Veel gemeenten kunnen de strijd
tegen bodemvervuiling niet aan
Tekening van een lezer
^#RRiE
ouderen maken er wat van
ouw
Commentaar
em-pauze (1)
em-pauze (2)
Lekkerkerk (door ministerie gesteund) is een duidelijke uitzondering
Kostbare Europese
top in Maastricht
HERRiE
maken
3K MAfeGEEN
"w^ïA
Nee, Sonnema's recept
is geheim. Maar dat van ijsblokjes
kan ik je welgeven.
toprover
goed geld
misverstand
ERDAG 27 NOVEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Nu de
>roef o
abelnotitie-Gardeniers (een
locht het stuk terecht al niet
icten) is niet het beleidsstuk
den waarom de Tweede Ka-
jrig jaar vroeg in de motie-
tn De essentie van dc/e mo-
roemSp behoud en verbetering van
van p mistericle verantwoordelijk-
iMt fPor de toegang tot de kabel
a eert buitenlandse uitzendingen
tragfc! ft aannemen van deze motie
de Kamer volledig terug op
1975 gemaakte blunder (de
wete* van ''^eraal Beer),
litgav!1 de beslissingsbevoegdheid
Wasst de keuze van buitenlandse
Uitga, imma s werd toegedacht aan
Unife? ialse''i*c ov"hcid Minister
s co« k>orn. de motie De Beer
het jd afraadde, waarschuwde
ïum li a| dat de feitelijke macht
Musid ee m ^1anc'en kwam liggen
jkerso 'e machtiginghouder ..Dat
niet e plaatselijke overheid zijn.
an we ook een woningbouwvereni-
Jvend feen particulier bedrijf" Van
igene tesl'ss'ngsbcvocgdheid van
omam |ker- en luisteraars is geen
isch-v - Hij moet maar afwachten
ar>deren hebben
zulle oc^'
ikerd"
taak ninister Gardeniers nu een
Gust*"iaken aan de versnippering
Ierland in onbetaalbare cul-
ctatuurtjes. waaraan de kij-
■■fn te worden overgele
gd h Helaas niet. Ze komt met een
kAlr r waarm ze hce' omslach-
r©l\ fg voorstelt om te voorkomen.
(priji aar dit wonderlijke voorstel
0 lek is als een mandje0 De
De ,er mol'vcert dit met de be-
Den aa" een ..adempauze" die
en i zou zijn om na te denken
uk vat er gebeuren moet voordat
tc"'c,cn Een adem-
i Terwijl de wetgever reeds
door achterop ligt bij de technische
E50). kkelingen. En terwijl vorig
^da[de Kamer al de enige juiste
m dl er aangaf om de communica-
k be jhcid in ons land te bcschcr-
de jegen vreemde, op winst belus-
dnngers' Alleen de aanneming
chtet de motie-Scholten was vorig
De gt voldoende om allerlei commcr-
Jjdj plannetjes voorlopig maar in
29.501 tc S|0ppen maar zeker is dat
te B(r "U als de wiedeweerga
uit worden gehaald. De Ka-
loet er verstandig aan om de
rr snel duidelijk tc maken.
1 een andere kant op moet als
|t Nederlandse omroepbestel
te beschermen, namelijk de
van de motie-Scholten. want
krijgen we alleen maar
:re (en duurdere!) televisie
dat op Nederlands publiek gerichte
programma met PTT-hulp op de
kabel komen. Alle andere manier
tjes laat ze onbewaakt En die be
perken zich beslist niet tot de satel
liet. zoals de minister kennelijk
dacht Lezen ze op het departement
geen kranten? Dan had ze kunnen
weten, dat de Luxemburgse RTL in
onderhandeling is met de Franstali
ge RTB om gebruik te maken van
het Belgische zenderpark in ruil
voor dertig aveenig procent van de
reclame-inkomsten
Gaat dit door. dan kunnen Neder
landse kabel-exploitanten zonder
PTT-hulp het RTL-signaal uit de
lucht plukken en doorgeven En wie
weet wat voor mogelijkheden er
nog meer zijn In de notitie wordt
met veel bombarie een beter slot op
de keukendeur aangekondigd, om
dat daar vorig jaar een inbreker aan
gemorreld heeft (het geval Sluis),
maar het keukenraam blijft wijd
open staan Men mag dit zelfs geen
compromis noemen tussen de op
vatting dat de indringer een onge
wenste inbreker is in het Omroep
bestel (CDA) en de zienswijze dat
het hier gaat om een welkome gast
(VVD)
De gedachte van de motie-Scholten
was uitstekend, maar wat de minis
ter gewrocht heeft, doet de inbre
kers slechts schaterlachen. En ze
hebben gelijk
Ongetwijfeld zal dit de spanningen
tussen VVD en CDA dan doen
toenemen. De ..adempauze", die de
minister bepleit, is dan ook minder
bedoeld als studietijd voor hen die
de consequenties willen overdenken
van nieuwe technische ontwikkelin
gen. maar meer als adempauze
voor het kabinet-Van Agt dat an
ders vreest de eindstreep niet te
halen
Deze vrees lijkt ons terecht Wan
neer het CDA kon en goed duide
lijk maakt dat het niet bereid is zich
knollen voor citroenen te laten ver
kopen. zal de VVD zonder twijfel
inbinden Men hoort het de verant
woordelijke VVD-leiders nu al bij
na hardop denken „Waarom zou
de VVD in het strafbankje van de
oppositie plaatsnemen om een ont
wikkeling af te dwingen, die door
de satelliet toch niet tegen te hou
den is?" Want dat laatste beweert
men tenminste in VVD-kringen.
hoewel men beter dient te weten. Is
het dan toch alleen maar een re
clame-leus?
MAASTRICHT (ANP) - De kosten
als gevolg van promotie van Maas
tricht als Europees congrescentrum
voor de tweedaagse topconferentie
van EO-ministers op 23 en 24 maart
volgend jaar, zullen minstens drie
kwart miljoen gulden bedragen. Dat
hebben B. en W van Maastricht laten
weten. Zij becijferen dat Maastricht
vier ton uit de eigen gemeentekas zal
moeten bijdragen, dat de provincie
Limburg een kwart miljoen zal beta
len en dat het bedrijfsleven in en om
Maastricht minstens een ton op tafel
zal leggen Voor het Maastrichtse
aandeel in de kosten wordt een kre
diet gevraagd aan de gemeenteraad.
Het historische stadhuis van Maas
tricht en het nabijgelegen stadskan
toor worden ingericht als vergader
ruimte voor de regeringsleiders van
tien EG-landen met ongeveer zeshon
derd delegatieleden. De meeste eigen
ambtenaren krijgen op 23 en 24
maart twee dagen vrijaf.
door Hans Schmit
DEN HAAG Lekkerkerk-
West valt. sinds begin dit jaar
duidelijk werd dat deze
nieuwbouwwijk gedeeltelijk
op gifvaten is gebouwd, een
ruime belangstelling van tot
ver over de grenzen ten deel.
Vooral de grootscheepse aan
pak, waarbij de Nederlandse
overheid kosten noch moeite
spaart, maakt op de vele bui
tenlandse deskundigen die
een bezoek aan de Zuidhol
landse gemeente brengen,
grote indruk.
Ook Douglas M. CosUe. hoofd van het
federale Amerikaanse milieubescher-
mingsbureau EPA, uitte deze week
lovende woorden over de wijze waar
op de grond wordt afgegraven, afge
voerd en verbrand. Hij sprak dinsdag,
na zijn bezoek met minister Ginjaar
(Volksgezondheid en milieuhygiëne)
aan de gifwijk, over een grootse opzet
en het pionieren met nieuwe technie
ken. Lof had hij ook voor het feit dat
de overheid voor de gehele operatie
zo n tweehonderd miljoen gulden op
tafel brengt.
Er is aan het vervuilingsfront echter
méér aan de hand dan Lekkerkerk.
Dat bleek gistermiddag in Utrecht,
waar verontruste omwonenden van
het Griftpark naar het stadhuis trok
ken om hun ongenoegen kenbaar te
maken over het getreuzel en geaarzel
van de gemeente met dit vijftien hec
tare tellende voormalige fabrieks
terrein. Bijna tien jaar hebben bewo
ners van omliggende wijken actie ge
voerd om het braakliggende terrein
te herscheppen in een buurtpark met
een aantal woningen. In mei van dit
jaar echter, toen aan de realisering
van deze wensen zou worden begon
nen. bleek het terrein ernstig veront
reinigd te zijn met onder meer to
lueen. benzeen, naftaleen en gechlo
reerde koolwaterstoffen.
Het Griftpark is inmiddels afgeslo
ten. maar verder is er nauwelijks iets
gebeurd De voortvarendheid waar
mee de zaak-Lekkerkerk werd aange
pakt, ontbreekt geheel. Deze maand
zou de eerste paal voor de honderd
vijftig woningen in het park zijn ge
slagen, maar het is nu onzeker of deze
er ooit zullen komen. Ramingen over
de kosten van het schoonmaken van
Lekkerkerk: uitzondering
het Griftpark lopen uiteen van twin
tig tot tachtig miljoen gulden. De
demonstranten boden het gemeente
bestuur van Utrecht aan, naar Den
Haag te gaan om daar het geld te
halen. Maar deZe missie is bij voor
baat gedoemd te mislukken: minister
Ginjaar heeft al laten weten geen
financiële steun te zullen verlenen
Honderden
Wat voor het Griftpark geldt, gaat
ook voor al die honderden gevallen
van bodemverontreiniging op, die het
afgelopen jaar aan het licht zijn geko
men. Lekkerkerk is een duidelijke
uitzondering, waarvoor met name het
ministerie van binnenlandse zaken
de kosten draagt. Het algemeen uit
gangspunt van minister Ginjaar is
dat de gemeenten hun eigen stoepje
maar moeten schoonvegen, want zij
zijn in de meeste gevallen door een te
tiegroepen en dergelijke zouden zij
anders gedwongen kunnen worden
tot hoge uitgaven
Hierdoor groeit ook de twijfel aan de-
volledigheid van de inventarisatie
van alle legale en illegale stortplaat
sen in Nederland, die minister Gin
jaar eerder dit jaar aan de provincies
heeft gevraagd. Die inventarisaties
moeten voor het eind van dit jaar zijn
afgerond, maar het ministerie van
volksgezondheid en milieuhygiëne
verwacht dat niet eerder dan volgend
voorjaar een duidelijk beeld zal zijn
verkregen van de omvang van de
bodemverontreiniging Duidelijk is
nu reeds dat in sommige provincies
op meer dan enkele honderden plaat
sen de bodem verontreinigd is. De
kosten die aan de opruiming van deze
verontreiniging zijn verbonden, zul
len vele honderden miljoenen gul
dens bedragen
Wanneer volgend voorjaar de om
vang min of meer duidelijk zal zijn.
zal hoogstwaarschijnlijk ook blijken
dat de gemeenten financieel niet in
staat zijn voor verantwoorde oplos
singen te zorgen. Een van de moge
lijkheden om de noodzakelijk
schoonmaakoperaties te bekostigen
vormt het gemeentefonds Het nadeel
van een beroep op dat fonds is dat
alle gemeenten voor de kosten op
draaien, ook de gemeenten die in het
verleden de bestaande wetgeving
goed hebben toegepast Een andere
oplossing biedt mogelijk de op komst
zijnde wet op de bodembescherming,
die waarschijnlijk nog voor kerstmis
bij de Tweede Kamer zal worden in
gediend. In die wet zullen regels zijn
opgenomen voor sanering van de
bodem
soepele of te lakse toepassing van
allerlei voorschriften zelf mede-ver
antwoordelijk voor de vervuiling.
Omdat het de gemeenten veelal aan
de benodigde financiële middelen
ontbreekt, worden de tot nu toe ont
dekte gevallen van bodemverontrei
niging óf helemaal niet óf slechts half
aangepakt. Enkele voorbeelden:
In Krimpen aan de Lek bevindt
zich onder de woonwijk Neptunus-
hof onder meer xyleen. De gemeente
heeft een aanvankelijke toezegging
voor een proefafgraving ingetrokken,
maar inmiddels, onder druk van de
bevolking, weer in heroverweging ge
nomen
In de Volgermeerpolder bij Broek
in Waterland liggen vijfduizend vaten
met gif van Philips Duphar, destijds
met toestemming van de gemeente
Amsterdam gestort Amsterdam
trekt nu 155.000 gulden uit om 250
van deze vaten te bergen; de andere
vaten tvooral met polychloorben-
zeen) blijven liggen (en: roesten door).
Het grondwater bij Almelo is ver
ontreinigd met broomverbindingen.
waarschijnlijk afkomstig van het
vroeger in Wierden gevestigde bedrijf
Broomchemie Het verontreinigde
water wordt met speciale vergunning
van het waterschap geloosd op het
oppervlaktewater Het is echter, ge
zien de omstandigheden, de goed
koopste oplossing.
Op talloze andere plaatsen worden de
ontdekte verontreinigingen op soort
gelijke wijze aangepakt of laat men.
in afwachting van wat komen gaat.
de vervuilde grond vooralsnog rus
ten. Omdat duidelijk is dat de ge
meenten niet bij de provincies of bij
het rijk om geld hoeven aan te klop
pen, groeit ook de vrees dat gemeente
zich uiterst voorzichtig uitlaten of
zullen gaan uitlaten over verontreini
gingen binnen hun grenzen. Onder
druk van bewonersgroeperingen, ac-
Superfonds
In de Verenigde Staten, waar per
maand gemiddeld vierhonderd stort
plaatsen van chemisch afval worden
ontdekt, is een andere oplossing ge
vonden. De senaat heeft deze week
ingestemd met de instelling van een
..superfonds", waaruit de sanering zal
worden betaald. Met zo'n fonds ach
ter de hand. zo vertelde Douglas M
Costle van het Amerikaanse bureau
voor milieubescherming EPA tijdens
zijn bezoek aan Nederland, kan snel
worden opgetreden. Gedachtig het
principe dat de vervuiler betaalt, wor
den de gelden voor het fonds voor
bijna negentig procent (verplicht) be
taald door de Amerikaanse chemi
sche industrie. Douglas M. Costle
noemde dat niet zo'n bezwaar, gezien
het feit dat de chemische industrie in
de Verenigde Staten een omzet heeft
van bijna 330 miljard guldens gulden
per jaar
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 059. 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
DK MAG GEEN
ADVERTENTIE
Proef Sonnema Berenburg 'ns ijskoud
Deeltje 11 van de Seniorenreeks
is aan de late kant uitgekomen.
Over het algemeen maakte de
verschijningsdatum weinig uit.
omdat de onderwerpen van de
voorgaande tien deeltjes van alle
(jaarge)tijden zijn. Maar met deel
11 ligt dat wat anders. Het heet
..Ouderen maken er wat van" en
dat is letterlijk zo bedoeld: zelf
dingen maken. versieringen,
wenskaarten, cadeautjes, voor al
le denkbare feestdagen. Ook al
voor Sinterklaas, vandaar dat we
het boekje wat laat uitgekomen
vinden
Dat je zoveel ruimte nodig zou
hebben om zelf iets te maken, is
onzin, lezen we in de inleiding. Je
kunt zoiets gewoon aan tafel
doen. in de huiskamer, alleen of
veel gezelliger met anderen.
Materialen heb je wèl nodig (een
voudige spullen, waarvan de
meeste mensen al wel wat in huis
hebben) èn dat wordt niet in
het boekje gezegd in de meeste
gevallen een vaste hand. Met het
oog daarop is het ook al prak
tisch om samen met anderen aan
de slag te gaan; zo kan iedereen
naar vermogen aan het eindpro-
dukt bijdragen.
Het boekje geeft ideeën, waarop
iemand die er plezier in heeft, zelf
kan voortborduren. Bij alle aan
gegeven ideeën staat een tame
lijk uitvoerige beschrijving.
Stempelen bij voorbeeld, waar de
achterkant van een potlood al
geschikt voor is. Batikken met
papier is evenmin erg ingewik
keld, en je kunt er leuke resulta
ten mee bereiken. Tips voor alle
mogelijke versieringen, voor de
stoel van de jarige, voor de con
versatiezaal. voor de eigen kamer
of voor een feestelijke tafel. Pa
pieren lantaarns, tafelstukjes,
specialiteiten voor Sinterklaas.
Kerst en Pasen, ze staan er alle
maal in beschreven, net als map
pen. boekomslagen, bladwijzers,
bloemhangers. wenskaarten en
eenvoudig houten speelgoed. Al
lemaal aardige dingen, hoewel
soms wel erg simpel: molentjes
op een stokje maakten we zelf als
kind al. Dat is wel iets heel an
ders dan een gebatikte lantaarn
of een papieren vogel, die op het
sierlijke Japanse vouwwerk lijkt
Een boekje van uitersten dus.
met daar tussenin voorwerpen
van ieders gading.
..Ouderen maken er wat van' is
voor vij gulden in huis te krijgen
na storting op giro 531100 ten
name van De Nederlandse Fede
ratie voor Bejaardenbeleid. Den
Haag, met vermelding „Senioren
reeks nr. 11".
..Willie de toneelspeler" alias Wil
lie Sutton uit New York. de waar
schijnlijk beroemdste bankover
valler van deze eeuw. blijkt op 79-
jarige leeftijd te zijn overleden
Hij kreeg die bijnaam omdat hij
een meester was in vermommin
gen: soms veranderde hij zijn ui
terlijk door stukjes kurk in zijn
neus te stoppen, dan weer maak
te hij zijn wenkbrauwen dik en
breed, trok schoenen met hoge
hakken aan of verdraaide zijn
stem zo dat niemand hem her
kende.
Zodoende kon hij bijna
honderd" banken beroven die hij
in totaal zo'n vijf miljoen gulden
afhandig maakte. Hij kwam er
binnen als glazenwasser, politie
man. diplomaat met gestreepte
broek en koffertje, als verhuizer
en zelfs als bankbewaker. Op z'n
negende jaar pleegde hij zijr. eer
ste inbraak en daarna is hij nooit
meer met kraak en inbraak ge
stopt. Hij heeft 33 jaar in de ge
vangenis doorgebracht en
schreef ook een boek: „Waar het
geld zat". Het vervolg, waar het
geld bleef, is nooit uit zijn vingers
gekomen.
Op een drafje hobbelen deze oli
fanten naar de eindstreep en
daarmee zijn dan meteen de oli-
fantenspelen in Soerin afgelo
pen. Sinds twintig jaar houden
ze de olifantenspelen in dit
noordoostelijke deel van Thai
land in ere. De dieren moeten
niet alleen om het hardst rennen.
maar spelen ook voetbal en doen
aan een soort horden lopen. De
„horden" bestaan uit vrijwilli
gers, zowel bewoners van de
streek' als toeristen. Als een oli
fant een keer misstapt, is het
feest natuurlijk gauw afgelopen,
zeker voor zo'n „horde".
„Ik heb dit vak gekozen omdat ik
er plezier in had en het beter
betaalt dan de job van houthak
ker of vrachtwagenchauffeur
Wanneer je werkt onder een
goede regisseur die een behoor
lijk verhaal tot zijn beschikking
neelt, en een producer die hem
tijd gunt en de vrije hand laat.
ben je als acteur al heel gelukkig
En voor de rest ga ik stug door.
want zelfs voor slechte films krijg
je goed geld" (zegt Anthony
Quinn in Televizieri
Je hebt een stuk voor de krant
geschreven. Hoewel je een vrouw
bent, heb je er boven gezet dat
het „van een onzer verslagge
vers" is. Zo is dat eenmaal beslo
ten: boven gewone verslagen zet
ten we dat altijd, het gaat er dan
niet om of een man of een vrouw
zo'n verhaaltje gemaakt heeft
(Bij een grotere reportage of een
achtergrondverhaal wordt de
naam van de schrijver of schrijf
ster wel volledig vermeld»
Zo'n beslissing, om niet zoals
vroeger „verslaggeefster", maar
„verslaggever" te schrijven, kan
tot rare misverstanden leiden
Dat was weer eens het geval na
publikatie van het artikel over de
weerstanden die er bestaan tegen-
het feminisme, in de krant van
vorige week donderdag. Een leze
res schrijft „Of deze verslagge
ver is een jong broekje met geen
enkele levenservaring, of het is
een oudere man met angst voor
het nieuwe of een man. die ge-
frusteerd is door emancipatie en
feminisme"
Van zo'n analyse kijk je wel even
op. als jij zelf de schrijfster van
het bewuste stuk bent: geen jong
broekje (toch alweer 37). geen ou
dere man met angst voor het
nieuwe, laat staan een gefrus
treerde man met haat. tegen
emancipatie en feminisme, maar
een vrouw die zich al jaren beij
vert om in de krant en daarbui
ten de emancipatiegedachte
uit te dragen De briefschrijfster
maakt de fout alle weerstanden
die in het stuk genoemd worden,
te beschouwen als de persoonlij
ke overtuiging van de schrijfster
of schrijver. Vandaar haar opwin
ding en afkeer, die volgens haar
alleen maar gewekt kunnen zijn
door een man
Lezers trekken wel eens vaker
vreemde conclusies over de sekse
van een verslaggever naar aanlei
ding van een artikel Toen ik als
achttienjarige verslaggeefster
een inderdaad nogal hardvochtig
stukje geschreven had over een
amateur-toneeluitvoering van
een gereformeerde jeugdvereni
ging. concludeerde een lezeres
dat er wel een oude. zure. her
vormde journalist aan het werk
geweest zou zijn
Dus toch maar weer „verslag
geefster" boven de door vrouwen
geschreven stukken? En „ver
slaggever" alleen boven de arti
kelen die door mannen geschre
ven zijn? Het is in elk geval mak
keiijker voor lezers die hun af
keer of waardering van een be
paald stuk mede bepalen op
grond van de sekse van de
schrijver
CiSca Dresselhuys
