Erbarming en vergeving
moeten de wereld redden
Kwalijke
publikaties
over de islam
:E
Personalia
'Licht over Friesland'
wekt ergernis
Sn]
- i
Congres vrijzinnigen
van alle religies
Trouw
KERK IN DE WERELD
Paus in tweede encycliek:
AARDBEVING ITALIË
Klok terug voor
kerk in DDR?
VANDAAG»
VOORBUGANGEI
Sa
Stichting
vraagt steu
voor Italië
woensdag 3 december 1980
trouw/kwartet
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM Paus Johannes Paulus II heeft in zijn tweede encycliek (grote rondzend
brief) geschreven over Gods barmhartigheid en de noodzaak van de individuele biecht, maar
ook over de mensonterende toestanden in de wereld met de grote verschillen in rijkdom, de
schending van de mensenrechten, de wreedheden, de „oog om oog, tand om tand" houding
De wereld wordt bedreigd door
atoomwapens, materialisme, machts
misbruik. martelingen op grote
schaal, toenemende ongelijkheid en
rechtsverkrachting, aldus de paus
Hij ziet de wereld verder ten prooi
aan het kwade, abortus, echtschei
ding. bandeloosheid, gezinsondermij
ning en gebrek aan individueel ver
antwoordelijkheidsgevoel.
In deze tijd lijkt volgens de paus het
woord „barmhartigheid" vergeten.
De taak van zijn kerk in deze tijd
acht de paus gelegen in het richten
van een dringende noodkreet aan de
God die rijk is aan barmhartigheid"
..Maar ook beschouwt de kerk het als
haar plicht en als het doel van haar
zending om in opvoeding en pasto
raat de geest van vergevingsgezind
heid te behoeden". In de biecht zou
volgens de paus voor ieder individu
eel op de meest uitnemende wijze de
ervaring van vergeving en barmhar
tigheid te vinden zijn.
De encycliek heet naar de beginwoor
den ..Dives in misericordia", rijk aan
erbarming. zoals geschreven in het
tweede hoofdstuk van de brief aan de
Efeziërs. Het document is 83 pagina's
lang, het is de tweede encycliek van
de huidige paus. De eerste verscheen
anderhalf jaar geleden en werd be
schouwd als een soort „regeringspro
gramma" van de toen kersverse paus.
Hoogtepunten
In de rooms-katholieke kerk gelden
encyclieken doorgaans als hoogte-
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM Mensen van alle religies, die daarin overeen
komen. dat zij zich elk in hun godsdienst als „vrijzinnig"
beschouwen, zullen elkaar ontmoeten op een wereldcongres
van 24 tot 31 juli 1981 in Noordwijkerhout. Het thema van dit
congres is „Het getij der religies".
punten van iedere pausen-carriére.
Gewone toespraken, brieven en be
sluiten raken in de vergetelheid,
maar pausen blijven vaak bekend
door hun (belangrijkste) encyclieken.
Daarin brengen zij hun dierbaarste
boodschap onder. (Bij voorbeeld de
sociale encyclieken van Leo XIII en
Pius XI, Pius XII over de kerk, Joan
nes XXIII over de vrede. Paulus VI
over de Derde Wereld en over de
geboortenregeling).
De thema's van de nieuwe encycliek
zijn al uitvoerig aan de orde geweest
in de vele toespraken van de paus.
vooral tijdens zijn buitenlandse rei
zen. Vrijwel steeds blijkt enerzijds
een grote zorg om de situatie van de
wereld en anderzijds een stevig geloof
in de kracht van zijn kerk. Hij ziet
voor deze aarde en voor de mensen
geen redding in de bestaande grote
systemen en ideologieën; ook weten
schap. cultuur en techniek zijn geen
garantie tegen geestelijke, sociale of
economische verdrukking. Aan het
slot van de encycliek richt de paus
zich ook tot „deze en gene die niet
deelhebben aan het geloof en de hoop
die mij leiden". De paus hoopt dat zij
begrip hebben voor zijn ijveren, want
„het wordt ingegeven door de liefde
tot de mens en al wat menselijk is en
wat door ontzaglijk gevaar bedreigd
wordt".
Moslims in Soest vieren het suikerfeest. Foto uit: „Moslims en
christelijke feesten" (uitg. dienstencentrum geref. kerken, postbus
202, Leusden).
door Jan Slomp
De paus tekent zijn tweede ency
cliek
Het congres wordt georganiseerd
door het internationaal verbond voor
geloofsvrijheid (IARF) De IARF
werd in 1900 opgericht als ontmoe-
tings- en samenwerkingsverband van
vrijzinnige stromingen in de wereld
godsdiensten en daarbuiten Thans
telt de IARF 46 kerken en geloofsge
meenschappen in twintig landen. De
oudste groep vormen de Roemeense
unitariërs, een christelijke groep, ont
staan in de reformatie van de 16e
eeuw. die de Drieëenheid afwijst. De
grootste groep is Rissho Kosei-kai.
een boeddhistische lekenbeweging in
Japan.
Uit Nederland spelen de vrijzinnig
protestanten van oudsher een
belangrijke rol in de IARF. Zij zijn
aangesloten via de centrale commis
sie voor het vrijzinnig protestantis
me. Voor hen vormt de IARF een
brug naar vrijzinnige stromingen en
hervormingsbewegingen in andere
godsdiensten, met name het hin
doeïsme (India) en boeddhisme
(Japan).
Sommige van de Japanse ledengroe-
pen zijn zogenaamde nieuwe religies.
Anderen vormen een eeuwenoude ge
loofsgemeenschap. waar generaties
lang de Shinto-tempel in stand ge
houden is. De jongste groep is Seng
Khasi. een stamreligie in India. De
IARF is de enige organisatie, waar
groepen uit zoveel verschillende reli
gies op voet van gelijkwaardigheid
met elkaar omgaan. Nederland is in
het IARF-bestuur vertegenwoordigd
door ds. W. Stenfert Kroese (penning
meester! en prof. dr. J van Goud
oever
Japan
Van een medewerker
LEEUWARDEN Onder de
titel „Licht over Friesland"
heeft zich in Leeuwarden een
zichzelf „Evangelische Ge
meenschap" noemende groe
pering gepresenteerd die in
Friesland nogal aan de weg
timmert. Door middel van
traditioneel opgezette evan
gelisatie-activiteiten worden
getracht mensen met het
waarin opgenomen: De
dammer, met Dordte
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Lefdse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel. 020-5629444
iele* 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Rekemngnr 2300 12 574
REGIO ROTTEROAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 0.10-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
REGIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Maag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel. 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur telet 020-
5622797
Opgave mim-advertenties lef
020-5626262 of schnttelijk aan
Mim-Adv afdelmg, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswiizigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam-
Evangelie te bereiken. Zo
werd algelopen zaterdag in
Leeuwarden een getuigenis
dag gehouden onder leiding
van evangelist J. Bolt, voor
ganger van de gemeente.
Deze groepering heeft zich vooral de
ergernis van ds. G. van der Berg.
gereformeerd evangelisatiepredikant
te Leeuwarden, op de hals gehaald.
Hij heeft meermalen laten weten deze
„Broeder-Bolt-Beweging" niet te zien
zitten. Zijn kritiek richt zich vooral
op het opzetten van dergelijke activi
teiten zonder overleg met de kerken
en op het zeer gesimplificeerde bijbel
gebruik dat vooral gericht is op „ang-
staanjagerij".
Via advertenties heeft „Licht over
Friesland" laten weten zich niet bezig
te houden met „angstaanjagerij", om
vervolgens te verkondigen dat men
sen „behouden kunnen worden van
de komende toorn door zich te beke
ren". Zij die graag willen weten wat
bekering is en „hoe je dat moet doen"
wordt gevraagd een gratis geluidscas
sette te bestellen.
Dankzij de aanhoudende kritiek
heeft de „Evangelisatie Gemeen
schap" ingestemd met een gesprek
met vertegenwoordigers van evange
lisatiewerk van de Leeuwarder ker
ken en met vertegenwoordigers van
de Friese raad van kerken. „Tot die
tijd," aldus ds. Van der Berg." hoort u
van mij geen heil of onheil meer over
die beweging"
In Noordwijkerhout worden circa
vierhonderd congresgangers ver
wacht. Zij zullen zich bezighouden
met nieuwe ontwikkelingen in de ge
loofsgemeenschappen en in de maat
schappij. De opmerkelijke groei van
de nieuwe religies in Japan zal in de
aandacht staan, evenals het herleven
van religieus zelfbewustzijn onder de
stamvolken in India, dc maatschap
pelijke activiteiten van kleine groe
pen in West-Europa, alsmede de posi
tie van de leden in Oost-Europa. Spe
ciale aandacht zal er zijn voor het
thema „Vrouwen en religie".
Dit congres wordt in Nederland ge
houden, omdat ons land bezig is een
multiculturele samenleving te wor
den. De IARF acht het in deze situa
tie van het grootste belang, dat er
samenwerkingsvormen komen tus
sen leden van verschillende godsdien
sten en culturen.
L. H. Post
Overheidspersoneel Secretaris L.
H. Post van de Christelijke centrale
van overheids- en onderwijsperso
neel, is tot voorzitter van de centrale
gekozen. Hij is sinds 19 september
ook voorzitter van de Nederlandse
christelijke bond van overheidsperso
neel. In beide functies is hij W. Wie-
ringa opgevolgd, die voorzitter is ge
worden van de raad van toezicht van
het Algemeen burgerlijk pensioen
fonds.
Tot secretaris van de Christelijke
centrale is A. Chr. de Jong aangewe
zen, tot dusver bestuurslid van de
centrale en secretaris van de Neder
landse christelijke bond van over
heidspersoneel.
ADVERTENTIE
Herhaatt Friuli zich?
In 1976 werd Noord Italië getroffen door een aardbeving. De hulpverlening was
een chaos Dit dreigt zich nu in Zuid Italië te herhalen Er is gebrek aan alles,
maar vooral aan organisatie Onder deze omstandigheden doen de vrijwilligers
van de Federatie van Protestantse Kerken wat ze kunnen Ze hebben op 5
plaatsen rampencentra opgezet
Van daaruit worden o.a. kleding en medici|nen verspreid In verscheidene
dorpen heeft men gaarkeukens ingericht De benodigde hulpgoederen koopt
men zo veel mogelijk in de buurt De Wereldraad van Kerken vraagt om
financiële hulp voor de Federatie
Wij vragen uw bijdrage op
GIRO 0600
t.n.v. Stichting Oncunwniach» Hulp,
Postbus 13077, Utrecht
7et. 030-71001»
Het aantal publikaties dat
over de islam in binnen- en
buitenland bet licht ziet,
neemt toe. Een aantal politie
ke. economische en religieuze
(actoren draagt tot deze
groeiende belangstelling bij.
Het is te betreuren dat daar
onder ook publikaties voorko
men die beter niet gedrukt
hadden kunnen worden
Ik meen dit te moeten zeggen van
twee boekjes die me ter beoordeling
zijn toegezonden. Het zijn: I. A. Kole.
De dreiging van de islam. (Stark.
Texel. 106 p.. 11,55) en Prof. Dr
Hanna Kohlbrugge. Confrontatie
met de islam, met de ondertitel Is-
maël. Israël en wij (Voorhoeve. Den
Haag. 62 p.. 9.50)
Het eerste boekje bestaat voor negen
tig procent uit tendentieus aan el
kaar geregen citaten uit publikaties
van anderen. De verbindende tekst
van de schrijver is meestal beneden
het niveau van de opgenomen tek
sten. De auteur heeft vooral Hij is als
uzelf van wijlen M. C. Capelle geplun
derd. Men doet er beter aan het hele
boek van Capelle te lezen. Op pagina
7 staat een pentekening van Khomei
ni. Het doet humoristisch aan dat het
colophon vermeldt dat niets uit het
boek mag worden overgenomen zon
der voorafgaande schriftelijke toe
stemming van de uitgever. Voor de
vier pagina's die aan ondergetekende
werden ontleend werd in ieder geval
geen permissie gevraagd.
Het werkje van mevrouw Kohlbrugge
heeft met het voorgaande gemeen
dat het wil waarschuwen voor de op
rukkende islam. De titel is strijdvaar
dig. Van iemand die buitengewoon
hoogleraar Iraanse taal en letterkun
de in Utrecht is mag men een zekere
bekendheid met het onderwerp ver
wachten. Ze schreef eerder onder an
dere over de opkomst van de roman
in Iran, individualistische tendenties
in de wereld van de islam, De Ware
Jozef (met dr J. v.d. Werf). Ook heeft
zij enkele publikaties op haar naam
staan over de moslimse mystiek.
Mij ontgaat echter wat haar boekje:
Confrontatie met de islam te maken
heeft met haar leeropdracht in
Utrecht. Het lijkt me dan ook ten
onrechte dat de titulatuur Prof. dr op
de titelpagina wordt vermeld. Was
het boekje nog wetenschappelijk ver
antwoord geweest dan zou men daar
vrede mee kunnen hebben. Dit is ech
ter niet het geval. Het boekje roept
bij mij van het begin tot het eind
tegenspraak op vanwege de manier
waarop ware en juiste inzichten en
De gebeurtenissen in Polen hebben
verschillende regeringen in Oost-Eu-.
ropa zenuwachtig gemaakt. Men'
heeft er alles over kunnen lezen op
onze buitenlandpagina's. Van die ner
vositeit heeft ook de verhouding tus
sen kerk en staat een tik meegekre
gen. Dat geldt vooral voor de DDR.
waar nu eenmaal een klein geworden
maar heel levendige protstante kerk
bestaat.
De autoriteiten in de DDR hebben,
waarschijnlijk om daarmee het con
tact tussen oost en west te beperken,
het bedrag dat iedere toerist uit het
westen aan DDR-geld moet inwisse
len, aanzienlijk verhoogd. De kerk
ziet zichzelf als een middel om het
contact tussen oost en west te verbe
teren en daarom is zij nogal geschrok
ken van de maatregel.
De maatregel viel ongeveer gelijk
met de vredeszondag cn de tien da
gen later te houden vredesminuut. De
evangelische kerk in de DDR doet
veel aan vredesvragen. Hoewel zij
daarij weinig verder gaat dan de slag
zinnen van de DDR-regering toela
ten. vindt de regering dat kerkelijke
vredeswerk soms toch wel griezelig.
Wat moet een staat, die lid is van het
Warschau-pact immers met een kerk,
die (zoals de leiding van de kerk in
Maagdeburg kortgeleden deed) de
vraag opwerpt of de theorie van het
machtsevenwicht niet opnieuw door
dacht moet worden. „Wij moeten
overwegen of het niet nodig is het
militaire en politieke gebruik van
kernwapens en andere massa-vernie
tigingswapens onvoorwaardelijk af te
wijzen. Daarmee is de vraag verbon
den, of christenen niet nu reeds be
slist moeten verklaren dat zij niet
kunnen meedoen aan zo'n oorlog of
aan een afschrikkingssysteem dat op
zulke wapensystemen berust." Voor
zichtige taal, maar voor de Oostduit-
se minister van defensie maar al te
duidelijk. Ook voor hem is het oppas
sen met de kerk.
Terug
In samenhang met de gebeurtenissen
in Polen had de regering in Oost-
Berlijn liever niet dat er westerse
verslaggevers kwamen bij de laatste
synodevergaderingen in Maagden
burg en Oost-Berlijn. De staat wei
gerde een uitreisvisum voor enkele
Oostduitse kerkelijke vertegenwoor
digers die een synode in West-Duits-
land, in Ossnabrück, wilden bijwo
nen. Dit soort beperkende maatrege
len gaven de kerk in de DDR het
gevoel dat ze weer even terug was in
de jaren zeventig, toen dit soort
stroefheid alledaags was.
Op 9 november was het in de evange-
lissche kerk in de DDR vredeszon
dag. de eerste dag van een tiental
dagen tijdens welke-wat meer aan-
d£È
Erich Honecker
dacht wordt gegeven aan vragen van
de internationale vrede. De tien da
gen zouden worden afgesloten door
de „vredesminuut" op de Boetedag.
Deze dag is een hoogtijdag in het
kerkelijk jaar, maar het is een door
deweekse dag, waarop in de DDR
gewoon wordt gewerkt. De vredesmi
nuut was een idee van de jongeren,
die wilden dat die zestig seconden
zoveel mogelijk mensen even hun
werk zouden onderbreken voor een
vreedzame gedachte. Daar is de
DDR-regering enorm van geschrok
ken. De kerkbladen waarin deze vre
desminuut werd aangekondigd, be
reikten de kerkleden niet op tijd,
doordat er „technische moeilijkhe
den" op de drukkerijen waren. Ken
nelijk zag de regering al rampen ge
beuren. wanneer een christelijke lo
pende-band arbeider een minuut zijn
handen zou vouwen.
In werkelijkheid moet het de staat
toch iets te bar zijn geworden dat de
evangelische kerk het zelfs in deze
gespannen tijd, aldoor heeft over het
afbreken van vijandsbeelden en pleit
voor vertrouwenbevorderende maat
regelen. Vooral de toetsingconferen
tie in Madrid is voor de kerk herhaal
delijk aanleiding om op vrede (maar
«at betekent ook eerbiediging van de
mensenrechten) in Europa aan te
dringen.
Tenslotte heeft de leiding van de
evangelische kerk maar besloten de
vredesminuut op het laatste moment
af te gelasten „omdat deze tot mis
verstand kan leiden".
Luther
Op 6 maart 1978 ontmoette de kerk
leiding de leiding van de staat met
het oog op een normalisatie. 1983 is
het Lutherjaar In de DDR wordt de
vierhonderdste geboortedag van de
eigenzinnige monnik grootscheeps
herdacht. Er is een kerkelijk herden
kingscomité, maar ook een nationaal,
dat onder voorzitterschap staat van
gegevens worden vermengd met on
gefundeerde oordelen.
Als voorbeeld noem ik wat op blz. 28
staat: „Het gaat bij alle anti-semitis-
me om Israël, het volk van God te
genover een ander volk bij de Mos
lims de „gemeente van Allah" bij de
Nazi's de „Ariërs" en. omdat Israël
het volk van God Is. gaat het in
laatste instantie om God tegenover
Allah of de duistere macht, die achter
het Nazisme stond."
Ik vind dit een verschrikkelijke uit
spraak. Hier wordt gepoogd met de
Beëlzebul van het anti-lslamisme de
duivel van het antl-semitlsme uit te
drijven. Mij is afkeer van het anti
semitisme met de paplepel ingege
ven. Maar dit gaat te ver Zo ..Allah"
zetten naast de duistere macht die
achter het nazisme stond. Trouwens
de Arabieren zijn ook semitisch en
het woord „Allah" wordt ook door
Arabische christenen voor God ge
bruikt. Met zie bijvoorbeeld de nieu
we Arabische vertaling van het Nieu
we Testament. Mag men als christen
zo te keer gaan tegen een andere
godsdienst waarin toch de onderwer
ping en overgave aan de wil van Ood
centraal staat, tegen een godsdienst
waarin miljoenen dagelijks ootmoe
dig en nederig knielen voor hun
Schepper?
Om het grote klimaatsverschil tussen
islam en nazisme aan te duiden geef
ik één citaat uit het boek dat de
joodse schrijver dr J. Hemelrijk (mijn
rector op het Murmeilius Gymna
sium in Alkmaar) schreef na zeven
maanden concentratiekamp Er is een
weg naar de vrijheid (p. 156):
„Godsdienstoefeningen werden (in
Sachsenhausen J.S.) niet geduld. Dat
was consequent. De nazileer ont
sproot aan ijdele hoogmoed en spuw
de op alle ootmoedigheid. De nazimo-
raal schond de heiligste geboden en
kon het belijden ervan niet tolereren.
De 'almachtige', waarop Hitler zich
wel eens beriep, was.niet anders dan
een vergrote editie, een soort hypos
tase van hemzelf, als het ware de oer
bar baar."
Nu staan dergelijke uitspraken van
mevrouw Kohlbrugge niet op zich
zelf. Op 19 Juni 1980 schreef zij in
Hervormd Weekblad (confessioneel):
„De islam is als een gezwel; wordt het
niet weggesneden, dan breidt het zich
uitMet dit soort geschriften zijn
noch de christenen, noch de relaties
tussen moslims en christenen in Ne
derland gediend.
Drs Jan Slomp is predikant in alge
mene dienst van de gereformeerde
kerken in Nederland om voorlich
ting te geven over de ontmoeting
met moslims In onse samenleving.
'an
:n
eid
usvo
GOD IN DE WERELD TREKKEN |uurt
„Eens sprak men in aanwezigheid gen
van rabbi Pinchas over de grote
ellende van de armoede. Verzonki
in toorn hoorde hij het aan. Daaro]
hief hij zijn hoofd op. Laten we, rie
hij. God in de wereld trekken, en a pnie
zal tot rust komen". Een chassidis
vertelling uit de verzameling van
Martin Buber. Op het eerste horen
denk je aan dat verhaal van de
Israëlieten die de ark in het leger
haalden om op die manier God te
dwingen aan hun kant te strijden.
Dat liep duidelijk verkeerd af. HetL
blijft een waarschuwing aan allen i oors
God voor hun zaak willen spannen^an 1
die uitdrukking „God in de wereld
trekken" hoor ik iets van; God erbiian d
halen. Dan begrijp ik het beter. Eéi •actie
van de dingen die 't meest aan onztjteiien
rust knagen is de armoede in de
wereld, de diepe kloof tussen arm
rijk. Het laat ons niet met rust. We Jet
zijn de eersten niet die daardoor
onrustig leven, maar je zou wel
kunnen zeggen dat de onrust
algemener wordt. We kijken elkaar j
verlegenheid aan bij de berichten ]i
beelden. Armoede is onze zaak. Eei mj
zaak van slechte verdeling, van nir
voldoende aandacht voor hele vol"
van mensen die tekort komen. Oi
zaak. dat wil zeggen ook een zakel
kwestie. Een kwestie die zakelijk
behandeld moet worden, via
maatregelen en beslissingen op hotLj^
niveau. Maar juist daar begint het en E
grootste krakeel. Zelfs mensen die at Vc
God beweren te kennen, nemen da 10„eij
beslissingen die in feite alleen hun d(
eigen welvaart bevestigen. Ik denk edoe(
dat ze God er nog niet echt bi j
gehaald hebben. Ja, natuurlijk wel r-
voor hun behoudend vliegtocht naf* IC
huis en voor de gezondheid van de
familie, maar niet voor de zaak
waarvoor ze moeten staan. Ik dt
zelfs dat het helemaal niet gaat oi
dat je God daarbij in de wereld
uidel:
niel
oals I
ingsv
ard I
voc
Beroepingswerk
lm
cherp
m hel
de
NED. HERV. KERK [bist*
Beroepen: te Rijnsburg O. T. Vo o'ie 8
bregt te Zwolle, te Stolwijk K Scï rid v
per te Dordrecht; te Amersfoort W,
Steenbeek te 's Gravenzande
Aangenomen: de benoeming tot pi pr°ke
medew te Cillaarshoek J. de Ruife uit!
godsd. leraar te Oud-Beijerland.
Bedankt: voor 8urhuisterveen H.
Roozendal te Burgwerd; voor Bi
ambacht J. den Hoed te
GEREF. KERKEN (VRIJG.
Beroepen: te Vollenhove P.
ris te Spakenburg; te Leiden
Alphen a/d Rijn R Heida,
Zwolle; te Blokzijl K. Jonker, kan<
Zwolle, te Groningen/Oost M. H.[
gers te 8pakenburg-Noord;
slag J. W van der Jagt. kand.
Bunschoten.
Beroepbaar; O. Ounnink. Dijksto
12 te Kampen
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Bussum J. Westertnkfcpec:
oii !jj|
!n ar
irzit
tel
en m
!t zie
men
tAe
issag
b.)
F La \J
den ei i
i, kand
-. kand
Pan
DEN
Urk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Rotterdam-West
Mondria te Baardenburg.
Bedankt: voor Sint-Ann al and L. 1
boom te Sheboygan (USA).
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Mijdrecht (t
uitzending naar 8emarang, Inde
sië) P. Beintema te Rottevalle.
liet
lij de
fas u
iefsvi
Kt
lng
)nzel
rastgi
ids
loéoog
>r vs
ituss
door Aldert Schipper
niemand minder dan de secretaris
van de communistische partij, Erich
Honecker. Mooier kon de hartelijke
relatie tussen kerk en staat van enige
maanden terug al niet verzinnebeeld
worden. Is dat nu allemaal weer door-
gekrast? Komt de Jaarvergadering
van de wereldraad van kerken vol
gende zomer in een ijskoude DDR?
De kerkelijke koffiedikkijkers ver
wachten van niet. Ze weten het zelfs
zeker. Als de westerse pers de tijdelij
ke verkoeling nu maar niet voor pro
pagandistische doelen uitbuit. Waar
om weten de kerkelijke hoge pieten
het zo zeker? Ze zijn zo pas uitgeno
digd voor een gesprek met de staats
secretaris voor kerkelijke vragen,
Klaus Gysi. Deze regeringsvertegen
woordiger vertelde de bisschoppen en
hun gevolg dat de staat van plan is
zijn kerkelijk beleid van de laatste
Jaren voort te zetten. Het gesprek
handelde evenwel voornamelijk over
de toetsingsconferentie in Madrid.
Bisschop Schönherr van Berlijn
Brandenburg zei; „Geduld en het ver
sterken van vertrouwen blijven con
structieve elementen voor de ont-
spanntngspolitiek". De kerk neemt
daaraan deel door middel van gebed
en door de opvoeding tot vrede, zei
Schönherr. 's Avonds werden deze op
zichzelf weinig schokkende opmer
kingen groot gebracht in het TV-jour-
naal. En wie een beetje de verhoudin
gen in de DDR kent, weet dat dit een
erkenning is dat de staat de verhou
ding met de kerk niet verder wil ver
troebelen.
)e vei
cono
irokt
iniet
n te
tbbe
'jgir
Ie vei
leeld
arieft
UTRECHT (PNHK) - De stichtéerze)
Oecumenische Hulp aan kerken en, n
vluchtelingen (SOH) heeft een oprekent i
doen uitgaan aan de kerkelijke
meenten in Nederland om het n
van de federatie van protestanÉ. en
kerken in Italië in verband met as g
recente aardbevingsramp te steunt >e loc
De Italiaanse protestanten zijn kle
schalig aan de slag gegaan en S0|
heeft daar meer vertrouwen in dan
de aanpak van de autoriteiten. M
hulp van vrijwilligers hebben de p
testanten vijf rampencentra op
richt, in Rapolla, Avellino, Senercï
Salerno en Napels. Van daaruit w
den tentenkampen opgezet, latria
gegraven, kleding en medicijnen
spreid en gaarkeukens gelnstalled
Men verwacht echter binnenkc
300.000 gulden nodig te hebben.
De centra die in ons land kleren
dekens hebben ingezameld voor
slachtoffers in Italië gaan dicht. I
aanbod is in alle landen van Euro
zo groot geweest, dat In de behoefl
kan worden voorzien. Dit heeft
Italiaanse ambassade gisteren
weten.
ADVERTENTIE
SOS-WERELDHANOEL verkoopt kaar*
van Ukukhanya in Soweto
- omdat dit kleine werkgeiegenheidst
een zichtbaar en inspirerend voorbeel
voor duizenden in Soweto, een teken
mensen erin slagen hun lot in eigen hand
te nemen en zien aan de blanke baassk
te onttrekken
- om groepen in Nederland de gelegen!»
te geven in brede kring de toenemended
kriminatie van zwarten en kleurlingen in
Zuid-Afrika aan de orde te stellen.
We zoeken nog doorverkopers! Opgeven/i
lichtingen/bestellingen.
SOS-WERELDMANDEL
Postbus 25
6460 AA Kerkrad»
tel. 045 - 457444
iproj *5
eeld#
;n dat
lJ
.Met
Ohze
