Paramdbo laat t\ee verdaciten vrij Uitslag presidentsverkiezing onvoorspelbaar Dood premier keerpunt in Portugese politiek Bolivia Vier religieuzen in El Salvador vermoord Nederlaag links in Foots schaduwploeg Syrië begonnen met terugtrekking tanks Landelijke demonstratie PLO bereidt zich voor op kernaanvallen Moord op premier Sowjetrepubliek AARDBEVING ITALIË GIRO 9600 ZATERDAG 6 DECEMBER 1980_ BUrTENLAND TROUW/KWARTET door Wim Jansen PARAMARIBO De sident van de krijgsraad in Surina- rne heeft Frank Naare>rp en Ramond Cumberbatch twee ,n HP 7Pven verdacf1 m de zaak van de „linkse staats- treep" op vrije voeteesteld- Tijdens de eerste zittingsdag was geen enkele bel;nde verklaring voor dit tweetal ter tafel gebracht. Het p's werd gisteren voortgezet en was bij het sluiten van deze«e nog aan de gang. Als alles volgens plan verloopt zal de^1" vandaag al de uitspraak bekend maken. lair" lijk el !t flirt m hf n va 'Uw rb«. nde er et p gt<t ar atsa >udc itwe t a 11* I Naarendorp en Cumber»? E vrijgelaten, nadat de jdent van de krijgsraad had moecons«®f- ren dat geen van de gef" JJPJJ,®? auditeur militair belas' voor dit tweetal naar ,l h3d ku"" nen brengen. Dit be"1 dat de twee leden van de olutlonaire Volkspartij bijna vicj3"0®" on schuldig vast gezeten"*" wa' ren wel op 5 august3"*'*2!? %c' weest op de bewust/"e*"ie_1ver* gadering op kamer ,a" de ^iv*r" club in Leonsberg jijjjjjf8 JÏ* aanvankelijke be^P"*?" de snode plannen voo* gewelddadi ge overname van "®?tMzoude" zijn gesmeed. Uit vrijlating valt op te maken dat ie f plannen niet op die bijeen8*2^" bespro- ken. omdat ze anc*el zouden zijn beschuldigd van verzwijgen van een strafbaar feH De auditeur militair bij de krijgsraad in Paramaribo, mr. Ramnewash, heeft gisteren tegen de zeven ver dachten gevangenisstraffen geëist variërend van een half tot twee en een half jaar. Hij achtte bewezen dat de verdachten een komplot tegen de machthebbers In Suriname hadden gesmeed. De drie militairen, Mijnals, Sital en Joe man hoorden een straf van twee en een half jaar tegen zich eisen met aftrek van voorarrest. Tegen de stu dent Michael Naarendorp eiste de au diteur een straf van anderhalf jaar. De andere drie burgers Frank Naa rendorp, Frank F airplay en Ramond Cumberbatch hoorden straffen van een half jaar tegen zich eisen. Twee Misverstand Het hele procesd®'"d™11 dat een groot mlsW"3 bestond. De gevangen genofcdeJVvan de Na tionale Militair*11- sltal' Mijnals en Joeman wn«»p"a d®Jfe'"'" gen en volgen» ®'8®n verklarin gen bezorgd o** "aar r,cchts M gUJden van h^olutionalrprocej in wilden verandering in brengen De autoritei*1®1 name legerbe velhebber n>' Bouterse, hebben dit opgevat®®" P"gl"g tot een vv.ll IUU1 JfXtU ts-KCtl bli.il Ciob.it. A WCC wars van hen waren al op vrije voeten Ambassadeur White bij het graf van de vier religieuzen, gesteld, maar de president van de rechtbank merkte toen al op dat hun vrijlating niet inhield dat zij geheel vrijuit gingen. had voorgesteld, als hij directeur wil de worden van het hospitaal. „Ik ver koop mijn principes niet voor een paar sterTen," aldus de verdachte. staatsgreep. verdachten hielden SAN SALVADOR (AP, Reuter) De rechtse junta in El Ais de president van de krijgsraad Salvador heeft uiterst rechtse terreurgroepen ervan beschul- yandaag uitspraak doet (dat is aihan- digd de hand te hebben gehad In de moord op drie Amerikaan- M^io^nac™h«ffwtóntóS se religieuze zusters en een lekehelpster. De lichamen werden digen), kan er een gespannen situatie gistermorgen langs de weg aangetroffen met een schotwond ontstaan. De verdachten hebben tij- in het achterhoofd. echter op dé121111"* vo1 dat me" die ombuigt le8ale wijze wilde uitvo1 Volgens k,"ul8® Hardjoprajlt no die nn*®"ik 8°®d bevriend nu met z" 13 nuguntua gevnn- ten genontrll(lrnakk®rs' hcI draaiboek' de hnkse coup als volgt Deionale MiUtalre Raad noest zwf»e" «teUen aan de rege ring Eisée P^mier Chin A 8en nooit ha/*" of bunnen waarma ken Da^ou het volk ontevreden worden behulp van de Revolu tionaire £P®rtlJ worden gemobili seerd. til' de tittlng en de getuigenverklarin gen ra6itai had volgens getuige Har4oiltno Kezegd dat er iets mo4 gedaan aan de ver- reckftn bet land, waarop de pre- s id* roe g „Ia er gesproken over ort*erping van de regering?" „ylndle woorden", aldus Hardjo. Drir militairen In de verdachten- 5, bleven op het standpunt staan djjjtijn opgepakt omdat de rege- ri-ade legerleiding niet waren wedvan him linkse ideeën, die zij vüüPationale Militaire Raad waar zeflten wilden uitdragen. Zo her- ^Sital er aan dat men hem een t tot de rang van kapitein dens de zitting grote minachting ge toond voor de huidige militaire machthebbers en vrijspraak zou wel eens tot conflicten kunnen leiden. Worden de verdachten schuldig be- De lichamen werden geïdentificeerd als een lid van de Ursulinen uit Cleve land en twee zusters van een congre gatie uit New York City. De lekehelp- vonden, dan is de kans groot dat er ster komt ook uit Cleveland. Het vier- boze reacties komen uit de aanhang tal was in El Salvador om hulp te van de linkse Revolutionaire Volk- bieden aan vluchtelingen van het spartij. De bewijslast was erg mager platteland, die de terreur van rechts en met name sergeant Sital schijnt en links wilden ontlopen, nog aanhang in het leger te hebben. De lichamen die aanvankelijk als Voor zijn arrestaüe kozen de leden t te identificeren" begraven wa- van het militair kader hem nog met ren werden in het bijzijn van boeren, overgrote meerderheid tot voorzitter verslaggevers en de Amerikaanse am- van de Nationale Militaire Raad. bassadeur Robert White weer opge- AÜVERTENTIE DAAROM HOUDT AMNESTY INTERNATIONAL EEN 110 LANDEN HADDEN HET AFGELOPEN JAAR POLITIEKE GEVANGENEN, MARTELINGEN EN/OF DE DOODSTRAF'!!! g op 13 december w te Den Haag waaraan ook vertegenwoordigers van politieke partijen vakbonden, parlement, vrouwenorganisatie e.a. meedoen. Demonstreert u ook mee? START: 13.30 uur vanal het Malieveld spreker: o.m. Max van der Stoel BEIROET (Reuter) Palestijnse commando's bereiden zich in trai ningskampen in de buurt van de berg Hermon voor op gevechten waarbij gas, chemische wapens en zelfs kern wapens worden gebruikt. Volgens de leider van de Palestijnse Bevrijdings beweging PLO, Jasser Arafat moet de PLO klaar zijn om aanvallen met chemische- en kernwapens af te slaan. „Het Amerikaanse imperialisme, kan met inzet van het zionistische leger, het zuiden van Libanon gebruiken als een gebied waar dit soort oorlogsvoe ring wordt uitgetest." Arafat zei dit op een trainingskamp in de buurt van de Hermon in Zuid- Libanon, waar Palestijnse comman do's rondliepen met gasmaskers en uniformen, waarvan gezegd worrt dat ze betere bescherming bieden bij aanvallen waarin chemische midde len worden gebruikt. Bij de oefening, die door Arafat werd bijgewoond, kwam één commando om het leven. Arafat zei in zijn toespraak dat Israël de beschikking had over twintig kernbommen en dat de PLO had be sloten aan alle Palestijnse organisa ties en linkse Libanese groeperingen het materiaal beschikbaar te stellen wat nodig was in een chemische- of kernoorlog. ADVERTENTIE Solidariteitsfonds Giro 1918108 t.n.v.: CLAT Nederland Nieuwe gracht 47 3512 LE Utrecht 'Vietnam houdt nog steeds Amerikaanse krijgsgevangenen vast' HANOI (AFP) Volgens de Noor Stein Oudding, die enige tijd in Viet nam heeft gewerkt, zijn er nog steeds Amerikaanse krijgsgevangenen in Vietnam De Noor zei in een vraagge sprek met een Amerikaans radiosta tion dat ook verscheidene collega's van hem een groep Amerikaanse ge vangenen hadden gezien die aan een weg ten noorden van Hanoi werkten. De gevangenen hadden geroepen: „Zeg de wereld dat wij bestaan." In Hanoi werden deze berichten ont kend. „Vietnam herhaalt zijn eerdere verklaringen dat er geen enkele in de oorlog gevangen genomen Ameri kaan meer in het land is." LONDEN (Reuter, UPIl De linkervleugel van de parle- mentsfractie van de Britse Labourpartij heeft gisteren een nederlaag geleden bij de verkiezing van het schaduw kabinet onder leiding van Michael Foot. De gevoeligste klap was het mis lukken van de poging van Tony Benn, de leider van de linkervleu gel om een plaats in het twaalf leden tellende schaduwkabinet te krijgen. Benn eindigde op de der tiende plaats: hij kwam twee stemmen tekort voor een post in de fractie. Benn was na de nederlaag van de Labourpartij bij de verkiezingen van vorig jaar mei bewust buiten de schaduwploeg gaan staan om oppositieleider James Callaghan het aanvoeren van de partij te kunnen betwisten. Benn heeft al tijd een grote invloed gehad in het door links gedomineerde dagelijks bestuur van Labour. Op die ma nier heeft hij het voor elkaar ge kregen dat de leider in het vervolg niet door de fractie maar door een soort kiescollege zal worden aan gewezen en dat Labour zich uit spreekt voor uittreding uit de EG en eenzijdige ontwapening. Bij de verkiezing voor het scha duwkabinet eindigde Roy Hat- tersley, de woordvoerder voor ruimtelijke ordening en volkshuis vesting op de eerste plaats. Hat-' tersley, iemand van het midden wordt gezien als een mogelijke toekomstige partijleider. De kans is groot dat Denis Healey de vice- leider van Labour schaduwminis- ter van buitenlandse zaken wordt, een ruil met Peter Shore die dan financiën gaat doen. De voormali ge minister van buitenlandse za ken David Owen had zich niet beschikbaar gesteld voor de scha duwploeg omdat hij het niet eens is met het beleid van de partij. graven. De Amerikaanse ambassade en de regering zullen zich verder over de vier stoffelijke overschotten ont fermen. Eén verslaggevers hoorde de woedende ambassadeur zeggen. „De ze keer zullen we het niet ongestraft laten." Jose Napoleon Duarte, een lid van de Junta van het land, zei gisteren op een persconferentie dat rechtse terroris ten de moorden op hun geweten heb ben. Nog geen enkele groep heeft gezegd verantwoordelijk te zijn maar vooral uiterst rechts verzet zich tegen het opkomen van de geestelijkheid voor de mensenrechten in het land. Uiterst rechts heeft al negen geeste lijken vermoord onder wie de kam pioen van de mensenrechten aarts bisschop Oscar Romero. PEKING (Reuter) De vice-voorzit- ter van de Chinese partij. Deng Xiao ping heeft er op gewezen dat het een illusie is te menen, dat Peking zonder meer met president Ronald Reagan zal samenwerken, als de volgende, Amerikaanse regering een harde koers volgt jegens de Sowjet-Unie. De kwestie-Taiwan zit nog tussen ons in, aldus de vice-voorzitter van de com munistische partij en in feite de ster ke man in de Volksrepubliek. MOSKOU (Reuter. AP, AFP) De premier van de zuidelijke Sowjetre publiek Kirgizië Sultan ibraimow is DAMASCUS, AMMAN (Reuter, AFP, AP) Syrié is gisteren donderdag in een sanatorium in zijn inderdaad begonnen met de terugtrekking van troepen van de deiingen'me m^Mosko^ud het gebied Jordaanse grens, zo hebben westerse diplomatieke bronnen zijn ontvangen. Een functionaris van ITieegecleclÜ. het communistische blad Sowjetska- ja Kirlzija zei dat behalve het li- Gezegd werd dat in de morgen vijf- chaam van de 53-jarige premier ook tien T 62 tanks van Russische make dat van zijn chauffeur was gevonden lij over de hoofdweg naar de hoofd- De dader is nog niet gepakt maar het stad Damascus vertrokken. Volgens zou om een politieke moord gaan, een de bonnen moest de terugtrekking provocatie voor het 26ste communis- gezien worden als een teken van goe- tische partijcongres dat in februari in de wil om de Saoedi-Arabische be- Moskou zal worden gehouden. Ook middelaar, prins Abdoellah Bin Ab- Ibraimow zou daar aan deelnemen, del Aziz de kans te geven een gede- ADVERTENTIE tailleerde overeenkomst op te stellen die aan het Syrisch-Jordaanse con flict een eind moet maken. Jordaanse regeringsfunctionarissen hadden na de aankondiging van de prins dat de Syrische leider Hafez Assad hem beloofd had een begin te maken met de terugtrekking, laten weten dat pas te geloven als ze het met eigen ogen konden zien. Herhaalt Friuli zich? In 1976 werd Noord Italië getroffen door een aardbeving. De hulpverlening was een chaos. Dit dreigt zich nu in Zuid Italië te herhalen. Er is gebrék aan alles, maar vooral aan organisatie Onder deze omstandigheden doen de vrijwilligers van de Federatie van Protestantse Kerken wat ze kunnen. Ze hebben op 5 plaatsen rampencentra opgezet. Van daaruit worden o a. kleding en medicijnen verspreid. In verscheidene dorpen heeft men gaarkeukens ingericht. De benodigde hulpgoederen koopt men zo veel mogeli)k in de buurt. De Wereldraad van Kerken vraagt om financiële hulp voor de Federatie. Wij vragen uw bijdrage op t.n.v. Stichting Oecumenische Hulp, Postbus 13077, Utrecht. Tel. 030-710614. Gisteren zeiden Jordaanse regerings functionarissen in Amman wel wat optimistischer te zijn, maar de aan wezigheid van het Syrische leger nog steeds als een bedreiging te ervaren. Jordanië blijft dan ook aandringen op wapentuig vanuit de Verenigde Staten en hoge functionarissen zei den dat de pressie aan Jordaanse zijde om die wapens versneld gele verd te krijgen ten dele te maken had met de Jordaanse vrees dat de Sow jet-Unie Syrië had opgestookt tot het wapengekletter aan de grens. Zelfs werd gezegd dat de Jordaanse top tot de overtuiging was gekomen dat Mos kou Syrië opdracht tot de troepenbe wegingen gegeven had om de aan dacht van de Poolse crisis af te wenden. Sa Carneiro ylBON Niemand durft nu nog gèarspelling te doen over de uit- de presidentsverkiezingen. Dfiniepeilingen, in Portugal nog trig betrouwbaar, gaven Eanes ffuime voorsprong op alle andere itfdaten. Maar in een tweede ron- iM Soares Carneiro het toch nog pen winnen. Een tweede ronde is ^zakelijk, wanneer geen van de Ididaten in de eerste ronde een absolute meerderheid haalt Het gaat dan tussen de twee best geplaat sten. Wellicht profiteert Soares Carneiro nu van de golf van medelijden onder de conservatieve kiezers die tot nog toe de voorkeur aan Eanes gaven. Van de andere kant is het voor de conservatieven echter niet meer zo duidelijk wat er nu moet gebeuren. nu de werkelijke kandidaat-sterke- man verongelukt is. Soares Carneiro heeft zich als leider niet bewezen. Het is een grote vraag hoe hij zich zal gedragen nu Sa Car neiro hem geen richtlijnen meer kan geven. Op grond van het fascistische verleden van de conservartieve kan didaat kan slechts het ergste worden gevreesd. Soares Carneiro was onder meer verantwoordelijk voor de in ternering van politieke tegenstan ders van de dictatuur in het concen tratiekamp Sao Nicolau te Angola. „Ik heb als militair slechts mijn plicht gedaan; is zijn antwoord op journalisten die hem dat verleden voor de voeten werpen. Menig aanhanger van de Democrati sche Alliantie moet door het veron gelukken van Sa Carneiro het spoor bijster zijn geraakt. De oproepen tot kalmte van hun eigen leiders moeten hen na alle demagogie van de verkie zingscampagne vreemd in de oren klinken. In Oporto, waar Sa Carnei ro een verkiezingsbijeenkomst zou toespreken, werd door enkelen op het nieuws gereageerd met de leuze „dood aan de communisten". Op de verkiezingsbijeenkomst in Lissabon, waar donderdagavond Ea nes zou spreken, dreigde een gejuich op te gaan toen het nieuws werd verteld. Maar ex-premier Nobre da Costa wist die reactie in de kietn te smoren. Een dag tevoren had hij Sa Carneiro en Freitas do Amaral er nog van beschuldigd de meest ele mentaire regels van politiek fatsoen met voeten te treden. „Maar dit is niet de manier waarop wij ons het einde van deze verkiezingscampagne hadden gewenst", zei hij. De mani festatie eindigde voortijdig met drie minuten stilte en het daarna spon taan gezonken volkslied. •or Jan Halkes ÖSSABON Het overlijden van de Portugese premier, Francisco Sa farneiro, twee dagen voor de presidentsverkiezingen, staat gelijk met |n politieke aardverschuiving. Het neerstorten van een tweemotorige pessna met daarin de premier en de minister van defensie, Adelino paro da Costa, is een ramp voor de partijen van de conservatieve Nmokratische Alliantie. wntien minuten over acht vloog donder- wavond het vliegtuigje met de premier en Pi gezelschap tegen een flatgebouw op Uihonderd meter van het Lissabonse vlieg- M Portela de Sacavem. Met Sa Carneiro I Amaro da Costa verloren ook hun beide louwen. Sa Camelro's kabinetchef en de "ee piloten het leven. et gezelschap was van Lissabon op weg aar Oporto waar Sa Carneiro en Amaro da •osta zouden spreken op een verkiezings- 'leenkomst. van de conservatieve presi- 'n»*andidaat. generaal Soares Carneiro. fesldent Eanes maakte zich op hetzelfde aoment gereed een menigte van tiendul- widen mensen op het Rossio-plein in Lissa- »n toe te spreken. Onmiddellijk na het I®3** werd de bijeenkomst afgelast en ?°edd® Eanes zich naar de plaats van het "geluk. Jationale rouw i ^e'prender Freitas do Amaral is voorlopig «atsvervangend hoofd van de regering. u,ep onder de indruk kondigde hij op de televisie de nationale rouw af en deed een oproep tot kalmte: „Van allen vraag ik de grootste kalmte en rust". Ook andere leiders van de Democratische Alliantie toonden zich in hun eerste reactie bevreesd voor het uitbarsten van een of andere volkswoede. Sa Cameiro's Sociaal- Demokratische Partij (PSD) liet met na druk weten, dat er geen enkele reden be stond sabotage te veronderstellen. Het vuur van de verkiezingscampagne had anders wel eens om kunnen slaan in een heksen jacht op vermeende saboteurs. Dat zouden dan. in navolging van Sa Carneiro's eigen verkiezingsredes, de communisten moeten zijn. Vijand Ook al was Sa Carneiro zelf geen kandidaat voor het presidentschap, zijn politieke car rière stond of viel met de uitslag van de presidentsverkiezingen. Sa Carneiro had de Portugese kiezers „beloofd" af te zullen treden, wanneer Ramalho Eanes herkozen zou worden. Daarmee zou het land in een politieke chaos worden gestort waarvan dan, volgens Sa Carneiro, de boosaardige communisten profijt zouden trekken. Brandweerlieden inspecteren de wrakstukken van de neergestortte Chessna, waarin de Portugese premie Sa Carneiro de dood vond. De huidige president, generaal Ramalho Eanes. die in 1975 de staatsgreep pleegde waarmee de communisten definitief in de oppositie werden gedreven, is sinds enkele jaren Sa Carneiro's vijand nummer één geweest. Van Sa Carneiro kwam het idee voor een grondige grondwetswijziging die* een einde zou moeten maken aan de aanzet ten in de constitutie voor een socialistisch Portugal. President Eanes is daarvoor een sta-in-de-weg, omdat hij niet bereid is de grondwet via een ongrondwettelijk referen dum te wijzigen, zoals Sa Carneiro en de Democratische Alliantie wilden. Daarom schoof Sa Carneiro zijn eigen kan didaat naar voren en begon een zeer per soonlijke campagne tegen Eanes. Volgens de Demokratische Alliantie is Ramalho Eanes niet meer dan een soort geheime agent van de communistische partij. Dat is volkomen in strijd met Eanes optreden tot nog toe. maar de demagogie van de Allian tie leek deze week geloofwaardig geworden, toen de communistische partij besloot de kandidatuur van Eanes te steunen uit vrees dat de verdeeldheid over de kandida ten tot een overwinning van de anti-com munistische Ijzervreter. Soares Carneiro zou leiden. Francisco Sa Carneiro leek hard op weg een nieuwe alleenheerschappij in Portugal te vestigen. Het parlement en de president zouden worden gedegradeerd tot gehoorza me volgelingen van de grote meester. Zoals dat ook het geval was ten tijde van Salazar, die 48 jaar lang Portugals eerste minister was. Gedreven Sa Carneiro was een charismatisch leider, een gedreven man met een rotsvaste over tuiging voor wie zijn aanhangers door het vuur gingen. Hij was ook een geslepen poli ticus, of in de woorden van Freitas do Amaral, „een groot staatsman". Die eigen schappen hebben echter ook hun keerzijde, misschien wel ondanks Sa Carneiro zelf. Het is de grote behoefte een sterke man bij de Portugese conservatieven die hem deed groeien tot de nationale héld, „de redder van Portugal" die hij nu. na deze tragische dood, definitief is geworden. Het zal de Demokratische Aliantie grote moeite kosten een goede opvolger voor deze sterke man te vinden. Waarschijnlijker is het uiteenvallen van de alliantie, zeker wan neer Ramalho Eanes toch herkozen wordt. Binnen zijn eigen partij, de PSD. was Sa Carneiro in feite al de onbetwiste alleen heerser. Er zijn binnen de PSD nog maar weinig bekwame leiders overgebleven. Sa Carneiro's leiding en populariteit botste met iedereen die niet voor hem wilde buigen. Ook de dood van de minister van defensie Amaro da Costa is een klap voor de allian tie. Samen met vice-premier Freitas do Amaral vormde Adelino Amaro da Costa de tweehoofdige leiding van het sociaal-demo cratisch centrum (CDS), de andere grote partij van de alliantie Freitas do Amaral is de vaderfiguur van het CDS, waarin Da Costa de politieke strateeg was. Waar Ama ral faalde, schoot Da Costa te hulp en andersom. Ook het CDS is na dit vliegtuig ongeluk niet meer dezelfde. Freitas do Amaral is als vice-premier tijde lijk regeringshoofd van Portugal. Hij zal dat echter niet kunnen blijven om de eenvoudi ge reden, dat zijn partij binnen de Demo kratische Alliantie de tweede viool moet spelen. Francisco Pinto Balsemao. minister zonder portefeuille, lijkt de meest aangewe zen opvolger van de overleden premier. Pin to Balsemao is vanouds Sa Carneiro's rech terhand geweest. Maar hij was binnen de partij nog een van de weinigen die een tegenwicht kon bieden aan Sa Carneiro's temperament en ambities. Het zal hem met zijn meer liberaal gerichte ideeën moeilijk vallen de veel conservatievere alliantie voor uiteenvallen te behoeden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7