elfvertrouwen Iran
erhardt standpunt
Stakingsverbod Suriname
broeiend verzet biedt Filippijnen hoop
Spanning in Spanje
stijgt door geweld
ran wil opheldering van VS
Republikeinse senator
op bezoek bij Russen
ar
>rv
ingsdreiging
oeit in Polen
Bekentenissen in proces in Peking
Weizman uit
partij gezet
IDAG 24 NOVEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
'hul an onze correspondent
gERAN De Algerijnse dele-
jtie. die twaalf dagen bcsprekin-
bepaj n heeft gevoerd met Iraanse au-
rtteiten over de vrijlating van de
Amerikaanse gijzelaars, is gis-
rcn van Teharan naar Algiers
loopfctrokken. De delegatie, waarvan
r zi-r e Algerijnse ambassadeurs in Te-
1 de i ran en Washinton deel uitma-
in o n, heeft een Iraans verzoek bij
erde :h om opheldering ten aanzien
nplai C het Amerikaanse standpunt
-er de voorwaarden van de vrljla-
ig van de gijzelaars.
kre.
diplomatieke kringen in Tehe-
omschrijft men een zaterdag
r het officiële Iraanse persbu-
i Pars uitgegeven verklaring
de onderhandelingen als mis-
tnd. In deze verklaring over de
e aijderhandelingen als misleidend,
deze verklaring wordt een niet
jder geïndentlficeerde woord
erder van premier Rajai aange-
die in de VS ervan beschul-
[t geen rechtstreeks antwoord
de Iraanse voorwaarden voor
vrijlating van de gijzelaars te
iben gegeven. De woordvoerder
eiste van de Amerikanen een dui
delijk Ja of nee.
Diplomaten die nauw bij de be
middelingspogingen zijn betrok
ken onthulden gisteren dat deze
eis niet in de Iraanse boodschap
aan de Amerikanen zit. ZIJ wijzen
er overigens wel op dat de kwestie
van de gijzelaars uiterst gevoelig
ligt in de publieke opinie. De
Iraanse boodschap, die de Alge
rijnse delegatie bij zich heeft, be
vat evenmin een aanvaarding of
verwerping van de Amerikaanse
reactie op de gijzelingsvoorwaar-
den. „In politiek opzicht gaan de
besprekingen prima", aldus een
uit een derde wereld land afkom
stige ambassadeur in Teheran.
„De problemen rijzen op het ogen
blik dat men zich buigt over de
juridische en financiële puntjes op
de I.
Diplomatieke kringen in Teharan
hebben de indruk dat „Iran met
het Amerikaanse standpunt ak
koord wil gaan, maar echt niet
weet hoe het dit moet doen zonder
de schijn te wekken zich van het
parlementsbesluit (over de gijze
lingszaak) niets aan te trekken".
Hier wordt dan ook erg veel be
lang gehecht aan de door Pars
geciteerde verklaring waarin staat
dat „de regering van de islamiti
sche republiek van Iran zich
slechts als uitvoerder van het par
lementsbesluit beschouwt. Ze
heeft daarom niet de bevoegdheid
het parlementsbesluit te wij
zigen."
Over het algemeen is men nogal
onder de indruk van de Iraanse
onderhandelaars, minister zonder
portefeuille Bahsad Aabwl, voor
zitter van een speciale commissie
in het ministerie van premier Ra
jai. Verder wijst men erop dat Iran
„de diplomatieke gang van zaken
(met betrekking tot de gijzelings
affaire) niet poogt te revolutione
ren". Over de besprekingen met
de Algerijnse bemiddelaars lekt
nauwelljk iets uit naar de pers. De
voor het volk toegankelijke en de
daartoe door de Iraanse autoritei
ten gebruikte massamedia blijven
dit keer buiten spel.
ngei
door Herman Amelink
MADRID De Europese Veiligheidsconferentie, die zich
voortsleept in Madrid, is al vrijwel verdwenen van de voorpa
gina's van de Spaanse krantten. Het probleem dat momenteel
alle aandacht vraagt, is dat van het terrorisme en de aantas
ting van de politieke stabiliteit die daarvan het gevolg is.
Vrijwel dagelijks vallen er in en buiten Baskenland slachtof
fers door gewelddadige aanslagen. De roep om een krachtda
dig ingrijpen wordt steeds sterker.
Toen de Spaanse premier Adolfo Su-
arez in zijn toespraak tot de afgevaar
digden naar de conferentie over Euro
pese Veiligheid en Samenwerking
(CEVS) sprak over de situatie van de
mensenrechten in Europa, wees hij
voor alles op de noodzaak van meer
samenwerking op het terrein van de
terreurbestrijding. Voor Spanje is de
toeneming van het politieke geweld
levensbedreigend. In combinatie met
de economische crisis, de hoge werk
loosheid en de Inflatie veroorzaakt
het politieke geweld grote onvrede
onder de bevolking. Steeds nadruk
kelijker begint men zich te realiseren
dat dergelijke zaken ten tijde van
Franco niet voorkwamen. Het is de
voormalige minister van binnenland
se zaken, Fraga Iribarne, momenteel
leider van de fractie van de Allanza
Popular in de Spaanse Cortes, die
zich tot tolk van deze gevoelens
maakt. Hij heeft al openlijk gepleit
voor het afkondigen van de noodtoe
stand en voor de inzet van het leger in
Baskenland.
James Dorsey
idujfcfOEL Iran krijgt meer en meer vertrouwen in de eigen militaire kracht en lijkt zijn
ling jegens een vreedzame oplossing van het conflict met Irak nog verhard te hebben.
nse regeringsfunctionarissen en buitenlandse diplomaten neigen tot het idee dat alleen
cu« belangrijke binnenlandse politieke veranderingen in Iran of Irak het klimaat rijp kunnen
nan en voor een einde van de oorlog in de Golf.
de A
Iraanse visie op het conflict". Zowel over zich zou krijgen dat tot overleg
Bani Sadr als Rajai weigerden in ge-
mn« wrlog kan alleen beëindigd wor-
198< ils een van beide regimes ten val
ist€* aldus een ambassadeur die
edn kken was bij de voorbereiding
dat giet bezoek van de speciale afge-
van .0e Verenigde Naties, de
lit se -ouchpremier Olof Palme.
>'4eze ambassadeur heeft
jtferke man. ayatollah Khomei-
'lijk overleg met de Iraak-
lident Saddam Hoessein verbo-
pPresident Bani Sadr en premier
hun eigen politieke doodvon-
ikenen als ze het nu met de
ie leiders eens werden over een
het-vuren. Aan de andere kant
lenigoessein hetzelfde doen als hij op
•urt een Iraakse terugtocht van
Uj$s grondgebied zou accepteren."
ie bezocht de steden Khermans-
tn Dezfoel, die beide dicht bij het
it liggen en hij toonde zijn mede-
p bij het zien van twee lagere
Ben die in een Iraakse raketaan-
iwaren verwoest. Hij werd om-
door inwoners van de steden
ihet Farsi op hem inpraten en er
u mand die het voor hem ver
oen de Zweedse oud-premier
n zaterdag vertrok uit Tehe-
hij weinig meer zeggen dan
enkele persoonlijke relaties
bouwd en dat hij de Indruk
iu meer te bégrijpen van de
lan ISCHAU (Reuter, AP) De ar-
2^!jsonrust in Polen is nog steeds
ten einde. Arbeiders bij de spoor-
H hebben gedreigd met werkon-
irekingen tenzij de minister van
eW sport alsnog instemt met nieuwe
0» onderhandelingen met vertegen-
bul rdigers met de vakbond Solidari-
'®n Het spoorwegpersoneel wil van-
fiei^rgen mei de minister praten. Ge-
tdat niet, dan breekt om tien uur
waarschuwingsstaking van twee
uit. Tussen tien en twaalf zullen
geen treinen rijden tussen War-
u en Gdansk en tussen de hoofd
en de westelijke voorsteden. Het
3 irwegpersoneel dreigt met een
c0Wdige staking over twee dagen, als
nog geen overeenstemming is
ftt over de looneisen.
bereid was om verder fiasco's te voor-
sprekken ook maar een duimbreedte komen, wijt nu deon verwachte vol-
wijken van hun standpunt dat er met r*"
Irak niet te onderhandelen valt zo
lang Iraakse troepen op Iraans grond
gebied staan.
Oof Palme, de Zweedse oud-premier die door de Verenigde Naties naar Iran
en Irak is gestuurd, komt aan in Bagdad. Palme onderzoekt de vredcskansen
in de oorlog, maar die worden niet hoog aangeslagen. Beide rivalen maakten
gisteren melding van felle gevechten langs het hele front, waarbij vooral
aan de zijde van de vijand slachtoffers vielen.
Staatsgreep
harding aan „het feit dat Iran in staat
is zich te verdedigen en de oorlog vol
kan houden". Deze functionarissen
geloven dat Palme te laat kwam.
„Twee weken geleden zou de situatie
anders zijn geweest," aldus een van
hen bij het vertrek van Palme van het
vliegveld van Teheran. Het lijkt erop
dat Iran zich voorbereidt op een uit
puttingsoorlog met Irak. „We zijn nu
De samenwerking tussen Irans re-, zo ongeveer klaar voor de strijd,"
De verharding van het Iraanse stand
punt en het hernieuwd opvoeren van
de oorlog heeft te maken met ver
schillende factoren.
volutionaire paramilitaire organisa
ties en het geregelde leger is sterk
verbeterd dank zij de aanwezigheid
van president Bani Sadr in de zuide
lijke olieprovincie Khoezestan, waar
zich de gevechten afspelen. „De revo
lutionaire gardes hebben nu meer
vertrouwen in ons," aldus een com
mandant van de luchtmacht, die ver
telt dat vertegenwoordigers van de
revolutionaire organisaties nu elke
avond met officieren van het geregel
de leger overleggen om tot een betere
coördinatie van de gevechtsacties te
komen. Bani Sadr schijnt er inder
daad in geslaagd te zijn de revolutio
naire gardisten meer onder controle
te krijgen en in Iran begint men te
geloven dat de Iraakse opmars wel
degelijk tot staan gebracht kan
worden.
Sinds ayatollah Khomeini scherpe
kritiek uitoefende op de geestelijk
heid die zich te veel met de militaire
zaken bemoeide, gaat het beter met
het geregelde leger, zegt een Iraanse
luchtmachtpiloot.
Ook de fundamentalistische in
breng op militair gebied van de Isla
mitische Republikeinse Partij, die in
het oorlogsgebied Khoezestan wordt
vertegenwoordigd door gouverneur
Mohammed Gharazi, is een halt toe
geroepen, zodat de officieren hun
troepen beter onder controle hebben.
Tenslotte heeft het optreden van de
geregelde troepen die als versterking
naar de omstreden stad Soesangerd
zijn gestuurd, een beslissende rol ge
speeld in de verharding van de Iraan
se houding. „Het was het leger, en
niet de revolutionaire garde, dat de
Iraakse troepen de stad uitjoeg." al
dus een buitenlandse militaire des
kundige, die daar het front had be
zocht. „Dat heeft het moreel van de
geregelde troepen sterk verhoogd. Ze
doen het beter dan de gardisten,"
voegde hij er aan toe.
Iraanse regeringsfunctionarissen, die
een week geleden nog dachten dat
Palme een Iraans leiderschap tegen-
aldus een grimmige commandant op
de puinhopen van een door Iraaks
vuur vernietigd gebouw in Dezfoel.
Irans hernieuwde zelfvertrouwen
creëert nu niet bepaald een klimaat
waarin er over vrede gepraat kan
worden. Waarschijnlijk is voor vrede
Palme's bezoek niet voldoende. Daar
is op zijn minst een vredesengel voor
nodig.
PEKINO (Reuter, AFP, UPI) De
voormalige commandant van de Chi
nese luchtmacht, Wu Faxlan, mo
menteel behorend bij de zogeheten
„kliek van Lin Biao" die in Peking
terecht staat, heeft bekend dat hij
heeft deelgenomen aan een samen
zwering die ten doel had partijvoor
zitter Mao Zedong te vermoorden.
Wu is een van de vijf beklaagden die
hebben toegegeven schuldig te zijn.
Hij verscheen gisteren voor het
„tweede tribunaal" van de speciale
rechtbank die vijf militairen van de
kliek. Mao's secretaris en vier burgers
van de „bende van vier" moet berech
ten in een voorstelling die „China's
proces van de eeuw" heet te zijn. Wu
zei gisteren: „Ik weet zeker dat ik ook
een grote misdaad heb begaan. De
aanklacht is zeer Juist en maakt dui
delijk welke misdaden er werden be
gaan en door wie." Een taalgebruik
dat er verdacht veel op lijkt „voorge
kookt" te zijn. De rechtbank ver
klaarde aan het eind van de zitting
dat „de feiten duidelijk zijn", maar
sprak nog geen oordeel uit. In Peking
meenden waarnemers dat de recht
bank daarmee wacht tot alle tien
beklaagden zijn berecht om dan een
gemeenschappelijk vonnis te vellen.
De belangrijkste verdachte in de
„bende van vier", Mao's weduwe Ji
ang Qing, heeft tot dusverre gewei
gerd te bekennen. Ze zegt dat ze ziek
is, heel moeilijk kan spreken en vroeg
om een advocaat, terwijl ze er eerst
drie geweigerd zou hebben.
Het is op dit moment nog veel te
vroeg om te spreken van een mogelijk
ingrijpen van de militairen. Maar di
rect na de militaire coup in Turkije,
die ook een einde bedoelde te maken
aan economische chaos en politieke
crisis, was het onderwerp Staats
greep niet volstrekt taboe meer. De
regering heeft duidelijk tegenspel ge
boden door te beklemtonen dat de
politie het enige apparaat is dat te
gen de daders van aanslagen moet
worden ingezet. Maar met dergelijke
uitspraken is de druk nog niet met
een van de ketel.
Een groot probleem voor Spanje is.
dat de Baskische bevrijdingsstrijd
steun kan krijgen vanuit Frankrijk.
In het zuiden van Frankrijk bevinden
zich tenminste twee Baskische trai
ningskampen. Hier worden mensen
opgeleid om terreurdaden te plegen
tegen Spanjaarden en bij voorkeur de
Spaanse politie in Baskenland. De
politieke theorie die achter deze aan
slagen schuil gaat is een vreemde'
mengeling van nationalisme en mar
xisme. De extreem-nationalistische
Basken proberen op deze manier een
zodanige atmosfeer in Spanje te creë
ren, dat een militaire interventie van
uit Madrid mogelijk wordt. Een der
gelijke ingreep zou mogelijkheden
scheppen om weer brede steun te
verwerven voor de strijd voor een
onafhankelijk Baskenland.
'Doven'
De Spaanse minister van buitenland
se zaken, Perez Llorca heeft vorige
week in Parijs besprekingen gevoerd
met zijn Franse collega Frangois-
Poncet en premier Barre om te zien of
er mogelijkheden zijn te vinden voor
een gemeenschappelijke bestrijding
van het terrorisme. De indruk was
hier dat José Pedro Perez Llorca ech
ter met lege handen uit de Franse
hoofdstad terugkeerde, 'fankrijk doet
het steeds voorkomen of het in het
Baskenland om een puur Spaans pro
bleem gaat, waarmee Frankrijk in
feite niets te maken heeft. De Franse
politie lijkt meestal pas tot actie be
reid als er in het aan Baskenland
grenzende deel van Frankrijk onge
lukken gebeuren.
El Pais, een in Madrid verschijnende
onafhankelijke krant, gebruikte voor
het gesprek tussen Perez Llorca en
zijn Franse ambtgenoot Frangois-
Poncet dan ook de uitdrukking die
premier Suarez eerder gebruikte in
zijn toespraak tot de veiligheidscon-
ferentie, toen hij het had over het
gesprek tussen Oost en West.
De hang van Spanje naar de Europe
se Gemeenschap en naar de Noordat-
lantlsche verdragsorganisatie wordt
stellig mede ingegeven door de be
hoefte de oren van de doven door te
prikken. Een band met het democra
tische Europa moet verhinderen dat
Spanje weer afglijdt naar de dicta
tuur van weleer.
Van een onzer verslaggevers
PARAMARIBO Het Surinaamse leger heelt vrijdagavond Frank Derby, voorzitter van de
vakcentral C-47 opgepakt en zo een eind gemaakt aan de staking op het vliegveld Zanderij. Hij
werd in de nacht van vrijdag op zaterdag weer ln vrijheid gesteld. De Surinaamse regering
heelt daarna per decreet verdere stakingen in het land verboden.
MOSKOU (Reuter, AP) De Amerikaanse senator Percy, de
toekomstig voorzitter van de commissie voor buitenlandse
betrekkingen, is in Moskou aangekomen voor besprekingen
over wederzijdse wapenbeheersing. Zijn komst valt samen
met aandacht in de Russische pers voor een verzekering van
een medewerker van Ronald Reagan, dat de nieuwe Ameri
kaanse regering niet „aanhoudend vijandig" tegenover Mos
kou zal zijn.
De taking onstond vrijdagmorgen on
der het personeel van de Surinaamse
luchtvaartmaatschappij SLM, dat
hogere lonen wil. De onderhandelin
gen hierover waren vastgelopen en de
bond van SLM-personeel besloot
hierop het werk neer tevleggen. Daar
door kon een vlucht naar Miami niet
doorgaan en moest het toestel naar
de Antillen leeg vertrekken. Kort
voordat er een vliegtuig uit Neder
land zou aankomen, liet legerbevel
hebber majoor Desi Bouterse vak
bondsleider Derby en de overige be
stuursleden van de SLM-vakbond op
pakken. In een verklaring voor de
televisie zei de bevelhebbers dat deze
stap nodig was omdat de staking
ernstige schade toebracht aan het
land. „In het nieuwe ontwikkelings
proces is het noodzakelijk dat er rust
en harmonie heerst, teneinde de pro-
duktie te bevorderen. Niet toege
staan kan worden dat onverantwoor
de acties plaatsvinden die de arbeids-
rust verstoren," aldus majoor Bou
terse.
De Surinaamse vakbonden leven de
laatste tijd op gespannen voetmet de
regering. Twee weken geleden gaven
de vier vakcentrales een gezamenlij
ke verklaring uit waarin ze stellen dat
de regering steun hoort te zoeken bij
het volk. en dus ook bij de vakbewe
ging. „Dit is niet het geval, zodat de
bewindvoerders tot nu toe als indivi
duen opereren en geen steun van de
grote massa's verdienen. Deze om
standigheid heeft op haar beurt tot
gevolg dat er onzekerheid en frustra
ties optreden en de uitvoering van
het geplande beleid maar niet van de
grond komt. De onzekerheid wordt
vooral manifest door het telkens af
treden van ministers," aldus de vak
centrales in de verklaring. In de afge
lopen negen maanden na de staats
greep zijn er tien ministers opgestapt.
De verklaring van de vakbonden
mocht echter niet openbaar worden
gemaakt. Inmiddels heeft president
Chin A Sen de bonden de twee nog
openstaande ministersposten aange
boden, financiën en economische za
ken. De bonden weifelen nog; ze zeg
gen eerst de garantie van continuïteit
in het beleid te willen hebben.
Leger en regering van Suriname heb
ben, vooruitlopend op een nieuwe
grondwet, de functie van premier af
geschaft. Decreet A-B zegt dat de
president het hoofd van de staat is en
tevens regeringsleider. Het is in feite
het vastleggen van de bestaande situ
atie: op 14 augustus nam premier
Chin A Sen de taak over van de
plotseling afgetreden president Fer-
rier. Volgens het nu uitgevaardigde
decreet is de president tevens opper
bevelhebber van het leger. Wanneer
de president niet in staat is zijn func
tie uit te oefenen of het bijltje erbij
neerlegt, zal niet de regering de presi
dent waarnemen, maar de legerlei
ding.
Het decreet bepaalt tevens dat de
regering zorg moet dragen voor een
nieuwe grondwet. Het ontwerp hier
toe zou al in een vergevorderd stadi
um zijn.
Senator Percy hoopt namens de nieu
we Amerikaanse regering besprekin
gen met de Russen te kunnen aan
knopen over de onderlinge betrekkin
gen tussen beide landen. Percy heeft
echter nog geen afspraken met hoge
Russische leiders. Vrijwel alle Sowjet
kranten haalden gisteren citaten aan
uit het interview met Reagans advi
seur voor buitenlandse betrekkingen,
Richard Allen, in de Washington
Post, waarin deze aangeeft dat de
regering van president Reagan zal
streven naar goede betrekkingen met
de Sowjet-Unie. „Je kunt niet aan de
regering komen met de bedoeling de
relaties met de Sowjet-Unie te verbre
ken", aldus een van de in de Russi
sche media aangehaalde pass&ges uit
het interview met Allen. Overigens
waarschuwen de Russische kranten
dat ook al zou Reagan goede be
doelingen hebben de druk op de
nieuwe president om een „roekeloze
politiek" te volgen groot zal zijn.
De Russische politie heeft gisteren
verhinderd dat Joodse geleerden uit
de Sowjet-Unie een studieconferentie
in Moskou hielden. De conferentie
zou een week moeten duren en had
plaats moeten vinden in de woning
van Viktor Brailowsky, een dissiden
te Jood die momenteel in de gevange
nis zit. Deze werd op 13 november
gearresteerd „wegens belastering van
de Sowjet-Unie".
TEL AVIV (DPA, UPI) De vroegere
Israëlische minister van defensie,
Ezer Weizman, is gisteren uit premier
Menachem Begins Heroet-partij ge
zet. Dit werd door de Israëlische radio
meegedeeld. Weizman stemde vorige
week woensdag vóór een motie van
wantrouwen tegen de regering-Begin,
die op het nippertje werd verworpen.
De in Israël populaire oud-piloot
heeft laten weten te overwegen een
eigen partij op te richten en mee té
doen aan de verkiezingen van vol
gend jaar.
&r Johan ten Hove
GHEL Vergeleken met anderhalf jaar geleden, toen ze ook al ln
Herland was om aandacht te vragen voor de politieke gevangen in
land. ziet de Filippijnse zuster Mariani er nog even breekbaar uit.
ar ze is nog steeds niet gebroken en straalt nog immer een aansteke-
optimisme uit. Terwijl moederende zusters Franciscanessen van de
levlekte ontvangenis in het Veghelse klooster onvolprezen potten
tie aandragen, praten zij over de onderdrukking van het bewind van
sident Ferdinand Marcos, de politieke gevangenen, het groeiende
Bet en de hoop die er volgens de zuster gloort voor de Filippijnse
■Bdng.
orlopig lijkt er van een verbetering van
situatie op de Filippijnen echter nog
sprake. Integendeel, de onderdruk-
>8 is toegenomen nadat er in het land
^aanslagen werden gepleegd, die aan
'versieve elementen in het algemeen en
1 hel Nieuwe Volksleger (NPA) in het
tonder werden toegeschreven. In oktober
plofte er een bom op ongeveer vijftig
'w van de plaats waar president Marcos
1 een congres van Amerikaanse relsagen-
1 had toegesproken. Dat congres werd
Juddellijk gestaakt en de reisagenten
'heten zo snel mogelijk het land. Bo
mslagen zijn moeilijk in te passen in een
JhTOecampagne en de „exotische Filip-
en" aan de verwende Amerikaanse toe-
te verkopen.
daar ook de Filippijnen te lijden hebben
van wat heet de wereldwijde economische
recessie, is de regering in Manila er veel aan
gelegen de toeristenindustrie uit te breiden.
Bovendien verhogen bomaanslagen en on
rust nu niet bepaald het zo geroemde inves
teringsklimaat in het land, waarvan vooral
Japanse en Amerikaanse bedrijven in het
recente verleden zo dankbaar gebruik heb
ben gemaakt.
Beleg
Zoals meestal in autoritair geregeerde lan
den is het antwoord van de Filippijnse
regering op de onrust een verheving van de
repressie. Er zijn tal van arrestaties ver
richt, er verdwijnen steeds meer mensen,
het aantal politieke gevangenen is volstrekt
onbekend en de voor volgend Jaar beloofde
Zuster Mariani
opheffing van de staat van beleg, waar de
Filippino's nu al sinds september 1972 on
der zuchten, staat weer ter discussie. De
hoogste militaire adviseurs van de presi
dent hebben hem afgeraden de staat van
beleg op te heffen en het is waarschijnlijk
dat Marcos maar al te graag hun advies zal
opvolgen. Volgens zuster Mariani bestaat
daarover geen twijfel. „Marcos heeft al zo
vaak beloofd de staat van beleg te verlich
ten of op te heffen, maar hij vond altijd wel
een reden om dat niet te doen."
De zuster hecht evenmin waarde aan de
voor volgend jaar beloofde verkiezingen.
„Wij hebben in de Filippijnen genoeg erva
ringen met referenda en verkiezingen. Die
worden altijd met overgrote meerderheid
door de president gewonnen en ze zijn
slechts bedoeld om de schijn van democra
tie te wekken. Echte vrije verkiezingen zijn
er onder Marcos nog nooit geweest en zullen
er onder Marcos ook niet komen."
Verzet
Maar waarin ligt dan de hoop waarover de
zuster het heeft? „Niet in verkiezingen of in
een andere wisseling van personen aan de
top, maar in het groeiende verzet onder
brede lagen van de bevolking. En vooral in
het feit dat steeds meer groeperingen uit de
armste lagen van de bevolking elkaar vin
den in de overtuiging dat verzet tegen dit
bewind de enige manier is om op de Filippijn
nen de onderdrukking tegen te gaan en
Marcos en de zijnen te vervangen door een
brede coalitie die beter de belangen van het
Filippijnse volk kan behartigen. De leiders
van die groeperingen zijn bezig het verzet te
organiseren; dat gaat moeilijk omdat het
om zoveel verschillende groeperingen gaat
die niet allemaal dezelfde politieke visie
heben. Het gaat om uiterst radicale studen
ten en intellectuelen, om arbeiders en boe
ren en om de wat meer behoudende mid
den-groepen. Ook de kerk, zij het verdeeld,
speelt daarin een rol. Maar ze hebben één
ding gemeen en dat is dat ze ervan over
tuigd zijn dat aan dit bewind een eind
gemaakt moet worden."
Zuster Mariani noemt dan Nicaragua. „Iets
dergelijks zou er ook bij ons kunnen gebeu
ren, ik zeg niet dat dat ons grote voorbeeld
is. maar in Nicaragua heeft tenslotte een
brede volksbeweging een eind gemaakt aan
het bewind van Somoza."
Maar dat ging wel gepaard met veel geweld.
„Ja en ik hoop dat dat op de Filippijnen
minder zal zijn, hoewel ook ik tot de over
tuiging ben gekomen dat het zonder geweld
niet meer gaat. Tenslotte is het geweld er nu
al. Marcos kan alleen maar met geweld zijn
regime in stand houden."
Hongerstaking
Een voorbeeld van het verzet is momenteel
de hongerstaking van politieke gevangenen
in twee Filippijnse kampen In hetBecutan-
kamp bij de hoofdstad Manila nemen 133
gevangenen al sinds begin november geen
voedsel meer tot zich en zuster Mariani laat
een telex-bericht zien waarin staat dat vijf
tien van hen zijn ingestort.
Ook in het Lharouskamp bij Cebu-city zjn
gevangenen in hongerstaking en daar zijn
volgens berichten van Amnesty Internatio
nal ook al 21 mensen in elkaar gezakt.
Sommigen van hen zijn bewusteloos.
De gevangenen protesteren tegen de men
sonterende omstandigheden waaronder zij
gevangen worden gehouden en eisen vrijla
ting van 54 gedetineerden wier vrijlating
door minister van defensie Juan Ponce En-
rille is toegestaan maar door de president
wordt tegengehouden. (Sinds 3 juni moeten
alle vrijlatingen weer door Marcos bekrach
tigd worden).
Zuster Mariani, die sinds 1975 de leidster is
van Task Force Political Detainees, een
organisatie die zich het lot aantrekt van
politieke gevangenen en hun verwanten in
de Filippijnen roept op tot internationale
steun voor de eisen van de hongerstakers.
Kan het buitenland ook een rol spelen in
het verzet tegen het bewind van Marcos?
„Regeringen niet, regeringen gaan met el
kaar om en dekken eikaars belangen, al zou
het goed zijn als de Nederlandse overheid
aandacht voor de rechten van de mens zou
vragen zodra er weer Nederlandse bedrijven
gaan Investeren in de Filippijnen. Maar
morele en geldelijke steun van niet-gouver-
nementele organisaties is welkom. Het ver
zet zullen we zelf moeten plegen. De veran
deringen moeten van het Filippijnse volk
zelf komen. Dat moet geleidelijk gaan,
maar ik hoop dat ik bij een volgende ont
moeting over drie tot vijf jaar, al een heel
ander verhaal kan vertellen."