Sociaal werker heeft deeltijd baan
in Vaticaanse diplomatieke dienst
Solidaridad: De grond voor wie hem bewerkt
Arbeid als kerkelijk agendapunt
•v
I
Personalis
Trouw
Afscheiding in
Veenendaal en
in Rijssen
Brochure: 'Het
geweten in de tang'
VANDAAG
DINSDAG 9 DECEMBER 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door Herman Amelink
MADRID Paul Grossrieder is eigenlijk een vreemde ver
schijning in Het Madrileense Palacio de Congresos, waar nu al
weer geruime tijd de Conferentie voor Europese Veiligheid en
Samenwerking aan de gang is. Zijn priesterboord onder
scheidt hem al op het eerste gezicht van de overige diploma
ten die hier rondlopen. Maar ook in aandere opzichten onder
scheidt hij zich.
Grossrieder vertegenwoordigde het
Vaticaan bij de meer dan negen we
ken durende voorbereidende bespre
kingen voor de Europese Veiligheids-
conferentie en maakt nu deel uit van
de delegatie van de Heilige Stoel op
de plenaire conferentie. Hij is echter
maar voor een deel van zijn UJd In
diplomatieke dienst van het Vati
caan, een deeltijd baan die hij te
danken heeft aan zijn opleiding aan
de hogeschool voor internationale be
trekkingen in Genève. „Ik beschouw
mezelf als een soort priester-arbei
der," zegt hij want zijn eigenlijke
werk vindt hij zijn activiteiten met
geestelijk gehandicapten en autisti
sche mensen. Grossrieder leeft ln een
kleine religieuze gemeenschap die
zich met dit werk bezighoudt. Zijn
activiteiten op het diplomatieke vlak
heeft hij nodig om in zijn levenson
derhoud te kunnen voorzien.
Heilige Stoel
,Jk zie mezelf niet als vertegenwoor
diger van de zelfstandige staat die
Vaticaan heet, maar als vertegen
woordiger van de Heilige Stoel," zegt
hij. Daarmee geeft hij aan zich te
beschouwen als representant van de
katholieken en niet als diplomaat on
der de diplomaten. .Alle regeringen
beschouwen ons als een soevereine
staat met een speciaal karakter.
Daardoor hebben we vaak krediet om
te bemiddelen in moeilijke situaties."
'Rechtstreekse aanvallen op het Vati
caan heeft hij tijdens de conferentie
dan ook nog niet meegemaakt, al
geldt de Oosteuropese kritiek die de
westelijke bemoeienis met de men
senrechten als inmenging in de bin
nenlandse aangelegenheden be
schouwt, ook impliciet het Vaticaan.
Grossrieder, die tot de Orde der Do
minicanen behoort, laat blijken, zeer
ingenomen te zijn met de scheiding
die het tweede Vaticaans concilie
aanbracht tussen religie en politiek.
In het verlengde daarvan heeft de
rooms-kathoüeke kerk enige voor
rechten opgegeven die zij in tal van
landen, zoals Spanje en Italië bezat
De kerk heeft voldoende aan nomina
le erkenning, maar probeert die er
kenning ook in de landen van Oost-
Europa te krijgen.
Polen
Grossrieder, lang haar, van boven
wat kalend en voorzien van een grote
zwarte baard, laat de verschillende
Oosteuropese landen de revue pass-
ren. Over Polen, waar de overgrote
meerderheid van de bevolking rooms-
katholiek is, zegt hij: „De crisis in dat
land heeft aangetoond, dat de kerk
de situatie in dat land niet in subver
sieve zin heeft uitgebuit De kerk
vraagt er om gerechtigheid, zonder
het bestaande stelsel omver te willen
werpen. De regering heeft de kerk
herhaaldelijk gezegd te vrezen dat
meer vrijheid vergroting van de poli
tieke moeilijkheden zou betekenen.
De crisis heeft aangetoond dat dat
wat de kerk betreft niet het geval is.
De Poolse situatie is momenteel dan
ook de meest bevredigende in Oost-
Europa."
„In Oost-Dultsland doet zich het
merkwaardige feit voor dat de exter
ne vrijheid van de kerk tamelijk
groot ls. Oostduitse blschoppen kun
nen gemakkelijk naar Rome of naar
West-Dultsland als dat nodig ls. Op
het veel belangrijker interne niveau
ligt het echter veel moeilijker."
Over Tsjechoslowakije ls Grossrieder
ronduit pessimistisch. In dat land
zijn er diocesen zonder bisschoppen
en kandidaten voor die posten wor
den door de autoriteiten regelmatig
afgewezen. In Bulgarije is de kerk een
uiterst kleine minderheid. Wel is eni
ge verbetering te bespeuren in de
Hongaarse situatie. „Toen Casaroli
daar laatst op bezoek was, is de mis
die hij daar gecelebreerd heeft in een
deel van het land uitgezonden. De
gebeurtenissen in Polen zullen daar
aan niet helemaal vreemd zijn, maar
daarmee is wel een beweging in gang
gezet, die niet gemakkelijk meer tot
staan te brengen is", aldus Gross
rieder.
De basis voor het werk van de Vati
caanse delegatie op de Conferentie
voor Europese Veiligheid en Samen
werking ls de brief die de paus aan de
vooravond van de conferentie aan de
staatshoofden van de deelnemende
landen heeft gestuurd. In het verleng
de daarvan zal de rooms-katholieke
afvaardiging op de conferentie na het
Kerstreces van de conferentie, wan
neer nieuwe voorstellen op tafel ge
legd kunnen worden, ten minste twee
concrete voorstellen doen.
Nieuwe voorstellen
Grossrieder „Wij zullen voorstellen
Het vooroTerief voor „Madrid"; uiterst rechts Paul Grossrieder
dat de regeringen van de landen die
de Slotakte van Helsinki hebben on
dertekend besprekingen beginnen
met religieuze organisaties in hun
landen over de Inhoud van het begrip
„vrijheid van godsdienst". Juist bij
die organisaties vind Je de mensen
die daar de meest concrete ideeën
over hebben. Verder zullen we ervoor
pleiten dat religieuze groeperingen
overal toegang tot de media krijgen."
Beide voorstellen zullen ingediend
worden in het kader van de nieuwe
voorstellen voor de eerste mand, de
korf (zoals de Belgen hem noemen)
waarin de tien beginselen van Helsin
ki staan geformuleerd. Verder wil het
Vaticaan voorstellen doen voor het
vergemakkelijken van het versprei
den van religieuze informatie. Dat zal
gebeuren ln het kader van de derde
mand.
Op mijn vraag of het eigenlijk niet
vreemd is om als prediker van het
evangelie ln feite zo politiek bezig te
zijn zegt Grossrieder ,Jk aanvaard
de internationale positie die de kerk
heeft als een historisch feit. Een dog
ma is die positie niet, laat staan dat
er ln de bijbel iets over zou staan.
Zolang de kerk deze positie heeft,
moeten we die gebruiken, maar dan
wel op een heel specifieke manier.
Het ls aan ons duidelijk te maken dat
wij ons op een andere manier voor
mensenrechten inzetten dan bij voor
beeld de Verenigde Staten doen. We
moeten ons niet identificeren met
Oost of West. We zullen de VS moeten
uitleggen dat hun kritiek op de Sow-
Jet-Unie weliswaar niet onjuist ls,
maar dat de onderdrukking van de
mensenrechten niet voortkomt uit
het socialistische systeem ln de Oost-
Europese landen, maar uit het feit
dat er mensen rijn die dit systeem
misbruiken. De religieuze vrijheid
kan best in verschillende maatschap
pelijke systemen functioneren. £n la
ten we wel zijn: ook de permissive
society (een samenleving waarin alles
toegelaten wordt) kan ook een enor
me dwang uitoefenen. In het Oost
blok kampen wij met onmiddellijke
problemen, doordat mensen geen
kans krijgen hun religie te beleven,
maar het westelijke stelsel ls even zo
goed een obstakel voor het leven van
de Geest"
Na afloop van de conferentie keert
Paul Grossrieder terug naar zijn gees
telijk gehandicapten in Italië, waar
hij voor zijn eigen gevoel meer tot
zijn recht komt Niet zonder trots
vertelt hij hoe ze er enige tijd geleden
in geslaagd zijn een autistisch kind
een muziekopleiding te geven, waar
door hij zich nu ontwikkelt tot een
voortreffelijk concert-pianist Het
omgaan met deze mensen houdt zijn
leven ln evenwicht
Van een onzer verslaggevers
VEENENDAAL Twee predikanten
van de gereformeerde gemeenten in
Nederland, ds. A. Wink te Veenendaal
en ds. J. de Groot te Rijssen, hebben
rich met hun kerkeraden aan dit
kerkverband onttrokken. Zondag
morgen werd ln Veenendaal en in
Rijssen voor het begin van de dienst
een „akte van losmaking" voorgele
zen, waarmee deze afscheiding aan de
gemeenteleden werd bekendge
maakt.
Tot deze afscheiding werd besloten,
nadat de classls-oost woensdag in
Bameveld had uitgesproken, dat bel
de predikanten niet langer te hand
haven waren, wanneer zij in hun hou
ding van de laatste maanden zouden
volharden.
Ds. Wink en ds. De Groot ageerden al
geruime tijd tegen het kerkverband
en wilden ook geen kerkelijke verga
deringen meer bezoeken. ZIJ zijn het
niet eens met een besluit van de syno
de, ln Juni genomen, waarbij een ei
gen preekgelegenheid gecreëerd werd
voor een groep leden van de gemeen
te Gouda, die het niet eens waren met
de prediking van de predikant daar,
ds. A. van den Berg. Het bevindelijke
element zou bij ds. Van den Berg niet
goed tot zijn recht komen. Deze ls
overigens in het kerkverband ge
bleven.
De gereformeerde gemeenten in Ne
derland tellen 19.124 leden ln 57 ge
meenten. Het predikantentekort was
al groot, want zij hadden maar acht
predikanten. Toch waren zij de rela
tief sterkst groeiende denominatie in
ons land. In 25 Jaar verdubbelde het
ledental. Veenendaal is met 1727 le
den een van de grootste gemeenten.
Degenen die het met de stap van ds.
Wink niet eens zijn, belegden zondag
eigen kerkdiensten, ongeveer een
kwart deel van de gemeente.
Bij gelegenheid van de Dag van de
Rechten van de Mens heeft een
Schiedamse afdeling van Amnesty
International een brochure uitgege
ven „Het geweten in de tang" door
Colin Morris. Vanuit zijn christelijke
geloofsvisie geeft de schrijver als het
ware een preek oVer de mensenrech
ten. Te verkrijgen door overmaking
7an vijf gulden op giro 422779 van N.
8noek. Schiedam.
Va
WANDELING
Het park begon al leeg te lopen ton
ik mijn voornemen ten uitvoer leg^
oVn er dwars doorheen te lopen na#
de plaats waar de nieuwe brug ovq pf
de rivier geslagen wordt. Een brug V1
Je nog altijd. Er zit ln die ultdrukè 'e
iets van de buitengewone kracht d gei
nodig ls om over het obstakel varn f
stroom heen te komen. Er ls iets De
extra's voor nodig. Dat bleek ook var
toen lk er bij aangekomen was. In« per
krachttoer van betekenis was men gen
de laatste maanden blijkbaar ln pos
geslaagd om de overspanningen ng in
tot aan het dijklichaam aan de var
overkant van het water te doen pos
geraken. De hemel stond ln een wet
stralende blauwe koepel over het
gevaarte uitgespannen. Er waren 1 De
nu nog maar zeer weinig mensen. I ren
water lag roerloos in de vrieskou. I trii
enkele roeiboot doorkliefde met a< roo
spanen het in aquareltint gekleurd was
water. Ik besloot de omloop om heijmdi
park te maken tot aan de molen on regi
dan langs de boulevard terug te g# riU
De frisse atmosfeer betekende een ven
uitdaging voor m'n spieren. Af ent mei
moest lk stil staan om het volstrekt tem
roerloze rivierlandschap ln de snee |n ii
op me te laten Inwerken. Ik was (nod
alleen en lk miste duidelijk een
medewandelaar. Ik was gedwongï i
mezelf als partner voor de dialoog
over al deze pracht te accepterea
Rechts van me staken de bomen1
sprieterige struiken omhoog en 11
was de grote wijdheid van het lan..(
van deze rivier. De weg was wit metste€
alleen ln het midden een vaag aptoPfj
van voetgangers en fietsers. EenkJ
stukje aarde, maar ln z'n groots
voor mij als kleine mens bijna
verpletterend. En mijn gedachtem
woorden 2ochten verder naar Hen 08
aan wiens eeuwige gedachten al di
schoonheid ontsproten was. HIJ wionü
ver van mij weg en tegelijk heel
dichtbij ln de ontroerende oeverUJ
langs het water en ln de felle kleun stóI
van een woerd vlak onder de vlondfaal
En lk wandelde verder. ltón-
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer, mot Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Letdae Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminqa
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
(ei 020-5629444
tele* 13006
Postgiro 66 0000
Bank Nod. Credietbank
Rekamngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
xiioocr-
REGIO ROTTERDAM/OORDRECHT
Postbus 948
.3000 AX Rotterdam
tel. 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel. 010-115588 (redactie)
tel. 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
West blaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
tel. 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tet. 070-469445 (redactie)
tel. 070-468864 (uitsluitend vo<*
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen ei
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel. 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16,98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur telef. 020-
5622797.
Opgave mini-advertenties lel
020-5626262 of schriftelijk aan
Mmi-Adv. afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam
se adressen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De adventsac-
tle Solidaridad. waarin alle
Nederlandse kerken (met uit
zondering van de gerefor
meerde) samenwerken,
vraagt dit jaar aandacht voor
een van Latijns Amerlka's be
langrijkste problemen, het ge
vecht om de grond. De actie
heeft als doel Informatie te
verspreiden, acties op gang te
brengen en geld ln te zamelen.
De organisatoren hopen op
een bedrag van vijf miljoen
gulden (vorig jaar: 4.75 mil
joen).
De actie heeft ditmaal als slagzin
„Het land voor wie het bewerkt".
Zoals de traditie van Solidaridad wil.
wordt een verband gelegd tussen de
problematiek in de derde wereld en in
ons eigen land. Dat brengt met zich
mee dat in het voorlichtingsmateri
aal ook de kwestie van de Nederland
se landbouwgrond aan de orde komt
De Bond van Landpachters en Hypo-
theekboeren in Nederland laat om
weten: „Helaas zien wij dat de mens
ondergeschikt is geworden aan de
produktie en alleen belangrijk is wan
neer zijn bijdrage daaraan groot ia;
ben Je jong, zonder ervaring of 'oud''
(45 Jaar) dan pas Je niet meer in het
systeem."
De Nederlandse boeren vormen nog
te weinig een eenheid bij het tegen
gaan van de misstanden in de land
bouw. Dat begint in Latijns Amerika
nu snel te veranderen. Vooral in Bra
zilië aanvaarden de boeren steeds
moeilijker de situatie waarbij degene
die het land bewerkt er niet van lean
leven. Hierover spraken gisteren in
Den Haag bisschop Dom José Bran-
dao de Castro van Propria en de
boerenleider Manoei Rodriguez de
Ollvera.
Communist
Bisschop Brandao vertelde dat hij
twintig Jaar geleden naar Propria was
gekomen om daar vanuit een pater
nalistisch gevoel iets voor de armen
daar te doen. Hij had eerst veel geloof
gehecht aan het traditionele ontwik
kelingssysteem. „Ik hoopte dat de
komst van grote ondernemingen de
vooruitgang van het volk zou stimu
leren. Maar het bleek dat alleen maar
een kleine groep er van profiteerde.
De mensen raakten steeds meer af
hankelijk." De bisschop legde uit dat
hij langzaam voor de armen begon te
kiezen. Samen met enkele andere bis
schoppen uit het noordoosten van
Brazilië publiceerde Brandao een
brief ,JDc heb het geroep van mijn
volk gehoord". Het gevolg was dat hij
door de bezittende klasse als commu
nist werd afgeschilderd.
Of hij nog spijt er van heeft, dat hij
vroeger zo voorbij ging aan het echte
belang van de armen? „Ik voel me
schuldig. Ik sla me zelf voor het
hoofd. We hebben teveel aan de he
mel gedacht, maar Christus geeft alle
mensen gelijke waarde," zegt hij nu.
Rodriguez de Ollvera constateert met
verbazing hoe de kerk veranderd ls
ten gunste van de arme mensen. „Tot
1971 meende ik echt dat het ontwik
kelingssysteem het beste was," zegt
de bisschop. ,Jk deed zelfs mee aan
talrijke bijeenkomsten om de men
sen aan te sporen er aan mee te
werken. In Juni 1975 richtte de rege
ring een coöperatie op, waar ik nog
wat in zag, maar ln oktober van dat
jaar was het voor mij duidelijk dat de
mensen bij ons uit de streek verdwe
nen, omdat er Iets anders uit de bus
kwam dan bedoeld was." Sindsdien
staat Brandao aan de kant van de
armen. Dezen strijden op geweldloze
manier door middel van demonstra
ties. Toen deze op een keer er toe
leidden dat een belangrijk stuk grond
aan de bewerkers ervan werd terug
gegeven, trachtten grootgrondbezit
ters met een privé-legertje de boeren
er weer af te gooien. Een „muur" van
vrouwen en kinderen, die liturgische
liederen zongen en elkaar de hand
gaven, hielden de tractors van de
rijken tegen. De bisschop spreekt er
nog met emotie over. Maar hij waar
schuwt: „De regering begint nu de
taal over te nemen en spreekt ook al
over 'de keus voor de armen', maar
wie dat echt doet, wordt het land
uitgezet". De bisschop vertelt hoe hij
meermalen is bedreigd. „Maar ais de
kerk bedreigd wordt, houdt de staat
zich afzijdig."
VOORBUGAW
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen: naar Enschede fcgk
campuspastor Technische Bi
school) R. T. Noorman te Holvgf
Bedankt: voor Rhoon J. J. R?
berg te Vlanen; voor Echteltl]
Rietveld te Terneuzen.
Afscheid: op 7 dec. van Oramil
Bloemsma wegens em. (gaat bifcd
verlenen in past. te Ommeren).
NED. HERV KERK/GF
KERKEN
Aangenomen: naar Veghel-L—
(wijk Veghel): J. van Haaften te™
kaple.
WF
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Dedemsvaart R. 11
ser te Dulaburg/Ruhrort (W.
tand).
GEREF. KERKEN (VRUG)
Beroepen: te Almkerk-Breda K.
ker. kond. te Zwolle
Aangenomen: naar Katwljk-Val
burg R. Helda kand. te Zwolle
bedankte voor Brouwershaven,
Haag-Zuld-Loosdulnen, Wlnschaf*-
Alphen a/d Rijn, Lelden.
Bedankt: voor ZwiJndrechtGiiiJ,
Llndt, Bergenthelm en Drachten#^
Joosse te IJmulden.
NED. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Bunschoten
kenburg (missionaire dienst
Zuld-AIrlkal P. Busstra te Breuk
door P. C. Meijer
Dit voorjaar hield de her
vormde synode zich bezig met
een gespreksnota getiteld:
Ter verkenning en pelling van
de arbeidssituatie. Inmiddels
is deze nota, hier en daar wat
bijgeschaafd, ln druk versche
nen. Opvallend ls dat zodoen
de vrijwel tegelijkertijd bin
nen de twee grootste Neder
landse kerken duidelijk aan
dacht werd gegeven aan be
zinning op vragen rondom het
dagelijks werk van mensen.
De Nederlandse blschoppen
deden dat ln hun vastenbrief
van dit jaar. Bovendien publi
ceerden de Raad van kerken
nog de brochure „Over arbeid
en Inkomen"
De kerken spelen dus wel 'in op de
actualiteiten. De media staan Immers
bol van de problemen met het dage
lijks werk. Het werkloosheidscijfer is
op weg naar een triest record.
Maar dat inspelen op de actualiteit
kan ook de verdenking meebrengen
van modieusheid. Daarom kan ge
vraagd worden: zijn ln zo*n stuk van
een kerk aanwijzingen te vinden dat
het niet oen een toevallige actualitei
ten gaat, maar dat het onderwerp
„menselijke arbeid" wezenlijk thuis
hoort op de kerkelijke agenda? En
wat ls dan het eigene voor een kerk in
een schijnbaar zo weinig kerkelijk
onderwerp?
Waarom
Dat soort vragen maakt het alleen al
de moeite waard om zo'n boekje te
gaan lezen. Door de omvang —ruim
zestig pagina's goed verzorgde tekst
hoeft niemand zich te laten af
schrikken.
Direct in de inleiding komt de vraag
naar het waarom van dit boekje ter
sprake. Onder erkenning van het feit
dat kerk en christendom het vaak
lieten afweten op het punt van de
arbeid wordt dan gesteld: .Kerken
weten zich op grond van het evange
lie geroepen tot de zorg voor mensen.
Tot zorg voor het geheeld worden van
mensen, tot zorg voor hun heil In de
arbeidssituatie wordt dat nu Juist be
dreigd".
Het eerste hoofdstuk geeft een inven
tarisatie van wat mensen in him werk
beleven aan tekorten en gevoelens
van onvrede. Dat is dus een zekere
eenzijdigheid. Die ls echter bewust
gekozen „omdat de keuzevrijheid van
de beschreven groepen het meest ls
beperkt en de zin en de vreugde van
de arbeid het meest bedreigd".
Het volgende hoofdstuk beschrijft de
ontwikkeling van de cultuur en ook
de rol van de kerk daarin. Reden: als
Je de huidige situatie wilt veranderen,
moet Je wel weten hoe die ls ontstaan.
Daarin wordt heel wat overhoop ge
haald: vanaf de middeleeuwen, via de
industriële revolutie tot de huidige
technologie en emancipatiebewe
gingen
Van dat vele kan maar zeer algemeen
hier en daar wat worden aangetipt.
Als zeer globale schets ls het best
interessant. Maar eigenlijk is het een
soort „tereijde" ln het boekje.
XVNNOrti KIM*»
DOMINEE: Nou Kees, lk wist niet dat jij ook gras maait voor de
afgescheidenen!
KEES: Och dominee, wat zal ik zeggen? Ik doe het met een andere
zeis.
(Uit The Beverend Mr. Punch)
Plaats
De vraag waarom het n.L ging (als Je
wat wilt veranderen moet Je wel we
ten hoe het ls ontstaan) staat er ln de
laatste zin van dit hoofdstuk nog
steeds: „De vraag ls of de kerken voor
de ontwikkeling van het richtingsbe
sef ten bate van de stuw- en stuur-
kracht van de samenleving Iets kun
nen aanreiken."
Het volgende hoofdstukje schetst
enerzijds nog eens uitgebreider de
plaats die de kerken in de ontwikke-
ling hebbben ingenomen met hun Pf6K6rlQ
kijk op de schepping, op God en met
hun arbeidsethos, anderzijds een
drietal aan de bijbel georiënteerde
lijnen van denken over arbeid.
Opmerkelijk is daarbij een „herijking
van de talenten". Eerder ls beweerd,
dat de uitleg van de gelijkenis van de
talenten mee schuldig is aan het ont
staan van de prestatiemoraal. Hier
wordt gepleit om ..het bezit van de
Heer", dat in deze gelijkenis van de
talenten een rol speelt, uit te leggen
als: de levensweg van Jezus. Woeke
ren met de talenten zou dan moeten
staan voor: „leven vanuit het krach
tenveld van God ln de weg van Jezus
Christus".
De vraag is wel of dit soort vergeeste
lijkende uitleg de weg is waarop de
kerken moeten gaan om richtinasbe-
sef ln de samenleving te ontwikkelen.
Want dat was toch het punt dat in dit
hoofdstuk aan de orde moest komen?
Dit ls me allemaal te prekerig met
bovendien een bedenkelijke theologi
sche ondergrond.
De vragen aan het eind van dit hoofd
stuk zijn gelukkig heel wat harder.
Daar gaat het over de betekenis van
Gods genade voor mensen die leven
van prestaties en hoe Je de zin van de
arbeid kunt koppelen aan het derde
woord uit de aloude drieslag „ellende
verlossing-dankbaarheid".
Het laatste hoofdstuk noemt een
viertal overwegingen voor een rich
ting van denken en werken. Gelukkig
wordt daarin afgewezen het zoeken
van een zogenaamd nieuw arbeids
ethos („ook arbeid in Je vrije tijd of
als Je zonder baan bent kan echt
arbeid heten") dat „werklozen tot
pioniers van een nieuwe arbeidset
hiek" promoveert
Wel wordt nog eens gewezen op het
belang van een „Nieuwe levensstijl".
Dat technologische en maatschappe
lijke ontwikkelingen als het ware
vanzelf dóórgaan, moet worden afge
wezen. De overheid moet worden op
geroepen gerichte keuzevorming mo
gelijk te maken.
Verwezen wordt ook naar de vragen
die het project „Zending ln Neder
land" voor de kerken heeft achterge
laten. Voorts wordt als huiswerk voor
de kerk gewezen op het belang van
een goed pastoraat om meer ver
trouwd te worden met wat mensen in
hun werk ervaren. En terecht!
Niet af
,Het geheel overziend kan Je zeggen:
het ls niet af, soms vaag, hier en daar
ronduit aanvechtbaar. Maar dat de
hervormde kerk dit stuk de wereld
instuurt betekent ln elk geval de er
kenning, dat deze zaken op de kerke
lijke agenda thuishoren. En dét is al
heel wat. Zoals een van de indieners
van deze nota het tijdens de synode
zitting zei: „Het gaat niet om voor
lichting aan de gemeente of om een
profetisch woord van de kerk, maar
om de agenda voor toekomstig werk
van de kerk." Met andere woorden:
als kerken zich, misschien nog wat
aarzelend, onzeker en zelfs misschien
bokken schietend op dit onbekende
terrein bewegen moet Je ze niet af
straffen met het „schoenmaker houd
Je bij Je leest". Kerken zijn namelijk
gelukkig aan het ontdekken dat dit
bij hun leest hoort. De leest van het
heelmaken van mensen!
Besproken ls: Ter verkenning en pei
ling van de arbeidssituatie, een ge
spreksnota van de raad voor de za
ken van overheid en samenleving
van de hervormde kerk. Uitg. Boe
kencentrum, Den Haag. Ds. P. C.
Meijer is predikant In algemene
dienst voor kerk en bedrijfsleven
van de gereformeerde kerken.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Hoogvliet
Meerkapelle; te Katwijk aan Ze
Baaljens te Rottcdam-Alexani
polder.
Bedankt: voor Hendrik Ido Amb»
N. W. Schreuder te Goes.
hj
t 3. Drie, P
defe
derli
Ds. G. J. de Nie
Op 70-jarige leeftijd is overledenborn
emeritus-predikant G. J. de Nle,
van 1949 tot 1975 voorganger ii
weest van de Vrije Gemeente tei
sterdam. Daavoor diende hij dei
vonnde gemeenten te Brouwer
ven, te Veendam en te Dordrecht
itelc
pücl
tfeef
Alcoholisme Mr J. C. SorberuÜ port
Bilt is met ingang van 1 Januari! utte
benoemd tot 'directeur van de m lerli
nale commissie tegen het alcob Vere
me. Sorber (40) was onder an tod
directie-assistent van het bureau end
het Rode Kruis in Den Haag, beli erin
medewerker bij het landelijk bin ion,
voor geestelijke volksgezondheid mill
adjunctdirecteur van het instil iet
voor medische psychotherapie
Amsterdam. I -
Rechterlijke macht Mr 8. J. A VN-i
van Geud is benoemd tot officier groe
justitie in het arrondissement Z« bata
hij is officier van Justitie in hetafl deso
dissement Groningen. Mevrouw expli
P. G. Th. Lindeman-Verhaar ls miij<
noemd tot rechter bij de rechtbanjzend
Almelo; zij is rechter in Den t
'1
Adrlanus VI, De Nederlandse' Wl
door dr J. Bijloos. (Unieboek, 12®
- 24,50). Een blografie met
J *,WU/. bCII UlUQl tuit li'.
plaatjes over deze wat tragische h .!'a_c
vorst uit de zestiende eeuw. Een!
*ijsi
vorst uit de zestiende eeuw. Eenl
baar boek over een stormachtige
riode van de kerkgeschiedenis;
staat tegenover dat de stijl van
boekje nogal dor is. (pvdv).
Prtn<
dus l
