ealy: geen eerderheid Amerika wacht - niet in stilte - op zijn gijzelaars Amerikaanse ambassade kon worden 'bezichtigd' Irak wil zich 'terugtrekken' Vijf doden bij aanslag Baskenland .eiderschap Labourpartij Eerlijn-Praag Eensgezind iegen Polen cie ™ege Syrisch parlement keurt verdrag goed Na erkenning van rechten DDR haalt weer uit naar Bonn Zwarte minister heeft niets aan blanke wet —Woensdag 5 november 1980 BUITENLAND trouw/kwartet iNDEN (AFP, AP. Reuter) De vroegere Britse minister m iinanciën Denis Healy heeft de eerste ronde voor het iderschap van de Labourpartij gewonnen, maar slaagde er let in de absolute meerderheid te verwerven. J kreeg 112 stemmen van de 268 Men sterke Labourfractle in het ntse Lagerhuis die de nieuwe partij- jlder en toekomstige premier, mocht (bour weer aan het bewind komen. >et aanwijzen Dlgende week moet Healy het opne- nl 1 •LOOD anki e van 00 OST-BERLIJN (AFP Reu- nt«t meer mogen deelnemen. Sllldn ,n De nntWiiiKe en Tele- kret« 32 ltOTIMn' dlf bU een volgen !r) De uostduitse en isje- ,de ron(le n>„ verwachting bi) Poot et hu loslowaakse ministers van is da gitenlandse zaken hebben men tegen de kandidaat van links. Michael Foot, die 83 stemmen kreeg. Foot geniet naar verhouding veel aanzien bij de socialistische partij, en besloot daarom de handschoen op te nemen tegen Healy in een poging hem van het partijleiderschap af te houden. Healy heeft zich de vijand schap van links op de hals gehaald doort door loonsverlagingen en bezui nigingen. om de Britse economie weer wat in het gareel te brengen. 'Bemoedigend' Hij zei gisteravond ..bemoedigd" te zijn door de uitslag en was vol ver trouwen over de volgende ronde. Daaraan zullen de twee andere kandi daten John 8llkln en Peter Shore terecht zullen komen, en Silkln 32. waarop Healy kan rekenen. Dat bete- °°:ien onverwachte ontmoeting kent een nek-aan-nek-race tussen de [had in Karl Marxstad. in "*g| nisd it zuidoosten van Oost- w luitsland De gebruikelijke ikondiging van dergelijke verleg bleef deze keer ach- It verleidde waarnemers ertoe te rmoeden dat het gesprek te maken ld met de ontwikkelingen In Polen. in TsJecho-81owakiJe en Oost- uitsland op meer kritiek zijn gestuit in de andere Oosteuropese inden kandidaten van de linker- en rechter vleugel binnen de Labourpartij. zo rekenen waarnemers in Londen voor. De verkiezing van een nieuwe voor man is nodig nadat vorige maand James Callaghan aftrad. HIJ was tot de verkiezingsoverwinning van de conservatieven in 1979 drie Jaar lang Brits premier. Economie De conservatieve premier Margaret Thatcher heeft gisteren een speciale kabinetszitting gehouden over de be labberde economische toestand van Oroot-Brittanniê De zogeheten mo- netaristische politiek (die neerkomt op bezuinigingen om de geldhoeveel- heid zo veel mogelijk In overeenstem ming te houden met de produktie) werpt vooralsnog weinig vruchten af. Noodlijdende staatsbedrijven willen uitbreiding van de financiële steun en werknemers van openbare nutsbe drijven willen een hogere betaling. Thatcher weigert echter daarvoor ex- tra geld ter beschikking te stellen. n' Bratlslawa Prawda, waarin de Des(lndanks lukt het beperken van if n anknliikn imlrhou/odina »n Pa. de geldhoeveeiheid niet. Volgens de Oostduitse regeringskrant Neues itschland haalde gisteren met in- •mmlng een artikel uit het Tsje- 'aakse partijblad Rude Pravo waarin felle kritiek werd ultge- fend op de Solidariteitsbeweging in ilen De kritiek wordt beschouwd i de felste aanval op de vrije vak- mden In Polen tot nu toe ues Deutschland citeerde ook de lankelijke vakbeweging in Po- ±..C°nt'a„r"iU"0.n„a'r:.W„0^ Bank of England ,de centraie bank) sc hen- :hreven. De leiders van de vrije ■weging zouden „onrealistische ultimatieve eisen" stellen aan de regering voor economische en Klale verbeteringen. was er ln de eerste twee weken van oktober een stijging van 2 procent. Minister van financiën Geoffrey Ho- we erkende vorige week dat van fe bruari tot september de geldhoeveei heid toenam van 19 procent; twee maal zo veel als ln de bedoeling van de regering lag. De invloedrijke krant Financial Ti mes wist gisteren te melden dat een hard. aantal Britse ministers het vertrou- ïkï,°n21"®i„ 2»" we"j£ deh monetóristlsche politiek van Thatcher hebben verloren. Ande ren zouden de financieel-economi- sche operatie alsnog willen laten sla gen door verdere bezuinigingen, voor al op sociale voorzieningen, onder wijs en defensie. ledigefcamemers in Oost-Berlljn en Praag groei loven dat Oost-Duitsland en TsJe- wtaal oslowakije door de Sowjet-Unie in i kun|pi kritische rol ten aanzien van Po- De TAjn geplaatst, opdat Moskou Leid wnliaog niet zelf wordt gedwon- htdi hartan de ontwikkelingen in Polen aan in dte nemen éonde tneeB «Ierland Bef ft Poolse communistische partij- id Trybuna Ludu meent dat de vattingen van het Poolse dlssiden- Leio comité voor sociale zelfverdediging keruj OR) westerse opvattingen over het Igend bnilk van geweld weerspiegelt ak zi t blad hekelt Nederlandse. Franse din8* Westduitse linkse groepen Vooral vas* laolsten" ln West-Duitsland zou- n uit zijn op een gewelddadige ult- rating In Polen. Het Nederlandse ijnlij otskistische" weekblad De Nieuwe pn lJ lie zou twee vertegenwoordigers Polen hebben gestuurd om con- tten met de KOR te leggen, evenals n aantal Franse bladen. Opzet zou n door geweld de bestaande orde ln Jen te vernietigen. DAMASCUS (AFP) - Het Syrische parlement heeft het onlangs gesloten verdrag van vriendschap en samen werking tussen Damascus en Moskou goedgekeurd. Volgens de Syrische minister van buitenlandse zaken Khaddam heeft het merendeel van de Arabische landen zijn instemming betuigd met het verdrag Waar hij dat vandaan heeft, vertelde hij er niet bij. Gesluierde en gewapende Iraanse vrouwen namen gisteren deel aan de betoging in Teheran. door James Dorsey TEHERAN De Amerikaanse ambassade in Teheran heeft voor het eerst sinds een jaar haar poorten weer geopend voor het publiek. Tienduizenden Iraniërs grepen de gelegenheid aan. Niet om een visum voor de Verenigde Staten aan te vragen, maar om het vieren van de overwinning op de grote „satan". Studenten verfden de afgelopen da gen de muren rondom het ambassa deterrein wit om de eerste verjaar dag van de gijzeling een passend cachet te geven. De veiligheids maatregelen werden op een laag pitje gezet. Alle aanwezigen moch ten bijna overal op het uitgestrekte terrein van de ambassade rondkij ken. Alleen een van de hoofdgebou wen en de achteringang waren ver boden terrein. Het was echter niet duidelijk of dit iets te maken had met de aanwezigheid van de 52 gij zelaars. Op het vers gemaaide gras veld bevond zich een zee van in chaors gehulde vrouwen. Slagzinnen Ondanks de anti-Amerikaanse en anti-imperialistische slagzinnen die tijdens de betoging op het ambassa deterrein te horen waren, had het gebeuren gisteren weinig gemeen met de emotionele en strijdbare de monstraties van het voorbije Jaar. De aanwezigen waren duidelijk be zig zich voor te bereiden op een spoedige vrijlating van de Ameri kaanse gijzelaars. Vanaf het in de tuin van de ambassade opgetrok ken sprekerspodium verzocht een van de studenten, uitgedost ln de karakteristieke groene legerjas. de aanwezigen geen Amerikaanse vlaggen en geen beeltenissen van president Carter te verbranden. De geweerlopen van de honderden re volutionaire gardisten, die op het ritme van trommels langs het am bassadegebouw defileerden, waren versierd met rode anjers. De massabijeenkomst, waarbij re volutionaire toespraken en religieu ze strijdliederen elkaar afwisselden, was echter duidelijk meer dan al leen een herdenking van één jaar bezetting. Het was een duidelijke manifestatie van een volk dat zich „bewust van de ketenen van het imperialisme en de buitenlandse overheersing heeft bevrijd", van een volk dat met het islamitisch Internationalisme in het vaandel strijdt tegen vijanden in binnen- en buitenland. De betogende Iraniërs herdachten namelijk ook de ver banning van ayatollah Khomeini na een zeventien Jaar geleden ge houden toespraak, waarin hij de capitulatie van de sjah tegenover de Verenigde Staten in de scherpste bewoordingen hekelde. De toespraak was via luidsprekers overal op het ambassadeterrein gis teren opnieuw te horen. Verder her dachten de demonstranten het twee jaar geleden door het leger van de sjah aangerichte bloedbad op het terrein van de universiteit in Te heran. Zelfvertrouwen Het hele gebeuren straalde een sfeer van zelfvertrouwen uit. „De crisis (ln de verhouding met de VS) is nog niet ten einde. We staan pas aan het begin." orakelde Khomeini jr. „Mag bar (dood aan) Amerika zal hoe dan ook Irans belangrijkste slagzin blijven," riep hojatoleslam Khomeini, de voorganger in het we kelijkse vrijdaggebed ln Teheran. „Het nemen van gijzelaars heeft een atmosfeer geschapen waarin ieder een. die ook maar de geringste spo ren vertoont van besmetting door het Westen, onmiddellijk geïdentifi ceerd wordt." aldus premier Rajal in zijn toesprak tot de aanwezigen Het Iraanse ministerie van buiten landse zaken heeft via Algerije de Amerikaanse regering verzocht snel te reageren op de door de Majlis gestelde voorwaarden voor de vrij lating van de gijzelaars. Amerika moet zijn antwoord in de internatio nale massamedia laten publiceren. In een interview voor de radio ver klaarde premier Rajai dat de jong ste brief die Carter aan de Iraanse regering heeft gestuurd „geen direc te reactie vormt op de gestelde voorwaarden" De Amerikaanse president zou zich slechts beperkt hebben tot enkele algemeenheden. Diplomaten die de officiële tekst kennen van de aan de Amerikaanse regering toegezonden Engelse ver sie van de Iraanse voorwaarden voor de vrijlating van de gijzelaars, zeiden gisteren dat de tekst ervan taalkundig rammelt. Enkele sleu telwoorden zouden er zelfs in ont breken. Bestudering Een woordvoerder van de Ameri kaanse regering heeft inmiddels verklaard dat bestudering van de Iraanse tekst enige tijd zal vergen en dat een snel antwoord dan ook niet te verwachten is. Ook verklaar de hij dat een antwoord niet via de internationale massamedia aan Iran gegeven zou worden, zoals pre mier Rajai gisteren vroeg. „We zijn tegenstander van openbare onder handelingen." merkte hij ter toe lichting op. De algemene verwach ting is dan ook dat de vrijlating van de gijzelaars nog wel enkele dagen op zich zal laten wachten. President Carter zei gisteren in zijn geboorte plaats Plains in Georgia bemoedigd te zijn door de laatste ontwikkelin gen. maar zei geen voorspelling te kunnen doen over het tijdstip van de vrijlating. Het antwoord dat Amerika zal geven op de Iraanse voorwaarden zal ln leder geval niets te kort doen aan de nationale eer en de nationale Integriteit van de Vere nigde Staten, verzekerde de presi dent. Hoewel de studenten in de ambas sade in Teheran hebben verklaard de gijzelaars aan de regering over te dragen, lijken er nog geen concrete stappen te zijn gezet voor een der gelijke overdracht. Dit valt op te maken uit opmerkingen die de Iraanse premier Rajai gisteren maakte BAGDAD, TEHERAN (AFP, AP, Reuter, UPI) De Iraakse president heeft zich opnieuw bereid getoond alle troepen uit Iran terug te trekken „in ruil voor algehele erkenning van de Iraakse rechten". Aangezien Teheran hiertoe niet bereid is is het aanbod van Saddam Hoessein nogal loos. HIJ benadrukte dan ook dat Irak be reid is een „lange oorlog te voeren", totdat „onze vijand onze rechten er kent". Irak eist de volledige zeggen schap over de SJatt Sjatt-al-Arab. de rivier die de scheiding vormt met Iran en over gebieden die dat land zich tijdens het bewind van de sjah „we derrechtelijk" zou hebben toegeëi gend. Het Iraanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft verklaard dat de Irakezen „gestraft" moeten wor den voor het beginnen van de oorlog. De strijd duurt al met al dan ook lustig voort. Iraakse troepen blijven proberen Abadan vast in handen te krijgen. Vorige week slaagden zij erin twee pontonbruggen aan te leggen om de stad binnen te komen, maar deze zijn volgens radio-Teheran door Iran on klaar gemaakt. Rond Abadan heeft Irak volgens minister van defensie Adnan Khairallah een hele Iraanse brigade „vernietigd" (naar schatting 4500 tot 4800 man). De bewindsman noemde de Iraanse poging een kor don rond de stad te doorbreken „dwaas" en stelde de vijandige mili tairen zelf verantwoordelijk voor de slachting. De Iraanse islamitische rechter Sadegh Khalkhali heeft vol gens Bagdad opdracht gegeven tot de mislukte doorbraak. De minister zei het Iraakse leger ln Khorramsjahr zoveel mogelijk straatgevechten uit de weg probeert te gaan. Iraanse sluipschutters, aldus Khairallah zijn nog steeds actief, maar naar zijn zeggen is Khorrams jahr dat in de buurt ligt van Aba dan in feite ln Iraakse handen. Revolutionaire gardisten zouden met harde hand proberen te voorkomen dat Iraanse soldaten deserteren. Iran beschuldigt Irak van het wegha len van de lijken van 300 Iraanse militiaren rond Dezful verder naar het noorden te verhinderen. Vol- BERLIJN (Reuter) Met haar natio nalistische beleid verziekt de West duitse regering de ontspanning tus sen Oost en West. Die beschuldiging deed het Oostduitse partijblad Neues Deutschland gisteren, daarmee een nieuwe aanval ondernemend in een hele serie die de Oostduitse regering de laatste tijd op de bondsrepubliek heeft gedaan. Berlijn kritiseert de Westduitse wei gering de DDR te erkennen en de feitelijke Duitse deling te aanvaar den. Eind 1972 werden de betrekkin gen tussen beide Duitslanden volle dig genormaliseerd. Alleen een volle dige wederzijdse diplomatieke erken ning bleef uit. Het constitutionele hof van West-Duitsland sprak eerder uit, dat een feitelijke erkenning van de DDR door Bonn niet mogelijk is zo lang er geen formeel vredesverdrag tussen beide landen bestaat Politieke waarnemers ln de bondsre publiek hielden de laatste dagen re kening met de mogelijkheid dat na de recente verkoeling in de betrekkin gen, mede veroorzaakt door de ont wikkelingen in Polen, er weer een geleidelijke verbetering in die ver houding zou komen De nieuwe aan val in Neues Deutschland wijst erop dat daarvan nog geen sprake is. gens de Rode Halve Maan (de even knie van het Rode Kruis) liggen zeker 300 lichamen te vergaan, en bestaat gevaar voor het uitbreken van een epidemie. „Volgens internationale af spraken moeten de lijken geïdentifi ceerd en begraven worden." zo werd gezegd, maar Irak houdt dat tegen. SAN SEBASTIAN (AFP. Reuter. AP) Twee onbekende mannen hebben vier leden van de Spaanse Guardi Civil en een kapper doodgeschoten in een bar in het plaatsje Zazuar nabij San Sebastian. De twee mannen rie pen tijdens het schieten „Lang leven de ETA". Dit Is de Baskische afschei dingsbeweging die precies honderd politieke moorden op zijn geweten heeft dit jaar. Vijf andere bezoekers van het café raakten gewond bij de schietpartij. De Baskische deelregering heeft gis teren gewaarschuwd dat de streek een castastrofe tegemoet zou gaan door deze „spiraal van geweld". Win kels. bars en kappers sloten uit pro test tegen de aanslag van maandag avond. De winkeliers gaven een ver klaring uit waarin stond dat zij niet konden blijven zwijgen na deze „moord in koelen bloede door men sen die zeggen dat zij de Baskische arbeiders vertegenwoordigen. Want wij zijn ook arbeiders", aldus de win keliers. Volgens Baskische waarnemers is de 3anslag een antwoord op een massle demonstratie afgelopen zondag in San Sebastian, die gericht was tegen de gewelddadigheden van de ETA- beweging. Ongeveer 30.000 mensen gingen de straat op om te proteste ren. Bij de demonstratie braken on geregeldheden uit toen ETA-aanhan- gers op de vuist wilden gaan met protesterende Basken. SALISBURY (AP. Reuter) De Zim- babweaanse minister van werkgele genheid. Edgar Tekere. kan zich niet beroepen op een nog onder het blan ke bewind opgestelde wet. die het „onderdrukken van terrorisme" niet strafbaar maakte Dat betekent dat Tekere vervolgd kan worden wegens moord op een blanke boer. en zeven soldaten uit Rhodesië's „oude leger", in augustus van dit jaar Ook zeven van zijn lijfwachten moeten terecht staan. Tekere's verdediger, de Britse advocaat Louis Blom-Cooper. heeft verklaard dat het hooggerechtshof in Zimbabwe niet gerechtigd is uitspra ken te doen over wetten die nog zijn opgesteld door de blanke minder heidsregering. Tekere stelt dat zijn leven in gevaar was. en rechtvaardigt daarmee het doden van de boer. PntlirlM tflthpHroul TpHoiv nnhliolro emn. Irwiarf olc kat Iran uarHor ta la,,an -»a loor Bert van Panhuis 'ASHINGTON Als ln Nederland een gemeenschap iemand verwel- Dmt die lang weg is geweest, gebeurt dat meestal door de vlag uit te angen. in de VS hangt iedere dag de vlag uit en daar kent men het le lint. „the yellow ribbon". ft is een symbool uit de burgeroorlog van n eeuw geleden: moeder bonden gele Un n om een boomstam als wens voor een Uige thuiskomst van hun soldatenzonen eclea een Jaar na de gijzelname in Tehe- en met de vrlJlaUng van de 52 Amerika n ln Iran ln het vooruitzicht ls de yellow •bon net zo gemeengoed ln veel straaL öden als de „Stars en Stripes" If öjn de populairste, bekendste families in in steden en dorpen. In Olobe Arizona, in yphant Pennsylvania, in Washington of Diego of de voorsteden van de Ameri- anse hoofdstad, waar het merendeel van federale ambtenaren pleegt te wonen ft is een wrange populariteit, want alle éé-en-vijftig families zouden meteen naar anonimiteit willen terugkeren als ze hun in. zoon. zuster of dochter ln hun midden fug hadden. Ze putten hoop uit de ont- kkelingen van de afgelopen dagen, al Jven ze voorzichtig. Per slot van rekening enten ze op 5 november vorig Jaar dat ze tnen enkele dagen vrij zouden zijn. Maar kerst ging voorbij, pasen, de vierde Juli zelfs de eerste verjaardag van de gijzel- ime Schijnwerpers gebeurtenissen van een jaar geleden in fneran hebben de levens van enkele hon- pden Amerikanen dramatisch veranderd, rot Ernest Cooke en zijn vrouw Susan in tnphis. de getaande boerenfamilie van ■hur en Eleanor Kupke ln Francesville in Indiana, die zonen onder de gijzelaars heb ben, de diplomatenvrouwen Penny Lain- gen. Louisa Kennedy en Dorothy Morefield ze hebben leren leven met de schijnwer pers van de camera, de honderden verslag gevers die regelmatig opbellen of met drom men ln de woningen bivakkeren, vooral als er „nieuwe ontwikkelingen" zijn. Want de gijzelaarscrisis is sinds 4 november 1979 niet meer van de schermen verdwenen, niet van de lokale lokale stations, niet van de grote networks. Hoogstaande journaals als die -an Walter Cronkite's CBS sluiten elke avond af met „dit is de zoveelste dag van de gijzeling in Iran." En de afgelopen twee dagen sinds het parle ment ln Teheran het gijzelingsdebat af rondde, is de berichtgeving doordrenkt ge weest van de 52. De families zijn als nooit tevoren teruggehaald voor de camera's. Op ieder station kon men zondag Penny Lain- gen zien deelnemen aan de fakkelwacht voor de Iraanse ambassade aan Washing- tons Massachusetts Avenue, grapjes ma kend als. „Bruce als zaakgelastigde de belangrijkste gijzelaar zal grote moeite hebben de hond uit het bed te krijgen", of de trappen nemend naar de episcopaalse allerheiligenkerk in Chevy Chase Meelevend Of Louisa Kennedy als een van de deelne mers aan de processie tijdens de speciale mis voor de gijzelaars in New Yorks St Patricks kathedraal Iedere publieke emo tie wordt tot in de puntjes geregistreerd door de camera's. Er zijn families die een antwoordapparaat hebben aangeschaft met de boodschap: „Als u een verslaggever bent belt u alstublieft niet weer." Anderen hebben de kans aangegrepen, in dachtig de woorden van een van de gijze laars: zorg ervoor dat we op de voorpagina van de kranten blijven. Ze hebben de han den uit de mouwen gestoken. Er zijn organi saties gevormd van gijzelaarsfamilies. Loui se Kennedy is een van hun leiders Ze onderhoudt de contacten met het ministe rie van buitenlandse zaken. Er zijn groepen begonnen met de fakkelwachten bij de am bassades. met het helpen van de families door hun kinderen ontspanning te geven „We dachten eerst dat het één van die groeperingen was die op eigen belang uit waren maar het zijn oprecht meelevende mensen", zei een van de families onlangs Er zijn families die minder in de maat lopen. Zoals Dorothy Morefield. die weinig waar dering heeft voor de manier waarop het regeringsapparaat ln Washington de kwes tie heeft aangepakt, en daar ook geen ge heim van maakt. En vooral Barbara Ttmm. Tegen alle regels in vloog zij dit voorjaar naar Teheran voor een ontmoeting met haar zoon Kevin, met zijn 21 jaar de jongste van de gijzelaars. Ze kwam thuis in het kleine Oak Creek ln de staat Wisconsin met een ander beeld van Iran dan toen ze uit de VS vertrok. Haar uitspraken dat de VS zich niet hadden moeten bemoeien met de interne aangele genheden van Iran hebben vijandige reac ties uitgelokt. Er was een dreigement van een bomaanslag en ze is uitgemaakt voor een verrader en een communist Moed De meeste families proberen zo goed en zo kwaad als het kan verder te leven, maar ze vragen zich dagelijks af hoe hun man. vader of zoon het maakt. Ze hebben zijn verjaar dag gevierd met wensen voor zijn terugkeer. Ze vragen zich af of hij de brieven heeft gekregen die zijn geschreven: met het nieuws over een geboorte, een overlijden, een op handen zijnde scheiding in de fami lie of één van die andere dingen uit het leven van alledag Ze houden de moed erin met het opsommen van de eigenschappen van de gijzelaar: hij redt het wel. hij heeft veel reserve. En ze hebben moed geput uit de toestand waarin Richard Queen enkele maanden geleden Iran verliet. Waar ze geen begrip voor kunnen opbren gen is de handigheid waarmee deze en gene de gijzelaarskwestie gebruiken voor per soonlijk voordeel. Zoals de International Gold Bullion Exchange, die een zilveren munt op de markt heeft gebracht ter herin nering aan een jaar gijzeling. Met op de voorkant een geblinddoekte gijzelaar. De munt kost 65 gulden en een tientje gaat naar een fonds voor de gijzelaarsfamilies. De leider van de onderneming erkent dat hij er zeker niet slechter van zal worden, maar de zorg voor de families, die over het algemeen financieel best uit de voeten kun nen staat voorop. Ja. Ja! Net als die uitgever die geld ziet in het op de markt brengen van de exclusieve belevenis sen van een gijzelaarsfamilie. De man zei na een gesprek met de Washington Post dat hij alles zou ontkennen wat er in de krant kwam. Het is niet „The American way"; in andere landen zou het waarschijnlijk niet anders toegaan Eén jaar gijzeling: Boston telt de da gen op een immens bord. Hermitage in Pennsylvania plaatst dagelijks een nieuwe vlag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7