De aardige jongens,
van nummer 59
ïrcDnAfi S NOVEMBER 1980 TROUW/KWARTET
M—i^——RKPORTAGE—i
door Henny de Lange
Het gras is in weken niet ge
maald. Het tuinmeubilair bestaat
uit een kapotte, doorweekte ma
tras en een rotanstoel met drie
poten. Maar de heg is keurig ge
knipt. En dat laatste weegt voor
de straat toch het zwaarst als er
gepraat wordt over „die jongens
van nummer 59".
De VERHULSTSTRAAT ln Dordrecht ln
de wijk Krispijn is een keurige rijtjes-
«tuat De voortuintjes zijn netjes bijge
houden. De Jonge gezinnen ln de straat
Ongemakkelijk te locallseren: bielzen ln
de tuin. bruine kozijnen, gehaakte gor
dijntjes en veel groene planten voor de
ramen Met de hagelwitte vitrage en de
bloelende begonia's waaraan de oudere
bewoners de voorkeur geven, levert het
Mn afwisselend straatbeeld op.
Nummer 59 valt duidelijk uit de toon ln
dit beeld. Afgezien van de verwaarloosde
tuin en de kale ramen, valt het huls al op,
doordat het als enige ln de straat ln de
breedte Is gebouwd, maar dat komt door
dat het precies ln de kromming van de
«traat staat. Twee Jaar leegstand hebben
ook bepaald niet ln het voordeel van het
huis gewerkt. Een half Jaar geleden werd
de woning gekraakt. De aanblik ia nu
weliswaar wat minder doods, maar num
mer 59 vormt toch duidelijk een dissonant
ln het Verhulststraat-beeld, al was het
alleen maar door de affiche die achter één
van de ramen hangt. ..Stop de kernwapen-
wedloop" staat erop.
Heg
Maar de bewoners van nummer 59 zijn
..aardige Jongens*'. Daar ls de hele straat
het roerend over eens. „Ze bezorgen geen
centje overlast en bovendien hebben ze de
heg geknipt". En dat laatste is een belang
rijk gegeven ln een straat met veel spelen
de kinderen en een onoverzichtelijke
bocht erin die toen de heg nog onge-
•noeld was menigmaal voor levensge
vaarlijke situaties zorgde. Eén van de eer
ste dingen die de krakers ongevraagd
deden was het snoeien van de heg en dat
blijkt een prima openingszet geweest te
zijn, achteraf.
..Toen we hoorden dat het hiernaast ge
kraakt was, kregen we toch een wat onrus-
"8 gevoel," vertelt de bejaarde buur
vrouw. „We dachten gelijk aan de vernie
lingen van die krakers ln Amsterdam, aan
harde muziek en zo. Je ziet en hoort zoveel
over kraken. We hebben *t even aangeke
ken. maar 't zijn echt aardige Jongens. Je
hebt niks geen last van ze. En schóón dat
ze ook zijn. Je hoort haast elke dag de
stofzuiger."
Het beeld dat zij en haar man van krakers
hadden, ls wel veranderd, zegt ze. Maar dit
doet niets af aan hun standpunt dat kra
ken niet mèg. „Kraken ls stelen." zegt de
man resoluut. „Goed. het huls heeft twee
Jaar leeggestaan. Dat ls ook niet goed.
vooral als Je weet dat de eigenaar er
110.000 gulden voor wilde hebben. Da*s
natuurlijk veel te veel gevraagd voor zo'n
onpraktisch huls. Maar kraken mag ook
niet." Zijn vrouw vult aan: „Laatst be
klaagde één van die krakers zich erover
dat z'n flets gestolen was. Nou, toen had ik
haast gezegd: Maar wat doe Je zélf dan?
JIJ steelt toch ook?"
Eigendomsrecht
De oudere bewoners van de straat delen
dit standpunt. Hoe aardig „die Jongens op
59" ook zijn en wat ze doen mag dan
misschien wel begrijpelijk zijn, goed is het
niet. „Waar blijven we anders met het
eigendomsrecht ln ons land?" vraagt een
oude heer verontwaardigd. „Oeen kwaad
woord over die knapen hoor, maar tolere
ren kunnen we dit niet."
„Die knapen" blijken overigens best te
vreden te zijn over de houding van de
straat. „We waren allang blij dat ze ons
niet verraden hebben en de politie niet
hebben gebeld, toen we hier kwamen,"
zegt één van de krakers. „Heel geschikte
straat, al heb lk wel het idee dat de
mensen afstand willen bewaren. Als we de
buren op de koffie vragen, komen ze
nooit"
De bejaarde buurvrouw van de overkant
zegt „de Jongelui' van het nodige keuken
gerei te hebben voorzien. Ook wordt er
grif gereedschap uitgeleend als daarom
wordt gevraagd. Maar op de koffie gaan ls
er (nog) niet bij. „Ze leven wat anders dan
wij, hè. Als wij opstaan, gaan zij slapen. Ik
veroordeel niemand, want ik ken hun ach
tergronden niet, maar ze zijn toch anders
dan wij," zegt de vrouw.
De eerste weken na de actie heeft de
straat de krakers nauwlettend ln de gaten
gehouden. „Via de televisie en de kranten
heb Je zoveel ellende gezien en gelezen
over krakers, dat Je toch wel even schrikt
en denkt: Nu ls het niet langer de ver-van-
mljn-bed-show", merkt een Jonge vrouw
op. ..Door de komst van die krakers ben Je
toch wel gaan nadenken." meent ze. „Dat
huls stond leeg, al twee Jaar. Daar werd
verder eigenlijk niet over gepraat, terwijl
dat ln feite natuurlijk ook te gek ls. Nu die
krakers er wonen vinden mijn man en lk
dat eigenlijk een prima oplossing. Een
huls ls er om in te wonen, niet om leeg te
laten staan, zeker niet ln deze tijd van
woningnood. Het enige waar ik wel proble
men mee heb is dat het altijd de brutaal-
sten zijn die op die manier aan de bak
komen. Ik bedoel maar. als Je een gezin
hebt en Je wacht keurig af tot Je een huis
aangeboden krijgt, kun Je wachten tot Je
een ons weegt. Krakers zouden ook reke
ning moeten houden met het feit dat zij
door hun acties misschien de wachttijd
van andere, urgente gevallen, nog langer
maken. Je krijgt het recht van de sterkste
en brutaalste en dat vind lk toch een
minder prettige kant."
'Kinderen'
De oudere bewoners zijn unaniem van
oordeel dat de regering kraakactles van
Jongeren zelf ln de hand heeft gewerkt, ,,'t
Zijn toch nog kinderen." roept een vrouw
uit. „Moeten kinderen van 17. 18 Jaar per
se op zichzelf wonen? Ze hebben toch een
ouderlijk huls? Toen wij Jong waren, was
er ook woningnood, maar mijn man en lk
hebben elf Jaar Ingewoond. Nooit woorden
gehad hoor. maar we waren wel dolgeluk
kig toen we eindelijk op onszelf konden
gaan wonen. Ik bedoel hier maar mee dat
het de Jeugd te gemakkelijk wordt ge
maakt. Als ze van school komen en geen
werk kunnen vinden, krijgen ze toch geld
in het handje. Dat werkt het op zichzelf
willen wonen toch zeker ook ln de hand?
En voor veel Jongeren ls het dan. als ze
niet meteen woonruimte kunnen vinden,
hup, kraken maar."
„Maar hoe komen die Jongeren zover? Dat
komt toch zeker door deze maatschappij.
Het begint al ln het gezin thuis." valt een
vrouw, moeder van opgroeiende kinderen,
haar ln de rede. .Alles ls gericht op het
materiële. De kinderen krijgen een heel
ander soort opvoeding dan vroeger. Alles
ls gericht op meer. meer. meer. De vrouw
móet ln veel gevallen ook gaan werken om
dat allemaal te kunnen betalen, maar de
kinderen ondervinden wel de gevolgen
daarvan. Die zien geen doel meer in het
leven. Als Je niet werkt, krijg Je een uitke
ring. Oezag? Daar moet Je tegenaan
schoppen en dat moet Je vooral niet res
pecteren. Kraken is volgens mij een symp-
toon van hoe rot deze samenleving ls
geworden. Als Je iets niet op de normale
manier kunt krijgen of als Je vindt dat Je
er te lang op moet wachten, dan néém Je
het toch gewoon?"
Speculeren
Haar woorden worden haar duidelijk niet
ln dank afgenomen door de meerderheid
van de bewoners van de Verhulststraat.
„Een huls twee Jaar leeg laten staan om er
een vette prijs voor te krijgen, terwijl er
honderden mensen wachten op een goed
huls, ls toch ook niet christelijk? Kraken
ls niet goed, het mag niet. oké. maar
speculeren met woningen ln deze tijd van
woningnood is ook niet christelijk. En als
lk moet kiezen, dan vind lk dat woonrecht
boven eigendomsrecht moet gaan, waar
bij lk dan wel moet zeggen dat krakers
altijd bereid moeten zijn een redelijke
huur te betalen. Want kraken om gratis te
wonen, dat gaat ook mij te ver" zegt een
vrouw op leeftijd.
Eén van de bewoners weet te vertellen dat
de krakers op nummer 59 Inderdaad aan
de huisbaas hebben aangeboden huur te
betalen, maar dat die dat heeft genegeerd.
Peter, van de Dordtse Krakersbond, be
vestigt dat. „We hebben een aangeteken
de brief gestuurd, maar de eigenaar, dat ls
de bekende Dordtse huisbaas Chiel Ko
ning, is daar niet op Ingegaan. We hebben
onze goeie wil getoond. Als Koning dat
negeert, is voor ons de kous af."
De naam Koning ls bekend ln Dordrecht
Deze huizenbezitter ls voor veel Dordtena-
ren het symbool geworden van de specu
lant. Koning zelf. oud-ambtenaar van de
afdeling bouw- en woningtoezicht van de
gemeente, praat al Jaren niet meer met de
gemeente. Brieven gooit hij ongeopend
weg, want „een overheid die kraken toe
staat. bestaat voor mij niet meer," zo laat
hij regelmatig horen.
Praten met Koning over de Verhulststraat
blijkt niet mogelijk. Koning wil over alles
praten, maar niet daarover. De krakers
erkennen dat zij mogelijk ook de sympat
hie hebben van de bewoners van de Ver
hulststraat, omdat het een huls is van
Chiel Koning. Ook de gemeente Dor
drecht laat weten sympathiek te staan
tegenover „dit soort kraakactles". Al ln
1970 heeft de Dordtse gemeenteraad uit
gesproken dat de gemeente niet moet
ingrijpen, als mensen een huis kraken en
daardoor een einde maken aan langdurige
leegstand.
'Diefstal'=z==
In de Verhulststraat vinden de meeste
bewonen dat ook, al blijven de ouderen
kraken „diefstal" noemen. „Het eigen
domsrecht moet gerespecteerd worden. Je
zou de mensen eens moeten horen als hun
eigen woning gekraakt zou worden," zegt
een oude man. De jongere bewoners spre
ken echter over een „sympathieke" actie,
waarvoor ze alle begrip hebben. „Maar 't
belangrijkste vind ik dat we hier in de
straat eindelijk eens afraken van het idee
dat krakers vernielzuchtige herrieschop
pers zijn." vindt een vrouw. „Als straks
mijn eigen kinderen iets zouden kraken en
dat zouden willen huren, dan zou lk dat
niet toejuichen, maar lk zal ze ook niet
tegenhouden," zegt ze.
„Eigenlijk zou iedereen ln dit land dit eens
van dichtbij moeten meemaken. Je hoort
de mensen allerlei dingen vertellen over
krakers die. nu we *t hier zelf meemaken,
helemaal niet blijken te kloppen. Via de
televisie krijg Je de excessen voorgescho
teld. Die zijn er ook en die moeten niet
verdoezeld worden, maar er zijn ook goeie
krakers. Dat zijn mensen die alleen maar
ergens goed willen wonen en dan niet voor
een dubbeltje op de eerste rang, zoals zo
vaak wordt gesuggereerd. Want als dat
het doel blijkt te zijn van een kraakactle,
dan moeten ze ook niet bij mij zijn, hoor.
Als Je wilt wonen, moet dat betaald wor
den. En lk moet eerlijk zeggen dat het ln
dit land met al z'n uitkeringen en goeie
voorzieningen misschien wel ln de hand
wordt gewerkt om te gaan kraken om zo
goedkoop mogelijk en 't liefst voor niks te
kunnen wonen. En dat vind ik eigenlijk
wel Jammer. Want op zich vind lk kraken
een goed signaal dat er Iets goed fout zit ln
deze maatschappij."
Rechten en plichten
De bejaarde buren hebben, afgezien van
hun sympathievolle begrip voor de actie
van hun jonge buren, daar toch wat moei
te mee. „De normen vervagen," vinden ze.
Heftige discussies en wilde taferelen hebben zich de laatste
maanden afgespeeld rondom het verschijnsel kraken. Vooral de
gebeurtenissen in Amsterdam hebben veel aandacht gekregen
en velen zullen zich op grond van wat er over „Amsterdam"
bekend geworden is een beeld van „de kraker" gevormd hebben.
Maar wat voor effect heeft het op mensen als zij plotseling krakers
als buren krijgen? Krakers in je eigen straat, misschien wel in
hetzelfde blok: leidt dat tot een ander beeld of versterkt het juist
het beeld dat men al had? De bewoners van de Verhulststraat in
Dordrecht, voor wie kraken niet meer de „ver van mijn bed-show
is, praten erover.
„En mits ze geen buitenlander zijn," vult
de wijkagent van Krispijn aan. „Dat
klinkt misschien wat rot, maar het is ge
woon waar. Een eindje verderop in deze
wijk komt het herhaaldelijk voor dat bui
tenlandse gezinnen een huis kraken Vaak
gaat het om een huls dat leeg staat in
verband met de stadsvernieuwing in deze
wijk. De woede van de wijkbevolking is ln
zo'n geval enorm, vertelt de agent. „Niet
alleen omdat op die manier de stadsver
nieuwing geblokkeerd wordt, maar veel
eer omdat het „weer die gastarbeiders
zijn die zo nodig voor niks moeten wonen."
In die trant hoor je de mensen dan praten.
Als buitenlanders dat huls in de Verhulst
straat hadden gekraakt, waren er, denk ik.
toch wat andere reacties vanuit de straat
gekomen." meent de wijkagent. „Het gaat
slecht en de mensen zoeken een zondebok,
die ze dan vinden in de buitenlandse werk
nemers en hun gezinnen. Het racisme
viert hoogtij ln deze wijk, ik merk dat
dagelijks. Maar ln de Verhulststraat heb
ik nooit iets gemerkt van problemen rond
die kraakactie. En lk geloof ook Inderdaad
dat, als je het een beetje rustig aanpakt en
je beperkt tot hulzen die langdurig leeg
staan, je over het algemeen wel op de
sympathie van de buurt kunt rekenen."
Buitenlanders
„De jeugd weet te goed wat haar rechten
zijn, niet meer wat de plichten zijn."
De winkelierster op de hoek, die de kra
kers bijna dagelijks in haar winkel ziet,
vindt echter dat dit ook voor de huisbaas
geldt. „Ook de huisbaas heeft plichten en
niet alleen rechten. Moet je nagaan: een
belangrijk deel van de sympathie die de
krakers in deze straat hebben gewonnen,
hebben ze te danken aan het feit dat ze de
heg gesnoeid hebben omdat ze zagen dat
die verwilderde heg gevaarlijk was met
het oog op de kinderen in de straat. De
huisbaas zag zoiets niet 't Is maar hoe je 't
bekijkt. Ik denk dat zolang krakers zich
beperken tot langdurige leegstaande wo
ningen en zolang ze geen vernielingen
aanrichten of overlast veroorzaken en ze
bereid zijn huur te betalen, ze altijd op de
sympathie van de gewone man ln de
straat kunnen rekenen."
