'Dr. De Jong speculatief bezig'
Tekening van een lezer
[etaalwerkgevers:
rAD demotiveert
Trouw
Albeda
Polen kan rekenen op „broederlijke hulp"
schapen groeiden aan de boom
Commentaar
m« fte bepaalt de toon (1)
*8
'ie bepaalt de toon (2)
Zege bij 'Arnhem' was volgens krijgshistorici géén ramp geweest
JARIN0
klacht
internationaal
tatort weg?
dobbelkat
ONDERDAG 11 DECEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
H S. 5
>jic
if" „eel is uit de discussie binnen de de ideeën van het huidige kabinet.
ik we| duidelijk geworden, dat het vraagstuk van de modernisering
iun van de kernhewanenine te laten
staaiP
enigerlei wijze
daafcengelaten voor de modernisering
plaatsing van nieuwe kernraket-
op Nederlands grondgebied.
jjswaar is deze PvdA-eis niet
luleerd als een dictaat, maar
aart ruimte voor een ander stand-
1 it is er niet en het ziet er ook niet
uit dat het congres van deze
jïSJrtij hierin nog enige verandering
late aanbrengen
i on
n gevolg van deze opstelling is
e*- een kabinet met de PvdA niet
stand kan komen, waarin deze
Thjlspraak niet op een of andere
t Thijze worc't gehonoreerd. Het is
deze achtergrond begrijpelijk
de meest voor de hand liggende
partners, het CDA en D'66,
itig tegen deze gang van zaken
geprotesteerd. Dictaten
luiSJmmen zelden tot vriendelijkheid
de PvdA-eis op dit punt kan
oeilijk anders worden uitgelegd,
ontkenningen van partijvoor-
intaPtf Max van den Berg ten spijt,
vief
vraag is echter in hoeverre dit
potest terecht is. Het andere uiter-
nl. °m, overeenkomstig ook
rertt
fl
'121!
tab
gelijkertijd is het gevaar niet
^ikbeeldig dat de PvdA druk be-
is te veel hooi op haar vork te
men. Want behalve het moderni-
jgsvraagstuk wil deze partij ook
trtl k aantal kerntaken van de Neder-
ndse strijdkrachten verminderen
"li één twee en wil zij bovendien
uiting van de kerncentrales Dode-
en Borssele zodra dit tech-
mogeiijk is. Daarmee is de
IA hard op weg de oorlog te
iren aan alles, wat in de verste
maar aan kernenergie en kern-
ining doet denken.
likt is een stap op weg naar de
lattijdige nationale ontwapening.
skenbaar is dit een middel om
Iidbcht een wederzijdse kernont-
l wapening uit te lokken en als zoda-
[fyj a het zeker niet verwerpelijk,
deel. Het is echter ook een
lel dat met grote zorgvuldig-
j moet worden gehanteerd en
kt betekent, dat het effect ervan in
«onderhandelingsproces van mo-
jnt tot moment nauwkeurig moet
len getoetst.
izijdige ontwapening, samen
t het zetten van een streep onder
|t modernisering vormen een zwa-
partij onder geen beding een vjtn de kernbewapening te laten
kkoord zal tekenen waarin liggen tot december 1981. Op die
ruimte wordt dalum loopt namelijk het voorbe
houd af dat Nederland december
vorig jaar tijdens de NAVO-bijeen-
komst in Brussel heeft gemaakt
Tot zolang wachten betekent dat
twee. uit een oogpunt van het func
tioneren van onze parlementaire
democratie, uiterst belangrijke mo
menten op dit punt onbenut blij
ven, namelijk de verkiezingen en de
daarop volgende kabinetsformatie.
De kiezer zou dus met onduidelijk
heid genoegen moeten nemen en de
partijen zijn dat kleine beetje grip
dat ze tijdens de formatie nog kun
nen hebben ook helemaal kwijt.
Het wordt op die manier praktisch
gezien alleen maar een zaak voor
hel kabinet. Gezien de staatsrechte
lijke ontwikkeling van de laatste
jaren is dat niet zo gelukkig. Er is
nagenoeg geen burger in dit land
die zich niet op enigerlei wijze met
het kernbewapeningsvraagstuk
heeft beziggehouden. Het zou daar
om wel treurig zijn. wanneer uitge
rekend de politiek zich dan in neve
len zou hullen. Het zou een trefze
ker middel zijn om de belangstel
ling voor de politiek, het functione
ren van de parlementaire democra
tie te frustreren.
re inzet En het is zeker de moeite
waard die weg te beproeven Het
zou echter te ver voeren dit middel
tot doel te verheffen, wat bij zoveel
ongeduld van de PvdA zeker niet
denkbeeldig is. Het kan bijvoor
beeld betekenen, zoals de PvdA-
nota zelf ook aangeeft, dat dit een
kernwapenvrij Europa geen stap
naderbij brengt. Hooguit zou ons
land de handen wat meer in on
schuld kunnen wassen, maar met
een verdubbeling van het aantal
kernwapens vlak over de grens in
Duitsland zou dat toch wat hypo
criet aandoen Waarmee maar ge
zegd wil zijn dat de PvdA-eis om
vier vijf nucleaire taken af te
willen stoten, te strak geformuleerd
is en bijgevolg gemakkelijk aanlei
ding kan geven tot overspannen
verwachtingen.
Het is opmerkelijk dat een toelich
ting op dit punt uit de mond van
fractievoorzitter Den Uyl anders
klinkt dan uit de mond van partij
voorzitter Van den Berg. Het bete
kent echter ook dat er meer ruimte
in de PvdA-opstelling zit, dan op
het eerste gezicht wel lijkt. Wie zal
de toon van de PvdA-muziek be
palen?
door Hulb Goudriaan
DEN HAAG De op het eer
ste gezicht verrassende hypo
these van dr. L. de Jong, dat
een gewonnen slag bij Arn
hem rampzalig zou zijn ge
weest voor het Westen van
Nederland, wordt van tafel
geveegd door krijgshistorici.
„Een speculatie, waarvoor
geen gronden aanwezig zijn",
gispt luitenant-kolonel E. H.
Brongers, schrijver van onder
meer „Grebbenlinie 1940" en
„Slag om de residentie", als
docent verbonden aan de Ho
gere Krijgsschool in Den
Haag. Brongers heeft overi
gens bewondering voor het
overzicht van de slag bij Am-
hem, dat De Jong geeft in zijn
deze week verschenen deel
10A van „Het Koninkrijk der
Nederlanden in de tweede we
reldoorlog".
Dr. de Jong heeft zich Brongen
stelt dat voorop bij zijn kritiek
„zeer voorzichtig" op het gladde ijs
van de speculaties gewaagd. De na
tionale geschiedschrijver noemt zijn
hypothese een „waagstuk" en een
„hypothetische vraag." Die hypothe
se behelst dat de Duitsers in het
westen de tactiek van de verschroei
de aarde zouden hebben toegepast,
indien het Britse leger (na een gewon
nen slag bij Arnhem in september '44)
tot het IJsselmeer had kunnen door
stoten en het Canadese eerste leger
vanuit Antwerpen naar Amsterdam
zou zijn opgerukt.
Dr. de Jong beroept zich op de nu
bekende bevelen van Hitier Rotter
dam en Amsterdam tot het uiterste te
verdedigen en haveninstallaties, wa
terleidingbedrijven en electriclteits-
centrale „als dat nodig was", op te
blazen.
Noodsituatie
De kritiek van Brongers, die daarin
wordt gesteund door dr. C. M. Schui
ten, hoofd van de sectie krijgsge
schiedenis van de Koninklijke Land
macht, richt zich op de twee genoem
de onderdelen van De Jongs hypothe
se. Brongers: „In de eerste plaats
betwijfel ik dat de Duitsers tot de
vernietigingstactiek zouden zijn
overgegaan, indien zij bij een ge
slaagde Engelse doorstoot naar het
Brongers: kritiek en bewondering
Montgomery's plan voor de aanval op het Roergebied, die „Market-
Garden' werd gedoopt en leidde tot de verloren slag bij Arnhem. De
tekening laat zien dat het westen des lands moest worden afgesne
den, waarna aldus dr. De Jong het Canadese eerste leger via
Breda en Utrecht naar Amsterdam had moeten oprukken.
IJsselmeer, zouden zijn omsingeld.
De toevoeging „als dat nodig was"
betekent mijns Inziens dat de Duit
sers pas hiertoe zouden overgaan in
een noodsituatie, bij voorbeeld bij
een aanval van de geallieerden op het
westen. Vernietigingstactiek is een
tweesnijdend zwaard dat ook de be
zetter zelf had getroffen."
„In de tweede plaats: voor zo'n aan
val bestonden geen plannen. Integen
deel, Montgomery wilde na een ge
slaagde operatie Market-Garden het
Roergebied bezetten. De Engelsen en
Amerikanen wilden naar het oosten
en het is zeer onwaarschijnlijk, dat zij
wat De Jong veronderstelt naar
het westen wilden oprukken."
Uitgesloten
U spreekt over „onwaarschijnlijk''
met andere woorden: u baseert zich,
evenais dr. De Jong, op Hypothesen?
„Ja, maar ik kan voor mijn hypothese
meer gronden aanvoeren. Zo is het
vrijwel uitgesloten, zoals De Jong in
het tweede deel van zijn hypothese
schrijft dat het Canadese eerste leger
naar Amsterdam zou zijn opgerukt.
Veronderstel dat dit plan zou hebben
bestaan of later zou zijn opgesteld
(onwaarschijnlijk, omdat het Neder
landse kabinet in Londen de gealli
eerden bij voortduring verzocht bezet
Nederland te ontzien) dan nog was
zo'n plan kansloos geweest. De Cana
dezen waren te zwak om zo'n opera
tie, zonder parachutisten, over de
grote rivieren heen uit te voeren. Met
veronderstellingen, met „als dit, als
dat", kim je natuurlijk nog verder
gaan; je kunt ook zeggen „als de
geallieerden op de Nederlandse in
plaats van op de Franse kust waren
geland, dan.Met andere woorden:
dit soort speculaties heeft weinig
zin."
Kolonel L. C. Schreuders, die voor de
Hogere Krijgsschool een studie heeft
gemaakt van de Duitse bronnen over
de slag bij Arnhem, zegt: „Ik vind dat
De Jong de laatste jaren in toene
mende mate met veronderstellingen
werkt; op deze wijze is hij niet weten
schappelijk verantwoord bezig. Te
genover de hypothese van De Jong
kun Je met hetzelfde recht een andere
hypothese naar voren brengen, name
lijk dat de Duitsers, als ze na een
overwinning van de Engelsen bij Arn
hem, waren afgesneden, zich in het
westen zouden hebben overgegeven.
En dan was ons de hongerwinter be
spaard gebleven."
King Kong
met slechts één verklaring voor dit
verraad op de proppen, namelijk die
over de Duitse majoor Kiesewetter,
die de van Lindemans ontvangen in
lichtingen over de op handen zijnde
slag niet zou hebben doorgegeven
aan zijn superieuren. Ik heb voor dit
verraad nimmer aanwijzingen ge
vonden."
En waarom vermeldt De Jong dat
Lindemans volgens een verklaring
van de Nederlandse verrader Verloop
„reeksen namen en illegale adres
sen" aan de Duitsers doorgaf, toen hij
in maart 1944 voor de Duitsers ging
werken? Verloop verklaarde dat het
verraad van Lindenmans tot 267 ar
restaties onder de verzetsmensen in
Nederland, Belgie en Frankrijk leid
de. Schreuders betwijfelt dit: „In het
verzet werd met een methode ge
werkt, waarbij niemand zoveel na
men kon weten."
Polemiek
Kritiek op De Jong's stelling dat Lin
demans .Arnhem" toch heeft verra
den, kritiek op diens aanvechtbare
maar desondanks boeiende hypothe
se, dat we blij moeten zijn dat de slag
bij Arnhem werd verloren. Opnieuw
voedsel voor „de legende van King
Kong" en voor een weieens modieüs
aandoend schamperen op de eens on
aantastbare en nu tot „nationale zon
debok" (aldus Brongers) verheven De
Jong?
Brongers: „Ik heb tien jaar geleden
een polemiek met De Jong gevoerd
over zijn visie op de oorlog in mei
1940 in deel 2 en 3. Ik heb in 1971
vijftig correcties op deze delen aan
hem gestuurd, waarvan hij er 37 heeft
aanvaard. Ondanks toezeggingen
zijn deze correcties in een herdruk
niet aangebracht; hij heeft zich daar
voor overigens verontschuldigd, met
een verwijzing naar de kosten. Voor
zijn geschiedschrijving van de mei-
oorlog kan ik dus moeilijk bewonde
ring uiten. Maar voor het geheel van
het werk van dr. De Jong heb Ik
bewondering en ik ken geen beter
overzicht van de slag bij Arnhem dan
in zijn thans verschenen deel 10A.Ï'
Schreuders heeft in de archieven van
alle bij .Arnhem" betrokken Duitse
divisies gespeurd naar aanwijzingen
voor een mogelijk verraad door Chris-
tiaan Lindenmans, alias King Kong.
Een verraad, dat nu door dr. De Jong
met grote stelligheid als een feit
wordt gezien (hoewel dit verraad geen
invloed had op het verloop van de
strijd). Schreuders: „De Jong komt
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbom
jJ OTTERDAM (ANP) De Contactgroep van Werkgevers ln
tg e Metaalindustrie vindt het wetsontwerp Vermogensaanwas-
s eling (VAD) „de slechtst denkbare bijdrage" tot verbetering
an de financiële positie van het Nederlandse bedrijfsleven.
ide
Vl e CWM, waarin ongeveer 650 mid
delgrote en kleine ondernemingen in
de metaalindustrie zijn vertegen-
in* oordlgd, ls bang dat de VAD alleen
baar demotiverend zal werken.
«erknemers die nu een wlnstdelings-
egeüng kennen lopen de kans dat
..Jtraks een deel van die wins tul tke-
Ing ten goede komt aan het collectie-
e VAD-fonds, dus ook aan bij voor-
>eeld ambtenaren, aldus de metaal-
erkgevers, in een brief aan de Twee-
t Kamer.
"J lij vinden het een „uiterst onrecht
vaardige zaak" dat er weer een nieuw
collectief potje moet komen naast de
bestaande, dat ook weer gevuld zal:
moeten worden door de winst van
individuele bedrijven, die volgens de
CWM toch al gebukt gaan onder veel
te zware collectieve lasten.
Als er dan toch per se een VAD moet
komen, dat heeft de CWM nog het
minste bezwaar tegen het systeem
dat in Frankrijk wordt gehanteerd,
waarbij meer ruimte aanwezig ls voor
de beloning van individuele werkne
mers in winstgevende onderne
mingen.
Vervolg van pagina 1
Hij
onthulde dat hij de afgelopen weken
al gesprekken heeft gehad met onder
anderen voorzitter Schelling van de
voedingsbond FNV. „Die gesprekken
zijn in constructieve sfeer verlopen.
Men ziet ook daar wel de grenzen van
de mogelijkheden," aldus Albeda.
als in een bedrijfstak of bedrijf via
allerlei „emolumenten" in de CAO de
algemene loonmatiging „naar mijn
gevoel te vergaand" wordt overschre
den, zal Albeda de betrokken vak
bond en werkgever(s) bij zich roepen
om „in gezamenlijk overleg tot een
oplossing te komen." Albeda stelde
dat de vakbeweging zich tot nu toe
nogal verantwoordelijk opstelt.
De PvdA kreeg van de minister te
horen dat ook haar plan voor aftop
ping van prijscompensatie en vakan
tietoeslag niet kan op grond van de
huidige loonwet, en dat daarvoor een
soortgelijke wijziging vereist is als
Albeda heeft voorgesteld voor zijn
looningreep.
Albeda gaf toe dat voor de inkomens
daling van medische specialisten een
uitzonderingspositie is geschapen.
Voor deze groep vrije beroepen zal
namelijk een onafhankelijke com
missie nagaan hoeveel ze moeten in
leveren. Albeda stelde dat voor de
andere groepen geen onafhankelijke
commissies zullen worden toege
laten.
De commissie zal voor de specialisten
vóór 1 april moeten vaststellen wat
voor hen het norminkomen zal zijn.
Albeda zei dat de regering blijft bij
haar uitgangspunt. Dat was dat het
inkomensdeel dat boven de norm uit
steekt, uiterijk eind volgend jaar. via
tariefsverlaging moet zijn ingeleverd.
Kamerlid Weijers had er op gewezen
dat werkgevers en vakbeweging-al
met elkaar aan de praat zijn.
De gemiddelde zelfstandige in de
middenstand zal komend jaar zijn
koopkracht met een procent of ietsje
meer zien stijgen. Daardoor komt de
gemiddelde zelfstandige er beter af
dan de gemiddelde werknemer, die
zijn koopkracht wat zal zien dalen.
Minister Van Aardenne van economi
sche zaken noemde gisteren in de
Kamer de betere positie van de zelf
standigen „zeer gelukkig, gezien de
achterstand die de zelfstandigen de
afgelopen jaren op de werknemers
hebben opgelopen".
ADVERTENTIE
Sjjf jARINO BIEDT
KANTOORRUIMTE
2 systemen -1000 mogelykheden
Pas-aan kantoren
precies op maat
en naar üw eisen ingedeeld.
Kontainerkantoren
door één man te plaatsen, -
eindeloos te kombineren.
Snel inzetbaar, kompleet ingericht.
Kopen, huren öf leasen. Vraag vrij
de gedetailleerde gegevens aan.
Overlegplicht
Albeda voelde niet voor de CDA-sug-
gestie om het wetje voor verplicht
overleg van vakbeweging en werkge
vers over zaken van werkgelegenheid,
uit te stellen tot januari. Het CDA-
Jarlno bv. Postbus 6. 9300 AA Rodan
Tel. 05908-11919.1st 211/212 Telex 53651 jrlno
Tientallen soorten schapen lopen
er rond, waarvan de meeste men
sen er wel een paar kennen. Maar
er ls een soort waarvan we zeker
zijn dat niemand er ooit een
exemplaar van gezien heeft, zelfs
de grootste schapenkenner niet.
Het gaat om de Planta tataria
baromets, de Latijnse naam voor
de „Barometz", in de volksmond
het plantschaap.
Tot ln de zeventiende eeuw dacht
men dit vreemde dier te kennen,
maar daarna was het uit met de
goedgelovigheid. Het schaap be
stond vanaf die tijd niet meer en
dat was geen wonder: het had
gewoon nooit bestaan. Het plant
schaap was een verzinsel van ont
dekkingsreizigers. De wonder
baarlijke verhalen, waarmee zij
thuiskwamen, werden natuurlijk
grif geloofd. Vrijwel niemand
kwam zo ver bulten de deur, dus
wie kon zulke verhalen' ooit con
troleren of tegenspreken? In die
wijde, onbekende wereld was al
les mogelijk, zelfs een schaap dat
ln een bolster aan de boom groei
de. Of zoals in latere versies ver
teld werd, een dier dat uit de
grond groeide, geen boom
vrucht meer dus en met de
navel aan een uit de bodem op
schietende stam vastzat totdat
het rijp was om geoogst te wor
den. Je vond zulke dieren in het
land van de tartaren, een gebied
bij de Zwarte en Kaspische Zee
in de buurt. Aan het tot zelfstan
dig wezen ontwikkelde plant
schaap viel weinig meer te doen,
maar het schaap in de bolster
was nog maar een lam als de
vrucht openbarstte; uit zijn
fraaie witte vacht zou de plaatse
lijke bevolking kleding en haar
netten maken.
De Brit Sir John Maundevllle
schijnt de eerste geweest te zijn
die het plantschaap ontdekte.
Deze ridder reisde in de eerste
helft van de veertiende eeuw af
naar „het land van de tartaren",
waarover hij later in het Engels
van die tijd schreef: „And there
growethe a maner of Fruyt, as
though it weren Gordes; and wan
thei ben rype men kutten hem
ato and men fynden with inne a
lytylle Best in Flesche, in Bon
and Blode, as though it were a
lytylle Lomp with outen Wolle
and Men eten both the frut and
the Best; and that is great Mar-
veylle. Of that Frute I have ea
ten; alle though it were wonder-
fulle, but that I knowe well that
God is marveyllous in his
Werkes".
Het verslag betekent zoveel als:
„En er groeiden een soort vruch
ten als pompoenen; en wanneer
ze rijp zijn snijdt men ze af en
vindt binnenin een klein dier van
vlees, been en bloed als een klein
lam met van buiten wol. En men
kan zowel de vrucht als het dier
eten, endat is een groot wonder.
Ik heb van dat fruit gegeten. Het
was heerlijk, maar ik weet dan
ook heel goed dat God wonder
baarlijk is in Zijn werken".
We weten dit allemaal dank zij
eindredacteur H. van de Werken
van het tijdschrift „Artis", voor
wie het plantschaap overigens
niet meer dan een aardige illu
stratie is van zijn eigen verhaal in
dat blad. Hij kreeg uit Amerika
een zakje katoenzaden, plantte
die ln potjes en zette ze op een
warme plek op de vensterbank.
Na ongeveer een half jaar kon hij
oogsten: echte katoer van eigen
kweek. En dat is geen fabeltje.
In „Echoklanken", een uitgave
van de Protestants Christelijke
Ouderenbond in Nederland heeft
een lezer een klacht over het ge
klaag. „Er moet me iets van het
hart. In allerlei publikaties en
artikelen over en voor ouderen
klinkt altijd een soort klaagtoon.
Moet dat nu? Jongeren krijgen
het gevoel dat klagen en kreunen
bij het oud worden hoort.
„Een Franse markies verbond
twee wielen met een balk. Een
Duitse baron maakte hem be
stuurbaar. Een Schotse smid gaf
hem pedalen. De Engelsen maak
ten hem hoger en lichter. Wielen
met luchtbanden waren het ge
schenk van een Schotse arts en
een Italiaanse wielrenner zorgde
voor snelle vervanging. De Ne
derlanders gaven hem eigen we
gen, Amerikanen gaven hem
vleugels. Laat geen natie recht
doen gelden op de fiets, hij is
internationaal. Geboren in Euro
pa, werd zijn elegante eenvoud
en wonderbaar lij kse bruikbaar
heid overal onmiddellijk aan
vaard".
Dat juichende citaat is het begin
van een artikel in het jubileum
nummer van het maandblad
„American Bicyclist and Motor
cyclist" dat een eeuw bestaat en
dus reden tot juichen heeft. De
fiets kennen ze inderdaad bijna
overal ter wereld, en in de meeste
talen bestaat er ook een woord
voor waarin je iets van de twee
wielen van het vervoermiddel te
rugvindt. Alleen ons land kent er
een geheel eigen woord voor: be
halve „rijwiel" dat lijkt er nog
een beetje op hebben we het
woord „fiets", over de herkomst
waarvan deskundigen het nog
steeds niet eens zijn.
Twee oude gravures van het
„plantschaap". Links een uit
beelding van het wonderbaarlij
ke verhaal, waarmee Sir John
Manndeville in de veertiende
eeuw kWam aanzetten: de grote
vruchten aan de boom barste
open en zie, daar komt een volle
dig ontwikkeld lam tevoor
schijn, met huid en haar. Op het
andere plaatje groeit het schaap
als een paddestoel uit de grond.
Met de navel zit het vast aan een
stevige stengel, die het dier net
zoveel bewegingsvrijheid geeft
dat het van de planten om zich
heen kan eten.
De Duitse politieserie Tatort
heeft in tien jaar al wel vijfen
twintig commissarissen versle
ten. De meeste speurders zijn na
verloop van tijd zelf uit de serie
gestapt wat ook niet erg was.
want de plek van de misdaad kon
overal in Duitsland zijn en een
nieuwe commissaris op z'n tijd
kon dus geen kwaad. De bekend-
sten van de laatste paar jaar zijn
nu ook verdwenen: eerst Klaus
Schwarzkopf (commissaris Fin-
ke), daarna Gustl Bayrhammer
(commissaris Veigl) en nu wil ook
Hansjörg Felmy, die zich op het
scherm als commissaris Hafer
kamp voordeed, niet meer mees
pelen. Door al die opzeggingen
dreigt volgens de NCRV-gids Ta
tort in zijn geheel te verdwijnen,
met commissaris en al.
De kat Dixie is niet alleen mooi.
maar brengt ook geluk. Dixie is
een Perzische kat. die voor zijn
Deense baas ruim driehonderd
duizend gulden gewonnen heeft.
De baas moest op zijn formulier
dertien getallen invullen, liet
Dixie tot dertien keer een beker
met dobbelstenen omgooien en
bad toen alle getallen goed wat
nog niet betekent dat alle Perzi
sche katten aanleg voor dobbe
len hebben.