Khalkhali: ijzelaars 'laat vrij Defensie wordt Duitsers te duur Noodwet in Engeland Gelijkspel Carter-Reagan brengt weinig nieuws Palestijnse burgemeesters beëindigen hongerstaking adat en Navon eens over betere relaties >T laans parlementslid wil Amerikaanse wapens Bonn ©pa. Beuter, AP, - M ekka-pelgrims dood door hitte Leger gaat gevangenen bewaken Hardere aanpak van illegalen in Engeland Wuivend graan op woestijnzand Rechtse milities slaags in Beiroet Koningin Elisabeth doet stof opwaaien in Marokko OERDAG 30 OKTOBER 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET Het lijkt erop dat de wapen- James Dorsey de Verenigde Staten hun vloot uit de De Chinese afgevaardigde diende de RAN Het voor Iran verloop van de oor- én Iran, maar vooral de Jen die Iran meent te !n plukken uit het (elt Jimmy Carter graag nog vier jaar president van 'erenigde Staten wordt, een belangrijke rol te in het debat van het parlement over de n waaronder de trlkaanse gijzelaars kun- worden vrijgelaten. Dat ie man !t 15 °Pnleuw verdaagd. Tdaag komen de parlemen- irs bijeen voor een open- in het isessie, maar een belang- «ow 11(1 van dat parlement, t de et s omstreden reizende nde bi iter ayatollah Sadegh gv'lver, iiithnll verklaarde giste- in een vraaggesprek met geréjfuw: „wij moeten de gljze- rs nog voor de Amerikaan parlementsverkiezingen iten". f)T ftkin maakte duidelijk dat Iran k voor in de plaats wapens wenst Tbben. „De oorlog tegen Irak zal lang duren. Vele van onze men- fi\jr lullen waarschijnlijk worden ge -e Jy de oorzaak hiervan is het feit |de Verenigde Staten ons de wa- niet leveren die wij reeds be- hebben. WIJ hebben nu onder- nodig. Carter moet rekening •n met de Internationale sltua- ons deze onderdelen verstrek 'bOUSfwant de Sowjet-Unle voorziet het t van essentiële hulpmiddelen." tie V4khali die zich vlak na de bezet van de Aerlkaanse ambassade. (jUS ïljna een Jaar geleden, voorstan- lld»] loonde van vrijlating van de lên B tlkanen stelt nu dat er na Kho- e nieu toespraak verleden maand rjtp meer om de voorwaarden van de telljke leider heen gegaan kan 180 mj ®en maar dat het parlement In clpe ook geen nieuwe eisen zaJ lp ln jen. Zo zal niet geëist worden dat ïansl da; Perzische Golf terugtrekken. Ook andere parlementsleden lieten gisteren onmiddellijk na het debat weten dat het parlement zich uiterst gematigd zal opstellen en dat de voorwaarden die het parlement zal stellen voor belde partijen (Iran en de VS) aanvaardbaar zullen zijn. Het op timisme van deze parlementsleden lijkt gerechtvaardigd, gezien het op 23 oktober ln Teheran ontvangen ge heime Amerikaanse memo waarin Washington belooft zich niet meer met de binnenlandse aangelegenhe den van Iran te zullen bemoeien. Te vens stond daarin dat de VS bereid zijn de Ln beslag genomen Iraanse bezittingen vrij te geven, mits Iran zijn verplichtingen tegenover Ameri kaanse staatsburgers erkent. Ten slotte zelden de Amerikanen ln het memo bereid te zijn vorderingen om het vermogen van de ex-sjah naar Iran terug te krijgen voor Amerikaan se rechtbanken te zullen steunen. Waarmee ln principe aan drie van de vier door ayatollah Khomeini gestel de eisen tegemoet gekomen zou zijn. Tot zover onze correspondent De Zweedse radio meldde gisteren dat Khalkhall nog had gezegd dat het debat ln het parlement vandaag be ëindigd zal worden, waaruit de Zweedse radio concludeerde dat de gijzelaars voor de verkiezingen ln de VS van volgende week zullen worden vrijgelaten ln ruil voor Amerikaans wapentuig. Russen van repliek door te zeggen dat „het ambitieuze hegemonisten waren die een begerig oog op de olie rijkdommen ln het gebied hadden laten vallen en elke opening aangre pen om hun Infiltratie en expansie op te voeren." Ook toen wist ledereen over wie het ging. wedloop een natuurlijke grens bereikt. Nadat eerder België en Groot-Brittannië hadden laten blijken dat zij zich een verdere groei van de defensieuitgaven niet meer konden veroorloven, begint nu ook West-Duitsland in de moeilijkheden te komen. Vooral de nieuwe, technisch hoog ontwikkelde wapensys temen zijn gewoon te duur. Militair-financiële deskundigen in de bondsrepubliek hebben becijferd dat er te weinig geld is voor de tot dusver bestelde vliegtuigen, tanks en raketfc- ten. De overschrijding van de geplan de uitgaven voor defensie voor de. komende vier Jaar zou nu al zeker tien miljard mark belopen. Oorzaak is de enorme prijsstijging van nieuwe wapens. Het meest sprekende voorbeeld Is het gevechtsvliegtuig MRCA. waarvan West-Duitsland er tot 1988 ln totaal 322 wil aanschaffen, kostte op de te kentafels nog tien miljoen mark per stuk. Toen ln 1973 werd besloten tot de aanmaak over te gaan, moesten ze vijftien miljoen gaan kosten, terwljld terwijl de huidige dagprijs al meer dan 67 miljoen mark beloopt Tegen dit soort prijsstijgingen is ook de Westduitse begroting niet bestand. De Verenigde Staten zijn echter van plan de Westduitsers nog verder on der druk te zetten, gezien de militaire verplichtingen die dit land elders in de wereld heeft. De VS willen dat de Europese landen een groter aandeel in de Atlantische verdediging gaan leveren, waarbij het financieel sterke West-Duitsland het leeuwedeel van de kosten zal moeten gaan dragen. Het Russische persbureau Tass heeft gisteren nog eens bevestigd dat het Kremlin zich verzet tegen nlet-even- redige troepenverminderingen van Warschau Pact en NAVO De gedach te dat het Warschau Pact meer troe pen zou moeten terugtrekken is door het Westen herhaaldelijk van de hand gewezen tijdens de MBFR-be- sprekingen in Wenen. Dit gesprek tussen Oost en West vlot al even weinig als de voorbereidende besprekingen voor de Conferentie voor Europese Veiligheid en Samen werking in Madrid. Die conferentie moet over twaalf dagen beginnen. Aangenomen wordt dat tijdens het voorbereidend overleg pas spijkers met koppen geslagen kunnen worden na de Amerikaanse presidentsverkie zingen. Gisteren werd het hele voor bereidende overleg maar opgeschort, omdat er niemand was die er behoef te aan had het woord te voeren. De Verenigde Staten gaan het aantal kernkoppen op de Poseidonraketten, die op onderzeeërs staan opvoeren. Dat is gisteren bekend gemaakt door het Amerikaanse ministerie van de fensie. Het aantal kernkoppen wordt uitgebreid van tien naar veertien die tegelijk door een raket gelanceerd kunnen worden. De Poseidonraket ten komen in plaats van de Polarisra- ketten die drie kernkoppen hebben. Het front iniginfe^ 70 to zelf thoui den >or TA (ATP) Tijdens de re- pelgrimage naar Mekka zijn ln edl-Arabië 347 Indonesiërs om leven gekomen, zo heeft de Indo- sche minister voor religieuze za- Alamsyah ln Jakarta bekendge- kt Volgens de minister vielen de rte slachtoffers als gevolg van de et land heersende hitte. es effi iadii jaar is het aantal slachtoffers •ns pelgrimages tweemaal >t als vorig Jaar. zogi IJ de ting hotel Van het front gisteren ten dele het bekende nieuws. Van beide kanten strijden eigen soldaten heldhaftig te gen de vijand die op de terugtocht wordt gedreven Iran maakte wel melding van Iraakae bombardemen ten op de heilige stad Qom. waar ayatollah zijn hoofdkwartier heeft (maar waar hij zelf niet was) en zei erbij dat een Iraakse Tupolew-bom- menwerper (van Russische makelij) was neergehaald. Iran zei tevens de grote olieraffinaderij bij de Iraakse hoofdstad Bagdad te hebben gebom bardeerd. hetgeen Irak ontkende. Ook correspondenten ln Bagdad zel den niets vernomen te hebben. De Iraanse president Banl 8adr heeft het de komende missie van de niet- gebonden landen, die een staakt-het- vuren tussen de strijdende partijen wil zien te bereiken, niet gemakkelij ker gemaakt door op te merken dat die niet-gebondenen wel eerst de „agressie van de Iraakae regering" moeten veroordelen. BIJ de Verenigde Naties ln New York heeft de Russische ambassadeur Troyanwski „Imperialistische en re actionaire krachten" ervan beschul digd het conflict tussen Iran en Irak uit te bulten door te proberen Iran en de Perzische Golf weer onder contro le te krijgen. Iedereen wist over wie het gbing en ln de VN was men enigs zins verwonderd over deze uitspra ken. aangezien de 8owJet-Unie zich voordien nogal op de vlakte had ge houden. LONDEN (AFP, Reuter) Het Britse Lagerhuis is gisteren na een nacht discussies akkoord gegaan met een noodwet. Nu mag het leger worden ingeschakeld om de gevangen te bewaken. De cipiers in de Britse gevangenissen staken nu al drie weken om onder meer een loonsverhoging af te te dwingen. Een Iraanse soldaat op een tank in de westelijke provincie Kerman sjah buigt zich om te bidden. Bovendien weigeren de gevangenis bewaarders nieuwe ge gevangenen toe te laten en gevangenen op trans porten te begeleiden. De minister van binnenlandse zaken William Whlte- law heeft nu verregaande bevoegd heid gekregen. Gevangenen wier straftijd tegen het einde loopt mogen eerder worden vrijgelate n en de mi nister kan rechters opdragen be klaagden op borgsom vrij te laten ln plaats van ze in hechtenis te nemen ln afwachting van de rechtzaak. Op het ogenblik worden 3500 poten tiële gevangenen ln GrootrBrittanië ln politiebureau's vastgehouden ln afwachting van hun transport naar de gevangenis. Verwacht wordt dat de noodwet gis- JERUZALEM (AFP) De burgemeesters van de steden Hebron en Halhoel op de westelijke Jordaan-oever hebben de hongerstaking beëindigd die zij tien dagen geleden waren begonnen uit protest tegen de bevestiging van het uitwijzingsbevel dat begin mei tegen ben werd uitgevaardigd. teren al van kracht zou worden. Het Lagerhuis ging overigens alleen ak koord op voorwaarde dat de wet niet langer dan een zal gelden en dat voor verlenging van de noodwet opnieuw goedkeuring van het parlement zal worden gevraagd. Ongeveer 2000 gevangeniswerkne mers ln Noord-Iertand hebben zich gisteren achter de acties van hun collega's ln Engeland en Wales ge schaard. De Noordierse cipiers zijn hun solidariteitsactie begonnen on danks het feit dat hun looneisen al ingewilligd zijn. In geheel Groot-Brit- tannië zijn nu 24.000 gevangenisbe waarders ln staking. De spanningen situatie zou onder gevangenen in sommige strafinrichtingen gespan nen zijn. De gevangenissen zijn al overvol en herbergen 47.000 perso nen, terwijl er in feite maar 30.000 in kunnen. kunnen. In Noord-Ierland wordt ge vreesd dat de staking ook gevolgen kan hebben voor de 1000 opstandelin- LONDEN (IPS) Groot-Brittannië heeft de heerste helft van dit jaar bijna tweemaal zoveel illegale immi granten uitgewezen als in dezelfde periode van vorig jaar. Volgens de raad voor immigrantenzorg is dit een aanwijzing dat het immigratiebeleid strenger is geworden onder de rege ring Thatcher. De raad. Joint Council for the Welfare of Immigrants (JCWI) geeft adviezen aan immigranten en Instanties die hen vertegenwoor digen. Het rapport van de raad meldt dat het aantal op het Londense vliegveld teruggestuurde immigranten met dertig procent is gestegen sedert de regeringswisseling in mei vorig jaar. Bovendien werden in 1979 meer men sen ln het detentiecentrum voor im- gen van het Ierse REpublikelnse 1^- migranten ondergebracht dan ooit te ger die worden vastgehouden. Het einde van de hongerstaking van Pahed Kawasmeh en Mohammed Melhem werd gemeld door hun Israë lische advocate. Felicia Langer. Zij zei dat de burgemeesters, die gevan gen zitten ln de gevangenis van Ram- lah iln de buurt van Tel Avivk hun actie hebben gestaakt „uit hoffelijk heid tegenover het Israëlische hoog gerechtshof'. dat vandaag een defini tief oordeel moet vellen ln de zaak van belde burgemeesters. De twee mannen werden begin mei uitgewezen na een aanslag In Hebron waarbij zes Israëliërs om het leven kwamen. Kawasmeh en Melhem wer den door de Israëlische autoriteiten moreel verantwoordelijk geacht voor, deze aanslag. Olsteren werd er ln de kantoren van het Internationale Rode Kruis in Je ruzalem nog een demonstratie van vrouwen gehouden uit solidariteit met de ln gevangeschap zittende bur gemeesters. Onderhen waren de twee echtgenotes van de burgemeesters Ook in de plaats Ram all ah, op de westelijke Jordaanoever. was het roe rig. Het Israëlische leger deelde mee dat een groot aantal winkels de deu ren gesloten hield en dat opstandige jongeren legervoertuigen met stenen bekogelden. In New York heeft de permanente waarnemer van de Palestijnse bevrij dingsorganisatie PLO bij de Verenig de Naties er bij de directeur van de VN-afdeling voor de rechten van de mens op aangedrongen alles te doen om de twee mannen vrij te krijgen. eer vaart achter autonomie-overleg' O (Reuter, AFP, AP) President Jitzak Navon van ël en president Sadat van Egypte hebben overeenstem- loemtftig bereikt over een verdere normalisering van de betrek gen tussen beide landen en vinden tevens dat het overleg ir de Palestijnse autonomie versneld moet worden. ren gesprek ln de plaats Mit el-Kom, ln de Nijl-delta. zei presi- Sadat dat zij „bepaalde Ideeën tots r het autonomie-overleg bespro- hadden en dat Navon contact gehad met zijn premier Mena- i Begin over deze ideeën". Vol-' gens Sadat ls overeengekomen „op nieuw vaart te brengen ln het streven naar vrede en het proces in de rich ting van autonomie." Maar de Egyp tische president had het ook over „meningsverschillen" die de onder handelingen hinderen. Over het con tact dat Navon met premier Begin had deden geruchten de ronde, als zou Begin de president (die ln Israël slechts een symbolische functie heeft) tot de orde hebben geroepen omdat hij zich te veel met zwaarwe gende politieke problemen zou be moeien Hoe dat ook zei. Navon kwam giste ren met een lijst van punten waaro waarover hij met Sadat overeenstem ming had bereikt en die alle de nor malisering g van de betrekkingen ten goede moeten komen. Zo zullen er nieuwe weg- en spoorwegverbindin gen tussen belde landen worden aan gelegd, waarbij gebruik zal kunnen worden gemaakt van de onlangs door Sadat open gestelde tunnel onder het Suez-kanaal. Verder zal het aantal directe vluchten van de Israëlische vliegmaatschappij El Al van Tel Avlv naar Cairo worden uitgebreid en moet de grensovergang bij El Arisj worden opengesteld voor handelsver keer. Ook komen er meer culturele en wetenschappelijke uitwisselingen en moet er een uitwisselingsprogramma voor de Egyptische en Israëlische jeugd komen. MOSKOU (AFP) Sowjet- landbouwkundigen xijn erin geslaagd woestijnzand onder cultuur te brengen, zo meldt het persbureau Tass. Het expe riment werd uitgevoerd in de Centraal-Aziatlsche republiek Turkmeniê, waar dierlijke mest werd gebracht in het door de wind afgezette zand rondom oases. Dit werd regel matig besproeid en daarna in gezaaid. Uit Afrika afkomstige graan gewassen deden het op deae grond opmerkelijk goed, aldus het berichi. Met sorghum uit Guinee werden oogsten be reikt tot negentig ton per hec tare, evenveel als op normale grond, aldus de onderzoekers. Turkmeniê heeft twee miljoen hectare woestijnzand, waarop de landbouwkundigen hopen een bijna normale graanteelt te kunnen introduceren. Eerdere pogingen om de graanproduktie van de Sow- jet-Unle te verhogen door het in cultuur brengen van margi nale gronden, zijn overigens uitgelopen op kostbare mis lukkingen. Kritiek heeft de raad op het feit dat de regering Thatcher het begrip ille gale Immigrant heeft uitgebreid. Ver der worden nieuwe opsporingsmetho den gebruikt. Volgens de raad gaan de autoriteiten daarbij erg ver en worden mensen gearresteerd en opge sloten die rechtmatig ln het land zijn. Het rapport noemt bijzonderheden Seniéïïyke'SrtMen."hebben Beiroet invallen bij bedrijven in Londen mr\ onrrt dni rain tfon ran rrnunldon Hoor. BEIROET (Reuter, UPI) Felle on derlinge gevechten tussen rechtse mi litiegroeperingen, die begonnen met al vier dagen geteisterd. Mede wegens uitvallen van de openbare voorzienin gen vluchten grote delen van de be volking van vooral de voorstad Ain Rummaneh zodra een pauze in de strijd dit maar mogelijk maakt. en zegt dat een van de gevolgen daar van was dat werkgevers documenten van niet-Brits personeel vragen, waaruit moet blijken dat zij niet ille gaal ln Groot-Brittannië verblijven. RABAT (AP, AFP, Reuter) Het bezoek van de Britse koningin Elisabeth aan Marokko heeft veel stof doen opwaaien. De Britse pers is woedend op de Marokkaanse koning Hassan II omdat hij koningin Elisabeth zou hebben vernederd en afgesnauwd. De correspondent van de BBC verklaarde dat de Britse vorstin nog nimmer zo lomp was behandeld bij een staatsbezoek Maandagavond had koning Hassan haar een half uur laten wachten voor hij het staatsiebanket ter ere van haar opende en ln Marrakesj moest de vorstin eveneens een half uur in de hete tent wachten op Hassan die zich ln een gekoelde woonwagen ophield. Het Britse dagblad Daily Minor opende groot op de voorpagina: „Geen manier om een dame te behandelen De Marokkaanse autoriteiten noemden de reactie van de Britse pers overdreven „Het ls een lange reis geweest. De pers was moe en hun eigen gevoel van Irritatie zal de reden van ongenoegen zijn, aldus hun commentaar. De zegsman van Bucklnghampalace ontkende dat zijn vorstin ongenoegen was bezorgd en sei dat zfj „volledig tevreden" is over haar bezoek. Volgens hem waren er wel kleine veranderingen ln het programma, maar die waren alleen verbeteringen. Op koning Hassan was niets aan te merken volgens de zegsman. HIJ was zelfs „uiterst attent en zorgde ervoor dat de zaken perfect werden geregeld". Bert van Panhuis veen fcSHINGTON Geeen winnaar. Dat is over het algemeen de mening n Amerika's politieke waarnemers over het eerste en meteen ook ap2 rechtstreekse debat tussen president Jimmy Carter en zijn en ipublikeinse rivaal voor het presidentsschap Ronald Reagan. De vraag nu wie van de twee van dit „onbeslist" het meest zal profiteren in de ltste week voor de dag van de verkiezingen zelf. En hoe is het debat ergekomen bij die grote groep kiezers die nog steeds niet weet op wie volgende week dinsdag hun stem zullen uitbrengen? t debat ln de Music Hall In Cleveland, kende geen hoogtepunten. Maar ook ers, zoals Gerald Fords opmerking Jaar geleden dat Polen niet ln de Russl- he Invloedssfeer ligt, deden zich ln de rtijei &en,1en minuten lange gebeurtenis niet •ben< J*' We kandidaten hadden een vinger ln de P bij de opzet van het debat. Ze mochten 1 keus voor de vier panelleden maken uit het n 1 lange lijst die de organisator, de Women Den zijn ïleni afue of Voters, had samengesteld. Het rden Barbara Walters van ABC News, a van de bekendste tv-Journalisten van V8. hoofdredacteur Marvin Stone van 'Weekblad US News. Harry Ells, de eco- elijkt 'ttische redacteur van de Christian Scien- Monltor, en Bill Hilllard, hoofdredacteur i het regionale dagblad The Portland *gonian De vier hadden vail te voren (esproken geen handige vraagjes te stel- t maar de gelegenheid voor de kandida te scheppen om hun opvattingen uit te Voor degenen, die Carter en Reagan en vooral hun uitspraken goed hebben ge volgd, werd er ln driekwart van het debat nauwelijks iets nieuss gezegd. De president bleef er de nadruk op leggen dat hij de zaak van oorlog en vrede zorgvuldig aanpakt en dat Reagan vooral met zijn voornemen het tweede SALT-akkoord ln heronderhande ling met de Sowjets te brengen en weinig te ondernemen tegen de nucleaire wapenwed loop. een „gevaarlijk" en „oorlogszuchtig" beleid voorstaat. Vooral dit deel van het debat was zeker ln het voordeel van de president en de Republikeinse kandidaat was duidelijk in de verdediging. Reagans sterkste punt was de zwakke toe stand van de economie en de gevolgen daarvan voor het dagelijkse rellen en zeilen van de kiezer. Achteraf vonden Reagans adviseurs dat hij op dit punt de president harder had moeten aanpakken. Toen Carter Reagan en de Republikeinse partij trachtte af te schilderen als ongevoelig voor de no den van de sociaal zwakkeren, had Reagan volgens hen moeten komen met de vele voorbeelden hoe welvaart en welzijn onder vier Jaar Democraten waren verminderd. Reagan maakte ook te weinig gebruik van de volgens vele deskundigen noodzakelijke hervorming van het sociale-voorzieningen- stelsel. Carter en Reagan deden ieder slechts één opvallende uitspraak; de presi dent dat de energieprijzen in de VS omhoog zullen gaan, Reagan, dat hij het minimum loon wil afschaffen, om vooral (zwarte) jon geren aan een baan te helpen. Presentatie De aardige kanten van het debat zaten ln de presentatie. Carter was ernstig, met het leed van de wereld op zijn gezicht getekend. Herhaaldelijk wees hij erop dat de man ln het Oyal Office van het Witte Huis een zware taak heeft. HIJ moet eenzaam de belangrijke beslissingen nemen. Reagan was ln het begin een tikkeltje zenu wachtig maar het grootste deel van het debat zeer ontspannen. Hij glimlachte veel. doorspekte zijn uitspraken met zinnen als „ik sprak metu had erbij moeten zijn toen Ik een gesprek had meten: daar was een man die zeiDit soort uitspra ken geeft de doorsnee kiezer het gevoel van betrokkenheid Reagan werd ook niet boos toen de presi dent hem aanviel, maar schudde slechts meewarig lachend het hoofd en zei: „daar ga je weer." Hij vergeleek de president met een medicijnman die kwaad wordt als er een echte dokter met een probaat middel langs komt Ook Carter probeerde de „ik sprak laastst met"-aanpak. Maar het mislukte volkomen. De president kwam namelijk weer met zijn dochtertje Amy op de proppen. Toen hij haar gevraagd had wat zij het belangrijkste probleem van deze tijd vond. zou zij hebben gezegd: de nonproliferatie. Walters ln een achterafpraatje: „Ik heb een dochter van dezelfde leeftijd en wee haar gebeente als ze me niet hetzelfde antwoord geeft" Het was met Amy net te veel het beeld van een vroeg-oud kind. Reagan op zijn beurt sloeg de plank mis toen hij zei dat ln zijn Jeugd de rassenkwestie niet belang rijk was. Ook dat kan hij niet volhouden. Beide kampen eisten na het debat de over winning op. Carter had het voordeel van het presidentschap en de aanvallende taküek. Maar Reagans sterkste punt was dat hij vaak afgeschilderd als een man zonder sta tuut en ervaring niet onderuit ging. Een van zijn beste uitspraken zat in zijn slot woord: „Vindt u dat u er in de afgelopen vier jaar op vooruit bent gegaan? Zo Ja, dan weet u op wie u moet stemmen. Zo nee, dan kan Ik een voorstel doen." Het is die onvre de van de gewone Amerikaan waar Reagan het op 4 november van moet hebben. De rivalen schudden elkaar de hand voor het debat, i.inks staat Jimmy Carter en rechts Ronald Reagan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7