zangsterliefje als
eddende engel
Man in drijfzand
Robert Redford
met de kop
door de muur
Het recht op een waardige dood
Liefhebbende zuster
Zelf Gebreid
cgl Neveda Kwaliteit
pria
Zonder verdoving
.lère Inconnue
Édrijf schort plan
f invoer LPG in
-qEemshaven op
tijdloze
tafelcultuur
Promises in the Dark
Rwddeleeuws dorp;
rabant ontdekt
Prolongaties
en reprises
Brubaker
TROUW/KWARTET P 6 - R 15 - HS 11
I w. Wlelek-Berg
«i
[ijk wou Gloria alleen
koffie lenen van haar
caanse buurvrouw
ze komt in een heksen-
I terecht. Het „syndicaat"
bter de buurman, hun
luder. aan en als voor-
voor andere labiele un-
iogs schieten ze de hele
Ke overhoop. Alleen het
jarig zoontje wordt gered.
rOloria.
houdt niet van kinderen, ze
wn hekel aan alles wat moeder-
zelfs aan melk. Ze lijkt ook niet
estemd om als reddende engel
igeren, ze is een verwelkte on-
reld-schoonheid. een voormalig
.liefje, iemand die van haar
elijkheld heeft moeten leven en
slijk is geworden om te overle-
dat betekent in haar wereld
hard, laf en bereid om als eerste
te schieten wanneer dat nodig mocht
zijn.
Deels uit koppigheid, deels uit mede
lijden. later ook uit genegenheid die
misschien liefde kan worden ge
noemd kiest ze parUj voor het jonge
tje Phil waar alle mafia-moordenaars
van New York op jagen. Ze besluit
voor hem een weg naar de vrijheid te
schieten.
Zo begint hun dooltocht door een
schril, verloederd, goor New York, per
bus, per metro, vooral per taxi. Het
ongelijke paar (de vrouwelijke
Humphrey Bogart en het kind dat de
mannenrol wil spelen en soms door
vroegrijpe praat zijn angst probeert
te overstemmen) wordt geen ogenblik
rust gegund. Zelfs in het restaurant
waar ze even uitblazen heeft Gloria
nauwelijks een glas melk voor Phil
besteld, of aan de aangrenzende tafel
ziet ze de hele mafia-troep zitten. Dan
moet ze weer een greep doen in haar
onafscheidelijke zilvergrijze schou
dertas en met het wapen in de hand
vluchten door keukens en kelders.
John Cassavetes heeft zich tot dus
verre altijd aangetrokken gevoeld
door verhalen uit het gewone leven
(„Shadows", „Husbands", „A Woman
under the Influence") met veel impro
visatie en soms dramatisch toegespit
ste „cinéma vérité". Hij is een van de
weinige Amerikaanse regisseurs die
men een film-auteur kan noemen.
„Gloria" is zijn eerste genrefilm, zijn
eerste actionfilm. Een gangsterfilm.
Maar is dat eigenlik wel zo? „Gloria"
mist de uitgeklendheld. en de logica
van een gangsterfilm. Het lijkt, alsof
de gangsters schaduwen zijn, door
Gloria's angsten opgeroepen: onmo
gelijk kunnen ze heel nieuw New
York in zo korte tijd met een zo dicht
net afdekken. Ze komen als het ware
wanneer ze geroepen worden in
een nachtmerrie. „Gloria" heeft veel
weg van een nachtmerrie (New York
vormt daarvoor een uitstekend de
cor) maar ook van een sprookje.
Aan het eind, als Gloria door haar
vroegere vrienden kapot is gescho
ten, verschijnt ze op een kerkhof in
Pittsburgh waar het jongetje op haar
wacht: het is de enige scène in zwart
wit en de vlucht van het kind in haar
Gena Rowlands in „Gloria".
armen wordt in vertraagde beweging een soort droom is?
gefilmd Heeft zij. om hem te troos- Cassavetes heeft de film met passie
ten, niet gezegd dat de dood eigenlijk en pathos gemaakt. Zozeer lijkt hij
e Sifooret en Jean Rochefort in „Cbire Inconnue"
re Inconnue" begint veelbelo-
Slmone Slgnoret duwt haar In-
broer,met wie ze haar hele le-
^dwongen heeft samenge-
d, in zijn rolstoel over de rotsen
inkt: „Eén duwtje en hij ls er
"13.59S jrt Maar regisseur Moshe
ihi is veel te sentimenteel om
Joivrant tragi-komlsch gegeven
15995 wn Paa* dat met mekaar niet
17355 en zonder mekaar niet meugt
olie pond venijn te geven. Het
bij wat nors gekissebis, zus Sig-
ontpopt zich alras als een engel
annhartgheid: wanneer op haar
IJkMdvertentie onder pseudo
niem antwoord komt van haar broer,
doet ze alles om hem in de waan te
laten dat hij een romantische geliefde,
heeft gevonden.
De film drijft geheel op het voortref
felijke spel van de drie hoofdperso
nen: Slmone Slgnoret, Jean Roche
fort en Delphlne Seyrlg (de buur
vrouw die met de broer gaat strijken.)
Het Ls altijd weer een genot om Slmo
ne Slgnoret te zien: ze draagt haar vet
en haar rimpels met dezelfde superi
eure onverschilligheid als vroeger
haar schoonheid.
Amsterdam-City 2 en The Movies;
Den Haag-Odeon 5,
Andrzej Wajda, de Poolse filmer die
in veel van zijn films kritiek op het
systeem niet schuwde, was In Am
sterdam voor de première van „Zon
der Verdoving", de Jubileum-film van
de uit het verzet voortgekomen stu
dentenbioscoop Krlterion, die bin
nenkort zijn 35-Jarig bestaan viert.
Hij toonde zich optimistisch over de
toestand in Polen, hij hoopt en ver
wacht meer vrijheid, ook voor de fil
mers. De „Vereniging van Filmma
kers" waar hij voorzitter van ls (geen
vakbond, maar een soort Penclub
voor cineasten) heeft nauw contact
onderhouden met de stakers in
Gdansk en met de vakbond „Solida
riteit." Er ls een documentaire ge
maakt over de gebeurtenissen tijdens
de stakingen; volgens Wajda zal hij
zeker óf voor de televisie, óf in de
bioscopen worden vertoond. BIJ de
Jonge Poolse filmers (er is sprake van
een soort nieuwe golf) onderscheidt
hij twee richtingen: de sociale en de
esthetische. Hij laat er geen twijfel
over bestaan dat zijn voorkeur uit
geeft naar de eerste. Hij ls (natuur
lijk, want zijn creatieve vruchtbaar
heid ls enorm) bezig met een nieuwe
film: een soort vervolg op zijn mees
terwerk „De Man van Marmer."
Waarschijnlijk gaat hij „De Man van
IJzer" heten.
Zonder verdoving
„Zonder Verdoving" ls een film over
een man die meent het geheel ge
maakt te hebben, doch door een sa
menloop van tegenslagen alle grond
onder de voeten verliest. Hij is een
beroemd journalist die reizen mag
maken naar het buitenland, belang
rijke boeken op zijn naam heeft
staan. Zijn positie lijkt onaantast-
Zapasiewicz in „Zonder Verdoving"
baar. Onaantastbaar zit hij In het
begin voor de televisie-èamera's. hij
beantwoord geroutineerd alle vragen,
praat ook over zijn persoonlijke le
ven. Hij weet niet dat zijn vrouw met
haar minnaar in bed naar hem zit te
kijken: ze is van plan met haar jong
ste kind bij hem weg te lopen.
Die slag, „zonder verdoving", zoals
hij zonder verdoving een kies laat
trekken, treft hem hard. Maar hij
krijgt nog meer te verwerken: er is'
een hetze tegen hem aan de gang
waar hij nauwelijks de vinger op kan
leggen, op Kafkaiaanse wijze worden
hem alle voorrechten ontnomen (hij
krijgt opeens geen buitenlandse bla
den meer, daarna weer wel. zijn colle
ges op de universiteit zijn geschrapt,
een collega wordt op zijn plaats op
reportage naar het buitenland ge
stuurd. Er worden verklaringen gege
ven (niets aan de hand, toeval, vergis
singen) maar het klopt allemaal niet.
Hij vecht ertegen, hij wil niet toe
stemmen in een schelding, hij pro
beert gelijk te krijgen bij de krant,
maar het is alsof hij tegen windmo
lens vecht. En langzaam maar zeker
wordt alle kracht uit hem weggezo
gen. Ten slotte ontploft een gaska
chel met fataal gevolg, een ongeluk?
Zelfmoord? „Zonder Verdoving" (Ag-
nleszka Holland, zelf een bekende re
gisseuse, schreef samen met Wajda
het scenario) behoort zeker niet tot
Wajda's beste films. Daarvoor is de
stijl te ongelijk, zijn de gedragingen
van de hoofdpersonen soms te onge
loofwaardig (de vrouw, die toch nog
wel van haar man houdt, behandelt
hem als een hond; de rechtbankscène
is, tenminste In Westerse ogen, pure
karikatuur).
Ook is het Wajda en Holland niet
gelukt, de maatschappelijke en per
soonlijke aspecten van de film met
elkaar te verbinden, in elkaar te laten
overgaan. En dat betekent dat de
film in zeker opzicht is mislukt. Maar
het ls wel een waardige mislukking:
er zijn prachtige momenten (de rela
tie van de man met zijn oudste doch
ter) waarin Wajda zijn meesterschap
toont. En ten slotte steekt hij nog
altijd met kop en schouders uit boven
de gemiddelde bioscoopfilm.
Amsterdam-Kriterion; 6 t.e.m. 10 no*
vember Filmhuis Arnhem.
een on
ADVERTENTIE
jeen onzer verslaggevers
NINGEN Het Schotse bedrijf
octane heeft plannen voor aan-
ran LPG ln de Eemshaven opge-
Dit betekent tevens uitstel
bouw van een fabriek waar
«voeging voor benzine kan wor-
smaakt. Oorzaak ls het uitstel
lllcht afstel voor de aanvoer van
(vloeibaar aardgas) uit Algerije.
2656^mshaven wordt daardoor voor
in Het geschikt gemaakt voor onfc-
t van LNO-tankers, terwijl ook
egangsweg niet wordt ultge-
Uitvoering van deze werken
uitsluitend enkele grotere LPO-
H ls niet rendabel. Weliswaar
to-octane vooral gebruik maken
ilelne schepen, maar men wil
°te tankers (73.000 kubieke me-
unnen ontvangen.
ur C. van Elderen van het ha-
nap Delfzijl noemde gisteren
'eede mogelijke oorzaak voor
ltstel, dat het op de LPG-markt
^jelt". Het ls op het ogenblik
Ijk LPO aangevoerd te krijgen
Prijsgarantie Het land van her-
IiiF'voorn*melijk Saoedl-Arablé,
'w steeda een dagprijs bepalen,
«nept onzekerheid en maakt het
"en van rentablllteltsbereke-
moeilijk
Marsha Mason en Kathleen Beller in „Promises in the Dark"
Jim!ü5N (ANP) BIJ het plaats-
's een middeleeuwse
n cri? ontdekt. Archeologen
-.„w van houten huizen,
e wegen de achtste
Wriin ceuw ^vonden in een
waard Van de gemeente
Producer Jerome Hellman („Mid
night Cowboy". „The Day of the Lo
cust", „Coming Home") heeft het zich
bij zijn regie-debuut „Promises in the
Dark" niet gemakkelijk gemaakt.
Het thema van de film, de dood van
een zeventienjarig meisje aan kanker
en het dilemma waarvoor die dood
haar omgeving, vooral haar arts,
plaatst is zeker geëigend om sommi
ge mensen af te schrikken. Het meisje
is bang dat ze te lang zal blijven
Haar moeder wil aan wonderen gelo
ven en reist stad en land af om een
medicus te vinden die dit wonder
bewerkstelligt, als het kind in coma
raakt wordt ze naar het ziekenhuis
gebracht waar de hele machinerie in
werking wordt gesteld om haar een
waardig einde te onthouden Ten
slotte verricht de arts de dodende en
reddende handgreep toch, ze zet het
raderwerk stil.
Een regisseur die op sensatie uit was
vegeteren, in leven gehouden door zou de film laten beginnen waar Heli-
machines, als een ding dat niettemin
voelt en weet omdat een gedeelte van
haar hersenen nog functioneert. Ze
laat haar dokter beloven haar dit
einde te besparen maar er staan
wetten in de weg en andere bezwaren.
man hem beëindigt (roerende tafere
len ln de rechtzaal, argumenten over
en weer, de hele spannende rataplan).
Maar Hellman wil dat niet en dat
strekt hem tot eer. ..Promises in the
Dark" vertoont nog al wat beginners-
fouten: er zijn stijlbreuken, er wordt
te veel in de film gepropt (zo wordt
binnen het al zwaar genoeg wegende
probleem van een tiener die met de
dood wordt geconfronteerd ook nog
het probleem van een prille liefde
aangesneden en oppervlakkig afge
handeld).
Maar het zij Hellman vergeven omdat
hij met zoveel eerlijkheid en ernst te
werk gaat, bij voorbeeld waar hij de
invloed laat zien van een lang sterf
proces op de directe omgeving (een
verhevigde levenswil, die tot euforie
kan stijgen; angst en afschuw die de
moeder op een gegeven ogenblik be
letten haar kind te helpen). „Promi
ses in the Dark" is weliswaar bij lange
na niet zo meedogenloos en gruwelijk
geobsedeerd door Gloria (Gena Row
lands, zijn vrouw) dat hij haar een
opstanding gunt. Geen wonder: de
film staat of valt met haar Zij is een
grote actrice, een ster. een overweldi
gende persoonlijkheid die met één
oogopslag werelden van gevoelens
kan oproepen. Gena Rowlands is wat
zij voorstelt, hier is zij Gloria met
haar gHmmend dure kleren, in elk
energiek-elegant gebaar. Geen ande
re hoofdfiguur zou denkbaar zijn ge
weest.
Amsterdam-Alfa 1; Rotterdam-Ca
lypso 2; Den Ilaag-Babylon 1.
The Shining. Zeer speciale griezelfilm van
meester Stanley Kubrick. De gehele week
in Tuschinski 1. Amsterdam; Passage. Den
Haag; Thalia, Rotterdam en verder ln 29
theaters, overal in het land.
Being there. Film van Hal Ashby naar een
novelle van Jerzy Koslnskl met een prach
tige hoofdrol van de onlangs overleden
acteur Peter Sellers. De gehele week in
Calypso 1, Amsterdam; Calypso en Studio
2000 Den Haag; Calypso 1, Rotterdam en
verdet ln 7 theaters, overal ln het land.
Die drltte Generation. Felle satire van
Rainer Werner Fasabinder op de terroris
ten van de derde generatie en op de maat
schappij die hen voortbracht De gehele
week in Cinesol, Breda.
Regno dl Napoll. Lyrische en melodrama
tische film van Werner Schroeter over een
armoewijk in Napels, gevuld met muziek.
De gehele week in Springhaver. Utrecht.
De mens alt Marmer. Magistrale film van
de Pool Andrzej Wajda over de speurtocht
naar een arbeider die in marmer werd
vereeuwigd en in de vergetelheid verzonk.
11 november 't Hoogt, Utrecht.
Stalker. Oeheimztnnig meesterwerk van
Andrei Tarkowski, een regisseur die in zijn
eigen land. de Sowjet Unie. niet wordt
geëerd. 9 november Filmhuis Heemskerk.
Te gek om los te lopen. Ontroerende en
schrijnende documentaire over nieuwe we
gen om krankzinnigen te integreren ln de
maatschappij, gemaakt door een Italiaans
collectief. 10 november De Haf Akker,
Noordwijkerhout.
Les petltes Fugues. Zeer charmante Zwit
serse film van Yves Yersln over een oude
boerenknecht die op zijn brommertje de
vrijheid verkent. 7 en 8 november V.C.
Oud-Poelgeest. OegstgeesL
Palermo oder Wolfsburg Reallstlsch-sur-
realistische film van Werner Schroeter
over de botsing van twee culturen, beli
chaamd in een Siclliaanse Jongen en een
Duits meisje. De gehele week ln Krlterion,
Amsterdam; Liga '68, Groningen; Filmhuis
Rotterdam.
La Strada. Prachtige film van Federico
Felllni, gemaakt in zijn begintijd met bril
jante hoofdrollen van Giulletta Mslna,
Anthony Quinn en Richard Basehart. De
gehele week In Movies 2, Amsterdam; City
2, Groningen; Studio, Haarlem.
Robert Redford in „Brubaker"
als „Johnnie got hls gun", die de
wreedheid van het in-leven-houden
van een denkende en voelende klomp
vlees op bijna ondraaglijke wijze in je
geheugen stampte (niet velen durf
den de film dan ook te gaan zien),
maar hij is gelukkig mijlenver verwij
derd van de suikerzoete doodsroman-
tiek In „Love Story" (die drommen
naar de bioscopen trok). Het is te
hopen dat veel mensen de film gaan
zien: hij kan een bijdrage vormen tot
de discussie over euthanasie, die in
volle gang is.
W. W. B.
Amsterdam-Tuschinskl 1; Den Haag-
Metropole 5; Rotterdam-Alhambra
1.
„Brubaker" van Stuart Rosenberg
behoort tot een zeer Holly woods film
genre: sociale aanklacht, belichaamd
in een heldin, verwerkt in een span
nend verhaal met een behoorlijke
portie geweld. Ben je mild gestemd
dan zeg je: „Ach. het doel heiligt
soms de middelen". Heb je de pest in
dan grom je: „Vuile huichelarij". De
waarheid ligt niet zelden in het
midden.
,3rubaker" is gesitueerd op een ge
vangenisboerderij in het zuiden van
de Verenigde Staten omstreeks het
midden van de jaren zestig (het ver
haal heeft een vaag authentiek tin
tje). Daar doet de nieuwe directeur
zijn intrede. Een spectaculaire intre
de, zij het vooralsnog onopgemerkt:
Brubaker arriveert als gevangene on
der gevangenen, hij wil niet door
pluimstrijkerij om de tuin geleid wor
den. Hij is een man die gerechtigheid
in zijn vaandel draagt en wars is van
elk compromis: als de wiedeweerga
wenst hij de misstanden uit te roeien.
Voorwaar een Sisyphus-arbeid. Niet
alleen wordt in de gevangenis het
verdeel-en-heers-systeem tot in het
extreme doorgevoerd (de gevangenen
die geen opzichter worden zijn ge
doemd tot een beestenleven), het
blijkt bovendien dat de gehele streek
van werk en eten der gevangenen
profiteert. Corruptie is troef, vooral
bij de hooggeplaatsten. Als Brubaker
ontdekt dat er op het terrein doodge
martelde gevangenen zijn begraven
rust hij niet voor het schandaal in de
openbaarheid komten daardoor
verliest hij zijn baan. Maar de gevan
genen bereiden hem zo'n hartroerend
afscheid, dat Robert Redford (alias
Brubaker) besmuikt een traan moet
wegpinken. Van louter mannelijke
flinkheid wou die eigenlijk niet ko
men maar ja hoor!
„Brubaker" is een goedgemaakte
film die redelijk geloofwaardig over
komt tot het eind. Dan is het tijd
voor een eng epiloogje waaruit moet
blijken dat alles uiteindelijk toch
goed komt: het boze wordt uitgeban
nen. het rechtschapene overwint, zo
hoort het in Amerika. Door die epi
loog wordt het hele fundament onder
de film weggetrokken. Jammer.
W.-B.
City 1, Amsterdam; Odeon 1, Den
Haag; Lumière 1, Rotterdam en ver
der in zeven theaters, overal in het
land.
ADVERTENTIE
Neveda Meteor - tijdelijk f 2.50 per bol. Voor f 27.50
breit u al een fijne trui in de nieuwste modekleuren.J
