alesa vraagt Polen
eer te gaan werken
Socialisten mijden PLO
Meese en Baker gaan
Reagans staf leiden
loog spel redt 'Madrid' alleen voorlopig
>up scheidt Guinee
in Kaapverdianen
Nkomo niet opzij
voor rivaal Mugabe
SI
begint eigen
ietsysteem
Moord in Turkije
Bende van vier
vervolgde half
miljoen Chinezen
I 17 NOVEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
doen om de arbeidsgeschillen tot een
einde te brengen.
Dienen
RCHAU (Reuter, AP, AFP) Lech Walesa, de leider van de Poolse onafhankelijke
«ld Solidariteit, heeft de arbeiders in zijn land opgeroepen te stoppen met het gebruik
JJJrrillamethoden in de strijd om hun eisen Intussen duurde ook het afgelopen
I jJjde de onrust in de industrie voort.
iog steeds geen oplossing ge-
voor een opstand van arbei-
ipht gen de plaatse^11® gouverneur
n« •^--.howa, een campagnet
*n en andere pretesten
»rs en werkers ln de
"org en de musea om ho-
p, -UP en een hongerstaking van
het sc'en m^nwerkers 111 SUezle
niplÜ dreigen er stakingen ln andere
rtnpl" d van de Poolse Industrie. De-
Dueling maakt een einde aan
fichting dat er meer arbeids-
ju komen nadat het hoogge-
vorige week Solidariteit ln
had gesteld ln een geschil
"statuten.
,vw-die zich realiseert dat hij een
,.0' heeft te spelen bij het weer
werk krijgen van de Poolse
eleni Pleltte er zaterdagavond
en v ichterban voor om met meer
bee? flight op te treden. Het plei-
gde op een onverwachte ont-
die de vakbondsleider vrij-
met de Poolse partijleider
jw Kania. Daarbij beloofde
geien
:owi
én ho I*
fehjf l
ipett<
sten H
ai het mogelijke te zullen
„Het lijkt er op dt de onrust in het
hele land de kop opsteekt. Nu we een
volledig erkende organisatie zijn,
hoeven we geen gebruik te maken
van guerrillamethoden. Zelfs al is de
zaak Juist dan zijn er andere metho
den dan stakingen om onze geschil
len op te lossen." aldus Walesa. Hij
vertelde dat hij en Kania zonder eni
ge terughoudendheid van beider kant
de problemen hadden besproken. „Ik
heb de eersté secretaris verteld dat de
tijd van regeren voorbij is en dat het
nu aankomt op dienen. Ik heb het
gevoel dat we elkaar begrepen," zei
Walesa tegen zijn achterban.
De vakbondsleider staat helemaal
achter de eisen die de arbeiders in de
publieke sector hebben gesteld. Een
groep van zo'n 150 onderwijzers, zie
kenverzorgers en cultureel werkers
houden in Gdansk al acht dagen lang
overheidsgebouwen bezet. Het afge
lopen weekeinde leek er nog geen
schot ln de zaak te zitten. De bezet
ters eisen een loonsverhoging van 150
gulden.
Hongerstaking
De mijnwerkers ln Sllezlë willen een
hongerstaking beginnen uit protest
tegen het bijeenkomen vandaag van
de oude mijnwerkers bond. Volgens
het persbureau PAP is het centrum
van de onrust ln de mijn van Jastrze-
bie, net als bij de stakingen van afge
lopen september. Volgens woordvoer
ders van Solidariteit doen maar wei
nig kompels aan de hongeractie mee.
PAP stelde dat de oude mijnwerkers-
bond nog sterk is en alle recht heeft
om bijeen te komen. „De democratie
is er voor iedereen,' aldus het persbu
reau.
De Poolse regering heeft zich nog niet
uitgelaten over de opmerking van de
hoge Russische partijfunctionaris
Zamjatln dat het westen miljoenen in
de Poolse economie stopt om het
communistische systeem dwars te
zitten. De opmerking kwam twee da
gen na het bericht dat Warschau de
Van een onzer verslaggevers
MADRID De Socialistische Internationale heeft op haar naoorlogse congres afstand
genomen van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie (PLO). In de gisteren aanvaardde slotreso-
lutie wordt een beroep gedaan op Israël, de Arabische landen en de Palestijnen onderhande
lingen te beginnen over vrede, waarbij de legitieme rechten van de Palestijnen gerealiseerd
zouden moeten worden. Daarbij werd de PLO niet met name genoemd.
De leider van de Poolse onafhan
kelijke vakbond Lech Walesa.
Verenigde Staten zes mijard gulden
noodhulp had gevraagd. Zamjatln
maakte daarvan geen melding, maar
beschuldigde vorige Poolse regerin
gen ervan hun economische probte
men te hebben willen oplossen met
leningen in het buitenland die dan
leidden tot een enorme schuld.
De uiteindelijke tekst van de resolu
tie kwam eerst na langdurig touw
trekken tot stand. Hoewel de Oosten
rijkse kanselier Kreisky de vorige
week verklaarde de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie te beschouwen
als de enige wettige vertegenwoordi
ger van het Palestijnse volk, onderte
kende hij later samen met de voorzit
ter van de Westduitse SPD, Willy
Brandt, de leider van de Israëlische
Arbeiderspartij, Sjimon Peres, en de
Egyptische minister van buitenland
se zaken. Boutros Ghali, een verkla
ring van een heel andere strekking. In
die verklaring werd een beroep ge
daan op alle buurlanden van Israël,
en speciaal op Jordanië, om onder
handelingen met dat land aan te kno
pen. De verklaring sprak weliswaar
van de legitieme rechten van de Pa
lestijnen, maar onderschreef tegelij
kertijd „de moedige benadering van
president Sadat."
Woede
Deze verklaring wekte zoveel woede,
dat Spaanse en Italiaanse socialisten
een tegenverklaring opstelden. De
centrale stelling van deze positiebe
paling luidde: „Het probleem blijft de.
vestiging van directe en positieve re
laties tussen de Israëli's en de Pales
tijnen, tussen een staat waarvan de
soevereiniteit en de integriteit moet
worden gerespecteerd, en de PLO,
een organisatie die het Palestijnse
volk vertegenwoordigt en als zodanig
brede erkenning geniet op het inter
nationale vlak."
Al direct bij het begin van de Socia
listische Internationale afgelopen
woensdag werd duidelijk dat de Pa
lestijnen niet op de onverdeelde
steun van de socialisten zouden kun
nen rekenen. Secretaris-generaal
Bemt Carlsson uit Zweden verklaar
de dat de PLO niet als waarnemer
aanwezig zou zijn. Toen de reizend
ambassadeur van de PLO, dr. Issam
Sartawi, toch aanwezig bleek te zijn,
werd hij omschreven als „vertegen
woordiger van het Palestijnse volk."
De uiteindelijke slotresolutie zoals
die aanvaard werd door de verzamel
de socialisten, biedt feitelijk nauwe
lijks meer dan Camp David en de
resoluties 242 en 338 van de Verenig
de Naties, alle verklaringen van voor
zitter Willy Brandt ten spijt.
Met de opmerking ln de slotresolutie
dat een overwinning van de
Arbeiderspartij bij de komende ver
kiezingen in Israël perspectief biedt
voor vrede met en om Israël, heeft de
leider van de partij, Sjimon Peres,
een behoorlijk steuntje in de rug ge
kregen. Het feit dat hij zijn voorkeur
voor een vredesregeling met Jordanië
in aansluiting op het akkoord met
Egypte uiteindelijk heeft moeten in
leveren, doet aan die waarde van de
socialistische uitspraak nauwelijks
iets af
Door de uitspraak van de Socialisti
sche Internationale lijkt de bodem te
zijn weggevallen onder de ontmoe
ting die Willy Brandt en kanselier
Kreisky eerder met de Palestijnse
leider Jasser Arafat hadden. De ver
kiezing van Ronald Reagan tot presi
dent van de Verenigde Staten heeft
de kans op een Amerikaanse bemid
deling waarbij ook de PLO zou wor
den betrokken, er niet groter op ge
maakt. Reagan schilderde na zijn
verkiezing de PLO al als een terroris
tische organisatie af.
BON (Reuter, AP, AFP) De staatsgreep van het
..len weekeinde in Ouinee-Bissau heeft een einde ge
it san het streven om tot een eenheid te komen met de
voormalige Portugese kolonie, de Kaap Verdische
titsgreep in het Westafri-
president Luis Cabral
jenomen. Het hoofd van de
lenst en een leider van de
Smarxlstlsche partij PAIGC
p het leven gekomen en de
D informatie heeft gewond
►cht in de Zweedse am-
leuwe leider van Gulnee-
|de voormalige minister-pre-
Bernardo Vielra.
Verdische eilanden Is de
de PAIGC ln een bijzon-
ren #ting bijeen om zich over de,
n ngf f toestand te beraden. De se-
usü ^generaal van de partij, Perei-
voo evens president van de eiian-
blok ibliek. Hij heeft de staats-
ntim onmiddellijk veroordeeld en
Lng mgeboden aan alle Kaapverdi-'
ngea t onder het nieuwe bewind in
en. 1 -Bissau in moeilijkheden zijn
van de staatsgreep was
'AVERAL (AFP) In op-
van het Amerikaanse bedrijf
te Business Systems is zater
e eerste communicatiekunst-
gelanceerd die is toegesneden
levensverkeer tussen compu-
moet in april worden
ir een tweede exemplaar,
derde moet in 1982 met de
nilmtependel in zijn baan
et hv n gebracht,
tnte-
eüiouders In SBS zijn de com
igant IBM, het verzekeringsbe-
tetna Life, en Comsat, de werk
chappij van het telefoon- en
ltelhetnetwerk Intelsat
gegevens worden al gerui-
li getransporteerd via telefoon-
dingen. die ook via een satel-
mnen lopen, maar hierbij is om
tche redenen de selnsnelheid
pkt
t volgens directeur Robert
elf klanten, waaronder Gene-
en Westinghouse. Hij
|over drie jaar 25 te hebben.
men met een jaaromzet van
B miljard dollar van SBS een
onderneming moeten ma-
aantal grondstations van
B-netwerk moet dan zijn ge-
Pran drie nu (alle in de V8) tot
een einde te maken aan de overheer
sende rol van de Kaapverdianen in de
regering van Ouinnee- Bissau. Ver
scheidene leden van de verdreven re
gering zoals de minister van defensie
DJalo zijn nog op de vlucht voor de
troepen van de nieuwe revolutionaire
raad die is samengesteld uit zwarte
Quinezen. (Kaapverdianen worden
tot de groep van kleurlingen gere
kend.) In de raad zijn naast officieren
ook gematigde burgers als de gouver
neur van de centrale bank Montelro
opgenomen.
Minister van buitenlandse zaken
Saude MtLria, die deze functie ook
onder het oude regime bekleedde,
heeft gezegd dat het land niet-gebon-
den blijft en zijn internationale ver
plichtingen zal nakomen. De nieuwe
leider majoor Vielra, ln de Portugese
pers wel de „Che Guevara van Afri
ka" genoemd een verwijzing naar
het feit dat hij op Cuba zijn militaire
opleiding heeft gehad wordt door
aanhangers van Cabral in Lissabon
als „gematigd" bestempeld.
Het nieuwe regime ls al erkend door
de regering van Gulnee-Conakry. Het
Russische partijblad Prawda heeft
zonder commentaar melding ge
maakt van de omwenteling.
der
Amerika's toekomstige president Reagan (links) had het afgelopen weekeinde een onderhoud
met John Connally, oud-minister van financiën.
WASHINGTON (Reuter, AP, AFP) James Baker, de gematigde ex-campagneleider
van George Bush, wordt de Witte Huis-stafchef van de toekomstige Amerikaanse
president Ronald Reagan. Ed Meese, stafchef tijdens Reagans gouverneurschap van
Californlë, wordt „speciaal adviseur van de president" en in die hoedanigheid lid van
het kabinet.
De 48-jarige Meese zal de verant
woordelijkheid krijgen voor staf
operaties van de nationale veilig
heidsraad, het kabinetsbeleid en
de staf, die zich bezighoudt met
het binnenlandse beleid. Zo legt
de nieuwe president het zwaarte
punt van zijn politiek ln het Witte
Huis en probeert hij tevens de
competitie tussen het ministerie
van buitenlandse zaken en de na
tionale veiligheidsraad te voorko
men. Met name onder de zittende
president Jimmy Carter heeft dit
geleid tot conflicten, vooral rond
de persoon van adviseur Zbigniew
Brzezinskl. De verwachting is dat
Meese de sleutelfiguur in de Witte-
Huisstaf wordt.
De 51-Jarige Baker gaat als staf
chef onder meer de betrekkingen
met het Congres en de pers verzor
gen. Zijn benoeming zal zeker bin
nen de rechtervleugel van Rea
gans aanhang wrevel oproepen.
Dat was ook al het geval toen de
nieuwe president Baker na uit
schakeling van Bush in de voor-
verkiezingsstrijd een plaats aan
bood in zijn campagnestaf.
Reagan heeft het afgelopen week
einde een onderhoud gehad met
John Connally, minister van fi
nanciën in het eerste kabinet van
Richard Nixon. Meese zei dat hier
uit niet mag worden afgeleid dat
Connally lid van het kabinet
wordt. Ook Reagans commissie
van economische adviseurs is bij
een geweest.
Moskou
De betrekkingen tussen de Vere
nigde Staten en de Sowjet-Unie
zullen moeizaam blijven maar
Moskou is niet vooringenomen te
gen Ronald Reagan. Die indruk
heeft William Scranton, oud-am
bassadeur van de VS bij de VN en
nu leider van het Amerikaanse
genootschap voor de Verenigde
Naties, meegebracht van een be
zoek aan Rusland.
Leonid Zamjatln, hoofd van de
afdeling voorlichting van het Cen
trale comité van de Russische
communistische partij heeft voor
de tv gezegd dat het nog te vroeg
is om te voorspellen hoe Reagan
zal regeren. Campagnetoespraken
zijn meestal retoriek en dat blij
ven ze nadat de kandidaat tot
president is verkozen, hield hij de
Russische kijkers voor.
Het meest rechtstreekse commen
taar van de Russische leiders op
Reagan kwam enkele dagen gele
den van de nieuwe premier Ticho-
now toen deze zei te hopen dat de
nieuwe Amerikaanse regering een
constructieve houding zal aanne
men ten aanzien van de vraag
stukken van de betrekkingen tus
sen beide landen.
Faroek Kaddoemi, hoofd van de
beleidsafdeling van de PLO is van
mening dat met Reagan in het
Witte Huis de kans op een nieuw
conflict in het Midden-Oosten gro
ter wordt. Niettemin geeft de PLO
aan Reagan de voorkeur boven de
zittende Carter. Reagans beleid
zal naar Kaddoemi's opvattingen
fermer en duidelijker zijn zodat de
wereld niet om zijn agressiviteit
heen zal kunnen.
SALISBURY (Reuter, AP, AFP) Joshua Nkomo, Zimbab
we's minister van binnenlandse zaken en belangrijkste rivaal
van premier Robert Mugabe, denkt er niet over af te treden.
Hij zei dit gisteren na een verdekte suggestie van minister
Enos Nkala dat de zeven maanden oude coalitieregering van
Mugabe plannen heelt om de onafhankelijke pers van het
land te breidelen en de oppositie uit te schakelen om zo te
komen tot een éénpartijstaat.
Mugabe heeft de suggestie in forse
taal van de hand gewezen. „De men
sen moeten onderscheid zien te ma
ken tussen uitspraken die leiders als
Individuen doen en die zij als lid van
de regering maken," zei hij op een
bijeenkomst van zo'n tweehonderd
blanke boeren. Nkomo heeft van de
premier gevraagd dat hij „de minis
ters met de grote mond" die hij ver
antwoordelijk houdt voor de gewel
ddadigheden in Bulawayo ontslaat.
De gebeurtenissen van vorig week
hebben aan 55 mensen het leven ge
kost Er waren zeker vijfhonderd ge
wonden.
Nkomo zei dat hij aan zal blijven als
minister zolang dat hem mogelijk
wordt gemaakt. In zijn toespraak tot
aanhangers ln Bulaway, het centrum
van de achterban van de minister,
leek Nkomo de kloof tussen hem en
Mugabe te vergroten. Hij scheen te
waarschuwen dat hij en zijn Ndebele-
ANKARA (AP) Twee onbekenden
hebben zaterdag in het zuiden van
Turkije een sergeant van de Ameri
kaanse luchtmacht doodgeschoten.
Waarnemers in Ankara zien ln de
aanslag een teken dat Turkije wel
licht een nieuwe golf van geweld te
wachten staat. De militaire staats
greep van september maakte vrijwel
een einde aan de stroom politieke
moorden. Voordien waren in twee
Jaar tijd ongeveer vijfduizend men
sen vermoord.
De sergeant werkte op de NAVO-
basis Incirlik bij Adana. De afgelopen
twintig maanden zijn acht Ameri
kaanse militairen in Turkije ver
moord.
China dreigt Taiwan
HONGKONG (AP) China zal mo
gelijk geweld gebruiken Taiwan te
..bevrijden", zo heeft een hoge Chine
se functionaris tegen een krant in
Hongkong gezegd. De huidige toe
stand op Taiwan is volgens Zaho Gu-
angqi „een negatieve factor". Vereni
ging van China is een van de drie
grote taken van het land voor de
Jaren tachtig," zo zei hij. „De andere
twee zijn verzet tegen het hegemonis-
me (de Sowjet-Unie dus) en verwezen
lijking van de moderniseringen."
stamgenoten genoeg beginnen te
krijgen met wat zij beschouwen als
beledigend gedrag van Mugabe's aan
hang.
Mugabe probeerde zijn gehoor van
blanke boeren gerust te stellen over
de toekomst en zei dat zijn geregering
zich gebonden acht aan het in de-
grondwet geregelde stelsel van meer
partijen. De blanke boeren die voor
het voedsel van het land en voor
deviezen zorgen zullen niet van hun
gronden worden verdreven ten gun
ste van zwarte aspirant-boeren.
PEKING (AP. AFP) - Jiang Qing, de
weduwe van Mao, en haar negen me
deverdachten zullen zich volgende
week moeten verantwoorden voor de
dood van 34.375 door hen vervolgden
en de onderdrukking van meer dan
een half miljoen Chinezen tijdens de
„culturele revolutie" van 1966 tot
1976.
Het persbureau Nieuw China gaf gis
teren voor het eerst een aantal bijzon
derheden over de aanklachten tegen
de „bende van vier" en de medever
dachten. In totaal worden dertien
van de achtenveertig punten van de
aanklacht genoemd.
Uit geen der punten blijkt dat de
nieuwe machthebbers in Peking
trachten met Mao Zedong zelf af te
rekenen; de vroegere partijleider
komt er zelfs vrij gunstig uit naar
voren. Zo zou de bende van vier in
1974 hebben getracht Mao ervan te
weerhouden Deng Xiaoping, de hui
dige sterke man, te benoemen tot
eerste vice-premier, achter premier
Tsjoe Enlai.
Opmerkelijk in de aanklacht is, dat
Mao's weduwe niet wordt uitgesloten
bij de beschuldiging dat zij zou heb
ben geprobeerd de partijleider te ver
moorden.
De meeste klachten hebben betrek
king op onderdrukking van „kaderle
den en gewone burgers" en een po
ging tot gewapende opstand in
Sjanghai, in 1976.
Herman Amelink
>RID De Conferentie voor Europese Veiligheid en Samenwerking
Kirlopig gered. Het vrijdag bereikte akkoord tussen Oost en West
tozaakte een gevoel van opluchting. Het stokkende proces van
panning is kennelijk nog niet zo verziekt, dat alle mogelijkheden
een dialoog uitgeput zijn. Maar het spel is zowel door de oostelijke
de westelijke landen zeer hoog gespeeld.
Pontane applaus dat opklonk, nadat
Witter van het overleg ln de agenda-
'oep de bereikte overeenstemming
Konstateerd, was een ontlading van
jPajuien sfeer van de afgelopen negen
J-De Amerikaanse ambassadeur Max
«iman zat er niet zo ver naast, toen
jatateerde dat alle Europese landen,
de leden van het Warschau Pact.
«tting van het CEVS-overleg wilden,
i alleen de 8owjet-Unle onder bepaal-
atandigheden bereid zou zijn geweest
«conferentie te laten springen. Uit-
h ,cft het Kremlin dat niet aange-
k ;aatste voorstel van de neutrale
het Beslikt al was daar wel
wiepauze van vijf uur voor nodig voor
toMdri Moskou en de Sowjet-dele-
kttek
van de Russen bij internationale
onderhandelingen is de tegenpartij onder
druk te zetten door uitstel en door vast te
houden aan hoge eisen. Ook dreigen met
het afbreken van het overleg hoort daarbij.
Waarom doen de Russen dat? Max Kampei-
man: „Ik heb afgeleerd te proberen de moti
vering van de tegenpartij te begrijpen." Wel*
constateerde hij dat de Russen niet geluk
kig zijn net met een slechte reputatie en dat
president Breznjew zich in de loop van zijn
carrière geïdentificeerd heeft met het pro
ces van ontspanning. Al die factoren spelen
mee bij de uiteindelijke standpuntbepaling
van de Sowjet-Unie.
Wat houdt het ln Madrid bereikte akkoord
nu precies in? Het geeft alle deelnemende
landen de gelegenheid zich uit te spreken
over de naleving van de Slotakte van Hel
sinki. Dat het daarbij zachtzinnig zal toe
gaan, hoeft niemand te verwachten. De
Russische inval in Afghanistan en de slech
te behandeling van dissidenten in Oost-
Europa zullen daarbij ongetwijfeld de revue
passeren.
Aan de andere kant zullen de Russen ook de
Amerikanen wijzen op de rassenrellen in
Miami en de Britten de situatie ln Noord-
Ierland onder de neus wrijven. De bij de een
wat meer en bij de ander wat minder ingeto
gen kritiek van westelijke zijde tijdens de
openingstoespraken moet het Kremlin tot
de overtuiging hebben gebracht dat ze door
Instemming met de agenda geen sprong ln
het duister deden. De Russen beseffen dat
zij tot Kerst ln de beklaagdenbank zitten,
maar dat de straf die ze moeten dragen
draaglijk zal zijn:
Hoe het proces tot aan het einde van dit
jaar zal verlopen, is niet precies te voorspel
len. De Amerikanen hebben al laten door
schemeren dat zij na het Kerstreces zeker
over de naleving van de Slotakte van Hel
sinki zullen doorpraten, als de Oosteurope-
aneft teveel tijd rekken door nieuwe voor
stellen ter tafel te brengen. Als er rondom
Kerst wat gebeurt, zullen we daar na de
Jaarwisseling zeker over praten, aldus de
Amerikaanse ambassadeur. Iedereen weet'
dat het daarbij over een eventuele Russi
sche inval fh Polen gaat, en ledereen beseft
ook dat dit dan tevens het einde van CEVS
zou zijn.
Vervolg
Een groot struikelblok is blijven liggen,
omdat de Sowjet-Unie dat als pressiemid
del achter de hand heeft willen houden. Er
is namelijk nog geen afspraak dat er een
nieuwe toetsingsconferentie komt naar het
voorbeeld van Belgrado en Madrid. Wel
staat in de verklaring die de voorzitter zal
afleggen dat zo'n conferentie er moet ko
men, maar over het hoe en het wanneer
staat nog niets vast. Dat is de concessie die
het westen in de slotfase van de voorberei
dende besprekingen de Sowjet-Unie heeft
gedaan.
Mochten de Russen hun bulk té vol krijgen
van de boze woorden die hier aan hun adres
zullen worden gesproken, dan behouden zij
de mogelijkheid een voortzetting van het
overleg over de Europese veiligheid en sa
menwerking tegen te houden. Daarmee
hebben zij nog een krachtig pressiemiddel
in handen, waarmee zij ln het verdere ver
loop van het overleg veel onheil kunnen
aanrichten.
Want dat er nog veel te verhapstukken ls en
dat er daarbij nog veel conflictueuze situa
ties kunnen ontstaan is gemakkelijk te
voorspellen. Het door het Warschaupact
gelanceerde idee van een aparte ontwape
ningsconferentie, waarbij de kwesties van
vrede en veiligheid losgekoppeld zouden
worden van de CEVS, is voor het westen
niet aanvaardbaar.
Wel bestaat er ln het westelijke kamp een
neiging om in te stemmen met het eerste
deel van een Frans voorstel voor een Euro
pees ontwapeningsoverleg, dat voorziet in
aparte onderhandelingen over vertrouwen
wekkende maatregelen. In het kader daar
van zouden dan afspraken kunnen worden
gemaakt over de aanmelding van ook
kleinere militaire manoeuvres en van
troepenverplaatsingen. Verder zou gespro
ken kunnen worden over uitbreiding van de
reikwijdte van afspraken. Nu hoeft de Sow
jet-Unie bij voorbeeld alleen nog maar mel
ding te maken van militaire manoeuvres
van grote omvang die plaats hebben op
minder dan 250 km van de Russische west
grens.
Eén lijn
In Madrid is ook duidelijk geworden dat de
Sowjet-Unie er door haar harde opstelling
niet in is geslaagd het westelijke kamp uit
elkaar te spelen. Aan beide zijden van de
Atlantische oceaan bestaan uiteenlopende
Ideeën over het proces van ontspanning.
Met name aan Westduitse kant bestaat een
mede door de Duitse deling ingegeven
grotere bereidheid om een redelijke ver
standhouding met de Sowjet-Unie te hou
den dan bij voorbeeld in de Verenigde Sta
ten. De Amerikaanse ambassadeur Kam
peiman sprak er dan ook zijn grote tevre
denheid over uit, dat het westen op één lijn
is gebleven tijdens het overleg in Madrid.
Een belangrijke overweging waarom de
Sovjet-Unie uiteindelijk akkoord is gegaan
met een voortzetting van de Conferentie
voor Europese Veiligheid en Samenwerking
is zonder twijfel ook gelegen in de interne
situatie van dat land. De economische pro
blemen waarmee Moskou kampt zijn im
mens, de Russische president Brezjnew
heeft dat hoogst persoonlijk toegegeven. De
economische crisis in de hele wereld gaat
zeker niet aan het centraal gestuurde eco
nomieën van Oost-Europa voorbij. Zouden
de Russen onder die omstandigheden „Ma
drid" helemaal hebben laten vastlopen, dan
zouden ze de materiële hulp uit het westen
voor een groot deel hebben kunnen ver
geten.
Het voorlopig doorgaan van de Confe
rentie over Europese Veiligheid en Samen
werking betekent dat de economische we
reldcrisis niet ook nog eens opgezadeld
wordt met een politieke crisis.