl de twee an
deren zowel de bouw als het bedrijf
van binnenuit kennen. Dat zijn de
heren De Neef en Schram Juist zij
hadden eerder op de zaak moeten
inspringen.
Tien commissarissen. Wanneer Vol
ker op weg moet naar omhoog, is het
de vraag of het college zelf niet het
voorbeeld moet geven. En als er ont
slagen vallen, moet dan ook de raad
van commissarissen niet terug van
tien naar zeg zeven man? Het gaat op
de miljoenenbegroting van het con
cern natuurlijk niet om die paar com
missarisvergoedingen Maar het kan
werken als voorbeeld van de sober
heid die Volker Stevin nodig heeft.
Decentralisatie
Een soberheid die vereist dat de al te
grote concernstaf zal worden inge
krompen. De verantwoordelijkheid
moeten weer meer naar de werkmaat
schappijen worden overgeheveld. De
centralisatie dus, dat komt het func
tioneren van hoog tot laag ten goede.
Volker Stevin zal verder die activitei
ten welke strategisch niet van essen
tieel belang zijn aan andere onderne
mingen moeten zien van essentieel
belang zijn aan andere ondernemin
gen moeten zien te verkopen. Soms
zal opheffing van bedrijfsonderdelen
zelfs onvermijdelijk zijn. Er zijn te
veel buitenlandse kantoortjes, opge
richt in de tijd dat er werk onder
handen was. nu dienen als uitkijk
post. Vaak leveren ze te weinig op.
Belangrijk is de beperking tot bagge
ren. pijpleidingen en wegenbouw, de
hoofdactiviteiten. De huidige econo
mische situatie laat niet toe. dat één
aannemer een grote opdracht in het
Midden-Oosten verwerft. Het risico is
te groot dat er na voltooiing van dat
project een groot gat valt. De proble
men bij Ogem hebben geleerd hoe
gevaarlijk het is te veel troeven
ineens in te zetten. De Ogem-werk-
maatschappij Schokbeton werd ge
heel gebruikt voor het project in Sa-
oedi-Arabië en had daarna haar
markt in Nederland verspeeld. Beter
is het daarom om in het vervolg weer
samen met andere projecten uit te
voeren.
Eenvoudig zal het voor Volker Stevin
niet zijn weer gezond te worden. De
nieuwe topman, ir. mr. J. K. K. Kokje,
heeft een zware taak maar hij kent
tenminste de nestgeur. Hij komt van
de Stevinkant en werkte daar al meer
dan vijf en twintig jaar. Voordeel is
dat hij alle rangen doorlopen heeft en
dichtbij bij de mensen staat dan een
Van den Driest. En beseft dat directe
communicatie tot de man in de bouw
put onmisbaar is. Kokje zal de men
sen weer moeten motiveren.
Van hem wordt nog meer verwacht.
Hij heeft politiek benul nodig want
hoe vaak zijn er geen opdrachten in
politiek riskante landen. Het bestuur
moet ook het vertrouwen herstellen
met de opdrachtgevers, de toeleve
ranciers en de bankiers.
Simon Stevin
De lopende opdrachten bij Volker
Stevin geven niet direct reden tot
zorg maar er is toch nog een probleem
dat als een molensteen om de nek van
het bouwconcern hangt. Dat is het
baggereiland Simon Stevin, dat 200
miljoen gulden kost en bij Rijn-
Schelde-Verolme gebouwd wordt. Er
is vertraging in de oplevering onder
meer door een staking vorig jaar op
de Verolme-werf. Van den Driest
heeft een keer gezegd dat die vertra
ging orders heeft gekost maar liep
dat werkelijk zo'n vaart?
De Simon Stevin is een baggereiland
met zeer bijzondere capaciteiten. Het
kan een haven graven op een plaats
waar niemand er aan denkt om een
haven aan te leggen omdat de om
standigheden zo ongunstig zijn. De
markt van opdrachtgevers lijkt daar
om minimaal. Als de Simon Stevin
werkloos ligt, kost het ding echter
een ton per dag of 35 miljoen gulden
per jaar.
Een mogelijk arbeidsterrein is het
afdekken van pijpleidingen in de
Noordzee, een activiteit die om mili
euredenen nodig is. Elders is het af
dekken minder belangrijk omdat de
bevolkingsdichtheid geringer is en er
milieutechnisch minder hoge eisen
worden gesteld. Hoe dan ook. het
vinden van een oplossing voor de
Simon Stevin is een zaak zonder wel
ke Koninklijke Volker Stevin moei
lijk het oude peil kan bereiken.
