raniërs zitten nu met
ijzelaars in de maag
Westen doet scherpe
aanval op Sowjet-Unie
X
huivering Poolse partij wordt nog groot probleem
'Iraaks front' wil
van president af
Mao was
te links
S hebben geen haast meer
abieren praten
er met Europa
Moskou wil
bevriezing
van troepen
Londen rekent
op dood van
hongerstakers
Dader van aanslag in München bekend
iAQ 14 NOVEMBER I960
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
mond-
volk!
weg p(
ontslag
id. maaj
beuren
i baan bi
eldsr-
r de
aGDAD (Beuter, AFP, AP)
Een groep naar het bulten-
nd uitgeweken Iraakse op-
■itieleden heeft in de Syri-
u. hoofdstad Damascus
>n Nationaaldemocratisch
oan-Arabisch front" opge-
[t met de bedoeling het
ith-regime van de Iraakse
ier saddam Hoessein om-
j te werpen en toenadering
zoeken met Iran.
'■m di'
Ider
maai r
'ijzorwi ith-regcrini
bl
*n t*ke
fractie,
öblemen
front waarin verscheidene poli-
stromingen zich hebben ver-
krijgt de warme steun van de
ig in Syrië. De twee zus
terpartijen in Iran en Irak leven al
geruime tijd in onmin met elkaar.
Irak verbrak onlangs de diplomatie
ke betrekkingen met Syriè en Libië
als reactie op berichten dat deze twee
landen wapens naar Iran zouden heb
ben gestuurd.
Koeweit heeft Iran gisteren verant
woordelijk gesteld voor een raketaan-
val op een grenspost in het noorden
van het land, vlak bij Irak. Een aantal
raketten explodeerden daar zonder
slachtoffers te maken of schade aan
te richten. Aangenomen wordt dat de
projectielen voor Irak bedoeld waren
maar wat onzuiver werden gericht.
Saoedi-Arabië haastte zich te verkla
ren Koeweit bij te zullen staan „in elk
gevaar waaraan het wordt blootge
steld."
Volgens westerse verslaggevers die
aan Iraakse zijde het oorlogsfront be
zochten lijkt het er op dat de Iraakse
troepen zich ingraven op het verover
de terrein en daar defensiewerken
bouwen. Het ziet er naar uit dat Irak
vast van plan Is de veroverde gebie
den de gehele winter vast te willen
houden. Hele dorpen zijn met de
grond gelijk gemaakt om vrij uitzicht
te hebben. De correspondenten kre
gen alleen toestemming de posities te
bezoeken die stevig in handen waren
van de Irakezen, in de buurt van de
gevechten mochten zij niet komen.
pSiii PorM'y
[HERAN De Verenigde Staten aanvaarden slechts ln principe de vier Iraanse voorwaar-
n voor de vrijlating van de 52 gijzelaars, maar lijken niet in staat ze ook daadwerkelijk uit te
«en. Het is nu Iran, dat door een groeiende binnenlandse onrust dringend verlegen zit om
n snelle oplossing in de gijzelingszaak. Iran heeft nu alle hoop gevestigd op Olaf Palme, die
i bemiddelaar ln de oorlog met Irak mogelijk ook kan helpen een snel einde aan de gijzeling
maken.
u heeft nog steeds geen ofhdele
ictie gegeven op het Amerikaanse
itwoord op de eisen voor de vrijla-
ng. Hoewel in uiterst vriendelijke
poocdingen gesteld, is het ant-
oord van de Amerikanen veel har-
T dan aanvankelijk verwacht. Men
bereid toe te geven, maar laat het
hangen van de juridische haalbaar
eid in de Verenigde Staten. En dat
omt er waarschijnlijk op neer dat de
Kperlkaan8e rechter uiteindelijk
|en mogelijkheden ziet om bijvoor-
Jbidd de bezittingen van de overleden
sjtóover te dragen of bestaande vor
derden tegen Iran ongedaan te
de Amerikanen
rt dit alle gijzelaars tegelijk vrij
moeten komen en niet in groepjes na
elkaar, zoals Iran dat wil. Dat komt er
voor Iran op neer dat men nu moet
beslissen de gijzeling te beëindigen in
ruil voor een principe-toezegging, die
mogelijk later slechts zeer gedeelte
lijk wordt nagekomen. Maar de
Iraanse tegoeden zouden dan wel vrij
komen en daar heeft Iran nu grote
behoefte aan.
Zwak
De Iraanse onderhandelingspositie Is
sinds de Amerikaanse presidentsver
kiezingen aanzienlijk verzwakt. De
gijzelingsaffaire speelt niet meer zo'n
belangrijke rol in de binnenlandse
politiek van de VS. Bovendien is de
Iraanse hoop op internationale steun
in de oorlog tegen Irak door een einde
van de gijzeling vervlogen.
Iran had gehoopt na vrijlating van de
gijzelaars tenminste de beschikking
te krijgen over het in de VS en Euro
pa bestelde en betaalde militair ma
terieel. In de VS zou het gaan om
bestellingen ter waarde van 800 mil
joen gulden. In QrootrBrittannië en
Frankrijk heeft Iran oorlogsschepen
besteld en ln Italië militaire helikop
ters. Deze landen hebben Iran echter
laten weten dat vanwege de vijande
lijkheden met Irak, de door haar ge-
dane militaire bestellingen niet zul
len worden geleverd, zelfs al wordt de
gijzelingsaffaire opgelost en worden
de economische sancties tegen Iran
opgeheven.
Hiermee is de bemiddelingspoging
van de Zweedse oppositieleider Olof
Palme, die deze dagen als VN-bemid-
delaar het oorlogsgebied zal bezoe
ken, voor Iran van levensbelang ge
worden. Iraanse regeringsfunctiona
rissen spreken van een mogelijk
staaktrhet-vuren binnen tien dagen.
Zij geven Palme grote kansen op suc
ces omdat hij een zeer gerespecteerd
figuur is in Iran.
Ontevreden
Rantsoenering van essentiële goede
ren, prijsstijgingen en grote werke
loosheid, mede ten gevolge van de
oorlog, stellen hoge eisen aan de
Iraanse bevolking. Regeringsfunctio
narissen en diplomaten in Teheran
wijzen op de eerste teken van onte
vredenheid onder belangrijke groe
pen Iraniërs. Zij menen dat Iran om
binnenlandse redenen een oplossing
van de gijzellngsaffaire harder dan
ooit nodig heeft. Slechts door de vrij
lating zal Iran in de gelegenheid wor
den gesteld in het buitenland niet-
milltaire goederen te kopen en de
hard benodigde kredieten te ver
krijgen.
Een mobiele eenheid van de Bahama's dwong 102 bootvluchte-^
lingen uit Haïti een van de Bahama-eilanden te verlaten. Door
een storm waren de bootvluchtelingen anderhalve maand
geleden op het eiland terecht gekomen. Zij hadden naar de
Verenigde Staten willen gaan, waar zich reeds 25.000 Haitia-
nen bevinden. De Haitianen weigerden de Bahama's goed
schiks te verlaten en boden aanvankelijk verzet tegeü de 25
man tellende mobiele eenheid. Met geweld werden zij tenslotte
gedwongen in te schepen in een boot die hen terug naar Haïti
zou brengen. Journalisten die het gebeuren vanuit een helicop
ter gade sloegen maakten rechtsomkeerd toen een van de
agenten zijn automatisch wapen op de helikopter richtte.
tTRG (AP) Vertegen-
[ers van de Europese Gemeen-
p en de Arabische Liga hebben
besloten om volgend Jaar ln
ler een conferentie van minis-
Jj un buitenlandse zaken te beleg-
fcover de verbetering van de onder-
betrekkingen. Belde partijen
n het erover eens dat de confe-
e uiterst zorgvuldig voorbereid
Te te worden. Besloten werd dat
werkgroep de verdere bijzonder-
i. zoals plaats, datum, organlsa-
n en agenda, moest uitwerken.
^Europees-Arabische dialoog, die
t het eerst na de oliecrisis van
5 op gang kwam. werd op Ara-
Ti verzoek in de lente van het
f Jaar afgebroken. In het geza-
Ujke communiqué van gisteren
i de hervatting toegejuicht
De Westduitse socialist Willy Brandt opent met het rinkelen van de
bel de Socialistische Internationale in Madrid. Naast hem zitten
links de Zweedse afgevaardigde Bernt-Carlsson en rechts de Spaan
se afgevaardigde Felipe Gonzales.
__Jf (AFP. Reuter) De Sowjet-
|e heeft nieuwe voorstellen gedaan
de troepensterkte in Centraal
kopa. Nicolai Tarasow. de leider
1 de Russische delegatie op de
conferentie over wederzijdse
,jnbeperking in Centraal Europa
Rumens de leden van het War
p-Pact een „collectieve bevrie-
t van de troepensterkten voorge-
aing zou moeten gelden
rechtstreekse deelnemers aan
Onderhandeling met uitzondering
B de Verenigde Staten en de Sow-
"de. Voor het Westen zouden dat
West-Dultsland, België,
Canada en Luxemburg
r het Oostblok Polen. Oost-
md en Tsjechoslowakije
De bevriezing zou maximaal drie jaar
moeten duren na de ondertekening
van een akkoord over vermindering
van de Amerikaanse en Russische
troepen. Voorwaarde is volgens Mos
kou echter dat het Westen positief
reageert op het in Juli gedane voorstel
dat de Sowjet-Unie 20.000 militairen
en de Verenigde Staten 13.000 militai
ren terugtrekt uit Centraal Europa.
De westerse landen hebben zich be
reid verklaard het voorstel te bestu
deren. maar wijzen erop dat het
grootste obstakel blijft bestaan. En
dat is dat de Oostbloklanden 150 000
militairen meer in Centraal Europa
zouden hebben dan zij hebben opge
geven. De Weense conferentie sleept
zich overigens al zeven jaar voort.
De verhoudingen tussen Oost- en
West-Duitsland worden op het ogen
blik steeds koeler. De DDR heeft aan
gekondigd dat Westduitse artiesten
vanaf 1 januari niet meer in Oost-
Duitsland mogen optreden.
Daarnaast werd de Russische inval in
Afghanistan doof Bell een „donkere
schaduw over de Oost-West-verhou-
dingen" genoemd. Griffin Bell volgde
de teneur van eerdere toespraken van
de Britse en Westduitse woordvoer
ders. respectievelijk onder-minister
van buitenlandse zaken Peter Blaker
en minister van buitenlandse zaken
Hans Dietrich Oenscher.
Peter Blaker zei dat Moskou „alle
grondbeginselen van Helsinki met
voeten heeft getreden". Hij riep de
Sowjet-Unie op Afghanistan in staat
te stellen zelf zijn regering te kiezen.
Minister Oenscher deed een beroep
op alle afgevaardigden alles in het
werk te stellen om de slotakkoorden
van Helsinki „niet slechts een episo
de van hoop te laten zijn. maar een
werkelijkheid"
Oenscher ging ook in op de maatrege
len van Oost-Duitsland om het be
zoek aan dit land te bemoeilijken.
„Wij kunnen dit niet aanvaarden",
aldus Oenscher. „Ontspanning kan
alleen geloofwaardig overkomen als
dergelijke beperkingen van de bewe
gingsvrijheid tussen volkeren worden
opgeheven".
Vertegenwoordigers van het Oost
blok hebben tot nu toe nog niet de
gelegenheid gehad om antwoord te
geven op de harde beschuldigingen.
De toespraak van de Sowjet-Unie
werd gisteravond laat verwacht.
Gisteren was nog steeds geen over
eenstemming bereikt over de agenda
van de conferentie, waar nu al tien
dagen over wordt beraadslaagd. De
VS willen de eerste weken besteden
aan bespreking van de schendingen
van Helsinki door Moskou en de Sow
jet-Unie heeft voorstellen voor een
ontwapeningsconferentie als eerste
punt op de agenda. Moskou beschul
digt het westen van opruiing. De deel
nemende landen zijn het tot dusverre
alleen eens geworden over het hou
den van de openingstoespraken. Deze
zullen tot begin volgende week duren.
Socialisten
In Madrid werd gisteren tevens de
socialistische internationale geopend
door de voormalige Westduitse
bondskanselier Willy Brandt. Hij riep
de meer dan vijftig deelnemende so
cialistische partijen op tot stopzet
ting van de wapenwedloop en vergro
ting van de hulp aan arme landen.
„Wapenbeperking is nodig om de gel
den die dan vrij komen aan te wen
den voor de ontwikkeling van de der
de wereld", aldus Brandt. In verband
LONDEN (AP) De Britse regering
verwacht dat enkele van de zeven
leden" van het Ierse Republikeinse
leger (IRA) die in een Noordierse ge
vangenis in hongerstaking Zijrr, zul
len sterven. „We zullen het ten zeerste
bet-euren," verklaarde Michael Ali
son, een Britse minister in de Noord
ierse regering. ..maar we zijn niet bij
machte het tegen te houden, óeen
enkele democratie zou dat kunnen
zonder levens in gevaar te brengen."
De IRA-leden gaan vandaag de ne
gentiende dag van hun hongersta
king in de Maze-gevangenis bij Bel
fast in. Met hun staking willen zij
bereiken dat ze als politieke gevange
nen worden beschouwd en niet als
misdadigers. De Britse regering op
hun verzoek in te gaan.
Naar verwacht zal de dood van een
van de hongerstakers voor de IRA
reden zijn om meer gewelddadighe
den te begaan. De hongerstakers wor
den door de IRA als martelaars ge
zien. De Britse regering redeneert dat
toegeven aan de eisen van de honger
stakers zou betekenen dat de IRA
daar moed uitput en doorgaat met
moorden in de overtuiging dat zij
later een speciale behandeling als po
litieke gevangene krijgen.
De hongerstakers weigeren ieder
voedsel, maar nemen wel water met
zout in. Volgens gevangenismedewer
kers zal hun toestand niet kritiek
worden voor de kerstdagen. De ge
vangenen zullen niet gedwongen wor
den te eten, al gaat het nog zo slecht
met hen, verklaart de Britse regering.
Een groot aantal winkels in London
derry sloot woensdag uit medeleven
met de hongerstakers zijn deuren. In
die plaats werd ook een grote protest
bijeenkomst gehouden.
KARLSRUHE (UPI) De Westduit- 21-jarige neo-nazistudent Gundolf
se politie heeft nü overtuigende be- Köhler. die er zelf ook bij is omgeko-
wijzen gevonden dat de bom die tij- men. Bewezen is dat de bom in de
dens het oktoberfeest in München 13 kelder van diens ouders in elkaar was
mensen doodde gelegd werd door de geknutseld.
MADRID (Reuter, AP. AFP) Westerse landen hebben gisteren een scherpe aanval op de
Sowjet-Unie gedaan op de conlerentie voor Europese Veiligheid en Samenwerking in Madrid.
De Amerikaanse afgevaardigde Grilfin Bell beschuldigde Moskou van „brutale onderdruk
king" van de strijders voor de mensenrechten en zei dat de Sowjet-Unie een „betreurenswaar
dig record" heelt gevestigd bij het naleven van de akkoorden van Helsinki.
met de veiligheidsconferentie op en
kele honderden meters verder van
het congrespaleis waar de socialisten
bijeenkomen zei Brandt dat Helsinki
een voorbeeld blijft voor hoe men in
de wereld tot vrede en samenwerking
kan komen. Hij voegde eraan toe dat
'de gevaren voor de wereldvrede nu
groter zijn dan een jaar geleden".
PEKING (Rueter. AFP) De
eens zo grote Chinese leider Mao
Zedong heeft door zijn veel te
linkse houding vele grote fouten
gemaakt. Dat vindt althans de
huidige secretaris-generaal van
de Chinese communistische par
tij. Hoe Yaobang. Hij zei dit in
een gesprek met de Spaanse
communistenleider Santiago
Carrillo, die op dit moment een
bezoek aan Peking brengt.
Hoe noemde als voorbeeld van
die veel te linkse plannen de
falende „Grote stap voorwaarts"
en de Culturele revolutie. Hoe
het mislukken van deze twee
grootste plannen in verband
staan met de linkse geaardheid
van Mao maakte Hoe niet duide
lijk. Hij zei dat Mao niet de enige
was die fouten had gemaakt,
maar de gestorven leider zou wel
voor de meeste fouten verant
woordelijk zijn.
De bomexplosie die op 29 okto
ber in het spoorwegstation van
Peking tien mensen het leven
kostte is veroorzaakt door een
man die zelfmoord pleegde. Dit
schreef gisteren het Chinese
Volksdagblad. Volgens deze le
zing was de dader een dertigjari
ge man, die een zware bom in de
drukke hal van het station tot
ontploffing bracht. Hij zou uit
wanhoop hebben gehandeld om
dat hij geen werk kon krijgen in
zijn geboortestad Peking. De
man was na zijn ontslag uit mili
taire dienst werkzaam in een
tractorenfabriek in de noordelij
ke provincie Shanxi
ADVERTENTIE
modules
komplete
bewegwijzering-
systemen
geniaal
eenvoudig
02505*14441
r J. den Boef
i spectaculaire successen van de vrije vakbeweging Solidariteit van de
Tstro-monteur Lech Walesa uit Gdansk en de dramatische gebeurte-
»en die een gevolg waren van haar vastberaden optreden, hebben de
naacht afgeleid van een tenminste even belangrijke ontwikkeling in
wen: die binnen de eens zo machtige communistische partij.
tussen de leiding van de vrije
«Dond en de regering (die overigens als
i r van de beslissingen van de par-
h nog niet tcn einde Zo is er
m w ^*estie van vertegenwoordiging
boeren binnen het verband van
waanteit. een zaak die van beide zijden
°og wordt opgenomen.
innen de partij zal het verzet tegen vcrde-
oncessies aan de onafhankelijke vakbe-
•rtrluM er toe" dan afnemen, als er geen'
i Lveranderingen worden doorge-
(bhpn a karakter van een zuivering
«e andere kant zal de radicale
loeft!? h311 Solidariteit, die totdusver met
BhnnHa WaJe5a in toom kon worden
gouden zware druk blijven uitoefenen,
vrijwel onmogelijk dat de rust in
Polen weerkeert, voordat het democratise
ringsproces dat zich aan de basis van de
communistische partij voltrekt, tot de top
is doorgedrongen. Dat kan echter pas
werkelijkheid worden, als het speciale con
gres wordt gehouden, dat de partijleiding al
enkele maanden geleden heeft aangekon
digd, maar waarvan de begindatum nog
niet vaststaat.
De meeste partijleden namen na de gebeur
tenissen in Gdansk een afwachtende hou
ding aan. zoals zij dat ook in de tijd van
Gierek deden. Zij stonden er in het alge
meen nogal gereserveerd tegenover dat „ge
wone arbeiders" de leiding van de stakings
beweging op zich hadden genomen. En zij
hadden de grootste moeite met Lech Wale
sa, een „ongeletterde", van wie zij geen
hoge verwachtingen hadden.
Walesa bewees echter met zijn enorme vast
houdendheid dat de partij machteloos
stond tegenover de rebellerende arbeiders.
En toen langzaam maar zeker duidelijk
werd, dat de nieuwe partijchef Stanislaw
Kania (onder wie in augustus nog de veilig
heidsdienst ressorteerde) geen geweld wilde
gebruiken en ook de SowjetrUnie zich bij de
gang van zaken leek te hebben neergelegd,
begon een voorzichtige discussie aan de
partijbasis.
Voordat de Warschause rechtbank zich op
24 oktober gedoopt voelde, eenzijdig de
statuten van Solidariteit aan te vullen met
een nadrukkelijke erkenning vn de leidende
rol van de communistische partij, werd er
nog niet openlijk over de blunders van de
partij gedebatteerd. Na de uitspraak bleef
het partijblad Trybuna Ludu officiële lijn
volgen, maar andere bladen zoals de
populaire Zycie Warszawy namen open
lijk stelling tegenover de juridische dwaling
van de rechtbank. Ook bij de partijleden,
die gereserveerd tegenover het optreden
van Lech Walesa stonden, leefde veront
waardiging, omdat opnieuw was gebleken
dat de vernieuwingen in de personele sfeer
in de partij zonder uitwerking waren ge
bleven.
De kritiek op de partij barstte los; in het
gehele land werden congressen georgani
seerd. Zij die van het succes van Solidariteit
gebruik wilden maken om de democratise
ring binnen de partij te versnellen, bleken
in het algemeen de meerderheid achter zich
te hebben. En de oproepen die de partijlei
ding bereikten om zichzelf te vernieuwen en
niet langer te wachten met economische
hervormingen, lieten geen twijfel bestaan
over de gezindheid van de bevolking.
Ontluistering
Het gezag van de partij was tot nul geredu
ceerd en tegen de achtergrond van de toene
mende Invloed van de vrije vakbeweging
Solidariteit ontwikkelde zich een gevaarlij
ke situatie. De spanning werd even verbro
ken toen na een bliksembezoek van partij -
chef Kania en premier Josef Pinkowski aan
Moskou een compromis tussen regering en
vrije vakbeweging binnen het bereik kwam
Maar latere pogingen van de partij om
Solidariteit met dreigementen onder druk
te zetten, leidden opnieuw tot een dramati
sche toestand.
De ontluistering van het partij-apparaat
was volkomen, toen ondanks alle dreige
menten zelfs gepaard gaande met de
vertoning van tv-beelden van militaire ma
noeuvres van troepen van Polen en de Sow
jet-Unie, die uit archief-materiaal bleken te
bestaan het hoogste gerechtshof Solida
riteit gelijk gal en de lagere rechtbank in de
hoek zette. De machteloosheid van de par
tijleiding. maar vooral die van de voorstan
ders van een harde lijn, was zonneklaar
gebleken.
De aandrang van de basis om het gehele
partij-apparaat te zuiveren van elementen
die verantwoordelijk waren en zijn voor de
belabberde omstandigheden in Polen,
wordt met de dag hardnekkiger. Maar er
gebeurt niets omdat een speciaal partijcon
gres slechts kan worden gehouden, ais er
concrete plannen op tafel liggen. En ook de
huidige partijleiding is blijkbaar niet in
staat om schetsen voor economische en
sociale hervormingen op tafel te leggen.
Het centrale comité van de partij moet in de
loop van deze maand met die plannen ko
men. Als het daar in slaagt hetgeen de
vraag is na de mislukkingen van de afgelo
pen jaren zal het nog geruime tijd duren
voordat het bijzonder belangrijke congres
kan worden gehouden. Als het aan de „har
de lijners" ligt. zal dat pas het geval zijn als
volgens de partijregels de documenten
drie maanden door de leden zijn besproken
Partijchef Kania zit tussen twee vuren. Aan
de ene kant kan hij zich niet veroorloven
om doof te blijven voor de bijna massale
roep om het partijcongres op korte termijn
te houden. Drie weken in plaats van drie
maanden voor discussies moeten onder de
huidige omstandigheden meer dan voldoen
de zijn. Aan de andere kant moet Kania
rekenen met de wensen van de Sowjet-Unie.
die ongetwijfeld tegengesteld zijn aan die
van de partijbasis.
Als de partijbasis haar zin krijgt, zullen uit
het partij-apparaat nogal wat mensen ver
dwijnen. die meer waarde hebben gehecht
aan goede relaties met de partijleiding in
Moskou, dan aan de belangen van de Poolse
arbeiders. Een dergelijke zuivering moet
zorgvuldig worden voorbereid om de Sow-
jet-leiding zoveel mogelijk te ontzien.
