j Oester gedijt in Grevelingen Tekening van een lezer Trouw 'poppentante' zoekt donateurs -4 Commentaar Jammer Vicieuze cirkel "5 Matig resultaat van motorolie-actie Als het meer zoet wordt gaat schelpdierenreservaat verloren 64-plus katten kijken VRIJDAG 7 NOVEMBER 1960 BINNENLAND TROUW/KWARTET Dc CDA-werkgroep „Niet Bij Brood Alleen" en tien sympalhisc- jende CDA-Kamcrleden hebben el- laar nicl kunnen overtuigen over de kwestie van de modernisering tan de kernwapens. Dat is jammer, want de gevolgen van deze uiterste poging leiden vrijwel zeker tot de j oprichting van een nieuwe evangeli sche partij. En het is nog maar de Rn i, vraag of de zaak zelve daarmee het Chip. is gediend. Dc wegen gingen uiteen op precies hetzelfde punt dat ook D'66 vorige weck op de rand van een ernstig conflict bracht, namelijk over het nu. laten horen van een absoluut ..nee" tegen de modernisering, of het laten van enige ruimte voor een acceptatie van een belangrijke ver- ring van het aantal nieuwe kernwapens. Op zichzelf verdient het absolute ..nee'* alle sympathie. Alles wat daarvan wordt afgeknab beld. vergroot de onduidelijkheid, veei En na alles wat er over deze ingrij pende zaak te doen is geweest, is dat wel het allerlaatste wat wc mo gen wensen. ach« p0|itiCt zijn echter tevens realisten. m°bu er 00k ondcr barre omstandig- beden nog het beste van willen njk haken Zon situatie kan zich bij ïdrtn- oorbeeld voordoen wanneer de ïn nu aliei faztg» e po, is er rtkke- nders dhait onder •kken lo no heb t het maar kan; Llitett 'door diep m en ogen rpre- veel ïrlljl nden ren kun- De minister van erm is toch ge zwicht voor de druk die werd uitge oefend om shirt- en bordreclame bij sportevenementen op het televi siescherm toe te staan. Daarmee is de bijl gelegd aan de wortel van het Nederlandse omroepbestel. Gratis reclame mag, hoewel sterk geregu leerd. gemaakt worden 4 De ontwikkelingen die geleid heb- A*r ben tal dit voorstel, stoppen daar- DcU> mee natuurlijk niet. De nota van de minister van erm is slechts een ueu- f vu n tussenstap op weg naar meer ruim- e voor commercieel gebruik van hel Nederlandse omroepbestel. Wie nerzijds reclame tijdens sporteve- ementen toestaat, kan anderzijds iel langer verplichten dat merkna- ïen op quizpnjzen worden wegge- ilabtL Om maar een voorbeeld te noemen Shift- en bordreclamc. samen de belangrijkste vorm van sluikrecla- ilme. konden de laatste jaren onge hinderd oprukken dankzij een wan kelmoedig beleid van erm. maar ook dank zij de NOS. waar blijk baar meer belangstelling bestaat voor de noden van de sport dan voor de loyale uitvoering van de omroepwet Anders valt het niet te Verklaren dat de NOS in antwoord op een conceptnota van erm. uitge leid de financiële problemen van Ie sportwereld begon te belichten. Op dat punt heeft de NOS geen laak. Dat men toch doet alsof dat fel zo is. heeft te maken met slech- Ie journalistieke opvattingen en ge noot ®rcic aan voor de om" eeft foepwet. die k en Dankzij die instellingen kon de slui- ev«) kreclamc. met name tijdens spor- daai tuitzendingen. oprukken. Uiteinde- Kin« 7 NV t dit nen: lijke leva! lijm ilde- nek- het xtn ppet ie al ÏV«B berg ktea een tooit hu- vant Jlijk laat aan plnl Hij sche ver «tl id- iicht bik dat ;ent voor t li |den itea ten- laar C.8 erft -wal APELDOORN (ANP) Op de actie In de gemeente Apeldoorn tegen het lozen van afgewerkte motorolie door particulieren, ls door de Inwoners ma tig gereageerd. De actie liep van half september tot hl af oktober. De gerln- f deelname aan de actie was vooral wijten aan de onbekendheid ervan. NAVO met daadwerkelijke voor stellen komt tot een vermindering van de kernwapens. Een politicus wil dan de ruimte hebben om zo'n voorstel op zijn mérites te kunnen beoordelen. Een ..nee" onder alle omstandigheden komt daarom dicht in de buurt van een ..nee" tegen de NAVO. Het is spijtig te moeten vaststellen, dat een groeiende groep Nederlan ders dit vertrouwen in hun politieke voormannen niet meer kan opbren gen. Het leidt ertoe dat politici, zoals ook de tien CDA-Kamerle- den. een verhuld ..nee" moeten zeggen, wat omgekeerd weer pro blemen oproept bij de achterban. Het is de verlate afrekening van het kernwapendebat van december vo rig jaar. De oprichting van een eigen partij lijkt ons echter geen goede oplos sing om dit dilemma te doorbreken. Te meer niet waar het geen specifie ke CDA-aangclegenheid is. Het gaat om een probleem dat zich in meer of mindere mate ook voor doet binnen de PvdA en D'66. De keuze lijkt ons daarmee: verschra len in een eigen partij of aan de weg te timmeren binnen de grote partij en. Voorshands maken wij de laat ste keus. lijk leidde dat tot de opvatting dat de sport niet meer zonder deze onreglementaire bron van inkom sten kan. Dat is echter niet meer <an een vermoeden. CRM kan zich in de voor sport aantrekkelijke inkom sten uit sponsoring, op geen enkel behoorlijk cijfer baseren. Sport sponsoring is een duistere zaak die om vele en niet te beste, redenen met veel geheimzinnigheid is omge ven. Alle cijfers berusten op schat tingen. Terwijl de sportwereld steen en been klaagt over de ver laagde inkomsten door de tegenval lende conjunctuur, schieten de cij fers over de totale sponsoring rustig met dertig miljoen in één jaar om hoog Een niet toevallige piek. Want zo'n cijfer (de NSF hanteert inmiddels bijna honderd miljoen gulden per jaar) paste voortreffelijk bij de voorbereidende discussies over sponsoring en de omroepwet. Uit dat cijfer werd een onmisbaar heid verklaard en die onmisbaar heid is vervolgens omgebouwd tot een hard gegeven. De bekende vici euze cirkel Uit oogpunt van de sport huilt erm nu mee in dat koor. Zonder bij voorbeeld, verantwoordelijkheid is verantwoordelijkheid, vragen te stellen over de besteding van die honderd miljoen gulden. Zonder oog voor de kwalijke effecten voor de sport van die injecties, erm verstaat de taak ten opzichte van de sport slecht en kan zich ten oprichte van de geest van de om roepwet ook niet staande houden. Het enige geluk bij de nota sluikre clame is, dat er geen kamermeer derheid voor te vinden is. Zelfs dat heeft erm onvoldoende ingeschat. .In 1985 komen in het Zeeuwse Deltagebied de Philips- en de Oesterdam gereed. Deze compartimenteringsdammen moeten het getijdegebied in de Oosterschelde verklei nen. Bovendien zullen ze het zoute van het zoete water scheiden. Als die scheiding er eenmaal is kan er worden gekozen voor een zoet of een zout Grevelingenmeer. De Grevelingen is namelijk op vrij eenvoudige wijze in verbinding te brengen met de achter de dammen gelegen zoete wateren. Om een verantwoorde keus te kunnen maken worden op het ogenblik de gevolgen van „zoet" of „zout" bestudeerd. Niet al leen de landelijke waterhuishouding komt daarbij in het gedinc door Barend Mensen YERSEKE Van een zout Grevelingenmeer hangt voor de oesterkwekers In de Oosterschel de de eerstkomende tien, twintig jaar veel af. Na de afsluiting in 1972 heeft zich tot ieders verrassing in de Grevelingen een zeer gezond oesterbestand ontwikkeld. Uitgerekend van de befaamde Zeeuwse oester, die in de bijzonder strenge winter van 1962-'63 vrijwel uitstierf. In dat zoute meer leven nu vijf tot zeveneneenhalf miljoen wilde oes ters. Met de jaarlijkse rente van dit kapitaal, het broed, is het mogelijk de oestercultuur de zware slagen te bo ven te laten komen die zij in de jaren zestig en zeventig regelmatig te In casseren heeft gehad. De ramp van 1962-63 bracht het be stand van Zeeuwse oesters, die ln veel Importerende landen als de beste ter wereld worden beschouwd, terug tot twee procent. Met dat geringe over blijfsel was niet meer te kweken, al probeerden diegenen van de telers die nog net het hoofd boven water hadden kunnen houden het wel. Om de geteisterde bedrijfstak ln leven te kunnen houden begon men „zaaioes- ters" ln te voeren uit landen als Frankrijk, Ierland. Engeland. Grie kenland en Italië. De kwaliteit daar van ligt beneden die van de Zeeuwse oesters, maar de omstandigheden ln de Oosterschelde zijn voor oesters zo gunstig, dat er toch een kwaliteit aan te geven is die vrijwel nergens anders Is te bereiken. De noodsprong had bevredigende ef fecten, al was en ls er het bezwaar dat de buitenlandse oesters niet, zoals de Inheemse, drie tot vijf maal kunnen overwinteren. ZIJ moeten na één sel- Oesters, de parels van Zeeland, steeds bedreigd zoen al van de banken worden opge vist. Toen de oestercultuur weer wat op de been was gekomen stond haar een volgende ramp te wachten, namelijk ongekend overvloedige mosselzaad- val van vorig Jaar. Door dit natuurge beuren dat ln geen honderd Jaar voor gekomen is ging een groot gedeelte van de achthonderd ton op de Yerse- ke Bank uitgezette buitenlandse oes ters verloren. De mossellarven zetten zich ln onvoorstelbaar grote hoeveel heden op de oesterschelpen af en bij het uitgroeien tot zaalmosseltjes wer den de oesters langzaam maar zeker verstikt. Opnieuw werd voor vele mil joenen gulden schade geleden. Ziekte Dit Jaar lijden de Franse oesters ln de Oosterschelde aan een geheimzinnige ziekte. Het rijksinstituut voor visse- rljonderzoek in IJmuiden is er nog niet precies achter om welke ziekte het gaat en hoe zij zich verspreidt. Wel weet het dat zij met de geïmpor teerde oesters is meegekomen. In de Franse oestercultuur woedt zij hevig. Kwekers en handelaren maken zich omtrent de afloop ervan dan ook geen enkele illusie. De schade in de Oosterschelde kan nog niet worden vastgesteld. Maar uiteraard kan deze ziekte ook hierop een grote schadepost uitlopen. Zij tast de kieuwen van de oesters aan, waardoor zij geen zuurstof meer kun nen opnemen. Zestig procent van de dit Jaar geïmporteerde zaaloesters zijn van Franse afkomst. Van de schelpdieren die voor onderzoek zijn opgevist bleek ongeveer dertig pro cent ziek te zijn. Al schijnt het ziekte proces door de lagere waterstanden te zijn afgenomen. De oestertelers houden wederom hun hart vast Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 059. 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. Over enkele jaren kan het water van de Grevelingen, tussen Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland, zoet worden ge maakt. Er moet dan een verbinding met het Volkerak worden gemaakt. Als die plannen doorgaan betekent dat de ondergang van een prachtig schelpdierenreservaat. Eens temeer vestigen zij hun hoop op de eigen Zeeuwse oesters. In kleine hoeveelheden zijn die dit Jaar op de percelen uitgezet. Ze blijken niet vat baar voor de Franse ziekte. Deze oesters nu zijn afkomstig uit de Grevelingen. Voor de "ramp van 1962- 63 werden ook ln deze zeearm oesters gekweekt. Uit wat daarvan is overge bleven heeft zich door natuurlijke broedval een oesterpopulatie ontwik keld die ook de veranderingen in haar leefomstandigheden als gevolg van de afsluiting heeft doorstaan. Zaaigoed RECHTSE DIRECTE Zo blijkt uit een kleine gemeentelijke enquête dat slechts de helft van de bevolking van de actie wist. Tot de actie werd besloten, omdat naart schatting vijfduizend Apel- doornse doe-het-zelvers per Jaar zo'n 17.000 liter afgewerkte olie ln het ri ool, de sloot of ln de grond lozen. Het heeft lang geduurd voor de oes terkwekers in staat werden gesteld voor hun zaaigoed ook uit dit reser vaat te putten. De Grevelingen is namelijk het domein geworden van binnen vissers (met name pallngvis- sers) en sportvissers. Zij, als eigena ren van het visrecht, voelden er aan vankelijk weinig voor de oesterzaad- vissers hun gang te laten gaan. Er is echter overeenstemming bereikt over een broedwinningsprogramma, uit te voeren op een aantal aan de Vereni ging van oesterkwekers en -expor teurs uitgegeven percelen. Het oes- terbroed mag worden opgevist en op de banken ln de Oosterschelde uitge zet. Dit jaar dus is dat voor het eerst gebeurd. Drs R. DIJkema, van de ln Yerseke gevestigde afdeling schelpdierenon- deizoek van het Rijksinstituut, zegt dat met de geleidelijk aan op te voe ren winning van broedmateriaal uit de Grevelingen de importoesters, die niet alleen van mindere kwaliteit maar ook kwetsbaar zijn, op den duur kunnen worden vervangen. Het zal echter zeker tien. twintig jaar duren voor de Oosterschelde weer geheel door „Zeeuwen" bevolkt zal zijn. Van daar dat het voor de oestercultuur zo belangrijk ls dat de Grevelingen zout blijft. Het Grevelingenmeer vertegenwoor digt, zoals minister Braks onlangs zei, een bepaalde waarde. Die ls voor een groot gedeelte te ontlenen aan de oesterbroedwinning. Het voortbe staan van de oestercultuur als be drijfstak hangt sterk af van de kan sen die men met de Zeeuwse oester krijgt. Als in 1985 zou worden beslo ten het Grevelingenmeer zoet te ma ken dan zou het een verloren zaak zijn. want men heeft er nog verschei dene jaren voor nodig. Mosselen Van oester naar mossel hoe ver schillend ze ook zijn betekent, ze ker ln de Grevelingen, maar één stap. In de afgesloten zeearm blijken na melijk ook mossels uitstekend te ge dijen. Schade van de overvloedige zaadval hebben ze niet geleden. Die heeft overal, maar merkwaardiger wijs niet in de Grevelingen, plaatsge had. Terwijl nu de mosselhandel en de inlegbedrijven steen en been kla gen over de geringe aanvoer van gro te mosselen (als gevolg van de zaad- val) en de daardoor buitensporig ge worden prijzen, terwijl ze gedwongen zijn mosselen te importeren uit Enge land, Ierland, Duitsland en Denemar ken, zijn er ln het Grevelingenmeer voor miljoenen guldens exportklare mosselen op te vissen. Alleen omdat geen overeenstemming kon worden bereikt tussen de mosselvissers en de directie visserijen en de dienst der domeinen ging die mogelijkheid ver loren. Overigens, de mosselhandel. niet de mosselteelt, heeft het moeilijk. Han delaren en inleggers werken zwaar ln de marge en vaak met verlies. De telers daarentegen hebben baat bij de schaarste en de hoge prijzen. Toen eind september de Jonge mosselen ter beschikking kwamen voor export naar Frankrijk en België daalden de prijzen wel Iets maar nu zijn ze weer even hoog. Volgens de handel lijken er mecha nismen te werken om het huidige niveau te handhaven. De telers ont kennen dat met stelligheid. Vorig sei zoen. zeggen zij. ging nu eenmaal een groot deel van de jonge mosselen verloren. Dat zal volgend jaar anders zijn. Dan laat het gunstige gevolg van de grote zaadval zich gelden. Over en weer worden verwijten gemaakt. De verstandhouding ln de mosselbran che is er daardoor niet beter op ge worden. Maar er mag niet van de overvloed aan mosselen in de Greve lingen worden geprofiteerd. De aal-, hand-, stoei-, knuffel-, was-, voet- en doorgeefpoppen die Marianne Willemsen-van Wit- sen ln het Zeeuws Vlaamse Groe- de nu al ruim twintig Jaar ont werpt en maakt om langdurige en vaak pijnlijke oefeningen door gehandicapte kinderen plezierig te verpakken vormen niet langer een eenmanszaakje van de Initia tiefneemster. Vorige week is bij Callenbach ln Nijkerk het boekje „Spelend gaat het beter" verschenen, waarin Marianne aan de hand van teke ningen en foto's uiteenzet hoe diverse door haar bedachte werk stukken moeten worden ge maakt. Patronen zitten erbij, zo- d&t iedereen met een beetje handwerkervaring er mee aan de slag kan gaan. Dat laatste ls ook de bedoeling van Marianne Wil- lemsen, die ln 1958 zelf Invalide werd als gevolg van een hersen bloeding. In juni 1978 vertelde zij in Trouw dat zij ln het ziekenhuis in Amsterdam waar zij na die hersenbloeding werd verpleegd, de gelofte deed dat ze de rest van haar leven ln dienst van anderen zou stellen als ze beter werd. Die gelofte Is Marianne niet vergeten, al wist ze dat echt beter worden er voor haar niet in zat. ZIJ begon poppen te maken voor een meisje dat samen met haar ln het ziekenhuis lag. later voor de Amsterdamse mytylschool. Er kwamen steeds meer aanvragen. Het werk groeide Marianne bijna boven het hoofd, vooral omdat tot voor kort alles moest gebeu ren in de piepkleine hulskamer van de Willemsens, waardoor man Joop en zoon Ruud regelma tig uit moesten wijken naar de slaapkamer als er bezoekers wa ren. Dat laatste ls nu niet meer nodig. Een groep medestanders van Marianne heeft vorig Jaar geld ingezameld dat de basis is geworden van de stichting „Spe lend gaat het beter". Dankzij de ze stichting waarvan Marianne onbezoldigd directrice is. heeft zij nu een eigen atelier aan de Molenstraat 20 in Groede. Daar houdt zij elke eerste zondagmid dag van de maand tussen twee en vier. open huis en elke dinsdag en donderdag van tien tot twaalf instructie-ochtenden over haar manier van werken. Er komen hoe langer hoe meer mensen die Marianne een handje helpen. Vrouwenverenigingen, UW'sters, oud-diakonessen, maar ook Jeugdclubs maken haar poppen. „Mijn taak wordt meer en meer, mensen die iets willen doen voor gehandicapten ln con tact brengen met Instellingen die naar materiaal snakken. Zo werkt een groep diakonessen in Vianen vol geestdrift voor de my tylschool in Utrecht. Over het hele land verspreid wordt er aan gewerkt. Limburg, dat lange tijd een witte vlek was, doet nu ook mee. Een mevrouw uit Voeren- daal is met het maken van mijn poppen begonnen." Dat neemt niet weg dat Marianne nog heel wat medewerkers kan gebruiken. De lijst van aanvragers blijft groeien. Ook uit het buitenland wordt de hulp van Marianne ingeroepen. Voor gehandicapte melaatse kin deren in Sri Lanka ontwierp zij een „moederpoes", die nu ter plekke door de bevolking op gro te schaal wordt nagemaakt. Er zijn ook werkmodellen naar Amerika gestuurd en heel recent kwam het verzoek uit Aruba speelmateriaal te maken voor blinde kinderen. Een verzoek dat Marianne niet naast zich neer zal leggen, al betekent het wel dat ze voorlopig om vijf uur 's morgens uit de veren moet, want ook het huishouden moet zo goed en zo kwaad als het gaat, worden gere geld. De schooljeugd van Groede ls ook tot actie overgegaan. On der leiding van Marianne maken de kinderen prentenboeken voor gehandicapten. Zondagavond zal daarvan het nodige te zien zijn ln het televisieprogramma „Spre- kershoek", dat om kwart voor zeven begint. Werk genoeg dus aan de winkel voor „de poppentante van Groe de". zoals Marianne Willemsen bekend staat Wensen ook: dona teurs voor haar stichting. „Ik heb er nu een dozijn en dat is veel te weinig als je ziet wat er allemaal komt kijken om de zaken reilen de en zeilende te houden." De bate van haar boekje die ook voor de stichting zijn bestemd, vormen slechts de bekende drup pel op de gloeiende plaat. Arm dier, om met zo'n onmoge lijk groot hoofd op zo'n klein lijfje door het leven te moeten, zoiets als het lelijke Jonge eendje onder de kamelen. Maar het valt gelukkig mee. Wie in het safari park van Tampa (in de Ameri kaanse staat Florida) naar de kamelen gaat kijken, zal daar geen enkel afwijkend model aan treffen. Een fotograaf met speel se invallen en een heel goeie ca mera, gewend om met zijn foto's een loopje met de werkelijkheid te nemen, zorgde expres voor dit „ongelukje". Het kan dus best zijn, dat het arme dier in het echt de mooiste van allemaal is. Die heer uit Groningen, die op één tienstrippenkaart met de bus van Groningen naar Rotterdam reisde, is makkelijk te overtroe ven. schrijft de heer Adriaanse uit Heemstede. Dat hebben wij in samenwerking met de KNVTO weliswaar ook aangetoond (op onze manier kwam je een stuk eerder in Rotterdam aan dan die Groningse busreiziger), maar ons Trouw-voorbeeld kon die dag nét niet meer op dezelfde manier naar huis, wat volgens de heer Adriaanse wel moet lukken. Hij neemt dan ook een andere route en weet uit eigen ervaring hoe lang je daar over doet, omdat hij zelf vrij vaak van Heemstede met de bus naar Leeuwarden gaat. Hij neemt dan bussen die over Beverwijk en Alkmaar via de Af sluitdijk naar Friesland rijden. Wie van Groningen naar Rotter dam wil, moet er dan aan beide kanten nog een stukje bij reke nen, maar als de briefschrijver er voor die extra stukjes twee uur bij telt en de reiziger kan zorgen om 7.53 uur in Leeuwarden in de bus te zitten, moet de afstand heen en weer in zeventien uur afgelegd kunnen worden. Uit en thuis dus op één kaartje, al bijft het aan de krappe kant met dat thuiskomen. Overigens attendeert de heer Adriaanse erop, dat de term 65- plus onjuist is; het gaat om men sen van boven de 64 jaar Inder daad hoort die kaart dus 64-plus te heten, of, als per se uit de naam moet blijken dat het om 65- jarigen gaat plus iedereen die bo ven die leeftijd zit, desnoods 65- plus plus. Sfinxkatten komen niet uit Egypte, hoewel de naam dat doet vermoeden, maar uit Canada. Praktisch naakte katten, noe men kenners ze. Zulke katten zijn zelden of nooit op tentoon stellingen ln ons land te zien, maar zaterdag en zondag zijn ze wel op de 57ste internationale kattententoonstelling van Feli- kat in de Amsterdamse RAI. In totaal zijn daar meer dan dui zend katten van alle rassen en kleurslagen te bezichtigen, waar onder een „minipanter". Er zijn ook jonge raskatjes met hun moeders (in de nestklasse) en ver der wacht een aantal gezonde, ingeënte huiskatten uit het Am sterdamse asiel op een thuis; wie zo'n kat onderdak wil verschaf fen, kan er een uit de RAI meene men. Beide dagen ls de expositie van tien tot zes uur open.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5