Doe bij uw harp de psalmen horen
Werkschrift voor
kerk en basisgroepen
J>
Uit brieven van lezers
Trouw
2
2
Duitse synodes tobben
over oorlog en vrede
VOORBUGANGfir
Hoe blijf ik
links en toch
gelukkig?
ra
-e
KERKELIJK
OPBOUWWERKER (M/V)
agoog met theologische Inte
resse
een theoloog met agogische
bekwaamheden
CE OMNIBOEK - DEN HAAG
Zweden overvaltr
scientologen
Britse katholieki
uitgenodigd in
raad van kerken
Goudse kaarsen
voor gijzelaars
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1980
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Wanneer Ik als jeugdig dorpsorganist psalm
98 vers 3 moest spelen en dat was nogal
eens het geval, want het was een bekende-
en graag gezongen psalm trok Ik bij de
vierde regel steevast de trompet open. Deze
regel luidde namelijk: trompetten en
bazoingeklank.
De trompet was echter altijd vals, je kon
hem eigenlijk niet gebruiken, en daarom
moest ik dit register na afloop van de vierde
regel direct weer dichtgooien. De betreurde
dit zeer. omdat de rest van 't lied ook
opgewekt van aard was en best enig
getetter kon gebruiken.
De eerste regel van dit psalmvers was: Doe
bij uw harp de psalmen horen. Dc probeerde
wel eens door boven de melodie snel een
paar toetsen aan te slaan, een harp na te
bootsen, maar dit leek naar niets. Dc ben
daar later dan ook van algestapt
Dc zou vermoedelijk nooit meer aan deze
kerkmuzikale experimenten uit mijn
jongensjaren teruggedacht hebben, indien
ik onlangs niet de verkeerde kant van een
nieuwe orgelplaat had opgezet Het was
„Herinneringen aan een vriend", waarop
George Stam het hoofdorgel van de Steven-
kerk te Nijmegen bespeelt en
werken laat horen van zijn leermeester en
vriend Cornells de Wolf, die honderd Jaar
geleden geboren werd.
Veronderstellend dat ik kant één boven had
gelegd, was ik gereed een stevige, bijna een
half uur durende orgelsonate te beluisteren,
maar tot mijn niet geringe verbazing kreeg
ik een weke orgelklank te horen, waardoor
zich terstond het getokkel van een harp
mengde. Weldra voegde zich er een
vrouwenstem bij die warempel! op de
vertrouwde wijs ging zingen: Doe bij uw
harp de psalmen horen
IJlings pakte lk de hoes op ik bleek de
tweede kant te draaien, die begon met een
fantasie over psalm 98 vers 3 voor sopraan,
harp. viool en orgel. Hé. zoals ik het zonder
harp moest stellen, zo deed Cornells de Wolf
het zonder trompet.
Een curieus, romantisch werk. Het
psalmvers wordt tweemaal gezongen, eerst
gewoon en daarna op een zangerige melodie
die de sopraan overneemt van de viool, die
dan de psalmwijs speelt. Wanneer zou De
Wolf dit geschreven hebben? Jammer, de
hoes zwijgt volledig over dit en de andere op
deze plaat opgenomen werken. Wel vertelt
George 8tam onderhoudend iets over het
leven van De Wolf. een teruggetrokken
vrijgezel, die liever geen bezoek ontving,
omdat dit maar verplichtingen zou
scheppen.
Na de genoemde fantasie krijgen we op deze
plaatkant een paar korte koraal voorspelen
en de finale over psalm 72 vers 11
Opvallend is de frisheid van deze
orgelwerken, ze zijn volstrekt niet
verbleekt. In de tijd van De Wolf hij
overleed in 1935 werden de psalmen nog
op hele noten gespeeld en gezongen en na 't
beluisteren van deze plaat zeg ik: dat was
eigenlijk best mooi, misschien komt het wel
weer in de mode.
Om op die sonate van kant één terug te
komen, deze lijdt wat aan
breedsprakigheid, maar doordat de Wolf.
die behalve organist van de Eusebius in
Arnhem hoofdleraar orgel aan de
conservatoria in Amsterdam en Den Haag
was. wel wist wat hij deed. val Je er
geenszins bij in slaap. Kortom, deze
..Herinneringen aan een vriend" is een
waardevolle, originele orgelplaat, die een
fijne aanvulling betekent voor ieder die 1
bekende werk van De Wolf (psalm 33.
gezang 17) al in huls heeft. De plaat wordt
uitgebracht door Jubal Records. Rivierdijk
814. Hardinxveld-Oiessendam. De prijs is
24.50
Dc moet nbg een orgelplaat aankondigen,
waarvan één kant volledig in beslag wordt
genomen door een sonate van Nederlandse
makelij. De plaat heet „150 Jaar Naaldwijks
Beekes-orgel" en hij wordt door Gerard Bal,
de vaste bespeler van dit met zorg herstelde
en goed klinkende instrument, volgespeeld
met 18e- en 19e-eeuwse werken, die geen oor
heeft gehoord.
De sonate ln kwestie is van de Leldenaar
Chr. Fr. RQppe (1753-1828). die ons een
pittig voorbeeld levert van galante
orgelmuziek. Oerard Bal speelt dit werk
ook pittig, misschien iets te weinig frivool,
maar sierlijk genoeg. Hier is nu eens iets
onder 't stof vandaan gehaald dat niet
slechts interessant is voor ingewijden, maar
aangenaam voor iedereen
t Zelfde geldt trouwens van kant twee. met
(nagenoeg) onbekend werk van Haendel.
Bachs leerling Kittel, de Fransman Boély
en Mendelssohn: boeiend en vaak
verrassend. De uitgebreide en deskundige
informatie op de beide binnenzijden van de
hoes (waarbij de heer Bal ook zichzelf de
ruimte gunt; wat dit betreft zou ik zó een
herdenkingsartikel over hem kunnen
schrijven!) verhoogt het belang van deze
aantrekkelijke en plezierige plaat. Wie 25
gulden stort op postrekening 705478 ten
name van Gerard Bal, Naaldwijk, met
vermelding: plaat 15C Jaar Beekes-orgel.
krijgt hem franco thuisgestuurd en steunt
het fonds voor de restauratie van de
orgelkas
Ewald Kooiman, die doende is alle
orgelwerken van Bach on de plaat vast te
leggen, Is voor zijn vierde album met twee
platen naar het Zwitserse Arleishelm
gereisd, waar een schitterend 8ilbermann-
orgel staat. De zeer markante
mogelijkheden van dit Instrument hebben
Ewald Kooiman uitgedaagd tot, laat ik
zeggen, ongedachte registraties. Wie op
grond van 't feit dat hij twee tremulanten
gebruikt in het trio in d. BWV 583,
aanneemt dat hij de fantasie in c. BWV 562,
fluwelig laat klinken, komt bedrogen uit.
want nu laat hij het orgel snateren dat het
een lust is.
De programmakeus voor dit album Is
enigszins afgestemd op de komende
kersttijd, er zijn enige advents- en
kerstkoralen plus de pastorale opgenomen.
Ingesloten is een vel met alfabetische
opgave van wat op deze beide en de eerder
verschenen platen staat. Ook treffen we
hierop een afbeelding van de heer Kooiman
aan en daar keken we reeds lang naar uit.
Het lijkt me overbodig, bij de komst van elk
nieuw album uit te pakken over de
hoedanigheden van Ewald Koolman en
daarom volsta lk nu met de mededeling dat
„KMK-Records", Esdoornhof 140 te
Kampen, deze albums uitbrengt en dat ze
45 gulden per stuk (per twee
langspeelplaten dus) kosten.
beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Slochteren en
H. J. de Vos te 's-Heerhent
ren; te Rhoon: J J Ruil
Vianen; te Mijnsherenland
Kraima, ev. luth. pred. te
en Oorinchem; te Niekerk-L
Lutjegast: J. C. Schaap kand"
kerk
Aangenomen naar Epe ibuit< oi
wijkgem). G. S. Abma te 8oe
Bedankt voor Strljen: J. I r
v d.Berg te Werkendam. goi
Afscheid op 30 november v»
maar: R Boonstra wegens en* V0
van Vinkeveen: C. J. v.d. Bon W
gens emeritaat; van Rhenen: N
reman, wegens emeritaat; via qoc
broek-Achttienhoven: W. H. Pt
gen ber te Papendrecht p r
Intrede te Hoogeveen: M. J Q voo
Bome; te Dubbeldam: A Jo; «pr
de centrale gemeente de Nooi pr
Polder wijkgemeente Ens-Ki Mr
burg. Op 3 dec. te Barendred ij
tengew wijkgem ten behoevt w
modaliteit van de geref.ba t h
Plomp, kand te Werkendam ?en
GEREF. KERKEN
Afscheid van Herwijnen. 1 ioj
wegens emeritaat; van Ams:
E. Pijlman wegens emeritaat
Intrede te Gouda: B. J. F Sdfl»*
Groningen Zuid.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Intrede te Axel: J Borgdorffé v
hen a.d. Rljn-Bodegraven-Wo?^]
Van onse kerkredactie
Als alles volgens de plannen
verloopt, staat elders in dexe
krant (op de podiumpagina)
een artikel van dr. A. A. Spij
kerboer, die verklaart dat
links zijn moeilijker is dan je
denkt. Er wordt méér over het
links-zijn getobd en op de ka
lender voor 1981 van de Kriti
sche Gemeente UmQnd staat
een verhaal van Jan Rnijter,
dat met deie klemmende vra
gen begint: Hoe blijf ik links
en toch gelukkig? Hoe word ik
gelukkig en toch niet reehts?
Over de kalender van de KGU
gesproken, dexe biedt een veel
voud van liederen, gedichten,
bijbelteksten, verhalen en
preek fragmenten, gebruikt In
de vieringen van de KG1J. Al
le tekeningen stjn gemaakt
door Wim Hessels. De kalen
der geeft een beeld van de in
houd van de vieringen van de
ze basisgroep, welke vieringen
weer de neerslag vormen van
het bezinnend en actief besig
xijn in de IJmond. Bovendien
staat er op de kalenderbladen
veel informatie over de werk
groepen van de KGIJ en wor
den de data van de vieringen
in 1981 vermeld. De kalender
is te bestellen door ses gulden
over te maken op postgiro
4417321 tn.v. Alfons Baay, Be-
nes ser laan 408, Uitgeest, met
vermelding van «informatie
KGU".
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Nad Credietbenk
Rekemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
XI1000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 9*6
3000 AX Rotterdam
tei 010-115588 (abomemar—
er bezorging)
•et 010-115588 (redactie»
tel 115700 (ui
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAGA.EIOEN
lel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
Parkstraat 22 Oen Haag
REGIO NQOR DROOST-NEOER LAND
Postbus 3
8000 AA Z wote
tet 05200-17030
Melkmarkt 56 Z«volte
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar f 101.90
Per jaar 201.60
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (Zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vrifdag Op
zondag van 16-20 uur tetef. 020-
5622797
Opgave mim-advertenties tel
020-5626262 of schriftelijk aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
schriftetijk aan onze Amsterdam
se adressen
ADVERTENTIE
door Pteter van der Ven
AMSTERDAM In het „leerhuis" geven we ons rekenschap zowel van de bijbeltekst als van
het leven, zonder dat een van beide ophoudt ons te ontroeren. In het „leerhuis" moeten
bijbelboek en levensboek steeds meer gaan samenvallen tot één Woord, één Belofte, één
Opdracht. Aldus prof. Han Renckens ln de eerste aflevering van „Werkschrift", een uitgave
van de al even prille stichting „Leerhuis en liturgie".
GEREF gemeenten
intrede op 2 dec. te Capelle a
•el: P. Blok uit Dirksland
01
in de verschillende
natuurgeneeswijzen
De Leldse studentendominee Nico
Bouhuys en de Amsterdamse pasto
res Jan Nieuwenhuls en Huub Ooster
huls hebben, zoals dat heet, hun
krachten gebundeld. Er wordt heel
wat werk verzet ln de gemeenten
waar zij aan verbonden zijn: de stu-
dentenecclesia's ln Leiden en Am
sterdam en de Domlnicuskerk, even
eens ln Amsterdam. Met een beetje
extra inspanning, zo verwachten zij,
kan dat werk vruchtbaar worden
voor gemeenten, groepen, enkelingen
bulten de eigen kring.
Ze richten zich op mensen die wel Iets
met de bijbel willen, maar die niet'
meer zijn geboeid door de hun ver
trouwde uitleg en ook op mensen die
nog nooit aan enige vertrouwdheid
zijn toegekomen. De initiatiefnemers
van het „Werkschrift" hebben een
lezerspubliek voor ogen dat Je kan
Indelen bij de basisbeweging of de
kritische gemeenten. Maar misschien
ls dat nog te smal. Ook buiten die
kring willen mensen af van het al te
vrome, moraliserende of leerstellige
ln kerkdiensten en zoeken ze naar
taal die ze persoonlijk en maatschap
pelijk belangrijk vinden.
Keuken
Het „Werkschrift" biedt materiaal
vooral ook voor wie «elf liturgie moe
ten maken. Enerzijds bestaat het uit
vruchten van de liturgische arbeid in
die gemeenten zelf. waar ik met ge
paste terughoudendheid op wijs. An
derzijds laat het „Werkschrift" ook ln
de keuken kijken: bijdragen van
mensen die op hun beurt de voorgan
gers van die gemeenten weer lnspi-
ADVERTENTIE
"5
"8
QJ
cu
CU
e
CU
Ol
CU
TD
Op verzoek van de Congregational Union of Scotland zoeken
deputaten voor de Evangelisatie en deputaten voor de Zending
van de Gereformeerde Kerken in Nederland een
die wil meewerken aan de nieuwe opzet van het evangelisatie
werk in Schotland
Betrokkene zal werkzaam zijn in de plaatselijke gemeente
Granton, Edinburgh en in teamverband nagaan hoe vanuit de
kerk ingespeeld kan worden op de grootscheepse problematiek,
zoals woningnood, werkloosheid enz. Verder zal hij/zij in
nationaal kerkelijk verband samen met andere Schotse kerken
meezoeken naar nieuwe vormen van missionair gemeente-zijn.
Gedacht wordt aan een
die ervanng heeft op het terrein van de evangelisatie en inzicht
in maatschappelijke problemen.
De benoeming geschiedt voor een periode van 3 jaar. De
salariëring in Schotland, is volgens de regeling van de Congre
gational Union of Scotland. Sociale en pensioen-premies in
Nederland alsmede urtzendkosten komen voor rekening van de
Gereformeerde Kerken in Nederland
Schriftelijke inlichtingen zijn te verkrijgen bij het Zendingscerv
trum te Leusden, tel 033-94.32.44, toestel 252 (mevrouw
Ballast). Sollicitaties kunt u indienen bij ds. A. Vos. directeur van
het Zendingscentrum. Postbus 204, 3030 AE Leusden.
Dat zijn bij voorbeeld Han Renckens.
emeritus hoogleraar Oude Testament
aan de Katholieke Theologische Ho
geschool te Amsterdam, de emeritus
predikant Kleijs Kroon, de joodse
schrijver Abel Herzberg; maar ook
een latere generatie: prof. Karei
Deurioo en Ton Veerkamp uit Ber
lijn. In volgende afleveringen zijn bij
dragen voorzien van onder meer prof
Edward Schlllebeeckx en Helmut
Oollwttzer. Opvallend genoeg zijn het
tot nu toe alleen nog maar heren.
Er ls de laatste tijd nogal wat verge
lijkbaars op de markt, waar je ook
dezelfde namen wel tegenkomt. Bij
voorbeeld publlkatles van de christe
nen voor het socialisme. Het „Werk
schrift" put echter uit een vollere
bron; ook voor kritische gemeenten
van reformatorische huize ls het een
verrijking als zij zich niet alleen aan
de meesters der Barthiaanse school
hoeven te laven.
Gemeente
In vergelijking met de eveneens jon
ge .Amsterdamse cahiers voor exege
se en bijbelse theologie" staat het
„Werkschrift" dichter bij de gemeen
te. De cahiers uit de Amsterdamse
school, waaraan bij voorbeeld Frans
Breukelman en Rochus Zuurmond
meewerken, veronderstellen meer on
dergrond. Voor het „Werkschrift" heb
Je geen woordenboek nodig, laat
staan geduchte kennis van het he
breeuws
Van de andere kant ls het niet zo
luchtig geschreven en vlot van toon
als de serie „Dichterbij van
Deurioo en Bouhuys. Ongeveer tege
lijkertijd is het eerste nummer ver
schenen van „De Eerste Lezing", met
bijbelvertalingen, llturgica en be
schouwingen; ln dit rijtje nieuwe tot
splinternieuwe uitgaven lijkt de laat
ste het meest hoogkerkelijk te zijn en
het minste kleur of gezicht te ver
tonen.
Lopen het „Werkschrift" en die ande
re elkaar niet voor de voeten? Druk
ken ze elkaar desnoods ongewild uit
de markt? Dat hangt van de vraag af.
Het aanbod van zinnig» praat ls altijd
te schaars.
De eerste aflevering van «Werk
schrift" is te bestellen door 7,50 te
girerqn op postrekening 395505 van
de Stichting leerhuis en llthurigie te
Amsterdam. Een jaarabonnement
voor seven afleveringen kost vijftig
gulden.
Zojuist verschenen:
Dr. E. A. Maury en Ch. de Rudder
GEZINS-ENCYCLOPEDIE
VAN DE
NATUURGENEESWIJZEN
Omvang 598 bladzijden
Prijs gebonden 65,
Deze Encyclopedie is zeer overzichtelijk ingedeeld in
drie hoofddelen:
1. een overzicht van 14 natuurlijke geneeswijzen
zoals acupunctuur, diverse therapiën, voedingsleer
2. de hoofdsymptomen
in alfabetische volgorde een beschrijving van ongeveer 50
klachten die men kan hebben en hoe ze te behandelen zijn
volgens de verschillende natuurmethoden
3. de meest voorkomende ziekten
138 ziekten komen aan de orde. Het zoeken is erg gemakke
lijk, want ze staan alfabetisch vermeld en men vindt ervan:
de symptomen
eventuele complicaties die zich kunnen voordoen
hoe de ziekte te behandelen
DESKUNDIGE GIDS NAAR GEZOND LEVEN
Verkrijgbaar bij de Boekhandel
R
117'
bel
tri1'
Ds. M. N. W. Smit
In Den Haag is op 77-Jarige 1 vol
overleden ds. Marl us Smit. en «t*
predikant van de hervormde
wijkgemeente in Den Haag. Zi
ste standplaats was Emmea,
ging hij naar Rottum (Or Ht 6*
Kerkrade, Zwolle en Utrecht. F
Jaar geleden ging hij met emt l'rt
Zowel ln zijn studententijd als en
hand was ds. 8mlt actief ln het
lijk verenigingswerk.
Os. J. F. van Woer h
„Lichtseinen" is de titel van et l.U!
deltje met 45 korte radlopraat^n
ds.J F. van Woerden, hervon
dikant te Santpoort-Zuid. In
1979 voor de microfoon van de
•heeft gehouden Dat gebeurdi
rubriek „Op de man af" Het I
zijden tellende boekje kost
Het is een uitgave van Boe)
trum ln Den Haag.
)0
iel
SG
;i
Ds J. H. HannevtUB
In Zeist ls na een langdurige
overleden ds J. H. Hannemsn.
1974 emeritus voorganger U B
ven van de Nederlandse Pro* re
tenbond. Hij was predikant li v,
werd en Uitgeest. In Middellr
Rotterdam was hij voorgang*
de vrijzinnige hervormden. In
ren vijftig leidde hij de evang rti
lutherse gemeente ln Paran
Ds. Hanneman was Juist 72 J^
«orden.
„Elke dag met God", bijbels dl
en bljbelleesgids Ongedateert m
speciale bijdragen voor de m
gen. Uitg. Internationale Bijbe Al
ln samenwerking met uitg. Buij vc
Schipperheljn. Amsterdam, 384 de
16.90.
HANNOVER (EPD) De sy
nodes der protestantse lands-
kerken ln West- en Oost-
Duitsland houden zich als ge
volg van de druk van de basis
ln toenemende mate bezig
met vraagstukken van oorlog
en vrede. De meningen der
kerkelijke leiders liggen ech
ter nog ver uiteen.
Woensdag noemde de bisschop ven
Hannover, Eduard Lohaa. bet op de
synode van rijn kerk „politiek zeer
naïef" om vrede te willen scheppen
zonder wapenen. Neer zijn mening
wordt de vrede bedreigd, wanneer het
militair evenwicht uit balans raakt
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op m deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en met voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas met corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
Brief synode (10)
Hoe hoopvol de hervormde pastorale
brief Inzake kernontwapening, hoe
bijsterend de reacties van sommige
christelijke politici daarop. Kamerlid
J. de Boer kan zich niet permitteren
vaat te lopen met het door de her
vormde synode vertolkte standpunt.
Kennelijk kan hij zich dat wel per
mitteren met het tot op de draad
versleten standpunt der strategen. In
dat geval loopt hij niet het risico, bij
een bewezen ongelijk daarop aange
sproken te worden. Hopelijk weet ons
volk aanstaande jaar meer politici ln
de Kamer te brengen die in staat zijn
het standpunt van onder andere de
hervormde synode politiek handen
en voeten te geven.
Zelhem M. A. Heyboer
Brief synode (11)
Bedoelt de synode rebellie? Neen, de
Brief dienen wij geestelijk te ver
staan. Het probleem ls niet de kern
bewapening. maar de onenigheid ln
de wereld. De Synode roept op zich
over dat probleem te bulgen. Alleen
door de problemen op te lossen ma
ken wij de kernwapens machteloos,
buitenspel. Een oorlogsleder kunnen
wij dan afschaffen.
Rotterdam P. C. van Wijk
Brief synode (12)
Kunnen wij het verantwoorden tegen
over onze jonge mensen die geroepen
worden in tijd van nood ons land te
verdedigen, ze de strijd ln te sturen
met de wetenschap dat de vijand een
wapen achter de hand heeft waar ze
niet tegen op kunnen. In dat licht
gezien zou lk zeggen: helemaal geen
wapens en geen leger. Houdt me ten
goede, lk ben geen pacifist en ben ook
niet voor kernwapens. Maar lk moet
ook niet terug denken aan de vijf jaar
Duitse bezetting van '40-'45 met al de
gruwelen toen bedreven. Dan wordt
in de uitspraak van de synode nog
iets gezegd over de uiterste conse
quentie. die van een Russische over
heersing. Met de woorden „WIJ kun
nen leven met de Heer. ondanks welk
politiek systeem ook". Is het dan niet
de taak van de kerken zich ln de
eerste plaats zorgen te maken over de
zielen van de mensen die daar dan
mee geconfronteerd zullen worden?
Dan wordt het zaak preken over poli
tiek en al wat ln onze tijd een spreker
populair kan maken, achterwege te
laten, maar de mensen toe te rusten
tegen de boze dag waarin wij staande
zullen moeten blijven in het geloof ln
onze Here Jezus Christus.
Papendrecht L. Prost v. Vcelen
EO
Oelukklg ls het niet de eerste keer
dat er wordt uitgehaald naar de EO.
Persoonlijk vind lk het alleen zo Jam
mer dat op de één of andere manier
de EO immuum ls voor dit soort
stukken, want verandering van een
zijdige informatie gebeurt niet. Waar
schijnlijk. zoals ln het stuk van A. J.
Kiel wordt gesuggereerd, gaat Inder
daad dit soort commentaar recht
streeks de prullebak ln. Niettemin
hoop lk dat het stuk van A. J. Klei de
oren en ogen doet open gaan bij de
EO. al ls het ln eerste Instantie maar
voor een klein deel. Want, de letters
EO staan ln de Nederlandse taal na
melijk ook voor En Omgeving!
Zwolle R. Lugtmeler
Onderhandelingen over ontwapening
zijn slechts mogelijk, wanneer de mi
litaire mogelijkheden aan elkaar ge
lijk zijn. Hij waarschuwde dat de
kerk ln de openbare mening niet de
indruk mag wekken als zouden de
verantwoordelijke politici er geen no
tie van hebben hoe belangrijk de vre
de is. Lohse stelde zich achter de
opvatting dat de belangrijkste
ivredesactiviteit der kerk bestaat ln
preken en niet in politieke actie.
Op de synode van Hessen-Nassau in
Frankfurt gaf men openlijk toe. dat
men met de vraagstukken rond oor
log en vrede niet uit de voeten kon.
Oezlen de nieuwste ontwikkelingen
op wapengebied. zoals de atoomwa
penen en de raketten, bepleitte de
synode, dat de Heidelbergse stellin
gen over de vredesdlenst der christe
nen .jnet of zonder wapenen" op
nieuw bekeken moesten worden.
De synode van de evangelische kerk
in Saksen. Oost-Duitsland, heeft de
dienst zonder wapenen een „duidelij
ker teken van christelijk engage
ment" genoemd. Deze Oostdultse vi
sie werd op de synode van Frankfurt
vertolkt door de Oostdultse bisschop
Werner Krusche.
Synodevoorzitter HUd van de evange
lische kerk van Hessen-Nassau wilde
deze Oostdultse visie ln haar alge
meenheid wel bevestigen, maar hij
zag toch ook moeilijkheden opdoe
men ln de relatie der kerk met de
christenen, die ln militaire dienst
gaan en daar evenzeer kerkelijke soli
dariteit verwachten. Hild vindt het
weinig nuttig om ln de absurde bewa
peningswedloop de militaire dienst
der christenen uit te spelen tegen hun
sociale vredesplicht.
De Oostdultse voorkeur voor „dienst
zonder wapenen" blijft binnen de mo
gelijkheden van Oost-Duitsland.
waar een beperkte mogelijkheid tot
dienstweigering bestaat. Het gewe
tensbezwaar tegen militair gebruik
van wapenen wordt erkend. De gewe
tensbezwaarde dient zijn diensttijd
dan te vervullen „als soldaat met een
schop over de schouder".
STOCKHOLM (AP) - De Z
politie heeft gisteren een over
gevoerd op het hoofdkwartier
scientologen in Stockholm. D
was een onderdeel van een ls
onderzoek omdat ook ln Zwe
groep verdacht wordt van ee
sche delicten waaronder bel
ontduiking en deviezensmoklt
LONDEN De Britse raad vi
ken heeft de roomskatholieta
verzocht om officieel lid te i
van de raad. Dat ls nog steet
het geval, hoewel veel roomslu 1
ken al wel meewerken In conn
van de raad Onlangs gaf de r*
nogal ruime visie op homo-se
telt en dat maakt het voor
bisschoppen van Engeland en
niet gemakkelijk om nu gretig
treden. In een besluit van dt
keren de Britse kerken zich
tegen het beleid van de regerü
in moeilijke tijden bezuinigt c
wikkelingshulp maar de bewaj
ruim baan geeft. In zijn slottoe
keerde aartsbisschop Runciel
gen de „gevaarlijke onzin" d
beperkte atoomoorlog „denkt
moreel" te verdedigen zou zijn
Van een onzer verslaggevers
OOUDA Gouda en de Noon
Kongsberg gaan Goudse kaan
zenden aan de Amerikaans*
laars ln Iran. Burgemeester Vt
wegen van Oouda is initiatief
van wat hij noemt „een zend,
teken van saamhorigheid". I
kaarsen wordt een aantal kaMf
verpakt van Oouds plateeL