Natuurbeschermers boos Tekening van een lezer Trouw wereld-delen wordt een topper Commentaar Bezuinigingen op aankoop van reservaten onaanvaardbaar genoemd Teruggetrokken uit overleg met de overheid Kamerdebat over radio-actief afval mogelijk voor kerst realiteit schilderachtig namaak Kernenergie en democratie (1) Kernenergie en democratie (2) 'u" Ontslagen op komst bij Philips Video van politieman niet erkend in regeling 5 DONDERDAG 4 DECEMBER 19B0 BINNENLAND TROUW/KWARTET R H S 5 door Hans Schmit 'S-GRAVELAND Voor de particuliere natuurbescher ming is de maat vol: de Vere niging tot behoud van natuur monumenten en de elf provin ciale landschappen hebben zich boos uit het overleg met de overheid teruggetrokken. Zij achten de vergaande be zuinigingen op de aankoop van natuurreservaten onaan vaardbaar en beschuldigen het kabinet van politieke on wil om het steeds verder on der de voet gelopen land schap daadwerkelijk te be schermen. Boos weglopen Is een hoogst onge bruikelijke stap van de doorgaans bezadigde natuurbeschermingsorga nisaties, die het harmoniemodel hoog in het vaandel hebben geschreven. De ontstemming betreft dan ook niet alleen het feit dat op de begroting van het ministerie van CRM de post voor de aankoop van reservaten is gehalveerd (van 35 miljoen tot 17,5 miljoen gulden), maar geldt het gehe le beleid dat de laatste jaren is ge voerd. Dat beleid is neergelegd in de in 1975 verschenen nota over de relatie tus sen landbouw en natuurbehoud, de zogenoemde Relatie-nota. Ir. P. J. van Herwerden, directeur van Na tuurmonumenten: „Die nota is een antwoord op de maatschappelijke ontwikkelingen na de oorlog, die zich kenmerkten door industrialisatie en toenemende mobiliteit. Die ontwik keling voltrok zich ook in de land bouw. met alle negatieve effecten voor natuur en milieu. Volgens de Relatienota moet een deel van de kwetsbare gronden, die niet in de huidige vorm van landbouwkundige bedrijfsvoering passen als reservaat worden aangekocht en moeten in an dere, uit het oogpunt van natuur en landschap waardevolle gebieden overeenkomsten worden gesloten met landbouwers over een vergoe ding voor het beheer van die gebie den en het onderhoud van fraaie Eemland behoort tot de belangrijke weidevogelgebieden in Nederland. In het gebied dienen, met voorrang, reservaten te worden aangekocht en overeenkomsten te worden gesloten met de landbou wers over het beheer van een deel van het gebied. De mooie plannen van het kabinet blijken echter niet meer dan de nieuwe kleren van de keizer te zijn. landschappelijke elementen, zoals houtwallen en meidoornhagen." Dat beleid dreigt echter, nog voor de uitvoering goed op gang is gekomen, geheel in elkaar te storten. Enige cij fers ter illustratie: globaal is een kwart van het cultuurland in Neder land zo waardevol dat bescherming gerechtvaardigd is. Van dat kwart is éénderde aangewezen als Relatieno- tagebied. In twintig jaar, zo was de bedoeling, zou 100.000 hectare als re servaat worden aangekocht en zou den voor eenzelfde oppervlakte be heersovereenkomsten worden afge sloten. Omdat met de bescherming op som mige plaatsen haast is geboden (de afbraak van het landschap gaat im mers in onverminderd tempo voort), werd in 1977 86.000 hectare aangewe zen dat met voorrang moet worden Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijoa vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. K.N.V.B. EN DE MINI-WK IN URUGUAY ERIC VILé:"lK ZIE GEEN BAL EN IK HOOR GEEN FLUIT veiliggesteld. In deze voorrangsgebie- den, die vooral in ruilverkavelingsge- bieden liggen, moet 43.000 hectare als reservaat worden aangekocht en moeten voor de andere 43.000 hectare beheersovereenkomsten worden ge sloten. Binnen tien jaar zou deze ope ratie moeten zijn afgerond. Zoals het er nu uitziet zal de veilig stelling van dit deeltje van een deel van het waardevolle cultuurland schap volledig mislukken. Ir. Van Herwerden: „Ten tijde van de kabi netswisseling, eind 1977. was er spra ke van dat voor de aankoop van re servaten een startbedrag van 35 mil joen gulden op de begroting zou ko men. In 1979 werd voor de eerste keer daadwerkelijk geld op de begroting gezet: slechts 25 miljoen gulden. Dat geld was binnen drie maanden uitge geven aan de aankoop van ongeveer duizend hectare reservaat. Voor 1980 werd hetzelfde bedrag opgevoerd, dat eveneens binnen enkele maanden op was. Nu is de post verlaagd tot 17,5 miljoen gulden en dat geld is nu reeds uitgegeven. Tot 1982 kan er niets meer worden gedaan, terwijl je mini maal vierduizend hectare per jaar zou moeten aankopen om de bij de voor rangsinventarisatie aangewezen ge bieden inderdaad binnen tien jaar veilig te stellen." Netelig De reservaten worden met de gelden van CRM (plus de daarbijkomende subsidies van de provincies) gekocht en beheerd door de natuurbescher mingsorganisaties, die ook bij de on derhandelingen betrokken zijn. Door het gebrek aan geld komen de na tuurbeschermingsorganisaties nu in een netelige situatie. Ir. Van Herwer den: „Je moet nee gaan verkopen aan boeren die ons gronden aanbieden. Vaak kopen ze met het geld andere gronden, die dichter bij de boerderij liggen en geschikter zijn. We hebben, vooral in gebieden waar we traditio neel kopen, veel voorgefinancierd en ook zelf gekocht. We komen nu in een onmogelijke positie, waarin de ge loofwaardigheid ten opzichte van de landbouwers verloren gaat." De forse verlaging op de begroting is ook in strijd met een compromis dat ambtenaren van de drie betrokken ministeries (CRM, landbouw en volkshuisvesting en ruimtelijke orde ning) deze zomer hebben opgesteld. Zij hebben hun ministers geadviseerd in 1981 voor de aankoop van reserva ten 45 tot 50 miljoen gulden ter be schikking te stellen. Het is echter 17,5 miljoen gulden geworden, terwijl op de begroting van landbouw een extra bedrag van 35 miljoen gulden is opge nomen voor de uitvoering van ruilver kavelingen. Dat laatste is bij de natuurbescher mers zo mogelijk nog harder aange komen dan de verlaging van de post voor reservaatsaankopen. Ir Van Herwerden: „Je kunt begrip hebben voor de economische situatie en voor noodzakelijke bezuinigingen. Maar je moet dan wel een samenhangend be leid voeren. Als je de uitgaven voor de ruilverkavelingen verhoogt, moet je ook die voor de uitvoering van de Relatienota verhogen, omdat deze za ken nauw met elkaar zijn verbonden. Wat nu in de praktijk gebeurt, druist regelrecht in tegen het op papier bele den beleid." Problemen Niet alleen met de aankoop van reser vaten stapelen de problemen zich hoog op, maar ook het sluiten van beheers- en onderhoudsovereenkom- sten blijft achter bij de (overigens goede) bedoelingen. Er zijn tot nu toe pas drie beheersovereenkomsten tot stand gekomen (voor een totaal van negentien hectare, in totaal moet met voorrang 40.000 hectare oveen- komsten worden afgesloten), terwijl de beschikking over de onderhoudso- vereenkomsten nog steeds niet is ver schenen. Bovendien zijn de natuurbe schermingsorganisaties niet gelukkig met de inhoud die aan het beheer wordt gegeven. Ir. Van Herwerden: „Een voorbeeld: wanneer je omwille van de weidevogels het maaien uit stelt van 15 mei tot 1 juni, heeft dat weinig zin omdat je dan alle jonge vogels doodmaait. Je geeft een ver goeding voor iets dat helemaal geen zin heeft. Probeer echter het maaien tot 15 juni uit te stellen: de vergoe ding die je dan betaalt is nauwelijks hoger en het beheer heeft wel effect Er zijn beheersovereenkomsten in voorbereiding, die geen enkel effect hebben voor de natuur. Wij gunnen de boer die vergoeding wel, maar noem het dan landbouwsubsidies in plaats van beheersvergoeding." Natuurmonumenten, dat dit jaar 75 jaar bestaat en meer dan 270.000 le den telt, hoopt dat het beleid alsnog wordt omgebogen, wanneer maandag de CRM-commissie uit de Tweede Kamer hierover vergadert. Ir. Van Herwerden: „In 1978 heeft de Kamer een motie aangenomen van de CDA'er Faber, waarin wordt ge vraagd domeinlandbouwgronden te verkopen ten behoeve van de aan koop van natuurgebieden. Wij vatten deze motie, die mede is ondertekend door de huidige minister van land bouw, Braks, op als een verzoek van de Kamer om meer geld te besteden aan natuur en landschap. Wat het kabinet nu heeft gedaan, is zo slecht gevallen, ook bij de provincies, dat er wel iets moet gebeuren. Waarbij je niet mag vergeten dat, als Je nu het landschap wegschoffelt, je dat later veel meer geld gaat kosten." Van onze parlementsredactie DEN HAAG De Tweede Kamer zal waarschijnlijk nog voor het kerstie- ces debatteren over de dumping van radio-actief afval in zee. De Kamer sprak gisteren in commissie over een brief van de ministers Ginjaar van milieuhygiëne en Albeda van sociale zaken, waarin staat dat de regering volgend jaar opnieuw een vergunning zal verlenen aan het Energie Centrum Nederland om in beton gegoten afval in zee te storten. Het voornemen van de bewindslieden kon gisteren niet definitief van de hand worden gewe zen de Kamer kan zich niet uitspre ken in een mondeling overleg maar de Kamerleden bleven met een groot aantal bedenkingen zitten over het zich op deze wijze ontdoen van radi oactief afval. Ook minister Ginjaar wilde niet alles kwijt over zijn beleidsvoornemens. Voorzitter van de commissie, me vrouw De Boois (PvdA), vroeg de mi nister binnen een week een brief aan de Kamer te schrijven over mogelijke andere vormen van opslag. Die brief moet dan spoedig op de Kameragen da worden gezet. Voor de tweede keer een soort grote reclamecampagne voor één en hetzelfde nieuwe artikel, dat geeft te denken. Het zit er dan dik in dat het artikel niet best verkoopt. Maar met Wereld-delen, het spel waarmee de NOVIB groot en klein meer inzicht in het ontwik kelingswerk wil verschaffen, ligt dat heel anders, zegt NOVIB- voorlichter Boudewijn Poel- mann. „Het spel is een doors laand succes," zegt hij. „Er zijn al 58.000 exemplaren verkocht en we zijn intussen aan de vierde druk bezig. Ik denk dat het een van de meest verkochte spellen van het jaar wordt. Kenners zeg gen nu al dat het een topper is." Waarom dan toch opeens weer zoveel lawaai over het spel? Heel simpel: omdat het Sinterklaas zou worden, een tijd waarin aan zienlijk. meer spelletjes dan in de rest van het jaar verkocht wor den. Dat blijkt ook wel, want de laatste acht weken zijn meer dan 50.000 spellen besteld, terwijl „Wereld-delen" er toen al een half jaar was. Alsof de NOVIB zelf niet gelooft dat die stormachtige verkoop zich zal voortzetten, laat ze zestien bekende Nederlanders er hun oordeel tegenaan gooien. jEen paar meningen: „Wereld-de len is een aardig idee. Wel een ingewikkeld spel" (minister Pais). „Men wordt geconfron teerd met dingen, die eigenlijk iedereen weten moet" (André van Duin). „Het spel Wereld-delen ziet er zo fleurig en aantrekkelijk uit, dat men zijn ongeduld niet kan bedwingen om te gaan spe len en door een boeiend spel voor jong en oud komt men tegelijker tijd als vanzelf veel te weten over de wereld en de mensen die in die wereld wonen" (minister De Ko ning). „Het wereldspel van NO VIB dwingt je om aan de hele wereld te denken. Het enige bezwaar tegen het spel is, dat het voortdurend afleidt naar de werkelijkheid" (drs. J. den Uyl). Kortom: iedereen vindt het wel wat. Maar hebben al die mensen het zelf ook echt gespeeld? Poel- mann: „We hebben hun het spel toegestuurd en hun reactie ge vraagd, dus je mag aannemen dat ze er iets mee gedaan heb ben." Iets anders is dat er ook geluiden zijn geweest, dat het hier en daar te moeilijk is voor kinderen. Hebben al die bekende Nederlanders het met hun kinde ren gespeeld? Dat is niet duide lijk. Het is zelfs niet bekend of ze allemaal kinderen hebben. Maar dat doet er niet zoveel toe, vindt Poelmann. „Op de doos staat dat het spel is voor kinderen vanaf tien jaar. Met jongere kinderen kun je het ook best spelen, maar dan moet Je het als ganzenbord gebruiken. Ze leren er dan in elke geval spelenderwijs van hoe de wereld geografisch in elkaar zit." Onderwijzers hebben inmiddels laten weten dat het spel op school een goed middel gebleken is om de problematiek van de Derde Wereld aan kinderen over te brengen. Precies wat de NO VIB er mee bedoeld heeft dus; een spel met educatieve waarde, dat bovendien leuk is om te spe len. Daar moeten die 58.000 ko pers en hun aanhang intussen ook zijn achtergekomen als het er intussen al niet meer ge worden zijn: gemiddeld worden er wel duizend per dag besteld, te veel om allemaal op het kantoor van de organisatie te versturen. Volgens Jaar zal Wereld-delen waarschijnlijk ook in de speel goedwinkels verkocht worden, maar zo ver is het nog niet. Wie het spel nu wil hebben, kan het uitsluitend bestellen bij NOVIB- Gast aan Tafel, antwoordnum mer 362, 2500 WB Den Haag. Het wordt dan thuisgestuurd mét de rekening waarop 44,50 zal staan: 39. voor het spel plus 5,50 verzendkosten. In Japan blijken ze nu toch echt te werken aan de bescherming van de dolfijnen die in de afgelo pen jaren bij honderden door de vissers van het eiland Wakaya- ma afgeslacht zijn. Internationa le protesten leken niet veel uit te halen. De vissers hielden vol dat de dolfijnen hun het brood uit de mond stootten doordat ze alle vis bij het eiland opvraten, en de Japanse regering liet het aan vankelijk maar zo. Maar nu zijn wetenschapsmensen bezig uit te zoeken of de dolfijnen verjaagd kunnen worden door middel van geluidsgolven. Tot nog toe rea geren de dieren maar slapjes, maar misschien wordt de juiste methode nog gevonden voordat begin volgend jaar de vissers zich weer gedwongen voelen de „indringers" op hun manier te verwijderen. Wim Bosboom, na twintig Vara- jaren overgestapt naar de Tros, verklaart zijn omstreden uit spraak dat hij nu bij de grootste arbeidersomroep werkt, nader in Televizier: „Je moet de realiteit niet uit het oog verliezen. De Tros heeft onder haar leden méér PvdA-stemmers dan de Vara to taal aan leden over heeft. De rea liteit leert, dat men niet meer beleerd wil worden zoals de Vara dat doet. Er is niets op tegen om mensen, die misschien de hele dag vervelend werk hebben moe ten doen, 's avonds wat ontspan ning te bieden En wat moet ik, als ik zo'n prima boodschap héb als de Vara heeft, maar er wordt niet naar geluisterd? Moet ik een prachtige documentaire maken, waar misschien tweehon derdduizend mensen naar kij ken? Laat ik de tekst dan liever stencillen en bij het Feyenoord- en het Ajax-stadion ronddelen. Dan bereik ik dat publiek ook." Het heeft de Engelse stad Ne wark een slordige tweehonderd vijftigduizend gulden gekost om het Marktplein een beetje schil derachtiger aanzien te geven. Het plein werd opnieuw bestraat met hobbelige kinderhoofdjes en ie dereen leek tevreden, maar dat duurde niet lang: al gauw kreeg het gemeentebestuur de ene klacht na de andere van vrouwen die er builen op het hoofd en blauwe plekken aan overhielden. De vrouwen klaagden dat ze met hun hakken tussen de ongelijke stenen bleven haken en prompt vielen. Om gebroken ledematen en hersenschuddingen te voorko men, heeft het gemeentebestuur ijlings besloten het plein maar weer gewoon met betonnen klin kers te bestraten. Als we het al niet gedacht had den: Kojak is een namaak-poli- tieman. Er is wel een echte. Al leen draagt die een andere naam en woont en werkt hij in Hong kong. Ook een kale detective al veel eerder dan de t.v.-Kojak kaal en detective die als twee druppels water op de ons beken de speurder lijkt. Taffy Bere heet hij, maar dat schijnt dan ook het enige oppervlakkige verschil te zijn. De Hongkongse politieman heeft nooit last van zijn uiterlijk gehad, totdat de televisieserie ook in Hongkong werd uitgezon den. Vanaf dat moment heeft Be- re volgens het omroepblad Ve ronica rust noch duur meer. Moet hij naar een plaats waar een moord is gepleegd, dan heeft hij tot voor de deur een troep joelen de kinderen achter zich aan die almaar „Kojak" roepen. Boven dien hindert het hem danig, dat de namaak-Kojak voor het oplos sen van een misdaad zijn hand niet omdraait. In het echt gaat het natuurlijk anders toe, maar daar heeft t.v.-kijkend Hongkong geen boodschap aan. Volgens Veronica zei de boze, echte in specteur: „Die Telly Savales is nog niet jarig als ik hem tegen kom" maar die uitspraak zul len we maar met een korreltje zout nemen. lusti later die ls ir nusp ving] Het verzet van een meerderheid van ansri j,et parlement tegen een tweetal wetsontwerpen die de terugzending m van kernafval regelen, steekt heel >en a wat dieper dan op het eerste gezicht lijkt. Zo ligt er om te beginnen nogal wat geheimzinnigdoenerij 5. begaan de wetsontwerpjes ten grond- In dag. -tet Het gaat er om dat Engeland en frankrijk garanties willen hebben, lat Nederland in de toekomst een Coi (jepaald soort kernafval in ont- chD vangst willen nemen. Dat kernafval s het overblijfsel van het afval van de kerncentrales van Borssele en Dodewaard. dat de eerdergenoem de landen kunnen gebruiken voor opwerking tot plutonium. Wat onde daar dan weer van overschiet, zou Oei» tcrUg moeten naar Nederland, en i stel! Het lijkt een eerlijke afspraak. Per slot van rekening gaat het om afval at door ónze centrales is geprodu ceerd en het ligt daarom een beetje voor de hand dat Frankrijk en Engeland daarmee niet in hun maag willen blijven zitten. Een ad dertje onder het gras is echter dat beide landen categorisch weigeren inzage te geven in de contracten die veraan de levering van het kernafval lev len grondslag liggen. Commerciële belangen verzetten zich daartegen. }eJJj zo luidt het argument. Anders ge- kaan temi zegd: ons land moet Engeland en Frankrijk maar op hun mooie ogen geloven, dat zij geen onoirbare praktijken in gang zetten met ons kernafval en bovendien dat het spul wat we ervoor terugkrijgen aan redelijke normen van beheersbaar heid voldoet, danwel tenminste in een niet gevaarlijker staat verkeert dan waarin wij het hebben afgele verd. Een van de zich hier aandienende bezwaren is van staatsrechtelijke aard. Mag een parlement, dat in de grondwet nadrukkelijker is aange wezen als medewetgever, wetten' goedkeuren waarvan het de conse quenties niet kan overzien? Of nog scherper gezegd: wat is het demo cratische gehalte van een wet, die tot stand is gekomen zonder dat de volksvertegenwoordiging behoor lijk is ingelicht? Minister Van Aardenne van econo mische zaken heeft ten lange leste ook wel ingezien dat hier een niet onaanzienlijk probleem ligt. Het maximale wat hij tot nu toe heeft bereikt, is dat een beperkt aantal kamerleden onder het strikte be ding van geheimhouding de con tracten heeft mogen inzien. In een democratie als de onze, waarin het tot stand komen van een wet vaak van één stem afhangt, is dat echter onvoldoende. Het probleem is des te klemmerKler aan ,ls we ons consequenties realise- Uni ten van het terechte verzet van het parlement tegen een dergelijke gang centvan zaken. We mogen namelijk met ld. een gerust hart aannemen dat deze 'r eis van democratie weinig of geen cati 'ndruI< zal niaken op Engeland en chi Frankrijk. Deze landen hebben het urir ihuis al moeilijk genoeg om de gang in de ontwikkeling van de kernener- n gic er een beetje in te houden en ori daarin past wel in de allerlaatste laats het betrachten van open- aarheid. let ziet er daarom naar uit dat deze iden hun contract met Nederland illen opzeggen. Mogelijk zullen r een aantal forse schadeclaims voortvloeien en bovendien (frukt het ons land nog eens pijnlijk ^iet de neus op de feiten, namelijk at er nog geen oplossing is voor het afvalprobleem. De voorraden afval van onze beide centrales zul len verder uitgroeien, zodat het allerminst denkbeeldig is dat slui ting moet worden overwogen. Kortom, de financiële gevolgen konden weieens in de miljarden guldens lopen. Het is daarom nu al wel voorspelbaar welke zware druk minister Van Aardenne straks op het parlement zal uitoefenen. Het parlement dient zich echter te bedenken, dat met een toegeven aan deze druk zo langzamerhand een fatale grens wordt bereikt. De verdere ontwikkeling van de kerne nergie eist een zware tol, nl. de degradatie van het parlement tot een zielloos lichaam dat naar bui ten toe nog wel voor de legitimatie van wetten mag zorgen, maar dat niet echt kan beoordelen of ze juist zijn of niet. Het probleem moet onder ogen worden gezien dat op deze manier de kernenergie de pijler van onze democratie ondergraaft. Van onze redactie economie EINDHOVEN In de videosector v baar. Een gedwongen inkrimping is ipniniet mi»pr dnnr natuurülk varlnnn nn V*C VTCtCIIDUC£»TT 0.1 Cil strij van Philips lijken 250 ontslagen bin- l eijnen enkele maanden ontontkoom- niet meer door natuurlijk verloop op te vangen. Deze mededelingen heeft Philips gis teren gedaan in een gesprek met de k vakbonden, aldus districtsbestuur- der Coehoorn van de Industriebond, "NV. Philips komt in januari met een >rstructureringsplan voor de video. »ze sector heeft, wat Nederland be- •eft nog 50 miljoen gulden winst gemaakt in 1978. Vorig Jaar werd al 10 miljoen verloren en dit jaar zal het verlies zelfs uitkomen op 100 *"T miljoen. Over de hele wereld gezien 'pha maakt Philips met de video nog bespreken voor er over inkrimping van het personeelsbestand wordt ge sproken. tottl WÜlSt' De ontslagen zullen vallen in Eindho ven, Roermond en met name in Til- burg. Daar is dit jaar al eerder de [tra, Philipsvestiging VOLT door inkrim- n j ping getroffen. Ook die valt onder de videogroep. Coehoorn zegt met Phi lips de verdeling van lusten en lasten «ver verschillende landen te willen Van onze parlementsredactie DEN HAAG DE Tweede Kamer is tegen een regeling die erkenning van gewetensbezwaren van politiemen sen bij uitzondering mogelijk maakt. Het voorstel van D'66 om normen op te stellen waaraan deze bezwaren kunnen worden getoetst, werd giste ren verworpen. CDA, WD, PvdA en klein-rechts stemden tegen. De Kamer aanvaardde een CDA- voorstel om het onderzoek naar alter natieve munitie voor het nieuwe poli- tie-pistool Walther P 5 te versnellen. De bestaande munitlte wordt voor dit pistool te riskant gevonden, evenals de stopkogel. De Kamer schaarde zich ook achter een D*66-voorstel om naar een pistool of revolver te zoeken dat kleiner en lichter is dan de Wal ther P 5.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5