Kort geding lost nauwelijks iets op Trouw Commentaar Economie gaat in snel tempo verder achteruit poezen en poesen in één boek .aatste ronde loonoverleg (1) Dienstverband voor specialist lijkt steeds meer onontkoombaar kaatste ronde loonoverleg (2) Jeugdwerkloosheid blijft stijgen Patiënt heeft recht op inzage dossier A paasei alledaags rattenbruid te laat lM 'anmiddag overleggen kabinet. Ib« akcenirales en wcrkgcvcrwerbon- epe fn nogmaals in Den Haag over de 1 >nen voor 1981 Het zal waar- Sl 'Itijnlijk de laatste ronde zijn op d, tntraal niveau. Kans op een ak- n» gord over de lonen zelf is er niet ind vorige week liet het kabinet eten te blijven bij zijn plan om de rijscompensalie van I januari gro- ndeels te vervangen door verla- N ing van belasting, en in het week- 'li Inde werd van FNV-zijde prompt Kb pnieuw hierover een ..onaan- rr£ardhaar" uitgesproken dv M0 Ie leiding van de FNV lijkt steeds S leer een vleugellamme eend. Als dien [volg van een mengeling van inter- m t verdeeldheid, aversie tegen het i jemene beleid van de huidige re st? httgscoalilie. een gebrek aan durf JU» j bestuurders van FNV-bonden. 1 let bestuur van deze centrale al JJ1 Ktidenlang nauwelijks tot iets .t h [ff in staat dan ..neen" te zeggen kw gen alles wat van kabinet en par ut ment uit op de vakbeweging af- xnt u e FNV bepleit een gerichter eco- 1 gotisch beleid en twijfelt aan de godzaak de globale stijging van onkosten zo fors te matigen als irmgering en meer nog de kamer- eerderheid wensen. Het pleidooi )(1 ne FNV verdient aandacht, en lei* iar twijfel is niet zonder grond ute FNV plaatst zich echter buiten politieke werkelijkheid door het pU ij haar ..neen" tc laten. Ook al trafschuwt men de bliksem, dan is et toch onverstandig beleid het w naar ervan te negeren door geen lltsemafleiders te plaatsen lal dal betreft voert de oppositio- ïki nclc PvdA in dc Tweede Kamer een heel wat creatiever beleid. Zij heeft soortgelijke inzichten en twijfels als dc FNV-leiding. Toch kwam de PvdA eind vorige week met een alternatief plan, dat bijna evenveel matiging van loonkosten oplevert als het kabinet thans beoogt en zelfs meer dan het kabinet in september, voor het kamerdebat van oktober, had bepleit. De PvdA wil de loonmatiging ver krijgen. niet door voor alle werkne mers een stukje van de prijscom pensatie af te romen, maar door aftopping van prijscompensatie en- vakantietoeslag voor nict-lage inko mens. te beginnen iets boven ..mo daal" (33.500 gulden bruto jaar loon). Hogere inkomens worden daarbij zwaarder getroffen dan in het kabinetsplan, en lagere inko mens worden meer ontzien Dat is in onze ogen een belangrijk voor deel van dit PvdA-plan. Het kabi net springt wel erg voorzichtig om met de hogere inkomens. Zeker in vergelijking met het koopkrachtof fer dat de minimumloon-trekkers moeten opbrengen Een nadeel an de PvdA-benade- ring is dat loonintensieve bedrijf stakken, waar vaak juist veel laag betaalden werk vinden, weinig pro fiteren van de aldus op papier even grote loonmatiging als in het kabi netsplan. In de jongste versie van het PvdA-plan wordt dit echter ondervangen door verlichting van werkgeverspremies voor de sociale verzekering. De PvdA wil daarvoor het geld gebruiken dat in het kabi netsplan nodig is om via verlaging van belasting de matigingspijn voor de lagere inkomens te verzachten. door Kees de Leeuw DEN HAAG De specialisten, gebundeld in de Landelijke Specialisten Vereniging (LSV), mogen dan het kort geding tegen de staat hebben gewonnen, waardoor de huidige tarie ven (Voor particuliere patiënten) en daarmee hun inkomens voorlopig gehandhaafd blijven, maar hier is nog lang niet alles mee gezegd. naar de rechter te stappen, hetgeen de raad liever niet wil. omdat het de verhoudingen alleen maar zal ver troebelen. Er is echter nog meer aan de hand. want van steeds meer kanten wordt geroepen, dat specialisten teveel ver dienen. dat hun praktijken te groot zijn en dat het tijd wordt, dat ze normale werktijden gaan maken. De oplossing die daarvoor wordt aange dragen is dat alle specialisten, die nu nog als ..vrije ondernemer" opereren in het ziekenhuis, in vast dienstver band komen. In een recente nota pleit de Nationale Ziekenhuisraad daar eveneens voor en staat hierin beslist niet alleen, want ook de landelijke vereniging van assistent-geneeskundigen zou een ontwikkeling in deze richting juist toejuichen. Vooral zij hebben te maken met een plaatsingstekort, waarbij nog komt dat veel specialis ten nu niet bepaald geneigd zijn „ln te schikken". Dr. J. van Mansvelt. voorzitter van het College voor Ziekenhuisvoorzie ningen én voorzitter van de commis sie Structuur honorering medisch specialisten, is daar ook voorstander van. Onlangs verklaarde hij in Utrecht op een congres hierover, dat een beperking van de praktijk beslist green kwaad kan. Probleem ls echter, dat de plaatsingsmogelijkheden vooral afhangen van de mate. waarin de specialisten bereid zijn mee te werken aan een omzetvermlndering. Premier Van Agt liet na de uitspraak van president mr J. H. Blaauw ai weten, dat de regering andere wegen zal zoeken om toch haar doel een matiging van de specialisteninko mens te bereiken. Bovendien trek ken ook de particuliere ziektekosten verzekeraars aan de bel, want inge volge de prijsbeschikklngen (van 30 september en 15 oktober) zouden de specialistentarieven nogal omlaag gaan. Daarmee was ook rekening ge houden bij het vaststellen van de verhoging van de particuliere pre mies met 7,75 procent in 1981 Die premies zullen nu naar schatting met ruim twee procent extra dienen te stijgen, als de specialisten hun oude tarieven bijven declareren. Van daar dat er nog deze week een ge sprek plaatsvindt op het ministerie van economische zaken om over die verhoging te praten De Nationale Ziekenhuisraad heeft zich inmiddels bezorgd getoond over de ontwikkeling van het conflict tus sen regering en specialisten over hun inkomens, die volgens het kabinet in twee jaar met gemiddeld tachtigdui zend gulden omlaag moeten. De Zie kenhuisraad wil, dat de ziekenhuizen zich in het conflict afzijdig zullen houden, maar dat lijkt moeilijk als de specialisten in die ziekenhuizen ac ties gaan voeren om hun eigen belan gen veilig te stellen. De patiëntenzorg zou daarbij in het gedrang kunnen komen en daar is noch die patiënt noch het ziekenhuis in feite bij ge baat. gelaten, ook al zijn er „obstakels", die uit de weg moeten worden geruimd. Praktijk pvdA-alternatief verdient het nwj m vandaag serieus in het loono- lde wieg te worden betrokken. Of dat gebeuren, is de vraag Van k.ibinetszijdc hoeft men het niet tc vrafirruft/ifen dat het eigen plan jji'onff losgelaten en een oppositie- wordt bepleit Dc werkgevers ïbben er weinig belang bij en zijn ouwens al heel lang tegen nog eer nivellering. Het CNV had al gestemd met het principe dat op I au tuari een stuk prijscompensatie »a«t >rdt vervangen door verlaging h loonbelasting -«k enige van wie een initiatief zou •j r^unnen uitgaan om het PvdA-plan m 'ftrieus te nemen, is dc FNV. Helaas jn daar de laatste weken bij de «loJndcrwijsbond. de vervoersbond, doet bouwbond de geluiden tegen ~Wiging en aftopping van midden- komens slechts sterker geworden rwh eist niet alleen meer dc voedings- ond handhaving van koopkracht en met modale inkomens. De s dat FNV-voorzitter Kok zich fcndaag sterk zal maken voor het J dA-alternatief is dus gering. Het wel weer een voor dc vakbewe- g trieste vertoning worden "ilusscn heeft het kabinet de trein van een belastingverlaging al in beweging gezet en zullen ernstige financiële problemen voor het rijk ontstaan wanneer nu niet de beoog de loonmatiging tot stand komt Wij houden onze twijfels over de noodzaak van zoveel matiging en ook op andere onderdelen verdient het sociaal-economisch beleid van dit kabinet kritiek. De situatie die echter thans, mede door dit kabi netsbeleid. is ontstaan, laat het ka binet nauwelijks nog een andere keus dan bij een mislukken van het loonoverleg van vandaag de beoog de loonmatiging veilig te stellen via een nieuwe loonmaatregel Het kabinet zou er dan verstandig aan doen die maatregel te beperken tot een ingreep in de prijscompen satie van I januari Vervolgens zouden werkgevers en vakbeweging er verstandig aan doen om. zoals gisteren al voorgesteld door CNV- voorzitter Van der Mculen. het cen trale overleg over zaken betreffende werkgelegenheid. arbeidsmarkt, verdeling van de arbeid, deeltijdba nen. ziekteverzuim voort te zetten en niet zoals in 1980 is gebeurd mokkend (vakbeweging) of ge noegzaam achteroverleunend (werkgevers) opnieuw een heel jaar verloren te laten gaan Inkomens Mochten die acties toch doorgaan, omdat de specialisten vinden dat hun inkomens te snel en te veel omlaag gaan. dan zou de Ziekenhuisraad zich weieens genoodzaakt kunnen zien om Signalen Die bereidheid is tot nog toe echter mondjesmaat getoond, terwijl er van uit de samenleving steeds meer sig nalen komen, dat momenteel ln Ne- Specialisten aan het werk derland meer mensen schade lijden door een tevéél dan door een tekort aan onderzoek, verpleegdagen en me dicamenten. De specialist heeft nog altijd het ima go dat hij het erg druk heeft en zich „kapot werkt" en lijkt zich daar wel bij te voelen. Het hoort kennelijk bij zijn status, maar strikt noodzakelijk is het niet. omdat er genoeg assistent geneeskundigen in opleiding zijn. En zij zijn maar wat graag bereid de „veelgeplaagde en het zo druk heb bende" specialist te helpen zijn taak te verlichten. Deze moet dan wel ge negen zijn ruimte te maken voor de nleuw-aangekomene, maar in de praktijk blijft de deur veelal gesloten. Daarom is het nodig dat er een sa menhangend beleid op dit terrein komt waarbij het uitgangspunt een redelijke werkbelasting voor specia listen dient te zijn. Met het nemen van specialisten in dienstverband en een werkweek van veertig tot vijftig uur kom Je dan al een heel eind in de richting. Daarnaast moet het inko men van de specialist worden losge koppeld van het aantal verrichtin gen, <Jat hij doet. De nota van de Nationale Ziekenhuis raad gaat in deze richting, maar een woordvoerder van de Landelijke Spe cialisten Vereniging zei gisteren op de ledenvergadering van de sectie zie kenhuizen van de raad „neutraal" te staan tegenover specialisten in dienstverband. Hij voegde eraan toe „mits dat niet verplicht wordt opge legd" In de praktijk is echter geble ken. dat vrijblijvendheid tot niets leidt en dat dan alles bij hetzelfde bUjft. Het is dan ook onvermijdelijk, dat de overheid met plannen komt bij gebrek aan overeenstemming. Trouwens ook staatssecretaris Veder- Smit van volksgezondheid heeft al laten doorschemeren, dat deze kwes tie niet od haar beloop kan worden De Ziekenhuisraad vindt dat voor een overgang naar een dienstverband eerst een aanpassing nodig is van de richtlijnen van het Centraal orgaan ziekenhuistarieven. Verder dient er een oplossing te worden gevonden voor het probleem van de praktijko verdracht, waarbij het bedrag dat voor „goodwill" betaald moet worden een belangrijke rol speelt Dat stelsel staat nu eenmaal verande ring van de structuur in de weg en legt beslag op middelen, waar geen enkele verhoging van de kwaliteit te genover staat. Integendeel: de hoge financiële lasten, die specialisten bij het overnemen van praktijken op zich moeten nemen, kunnen bij het huidige honoreringssysteem zelfs tot „overproduktie" leiden. In simpel Nederlands komt dat erop neer. dat er meer verrichtingen moe ten worden gedaan en dus betaald dan medisch echt noodzakelijk is Voor alle eerlijkheid moet worden opgemerkt, dat de specialisten zelf al jaren geleden voorstellen hebben ge daan de „goodwill"-problematiek op te lossen, maar dat volksgezondheid en financiën hier nog steeds niet op hebben gereageerd. Eén ding wordt uit dit alles wel duide lijk en dat ls dat hoe lang het ook nog mag duren een dienstverband voor specialisten steeds meer onont koombaar lijkt en dat het „vrije on dernemerschap", dat het merendeel van hen nu nog uitoefent, ernstiger wordt bedreigd dan kennelijk wordt gerealiseerd. ADVERTENTIE Gestoofde vis in roomsaus. Leg 800 g aan beide zi|den met wal peper en zout I bestrooide - visfilets m beboterde ovenschaal mei I daarop 120 g gekookte garnalen o» 120 g gekookte gesneden champignons Overgiet alles met een mengsel van 1 eeti tomatenpuree en 5 eetl koffieroom Laat de met deksel of folie bedekte schaal 115 min in warme oven gaar worden Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is. Productschap voor Vis en Visprodukten. s Gravenhage Van onze parlementsredactie DEN HAAG De vraag naar personeel is in oktober sinds 1952 niet meer zo laag geweest als dit jaar Dit meldt het ministerie van sociale zaken in het maandelijkse overzicht van de arbeidsmarkt. De sterk stijgende werkloosheid, tege lijk met het dalende aantal vacatures, gaf het ministerie als kop voor het maandoverzicht in: „Verslechtering zet zich in hoog tempo voort. De verslechtering is vooral een gevolg van de algemene inzinking in de eco nomische bedrijvigheid. Mannen worden daardoor harder getroffen dan vrouwen, zo blijkt uit de cijfers. De werkloosheid onder vrouwen steeg de afgelopen drie jaren met achtereenvolgens achttien procent Van een onzer verslaggevers UTRECHT Patiënten die daarom vragen hebben recht op inzage in hun eigen ziekenhuisdossier, voorzover dat op henzelf betrekking heeft. De ledenvergadering van de sectie zie kenhuizen van de Nationale Zieken huisraad hiermee gisteren akkoord gegaan. De vraag of een patiënt de informatie die hij door inzage in het dossier goed kan verwerken, kan op zichzelf geen reden zijn die inzage te weigeren. Eerder is ook al de Maatschappij ge neeskunst akkoord gegaan met het recht op inzage van het dossier door de patiënt. Alleen wil de artsenorga nisatie dat recht vooralsnog laten uit oefenen via een door hem te kiezen vertrouwenspersoon (een arts). Aan de hand van die ervaringen zal over twee Jaar bekeken worden of zo'n tussenpersoon nog wel nodig is en of er niet een rechtstreeks inzage recht diént te komen voor de patiënt De Nationale Ziekenhuisraad wil de patiënt tevens het recht geven op afgifte van kopieën van alle gege vens, waarover het Inzagerecht zich uitstrekt, inclusief kopieën van bij voorbeeld röntgenfoto's. (1977), twaalf en dertien procent. Bij mannen waren er eerst dalingen met zes procent (1977 en drie procent, maar in het lopende jaar nu een forse stijging met twintig procent. Bouw De inzinking treft ook niet alle be roepsgroepen even sterk. Een sterke stijging van werkloosheid was er in oktober voor metaalbewerkers, man nelijk textiel- en kledingpersoneei, bouwvakkers, chauffeurs, en ook voor horecapersoneel, maar dat laat ste is normaal in het najaar, Er waren echter in oktober ook dalingen van werkloosheid, namelijk voor handels- personeel, onderwijs, sociaal- en ge neeskundig personeel, kappers en wasserij personeel. De jeugdwerkloosheid is niet alleen in absolute aantallen sterk gestegen, maar het aandeel van de jongeren in de totale werkloosheid is de afgelo pen twaalf maanden ook wat opgelo pen. Thans is 38 procent van de werk lozen onder de 23 Jaar. Acht jaar voor moord MAASTRICHT (ANP) De recht bank in Maastricht heeft een 27-jari ge inwoner van Hoensbroek wegens moord op de 28-jarige plaatsgenoot L. Cederburg gisteren veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. De officier van justi tie, mr J. Arps, eiste op de zitting twee weken geleden achttien jaar De aanleiding tot de moord was een ruzie over de verdeling van winst van een spelletje kaart. ,7511 Volgens het woordenboek mag je een poes in het meervoud op twee manieren schrijven: poesen en poezen. We hebben het zelden anders gezien dan met een z behalve in opstellen van school kinderen dan maar in elk geval mag je zelf kiezen: z of s. In één brief, artikel, advertentie of wat ook zul je dan die ene gekozen manier van schrijven wel aan houden. Dat is logisch. Daarom staat het zo vreemd of moet je gewoon slordig zeggen als je het woord in een nèt ver schenen boek op twee manieren gespeld ziet. Het gaat om het bij de Utrechtse uitgever Reflex ver schenen „Kattekwaad" 17,50). waar in het negentien regels lan ge inleidinkje viermaal „poesen" en één keer ..poesenleven" voor komt. Het klinkt een beetje als „poessie maauwmaar officieel ls het goed, dus dat ls het punt niet. De kwestie is. dat achterop datzelfde boek nog eens een kor te samenvatting van het voor woord staat van zeven regels, met driemaal het woord /.poezen" Jammer van zo'n ontdekking, want je begint dan toch een beet je bevooroordeeld aan de Inhoud: uitsluitend kattenstudies van de Parijse tekenaar Théophlle Alexandre Steinien, waaraan in dertijd vooral kinderen veel ple zier beleefden. Steinien (1849- 1923) tekende de katten in zijn vrije tijd. Overdag maakte hij op een atelier dessins voor bedrukte stoffen. De stoffen waren zijn broodwinning, de katten zijn le ven. Hij tekende ze zoals hij ze om zich heen zag stoeien, spelen en slapen. Hij maakte er geteken de verhaaltjes zonder woorden van, die in 1898 ln Parijs werden uitgegeven onder de titel „Des Chats" (katten). Die uitgave be stond uit zesentwintig bladen, en ook „Kattekwaad" telt, behalve de versierende pagina's er om heen, precies die zesentwintig bladen vol kattenverhalen. In één zo'n beeldverhaal komt de kat meestal wel tien keer voor, maar het kan ook tot vijfentwin tig keer oplopen. Schonkige kat ten, welgedane poezen, bedaagde dieren en jolige jonkies houden zich op met kinderen, marmot ten, muizen, vissen, vogeltjes, kikkers en elkaar Aan de kinderen in Steinlens strips kun je goed zien dat hij ze lang geleden tekende. Een kleu ter droeg in zijn tijd een soort oosterse ballonbroek, waar min stens tien ouderwetse oogjes luiers over elkaar onder kunnen. Meestal droeg zo'n ventje er een mutsje bij. De kinderen in de tekeningen slaan overigens niet altijd een beste beurt: een poes die met een houten paardje wil spelen, krijgt een schop, een an dere keer dient een poes als rij dier. een meisje hijst haar kat in poppenkleertjes, een poes slikt uit speelsigheid een schaapje op wieltjes in, kan het gelukkig nog kwijt voor de gevolgen voor de poes fataal worden, maar krijgt van het kind nog een tik toe („boontje komt om zijn loontje" zette de tekenaar er tamelijk har teloos bij), en zelfs is er een teke ning „De kat die twee staarten kreeg": de tweede staart is oor spronkelijk de kop die in een emmertje vas^ zit en er na hevig rukken als een uitgerekte staart uitkomt. Steinien is op z'n best als hij jonge katjes tekent. Tussen de oudere dieren willen er wel eens zitten die meer van een hond of een aap weg hebben. Poesen met een s, zullen we maar zeggen Kattenliefhebbers zullen er wel steeds houdingen in ontdekken die ze bij hun eigen kat ook vaak zien. Want het mag dan over poe zen in hun eigen negentiende- eeuwse wereldje gaan, poezen zijn sindsdien heel wat minder veranderd dan mensen. Hoe een vissende kat de kom op zijn kop krijgt de laatste plaatjes van een beeldverhaal van Théophlle Steinien, en te vens een van sijn poezen met een x, voor.wie het voorgaande gele ien heeft. 'Köznapi' is Hongaars voor alle daags. Die eerste lettergreep spreek je zo ongeveer uit als 'kus', maar dan met een z op het eind, want daar zijn de Hongaren erg precies in. De Duits-Hongaar se coproduktie die vanavond op Nederland 1 te zien is, heet 'köz napi legenda' een alledaags verhaal Omdat de Hongaarse op de Duitse o-umlaut lijkt, heb ben de omroepbladen daar ge makshalve bijna allemaal maar oe van gemaakt, zoals dat in het Duits mag. Alleen: Hongaars is geen Duits, net zomin als de Scandinavische o met een streep er door of een rondje er boven hetzelfde is als die Duitse Daar heeft niemand aan gedacht. Al leen Studio en Visie hebben zich op de vlakte gehouden. Die heb ben de Hongaarse titel gewoon weggelaten en alleen de Neder landse in hun gids gezet, en dat is wel zo verstandig als je iets niet zeker weet. Het ei zou bij Sotheby in Genève geveild worden, maar dat hoeft al niet meer: ln de vitrine waarin het was tentoongesteld, is het kapot gesprongen. Was het een gewoon, aardig ei geweest, dan zou het allemaal nog zo erg niet zijn. Maar het gaat om eentje die. schatten kenners, wel bijna een kwart miljoen gulden zou hebben opgebracht. Het was een van de zeventig met juwelen bezette ta felstukken die de Russische edelsmid Faberge indertijd ge maakt heeft. Zo'n rijk versierd ei maakte hij in opdracht van de tsaar die het met Pasen aan zijn tsarina cadeau deed. In die tijd hadden ze nog niet van die hete lampen die in de expositiezaal op de vitrine gericht waren Het ei bleek daar nu niet tegen te kun nen, het rode email smolt en het paasei barstte In een bepaald gebied op West- Java zitten ze figuurlijk met zoveel ratten in de maag. dat geen man er meer een trouwver- gunning krijgt als hij behalve de bruidsschat niet ook de lijken van minstens vijftig ratten op tafel kan leggen. Het schijnt dat deze voorwaarde om de bruid, althans de overheid, te behagen. een eind aan de rattenplaag kan maken. Volgens het Indonesische blad Observer zijn handige jon gens er tenminste driftig aan het vangen gegaan Niet zozeer om er een echtgenote mee te bemachti gen. maar om er een extra zak centje mee te verdienen: bij hen kunnen trouwlustigen kant en klare lijkjes kopen. Ze moeten er dan wel vijftig roepie een cent of vijftien per stuk voor beta len, maar hoeven hun handen aan geen rat vuil te maken Inschrijven voor een huis in de nieuwe polderstad Almere kan al lang niet meer. Die kans is al enkele jaren verkeken, lezen we in Cultuurrijp, personeelsblad van de rijksdienst voor de IJssel- meerpolders. Maar dat weet na tuurlijk niet iedereen. Zo kwam een tijdje geleden vlak voor slui tingstijd een dame hijgend voor de balie van de afdeling huisves ting met de hortend en stotend gestelde vraag, of ze nog op tijd was voor de inschrijving. Staat een van de medewerkers op en zegt onverstoorbaar: „Mevrouw, u bent al vier jaar te laat."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5